Morgunblaðið - 23.06.1999, Síða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 23. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Ný bók um Island með myndum eftir spænskan ljósmyndara
- endur-
lágnætti
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
HÓLMFRÍÐUR Matthíasdóttir og Inaki Relanzón með bókina þegar
hún var kynnt á útgáfudeginum í Barcelona fyrir skemmstu.
ÓK með myndum frá ís-
landi eftir spænska ljós-
myndarann Inaki
Relanzón kom nýlega út
í Barcelona. Bókin kemur einnig
út á íslandi, hjá Forlaginu, og er
á fjórum tungumálum; spænsku,
ensku, þýsku og íslensku. Islensk
kona, Hólmfríður Matthíasdóttir,
sem búsett er í Barcelona, skrif-
ar textann. Bókin er nefnd Is-
landia, reflejos en la madrugada
- ísland, endurskin á lágnætti.
Hólmfríður sagði í samtali við
Morgunblaðið að Inaki hefði sett
sig í samband við hana eftir að
hann las grein hennar um ísland
í blaðinu Altaix. „Hann fór til fs-
lands 1994 og heillaðist algjör-
lega af landinu. Komst að því hve
Island býður upp á mikla mögu-
leika fyrir ljósmyndara, og fór
svo aftur 1998 til að mynda í bók-
ina. Hafði þá búið sig vel undir
ferðina, og meðal annars undir-
búið það að mynda þegar lunda-
pysjum er sleppt í Vestmannaeyj-
um,“ sagði Hólmfríður.
Ljósmyndarinn gisti hjá fjöl-
skyldu í Eyjum og fylgdist grannt
með þessu árlega ævintýri barn-
anna þar. Og nokkrar myndir eru
í bókinni frá ágústnóttunum
þeim. Einnig eru margar lands-
lagsmyndir í bókinni, og aðrar
myndir úr náttúrunni.
„Þegar Inaki sýndi mér mynd-
irnar fannst mér þær alveg eins
og minningamar sem ég á um ís-
land - en það em fímmtán ár síð-
an ég flutti - þó sumir telji mynd-
irnar mjög Miðjarðarhafslegar.
Þetta er hans upplifun af íslandi
og það var líka ákveðið að text-
inn ætti ekki að vera praktískur.
Við vildum hafa hann skáldlegan;
vildum að hann lýsti áferðum, lit-
um, tilfinningum. Það var algjör-
lega bannað að hafa staðreyndir í
textanum, þar em engar töluleg-
ar upplýsingar, heldur á hann að
vera lýsandi fyrir upplifun; þær
tilfinningar sem fólk getur orðið
fyrir. Og ég neita því ekki; það er
kannski svolítil „nostalgía" í text-
anum, hjá konu sem er búin að
vera lengi í burtu.“
Bókin er fyrst og fremst ætluð
fólki, segir Hólmfríður, sem hef-
ur áhuga á ljósmyndum, „vegna
þess að þetta er ljósmyndabók,
en auðvitað er hún líka ætluð
fólki sem hefur áhuga á íslandi".
Inaki Ijósmyndari hafði sam-
band við forráðamenn Máls og
menningar, að sögn Hólmfríðar,
og þeir sýndu bókinni strax
áhuga. Ur varð að Forlagið gefur
hana út. „Ég vann textann á
spænsku og svo á íslensku ásamt
Forlaginu. Það varð reyndar
nokkurt áfall fyrir mig að kom-
ast að því að ég skrifaði betur á
spænsku en íslensku! En þetta
gekk þó allt vel. Og stefnan var
alltaf sú að hafa textann á fjórum
tungumálum, eins og raunin
varð.“
Inaki Relanzón er 26 ára Kata-
lóníumaður, frá Barcelona, og
hefur birt myndir í mörgum
merkum tímaritum, að sögn
Hólmfríðar. Hún var mjög hrifin
af myndum hans þegar liún sá
þær fyrst. „Mér fannst myndirn-
ar ekki venjulegar landslags-
myndir; þær eru mjög persónu-
legar, birtan mjúk og litimir sér-
stakir."
I inngangsorðum bókarinnar
vitnar Hólmfríður einmitt í
ferðadagbók ljósmyndarans, en
þar sagði hann meðal annars: „í
aðflugi yfir risavaxið yfirborð
Vatnajökuls finn ég til vanmáttar
þegar ég geri mér grein fyrir því
að ég get ekki fangað víðáttuna
með myndavélinni. Yfirþyrmandi
landslagið kallar fram undran og
hrifningu, einmitt það sem knýr
mig áfram sem ljósmyndara."
Þetta lýsir, segir Hólmfríður,
þeim áhrifum sem ísland hafði á
hann við fyrstu sýn. „í myndun-
um [...] sýnir hann samspil lita,
ljóss og forma, en ekki síður þau
hughrif sem kynnin við íslenska
náttúru höfðu í för með sér. Upp-
lifunin er að hans mati einstök:
landið höfðar til allra skilningar-
vita og ilmur, litir, áferð og tært
Ioftið skilja eftir óafmáanlegt
spor í huga ferðamannsins."
Og Hólmfríður sagði blaða-
manni í gamni frá viðbrögðum
dætra hennar tveggja, tíu ára tví-
bura. Þeim þóttu myndirnar ákaf-
lega fallegar, en sögðu við móður
sína, þegar bókin kom út:
„Mamma. Ekki skrifa fleiri bækur
um ísland; þá fyllist allt af fólki
þar..."
Sumarlist
á Hvíta-
bandinu
„SUMARLIST“ er yfirskrift
myndlistarsýningar sem var
opnuð í Reykjavík á dögunum.
Sýningin er í Hvítabandinu, á
Skólavörðustíg 37, en þar eru
þrjár deildir geðsviðs Sjúkra-
húss Reykjavíkur. Myndlistar-
fólkið er skjólstæðingar Hvíta-
bandsins en er einnig af hinum
tveimur deildum geðsviðsins,
Arnarholti og A-2 í Fossvogi.
A sýningunni, sem iðju-
þjálfunin stendur fyrir, eru 45
verk tíu myndlistarmanna.
Myndimar eru flestar í einka-
eign en nokkrar eru til sölu.
Sýningunni lýkur fimmtudaginn
25. júní. Opið er frá kl. 13-15.
Nýtt ój>eru-
hús í Ósló
2008
NORSKA Stórþingið sam-
þykkti í liðinni viku með 116 at-
kvæðum gegn 46 að nýtt óperu-
hús Norsku óperunnar skyldi
byggt í Björvika, í austurhluta
Óslóar, en áður höfðu staðið all-
miklar deilur um staðsetningu
hússins. Áætlaður kostnaður
við byggingu óperunnar er 1,8
milljarðar norskra króna eða
um 17 milljarðar íslenskra
króna og er gert ráð fyrir að
verkinu verði lokið á árinu 2008.
Morgunblaðið/Anna Ingólfsdóttir
FULLTRÚAR styrkþega ásamt fulltúum Kaupfélags Héraðsbúa. Aftari röð frá vinstri: Sigurður
Baldursson, stjórnarformaður KHB, Gunnar Finnsson, Borgarfirði eystra, Snorri Jónsson (heldur á
syni sínum, Vífli), Lionsklúbbi Seyðisfjarðar, Bjarni Þór Sigurðsson, Óperustúdíói Austurlands,
Guðmundur Steingrímsson, Djasshátíð Egilsstaða, Fjölnir Björn Hlynsson, Ingi Már Aðalsteinsson
kaupfélagsstjóri. Fremri röð: Davíð Baldursson, Eskifjarðarkirkju, Sigurður Jónsson, Bláu kirkjunni,
Seyðisfirði, og Gréta Garðarsdóttir, fulltrúi „A seyði.“
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
KAUPFÉLAG Héraðsbúa veitti
styrki að upphæð kr. 520.000 úr
Menningarsjóði félagsins. Styrkj-
unum var úthlutað til 11 umsækj-
enda. Eftirtalin verkefni hlutu kr.
50.000 í styrk að þessu sinni:
Listastarfsemi á Seyðisfirði 1999
sem gengur undir nafninu „A seyði
‘99“. Menningar- og þemavika í
Grunnskólanum á Borgarfirði
eystri þar sem fjöllistamaðurinn
Óm Ingi leiðbeindi nemendum og
fullorðnum við listsköpun. Lions-
klúbbur Seyðisfjarðar, til að kaupa
útsendingarbúnað fyrir útvarp í
félagsmiðstöðinni þar. Bláa kirkj-
an á Seyðisfirði til að mæta kostn-
Kaupfélag
Héraðsbúa
veitir styrki
aði við þá 14 tónleika sem haldnir
verða í kirlgunni í sumar. Sóknar-
nefnd Eskifjarðarkirkju vegna
byggingar kirkju- og menningar-
miðstöðvar á Eskifirði. Óperustúd-
íó Austurlands vegna uppsetning-
ar Töfraflautunnar. Björgunar-
sveitin Gró á Egilsstöðum vegna
útgáfu afmælisrits og kynningar-
myndbands í tilefni af 40 ára af-
mæli sveitarinnar. Fjölnir Björn
Hlynsson frá Miðhúsum vegna
þátttöku hans í Rock and Green
Sculpture Symposium 1999“ í
Finnlandi á þessu ári. Djassklúbb-
ur Egilsstaða vegna 12. djasshátíð-
ar á Egilsstöðum nú í sumar. Leik-
félag Menntaskólans á Egilsstöð-
um vegna uppsetningar á leiksýn-
ingunni Skvaldur. Úthlutað var kr.
20.000 til áhugahóps um vörður og
fjallvegi á Austurlandi vegna bæk-
lings um gömlu póstleiðina yfir
Eskifjarðarheiði. Það var Ingi Már
Aðalsteinsson kaupfélagsstjóri
sem afhenti fulltrúum áðurtalinna
verkefna styrkina í Vöruhúsi KHB
á Egilsstöðum.
Njósnarinn með
slæmu tennurn-
ar snýr aftur
KVIKMYNPIR
Stjörnubfó, Laugarás-
bfó, Bfóhöllin, Borg-
arbfó Akureyri
AUSTIN POWERS:
NJÓSNARINN SEM NEGLDI MIG
irk
Leikstjóri: Jay Roach. Ilandrit: Mike
Myers og Michael McCullen. Kvik-
myndatökustjóri: Uli Steiger. Tónlist:
George S. Clinton. Aðalhlutverk: Mi-
ke Myers, Heather Graham, Michael
York, Robert Wagner, Rob Lowe,
Seth Green. 1999.
MYND Mike Myers um hinn al-
þjóðlega og ofsagraða meistara-
njósnara hippatímans, Austin
Powers, er einhver sérstæðasta og
um leið fyndnasta gamanmynd sem
gerð hefur verið um langa hríð. I
henni var gert stólpagrín að James
Bond-myndunum sérstaklega og
fór Myers á kostum sem bæði
Powers og erkióvinur hans, dr. 111-
ur. Framhaldsmynd hlaut að fylgja
í kjölfarið og hún hefur nú verið
frumsýnd hér á landi undir heitinu
Austin Powers: Njósnarinn sem
negldi mig. Þess var ekki að vænta
að hún yrði jafnóvæntur glaðning-
ur og fyrri myndin enda ber hún
þess merki að hafa verið gerð í
nokkrum flýti á meðan áhrif fyrri
myndarinnar eru ekki gleymd og
reiðir sig nokkuð á endurtekið efni.
En það er ýmislegt í henni fyndið
líka og eflaust geta margir aldrei
fengið nóg af Austin Powers.
í Njósnaranum sem negldi mig
(þetta gæti verið fínt heiti á öllum
James Bond-myndum sem gerðar
hafa verið) ferðast dr. Illur aftur í
tíma og stelur kynorkunni eða
„mójóinu" frá Austin Powers og
lamar þar með helsta óvin sinn svo
hann getur óáreittur sett upp leysi-
byssu á tunglinu og hótað gjöreyð-
ingu jarðar fái hann ekki billjónir
og trilljónir dollara ... eða eitthvað
svoleiðis. Powers getur auðvitað
ekki án kynorkunnar verið og hef-
ur dauðaleit að þessu aðalsmerki
sínu.
Mike Myers byggir grínið á tví-
ræðum og ekki svo tvíræðum kyn-
lífsbröndurum sem koma ekki hvað
síst fram í heitum aðalkvenpersón-
anna. Brandararnir eru klúrir en
líka einstaklega sakleysislegir og
næstum barnalegir og í því felst
ákveðinn sjarmi og húmor. Honum
tekst sem fyrr að gera hið ævin-
týralega og ógnvænlega í James
Bond-myndunum að hinu hvers-
dagslega og hallærislega; dr. Illur
og sonur hans, en nokkuð stirt er á
milli þeirra, mætast m.a. í slags-
málaþætti Jerry Springers. Nokkr-
ar nýjar persónur koma við sögu
eins og klón dr. Illa, Minniég, sem
er einn áttundi af stærð meistara
síns og heldur ófyndinn karakter,
og bráðskemmtilegt skoskt ógeð
sem er 300 kfló og heitir Fat Bast-
ard og Meyers leikur sjálfur nær
óþekkjanlegur. Egyptinn úr fyrri
myndinni snýr aftur en aðeins til
þess að endurtaka gamlan brand-
ara.
Höfundar Njósnarans sem
negldi mig reiða sig um of á fyrri
myndina og tekst ekki að búa til
neitt nýtt úr efniviðnum en treysta
á að gamalkunnugt efnið haldi uppi
fjörinu. Það tekst að nokkru leyti
en annars ekki. Frumleikinn er
horfinn og endurtekningin er tekin
við.
Arnaldur Indriðason