Morgunblaðið - 23.06.1999, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 23. JÚNÍ 1999 31
UMRÆÐAN
Algjörlega frjálst
framsal veiðiheimilda
í LEIÐARA Morg-
unblaðsins 15. júní sl.
segir:
„Morgunblaðið hefur
hvatt til þess og hvetur
til þess, að framsalið
verði algerlega frjálst,
og þær takmarkanir,
sem nú eru á því, verði
afnumdar."
I fyrri greinum mín-
um í Mbl. hefi ég mælt
með því að öll takmörk
á framsali fiskveiði-
kvóta verði afnumin
þannig að um þessar
eignir gildi sömu regl-
m- og um aðrar eignir í
þjóðfélaginu.
En ég hefi sérstaklega lagt til að
gengið yrði lengra þ.e.a.s. að ekki sé
nauðsynlegt að eigandi fískveiði-
kvóta eigi jafnframt veiðiskip.
Fiskiskip eru aðeins verkfæri,
sem eiga ekki að fylgja nein sérrétt-
indi fremur en öðrum tækjum og
tólum. Ekki eru réttindi til tann-
lækninga bundin við tannlæknastól,
þótt slíkt tæki sé hverjum tann-
lækni nauðsynlegt svo eitthvað sé
nefnt. Sá maður, sem fengið hefir
menntun og réttindi til tannlækn-
inga kaupir einfaldlega þau tæki og
áhöld sem henta honum best.
Með því að binda eign á fiskveiði-
kvóta við tiltekið fiskiskip er fjöldi
þeirra Islendinga, sem slíka eign
getur eignast takmarkaður mjög
mikið.
Ég fyrir mitt leyti vil túlka dóm
Hæstaréttar í máli Valdimars Jó-
hannessonar á þann hátt, að þessi
takmörkun hafi verið
numin úr gildi.
Ef þessi skilningur
er lagður í dóminn get-
ur hvaða íslendingur
sem er eignast kvóta.
Hann getur keypt hann
af þeim sem á hann
fyrir og vill selja, hann
getur erft hann, hann
getur þegið hann að
gjöf eða eignast hann
við hjúskap eða hjú-
skaparslit o.s.frv.
Samkvæmt þessum
skilningi getur fisk-
vinnsla eignast kvóta,
bæjarfélag, byrjandi í
útgerð, sjómaður eða
hver sem er. Af praktískum ástæð-
um er þó líklegast að kvótinn leiti
endanlega til þeirra, sem mestra
hagsmuna hafa að gæta, þ.e.a.s.
þeirra sem ávaxta hann best.
Ekki er ljóst hvort leiðari Mbl.
leggur þennan skilning í merkingu
orðanna „algjörlega frjálst fram-
sal“, því í næstu setningu leiðarans
stendur:
„Pað liggur í augum uppi, að með
afnámi þeirra takmarkana stór-
aukast möguleikar útgerðarinnar til
hagræðingar og hagkvæmni í
rekstri."
Af þessum orðum blaðsins ræð ég
það að framsal kvóta eigi áfram að-
eins að vera bundið við útgerðar-
menn eina.
Eins og áður segir, túlka ég
hæastaréttardóminn á þann veg að
allir Islendingar eigi lagalegan rétt
og möguleika á að eignast fiskveiði-
Kvótinn
í ljósi þessarar þróunar
gegnir það mikilli
furðu að menn skuli í
alvöru leggja það til að
skilningur sumra um
„marxískt“ eignarform
á stórum hluta eigna
-----7-----------------------
Islendinga, segir
Jóhann J. Olafsson,
skuli fest í stjórnar-
skrá lýðveldisins.
kvóta skv. þeim reglum sem gilda
um eignarréttindi hér á landi og
varin eru af 72. gr. stj. skr. Með
þessum skilningi eru öll hugsanleg
sérréttindi til að eignast fískveiði-
kvóta úr sögunni og kvótaeign get-
ur dreifst meðal landsmanna eins
og hverja aðrar eignir.
Byrjendum í útgerð er gert auð-
veldara að hefja útgerð. Þeir geta
keypt kvóta af þeim, sem eiga hann
fyrir. Til að auðvelda þeim fjár-
mögnunina gætu þeir veðsett kvót-
ann lánastofnun og leigt sér skip.
En eins og sakir standa eru mjög
miklar hindranir í vegi fyrir því að
möguleikar á kvótaeign standi öll-
um opnir.
Það gegnir furðu að flestir þeirra,
Jóhann J.
Ólafsson
Svör óskast frá formanni
Fræðsluráðs Reykjavíkur
FRÆÐSLUMAL
hafa mikið verið til um-
fjöllunar opinberlega
undanfarna mánuði,
ekki minnst grunn-
skólastigið. Mennta-
málaráðherra kynnti
fyrir rúmu ári nýja
skólastefnu og á síðasta
vetri var síðan lögð
fram ný aðalnámskrá
fyrir grunnskóla.
Éinnig hefur mikið ver-
ið rætt og ritað um
kjaramál kennara.
Áætlanir standast
sjaldan
I Reykjavík hefur
umræða um skólamál
eldra ekki síst snúist
hvenær og þá
Aðalsteinn
Símonarson
meðal for-
um hvort,
hvernig bömum
þeirra verður tryggð viðunandi að-
staða til að stunda sína vinnu, þ.e.
námið. Það háttar nefnilega þannig
til í Reykjavík að borgaryfírvöldum
hefur gengið mjög illa að standa við
gerðar áætlanir um einsetningu
skóla sem og byggingu nýrra skóla.
Má raunar segja að til undantekn-
inga heyri ef framkvæmdum við
skóla lýkur á þeim tíma sem áætlan-
ir gera ráð fyrir, jafnvel þó sömu
áætlanir séu ekki eldri en eins til
tveggja ára. Ástæður fyrir þessum
töfum og breytingum eru margar og
misjafnar, jafnvel þessháttar að úti-
lokað var að sjá þær fyrir. Þó er það
með öllu ólíðandi að þeir sem
stjórna b'orginni skuli láta hjá líða að
upplýsa umbjóðendur sína, borgar-
ana, um breytingar á stöðu mála.
Slíkt hefur því miður verið tilfellið i
flestum fyrrnefndra tilfella og ef
spurt hefur verið eftir nýjum tíma-
setningum eru svörin oftast óljós ef
einhver fást.
Slíkt var einmitt tilfellið með
hverfisskóla undirritaðs sl. haust,
Víkurskóla. Samkvæmt áætlun sam-
þykktri í borgarráði í
maí 1997 skyldi fyrr-
nefndur skóli taka til
starfa haustið 1999 í
bráðabirgðahúsnæði,
en fullbúið átti framtíð-
ar skólahúsnæði að
standa árið 2002. í
ágúst árið 1998, ein-
ungis 15 mánuðum eftir
samþykkt Fimm ára
áætlunar um einsetn-
ingu grunnskóla í
Reykjavík, var tekið að
kanna hvort ekki væri
hægt að fresta stofn-
setningu Víkurskóla
um nokkur ár en kenna
krökkum úr hverfinu
þess í stað í gömlu uppgerðu fjósi á
Korpúlfsstöðum!! Með hugmyndina
var unnið en það var ekki fyrr en 15.
Skólamál
Má segja að til undan-
tekninga heyri, segir
Aðalsteinn Símonar-
son, ef framkvæmdum
við skóla lýkur á þeim
tíma sem áætlanir
gera ráð fyrír.
mars sl. sem yfirvöld borgarinnar
sáu ástæðu til að kynna íbúum fyrir-
hugaðar breytingar. Og ekki var það
svo vel að til stæði að leita álits íbú-
anna eða hlusta á sjónarmið þeirra,
þvert á móti var verið að tilkynna
þegar tekna ákvörðun sem reyndist
óhagganleg.
Spurningar um
Víkurskóla
Nú þegar sú staðreynd er endan-
lega ljós að Korpuskóli, en það er
nafnið sem „barnið" fékk, verður
jafnt fyrir börn úr Víkurhverfi og
Staðahverfi, langar mig að beina
þremur spurningum til Sigrúnar
Magnúsdóttur formanns Fræðslu-
ráðs Reykjavíkur.
1. Hvenær tekur Víkurskóli til
starfa?
2. Hve stóran hluta fyrirhugaðs
skólahúsnæðis Víkurskóla er ráð-
gert að taka í notkun þá?
3. Hvaða bekkjardeildir er ráð-
gert að verði í Víkurskóla fyrsta
starfsárið?
Ég vil biðja þig Sigrún um að
svara þessum spurningum hér á síð-
um Morgunblaðsins því það eru
margir sem bíða spenntir eftir
hvemig svörin hljóða og sparast
myndi talsverð fyrirhöfn ef allir
hefðu góðan aðgang að skýrum og
greinargóðum svörum þínum. Gott
væri ef þú gætir svarað sem fyrst,
því á svörunum gæti oltið hvort und-
irritaður sækir um skólavist fyrir
börn sín í einkaskóla þar sem starfs-
umhverfi er stöðugra.
Höfundur er tæknifræðingur og
faðir tveggja bama.
Eru rimlagardínurnar óhreinar?
Við hreinsum: Rimla-, strimla-, plíseruð- og sóiargluggatjöld.
Setjum afrafmagnandi bónhúð. Allan
Sækjum og sendum ef óskað er. sólarhringinn.
Nýja Tæknihreinsunin
Sólheimum 35, sími 533 3634, GSM 897 3634.
sem skrifa mest gegn núverandi
kvótakerfi, koma ekki með neinar
ábendingar til þess að endurbæta
kvótakerfið. Allur málflutningur
þeirra beinist í þá átt að vegna orð-
anna „sameign þjóðarinnar" þurfi
sjávarútvegurinn að greiða stórar
fúlgur í ríkissjóð.
Það er fráleitt að skilja orðin
„sameining þjóðarinnar" í l.gr. laga
nr. 38/1990 á Jsann veg að með þeim
hafi Alþingi Islendinga viljað koma
á „marxísku“ eignarformi á stóran
hluta af eignum landsmanna.
Ef allir Islendingar gætu keypt
kvóta hverjir af öðrum án óþarfa
ríkisafskipta yrði um sannarlega
þjóðareign að ræða, sem þjóðin
deildi á milli sín sjálf. Jón Sigurðs-
son, fyrrv.skólastjóri í Bifröst, sagði
nýlega í sjónvarpsþætti að Islend-
ingar hafi verið síðasta
alþýðulýðveldið í Evrópu.
Velferð Islendinga hefur aukist
mjög hratt eftir að landsmenn fóru
að fjarlægjast fyrri hugmyndir
Austur-Evrópu í efnahagsmálum.
Við erum stöðugt að vinda ofan af
þeim hörmungarmistökum, sem
hófust með auknum ríkisafskiptum
og þjóðnýtingum, upp úr 1930 og
enduðu ekki fyrr en með Viðreisn-
inni 1960-70. Fram að þeim tíma
misnotuðu ráðamenn þjóðarinnar
umboð sitt til að koma á velferðar-
kerfi sem almenn sátt er um. Til
viðbótar drógu þeir stóran hluta
eignar þjóðarinnar undir vald sitt
með þjóðnýtingum og skattahækk-
unum. Þetta mætti kalla einhvers
konar „pólitískan“ fjárdrátt eða
„pólitísk“ umboðssvik.
Stjómvöld em nú í vaxandi mæli
að skila þessum eignum aftur til
þjóðarinnar enda fer best á því að
efnahagsleg samskipti þjóðarinnar
séu sem mest gagnkvæm viðskipti
en ekki ákveðin að ofan.
I ljósi þessarar þróunar gegnir
það mikilli furðu að menn skuli í al-
vöra leggja það til að skilningur
sumra um „marxískt" eignarform á
stómm hluta eigna íslendinga skuli
fest í stjórnarskrá lýðveldisins.
Slíkt eignarform er fullkomlega
andstætt íslenskri menningu og eðli
í 1100 ár, þótt undantekning hafi
orðið á áðurnefndum 30 ára kafla
þessarar löngu sögu.
Þegar Islendingar stofnuðu Þjóð-
veldið á Þingvöllum árið 930 sem
frjálsir og óháðir menn
gengu þeir í ein lög. Þeir lögðu
ekki eignir sínar til Þjóðveldisins.
Þeir stofnuðu ekki sameignarfélag.
Svona hefur það alltaf verið.
Allar meiriháttar stjómarskrár-
breytingar em auk þess stórhættu-
legar, eins og fyrir stjómarskrár-
gjafanum er nú komið.
Breytingar á stjórnarskránni em
breytingar á gmndvallarlögum lýð-
veldisins, sem eiga að takmarka
vald löggjafans, Alþingis. Þessar
breytingar á stjómarskránni em nú
gerðar af Alþingi sjálfu. Eins og
menn rekur minni til fóra síðustu
stjómarskrárbreytingar, um nýja
kjördæmaskipun, í gegn um tvö
þing, án nokkurrar umræðu, sem
heitið getur. Stjómarskrárgjafinn á
að vera annar en löggjafinn. Nauð-
synlegt er að stjórnarskrárbreyt-
ingar séu samþykktar með þjóðar-
atkvæðagreiðslu sbr. 79.gr. stj.skr.
2.mgr. um kirkjuskipunina.
Núverandi stjórnskipun lýðveld-
isins er mjög gölluð.
Við búum við stjómbundið þing.
Helmingur þingflokks annars stjóm-
arflokksins fer með framkvæmda-
vald. Löggjafinn ræður í raun
stjómarskránni. Þrískiptmg ríkis-
valdsins í 2. gr. stj.skr. er varla nema
orðin tóm því í raun ræður fram-
kvæmdavaldið öllu, nema dómsvald-
inu, sem það þó skipar og kostar.
Undir þessum kringumstæðum
er varla forsvaranlegt að lagt sé til
að Islandi sé aftur breytt í alþýðu-
lýðveldi.
Höfundur er stórkaupmaður
og lýðveldissinni.
JÓN HELGASON
ALDARMINNING
Hátíð verður haldin í Reykholti
LAUGARDAGINN 26. JÚNÍ 1999
Á VEGUM STOFNUNAR ÁRNA MAGNÚSSONAR,
Snorrastofu,
VÍSINDAFÉLAGS ÍSLENDINGA,
FÉLAGS ÍSLENSKRA FRÆÐA OG
Bókaútgáfu Máls og Menningar.
DAGSKRÁ:
FYRIR HÁDEGI KL. 1 1°°: STUND VIÐ LEIÐI
JÓNS H ELGASON AR í GI LSB AKKAKl RKJ UGARÐI.
EFTIR HÁDEGI KL. 1 4°° - 18°°: MÁLÞING (
Reykholtskirkju. STEFÁN Karlsson SETUR DAGSKRÁNA.
♦ Hljómeyki: Aldasöngur - Jón Nordal / Jón Helgason o.fl.
♦ Jonna Louis-Jensen: Starf Jóns Helgasonar sem
prófessors og forstöðumanns Árnasafns.
♦ Jóhan Hendrik W. Poulsen: Jón Helgason og Færeyjar.
♦ H i—ióm eyki : Trú mín er aðeins týra - Jón Nordal /
Jón Helgason.
Hlé
♦ Ólafur Halldórsson: Jón Helgason og Ólafs saga helga.
♦ Guðrún Nordal: íslenzk miðaldakvæði.
♦ Vésteinn Ólason: Jón Helgason og íslensk fornkvæði.
♦ SÖNGUR ÞRIGGJA LANGAFADÆTRA: TvÖ ljóð -
Þóra Marteinsdóttir / Jón Helgason.
Hlé
♦ Kristján árnason: Um kveðskap Jóns Helgasonar.
♦ Jónas Kristjánsson: Jón Helgason og íslenska nýlendan
í Höfn.
♦ Þorsteinn Þorsteinsson: Um uppmna Jóns
Helgasonar og settir í Borgarfirði.
♦ Marta Halldórsdóttir, sópran, og
Þórhildur Björnsdóttir, píanó: Til lútunnar
og önnur söngljóð / X þýddi.
Um kvöldið kl. 2030:
kvöldfagnaður í Snorrastofu.
Samsöngur við kveðskap Jóns Helgasonar.
Vísur íslendinga úr Hjartarkershúsinu o.fl.
Orðið frjálst ...