Morgunblaðið - 02.07.1999, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 2. JÚLÍ 1999 39
+ Þuríður Einars-
dóttir fæddist á
Tjörnum undir
Vestur-Eyjafjöllum
15. febrúar 1923.
Hún lést á Vífils-
staðaspítala 23. júní
siðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Einar Jónsson,
bóndi á Tjörnum,
síðast á Bakka í
Austur-Landeyjum,
f. 11.9. 1887, d. 17.4.
1967, og kona hans,
Kristbjörg Guð-
mundsdóttir, f. 3.11.
1898, d. 22.2. 1993.
_ Þuríður gift.ist 1. janúar 1950
Arna Hálfdani Brandssyni. Þau
eignuðust þijú börn. Þau eru: 1)
Guðbjörg, f. 21.4. 1951, maki
Þorgrímur Gestsson, f. 14.6.
1947. Börn: Þuríður Björg, f.
Þuríður Einarsdóttir, tengda-
móðir mín, er látin eftir langa og
erfíða sjúkdómslegu. Enda þótt við
sem næst henni stóðum hefðum um
nokkra hríð gert okkur grein fyrir
að hverju stefndi og vonað með
sjálfum okkur að stríðinu færi
brátt að ljúka var áfallið engu að
síður mikið þegar kom að endalok-
unum. Það er alltaf erfitt að sjá á
bak ástkærum vinum.
Þuríður fæddist árið 1923 á
Tjörnum undir Vestur-Eyjafjöll-
um, elst tólf alsystkina en faðir
hennar átti einn son fyrir hjóna-
band. Þuríður ólst upp á Tjörnum
en fór að heiman á átjánda ald-
ursári, árið 1940. Sama ár flutti
fjölskyldan sig um set og settist að
á Brúnum innar í sveitinni. Báðir
tilheyrðu þessir bæir svonefndum
Hólmabæjum í Vestur-Eyjafjalla-
hreppi þar sem Markarfljót beljar
að austan en Álar falla til sjávar að
vestan, á mörkum Vestur-Eyja-
fjalla og Landeyja.
Æskuslóðir Þuríðai- afmörkuð-
ust þannig af tveimur vatnsföllum
sem oft þurfti að fara yfir. Einkum
var Markarfljót viðsjált, sérstak-
lega þegar það var í vexti, en
Þuríður vandist snemma við að
fara yfír þessi vötn á hestum, jafnt
vetur sem sumar, og hún var langt
innan við fermingu þegar hún fór
5.7. 1973, og Sigrún
Vala, f. 12.1 1984. 2)
Kristbjörg Lóa, f.
7.8. 1954, maki
Fjölnir Ásbjörnsson.
Börn: Árni Sveinn,
f. 24.7. 1974, Sigur-
björg, f. 8.12. 1975,
Þórdís, f. 24.1. 1990,
og Hrafnkell, f.
16.3. 1992. Þau
skildu. Sambýlis-
maður: Indriði Að-
alstcinsson, bóndi á
Skjaldfönn, f. 10.7.
1941. 3) Einar, f.
13.2. 1956. Lan-
gömmubörn Þuríðar eru þijú.
títíor Þuríðar fer fram frá
Kópavogskirlgu í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30. Jarð-
sett verður í Stóra-Dalskirkju-
garði klukkan 17 eftir stutta
athöfn í kirkjunni.
að fylgja ferðafólki þarna yfir. Þá
kom sér vel áræði hennar, kunn-
átta og góðir vatnahestar. Aldrei
hlekktist henni á í þessum ferðum
sínum.
Á fimmta áratugnum var megin-
hluta Þverár veitt í Markarfljót
með fyrirhleðslu uppi í Fljótshlíð
til að bjarga landi þar en við það
breyttist farvegur fljótsins og það
tók að flæða yfir engjar og haga
Hólmabæjanna, einkum Tjarna og
Brúna. Þetta leiddi til mikils land-
brots og foreldrar Þuríðar og
systkini fluttust árið 1947 að
Bakka, austasta bæ í Austur-Land-
eyjum, handan Ála. Þá var Þuríður
farin til Eyja og vann við sjúkra-
húsið störf sem teldust líklega á
verksviði sjúkraliða nú' til dags.
Henni líkaði þessi vinna vel og
hugði um tíma á hjúkrunarnám.
En ekkert varð af því, að hennar
eigin sögn vegna þess að yfirlækn-
irinn taldi hana ekki hafa nógu
sterkt bak til þeirra starfa.
Leið Þuríðar lá frá Vestmanna-
eyjum til Reykjavíkur þar sem hún
stundaði ýmiss konar vinnu næstu
ái’in, vann í fyrstunni hjá Sérleyfis-
bflum Steindórs en síðar prjóna-
stofunni Lopa og garni á Hverfis-
götu, hjá Harald St. Björnsson, á
árunum 1946 til 1949. Hún var ráð-
in þangað sem verkstjóri en það
MINNINGAR
lýsir Þuríði ákaflega vel að hún var
íljótlega komin á kaf í viðgerðir á
prjónavélunum og sá um að halda
þeim gangandi. Þuríður vann á
fleiri prjónastofum eftir þetta og
tók að sér verkefni heim í mörg ár
eftir að hún stofnaði heimfli.
Undir lok fimmta áratugarins
hitti Þuríður mannsefni sitt, Árna
Hálfdan Brandsson frá Suður-Göt-
um í Mýrdal, og þau gengu í hjóna-
band 1. janúar 1950. Ari síðar flutt-
ust þau suður í Kópavog og slógust
í hóp frumbyggja þar þegar þau
reistu hús við Álfhólsveg 44, árið
1955.
Þeim fæddist dóttirin Guðbjörg
á útmánuðum árið 1951, þremur
árum síðar Kristbjörg Lóa og enn
tveimur árum síðar Einar. Eftir
fæðingu Guðbjargar helgaði Þuríð-
ur sig heimilinu en Árni - sem er
kannski betur þekktur undir nafn-
inu Hálfdán eða Halli - vann á
þessum árum við bókhald, meðal
annars hjá Iðnó og Vélasjóði. Þau
reistu hús sitt við Álfhólsveg að
mestu með eigin höndum eins og
þá tíðkaðist og þegar björgum og
stórgrýti hafði verið rutt af grjót-
spildunni sem þeim var úthlutað
tók Þuríður til sinna ráða og hóf að
rækta þann fallega garð sem ungur
tengdasonur fékk stundum að slá
eftir að hann tók að venja komur
sínar á Álfhólsveginn undir lok sjö-
unda áratugarins.
Garðrækt var aðeins eitt af fjöl-
mörgum áhugamálum Þuríðar Ein-
arsdóttur. Hún fór fljótlega að taka
þátt í félagslífi í Kópavogi, starfaði
í mörg ár í Kvenfélagi Kópavogs,
var formaður þess á árunum 1960
til 1964 og í Orlofsnefnd húsmæðra
um árabil. Þá var hún í áfengis-
varnanefnd Kópavogs og lét sig
ýmis framfaramál bæjarins skipta,
tók meðal annars virkan þátt í
byggingu Kópavogskirkju.
Árni og Þuríður seldu húsið við
Álfhólsveg árið 1975, þegar börnin
voru uppkomin, og fluttust í
blokkaríbúð á Neshaga 9 þar sem
þau áttu heima síðan. Ekki leið á
löngu þar til Þuríður hafði tekið að
sér gríðarstóra lóðina og hún sá
um að halda henni fallegri og
snyrtilegri meðan kraftar leyfðu.
Jafnframt fór hún að vinna utan
heimilis á ný, vann í fyrstunni í
frystihúsi ísbjarnarins á Seltjam-
amesi, síðar hjá Granda, lagði loks
land undir fót og vann hjá frysti-
húsi KASK á Hornafirði og í Hús-
mæðraskólanum á Staðarfelli vetr-
artíma. Og það þarf engum að
ÞURIÐUR
EINARSDÓTTIR
+ Eva Svanlaugs-
dóttir fæddist á
Syðri-Bægisá í Öxna-
dal 1. maí 1906. Hún
lést á öldrunardeild
Landspítalans 27.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hennar
vom Svanlaugur
Jónasson, f. 4. nóv.
1882, d. 15. okt.
1946, og Kristjana
Rósa Þorsteinsdótt-
ir, f. 23. nóv. 1882, d.
20. feb. 1957. Systk-
ini hennar voru 15
talsins, eftir lifa Ijór-
ar systur.
Árið 1947 giftist Eva Magnúsi
Jónssyni, tollverði, f. í Trölla-
tungu í Steingrímsfírði 30. janúar
1898, d. 13. september 1980. Börn
þeirra eru Svanlaugur, f. 17.10.
Okkur langar að skrifa nokkur orð
til minningar um ömmu Evu. Hún
hafði ætíð verið mjög heilsuhraust
og það var ekki fyrr en síðustu tvö
árin sem heilsa hennar fór að versna.
Hún gat ekki skilið hvers vegna lík-
aminn var farinn að gefa sig, það var
jú fullt af 100 ára gömlu fólki í sjón-
varpinu, sem hlypi um og tæki jafn-
vel þátt í heyskap og fleira. Við sögð-
um henni að það væru nú margir
yngri sem lægju veikir á sjúkrahús-
um og gætu ekki hreyft sig. Þetta
1948, og Ragnheiður,
f. 9.3. 1951, gift Frið-
geiri Hallgrímssyni,
f. 12.2. 1950, vegg-
fóðrarameistara.
Börn þeirra eru: 1)
Eva, f. 9.3. 1970, gift
Bjarna Gunnarssyni,
f. 1.6. 1966, og eiga
þau tvo syni. 2) Hall-
gríniur, f. 12.12.
1971, kvæntur Þor-
björgu Dögg Árna-
dóttur, f. 22.3. 1973,
og eiga þau einn son.
3) Sesselja, f. 11.8.
1979.
Eva ólst upp í Öxnadal og á
Akureyri, lærði hjúkrun og vann
viðjiað í Reykjavfk.
Utför Evu verður gerð frá Há-
teigskirlqu í dag og hefst athöfn-
in klukkan 15.
vildi hún ekki heyra, hún væri ekki
veik, bara svolítið máttlaus.
En hún hefur átt mjög góða ævi.
Sem ung stúlka hljóp hún í humátt á
eftir föður sínum. Hún hafði yndi af
að fylgjast með honum við störf og
hún hefði gjarnan viljað vera dreng-
ur. Þá hefði hún getað verið nær
honum og hjálpað honum meira.
Hún vann við hjúkrunarstörf og það
er svo á fullorðinsaldri sem hún
kynnist afa Magnúsi. Hann var Vest-
firðingur og henni leiddist aldrei að
tala um hann, hve yndislegur hann
var og tignarlegur í útliti. Fólk sem
hún hitti í strætó og úti á götu vissi
hver hann var, hve glæsilegur og
myndarlegur hann var og af mjög
góðum ættum. Þær voru margar
sögurnar sem við systkinin fengum
að heyra af honum.
Þegar tengdasonur dóttur hennar
var kynntur fyrir henni glaðnaði
heldur yfir henni þegar hún heyrði
að hann væri Vestfirðingur í húð og
hár. Þá fóru margar stundirnar í að
kanna hvort ættirnar lægju einhvers
staðar saman. Svo reyndist nú ekki
vera. En þó kom í ljós að kirkja sem
langalangafi okkai- hafði smíðað og
gefið hreppnum stóð á jörð sem
móðir Bjarna átti innst í ísafjarðar-
djúpi. Amma ákvað þá að hana lang-
aði að skoða þessa kirkju og um-
hverfi hennar. I júlí 1996 var ákveðið
að fara með hana þangað. Þá er hún
90 ára gömul. En hún var ekki að
láta aldurinn stoppa sig. Hún ætlaði.
Þetta lýsir henni mjög vel. Ef það
var eitthvað sem hún ætlaði sér var
ekkert sem stoppaði hana. Þetta var
eitt af hennar síðustu ferðalögum.
En mörg voru ferðalögin sem við
fórum með henni. Og er þá helst að
minnast allra ferðanna í Munaðar-
nes. Við eigum góðar minningar það-
an.
Elsku amma, mikið er nú gott að
vita að þú fékkst að fara í svefni,
friðsæl og án þjáninga. Nú ertu loks-
ins komin í faðm þíns heittelskaða,
þú sem hefur saknað hans svo mjög.
Takk fyrir öll árin, elsku amma, og
hvfl í friði.
Eva, Hallgrímur,
Sesselja og fjölskyldur.
EVA
SVANLA UGSDÓTTIR
koma á óvart að eftir að vinstris-
inninn Þuríður fór að vinna utan
heimilis á ný lenti hún oft í fyrir-
svari fyrir samverkamenn sína, var
oft talsmaður þeirra í deilum og
bar fram kröfur um úrbætur þegar
því var að skipta.
Tengdamóðir mín var merkileg
kona. Hún var alþýðukona í þess
orðs besta skilningi, óskólagengin
utan fárra mánaða í farskóla. Samt
var hún menntuð kona. Hún var
vel lesin og ljóðelsk, unni íslenskri
tungu og innrætti börnum sínum
þá ást. Sjálf var hún hagmælt með
ágætum og til eru eftir hana fáein
ljóð sem hún setti saman þegar
henni þótti þurfa, en sjaldan birti
hún nokkuð og ekki nema henni
þætti talsvert liggja við. Þar má
nefna ljóðabréf til félagsmálaráðu-
neytisins, beiðni um fjárframlag til
húsmæðraorlofs í Kópavogi; ekki
þarf að taka fram að framlagið
fékkst. Eitt sinn í formannstíð
sinni í kvenfélaginu tók hún þann
kost að hafa ársskýrslu í bundnu
máli, sem vakti mikla kátínu fé-
lagsmanna.
Ein af þeim perlum hennar sem
varðveist hafa er svohljóðandi:
Hvað er vorið að vilja svo snemma?
Til að vekja af svefni þau frjó,
er veturinn varpaði í fjötra,
eða velqa til lífs það sem dó?
Og það vaknar, já, verður nú stærra
en það var þegar sumarið þraut
Heldur áfram að vaxa og verða
okkur vissa um eilífðarbraut.
Þuríður var hagleikskona, aHt
lék í höndum hennar. Hún gerði
gripi úr beini, homi og tré, saum-
aði og heklaði meðan heilsan leyfði.
Og með göldróttum höndum sínum
saumaði hún íyrir margt löngu
brúðarkjól á systur mína úr sturtu-
hengi og datt engum í hug annað
en stúlkan krypi við hlið mannsefn-
is síns í dýrindis búðarkjól! En
Þuríður lét ekki sitja við handa-
vinnu og garðrækt. Hún var til-
finningarík kona sem lét sig ýmis
velferðarmál ætíð miklu skipta og
var ófeimin við að láta skoðanir
sínar í ljós við hvern sem var. Hún
var vinstrisinnuð, lét sig sjálfstæð-
ismál þjóðarinnar miklu skipta, var
eindreginn andstæðingur hersetu í
landinu, skipaði sér jafnan í flokk
með þeim sem hún vænti að kynnu
að hafa afl til að sporna gegn áhrif-
um hersins og hernaðarbandalaga,
og eitt sinn var hún á lista hjá
Þjóðvarnarflokknum. Hennar hefði
svo sannarlega verið þörf á Al-
þingi.
Þótt Þuríður væri vinstrisinnuð
lét hún engan segja sér hvaða ^
skoðanir hún ætti að hafa. Hugur
hennar var sífrjór og gagnrýninn
og þótt hún og sá sem skrifar þess-
ar línur hefðu líkar stjórnmála-
skoðanir áttum við marga sennuna
í eldhúsinu hjá henni þar sem við
skiptumst á skoðunum; ungi mað-
urinn á kafi í málum líðandi stund-
ar og hafði líka sínar skoðanir. En
oftar en ekki leiddu þessi skoðana-
skipti okkar til þess að ég tók að
hugleiða málin frá öðru sjónar-
homi og varð stundum að viður-
kenna með sjálfum mér að tengda-
móðirin hefði líklega nokkuð til
síns máls!
Heilsu Þuríðar tók að hraka fyr-
ir um áratug. Þá hófst þrautaganga
milli lækna, erfiðar rannsóknir,
óvissa um hvernig þessari sterku
konu reiddi af. Dvalir á sjúkrahús-
um urðu margar og sífellt lengri.
Síðustu fjögur árin gerðust dálítil
kraftaverk með nokkurra mánaða
millibili þegar hún taldi læknana á
að hleypa sér heim af Vífilsstöðum,
heim til Halla, sem annaðist hana,
sá um hana, vakti yfir henni. En
stöðugt dró af henni. Hún var
heima í tíu mánuði síðastliðið sum-
ar og vetur og það undur gerðist
undir vor að enn einu sinni gerðum
við tengdamæðginin dálitla at-
rennu að því að ræða þjóðmálin í
eldhúsinu á Neshaganum. En hún
varð sú síðasta.
Eldsnemma að morgni miðviku-
dagsins 23. júní, eftir að systkinin
og faðir þeirra höfðu skipst á um
að vaka yfir henni á Vífilsstöðum í
nokkra sólarhringa, hringdi sím-
inn; tengdafaðir minn sagði aðeins
þrjú orð: Þetta er búið.
Árni Hálfdan Brandsson hefur
misst mikið. Systkinin hafa misst
mikið. Ég hef misst mikið. En lífið
heldur áfram og við geymum minn-
inguna um mikla konu sem setti lit
á tilveruna. Við eigum henni öll
mikið að þakka.
Ég og fjölskylda mín færum
starfsfólki Vífilsstaðaspítala alúð-
arþakkir íyrir að annast Þuríði
Einarsdóttur síðustu ár hennar;
við þökkum þeim fyrir það hve vel
var tekið á móti honum Halla þeg-
ar hann kom til hennar tvisvar á
dag, sat yfir henni Þuríði sinni og
reyndi að gera henni lífíð eins létt-
bært og unnt var.
Þorgrímur Gestsson.
HÖSKULDUR
GUÐLA UGSSON
+ Höskuldur Guð-
laugsson fædd-
ist 22. júlí 1911.
Hann lést hinn _8.
júní síðastliðinn. tít-
för hans fór fram
19. júní.
Nú þegar afi minn er
farinn langar mig að
minnast hans með
nokkrum orðum. Afi
var sérstakur, allt í
kringum hann var sér-
stakt. Mér fannst afi
aldrei neitt gamall, en
þegar hann bað mig að
klæða sig í skóna áttaði ég mig að-
eins betur á því. Hann hafði átt lítið
fjárhús og nokkrar endur. Hann var
hættur með hestana löngu áður en
ég fæddist, en hann sagði mér oft
sögur af þeim. Þegar ég var í fjár-
húsinu með honum leyfði hann mér
að finnast að ég væri þarna til að
hjálpa, þó ég yfirleitt hafi bara verið
að þvælast fyrir. Hver og ein kind
hafði persónuleika og engar tvær
fengu sömu meðferð. Hann sá þeg-
ar þær voru í góðu eða vondu skapi.
Við fengum að eiga okkar eigin
kindur, mín hét Tönn. Hann hafði
gefið mér hana þegar amma fann
fyrstu tönnina mína. Þetta var minn
eigin búskapur og ég hlakkaði allan
veturinn til að koma norður til afa
og ömmu. Afi hélt
reikning fyrir mig, sem
var það sem ég fékk af
Tönn. Ég átti líka eina
önd, Meyjuna
hæversku. Við fórum
annað slagið út í læk að
gefa þeim. Þegar við
komum heim settist
hann alltaf í sætið sitt
og við bömin hjálpuð-
um ömmu að bera kaffi
á borð. Hann setti
alltaf u.þ.b. fjórar
skeiðar af sykri í kaffið
sitt, síðan gaf hann
mér að smakka í
teskeið. Ég tók líka eftir því við
kvöldverðarborðið, að hann borðaði
lítið, drakk vatnið sitt þegar hann
var búinn með matinn og svo fékk
hann sér alltaf heimahrært skyr á
eftir. Það eru svona litlir hlutir sem
ég aðallega sakna með afa. Hann afi
hefur líklegast ekki verið mjög bibl-
íufróður en gullnu regluna kunni
hann og kenndi okkur: ,jUlt sem ri
þér viljið að aðrir menn gjöri yður,
það skuluð þér og þeim gjöra.“
(Lúkas 6.31.) Hann kenndi okkur að
umgangast menn, dýr og sjálfa
náttúruna með mikilli virðingu.
Guð blessi þig amma, og alla þá
sem honum þótti svo vænt um.
Takk fyrir allt.
Auður. f'