Morgunblaðið - 04.07.1999, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 4. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Ráðstöfun landaðs afla á Vestfjörðum undanfarin misseri
Um 60% fisks á mörkuðum
selduí úr fjórðungnum
SAMTALS bárast um
76.600 tonn af fiski á land
á Vestfjörðum á liðnu ári,
samkvæmt upplýsingum
frá Fiskistofu. 59.565
tonn vora verkuð innanlands og þar
af 44.165 tonn í kjördæminu eða um
74%. Um fiskmarkaðina á Vest-
fjörðum fóra um 12.200 tonn og þar
af vora um 7.300 tonn seld úr fjórð-
ungnum eða um 60%. Heildaraflinn
fyrstu fjóra mánuði líðandi árs var
um 22.600 tonn og þar af voru um
17.900 tonn verkuð innanlands en
um 14.000 tonn í fjórðungnum eða
um 78%. Á sama tíma fóra um
4.360 tonn um markaðina og vora
um 2.000 tonn seld á Vestfjörðum
en um 2.460 tonn utan þeirra. Það
sem af er árinu hafa um 6.800 tonn
farið í gegnum markaðina, um
2.900 tonn hafa verið seld innan
Vestfjarða en um 3.900 tonn utan
þeirra.
Af fyrrnefndum 76.600 tonnum
barst um 15.640 unnið í land og
1.274 tonn vora gámafiskur. Botn-
fiskafli, sem barst á land á Vest-
fjörðum og var verkaður innan-
lands nam 40.600 tonnum og þar af
vora 29.000 tonn verkuð fyrir vest-
an. Hlutur þorsks var um 29.000
tonn og fóra um átta þúsund tonn
úr fjórðungnum. 220 tonn af 920
tonnum af flatfiski vora verkuð í
kjördæminu en um 14.950 tonn af
16.660 tonnum af skelfiski.
Vestfirsku fyrirtækin
greiða hæsta verðið
Fiskmarkaður Vestfjarða er í
Bolungarvík og á Patreksfirði og
samkvæmt upplýsingum frá Is-
landsmarkaði hf. fóra 3.715 tonn í
gegn hjá honum í fyrra. Þar af urðu
720 tonn eftir í fjórðungnum eða
um 19%. Það sem af er þessu ári
hafa um 1.847 tonn farið í gegn og
um 620 tonn orðið eftir eða um
33%. Arnar Barðarson hjá Fisk-
markaði Vestfjarða segir að fyrir-
tækin á svæðinu séu nánast öll með
sama útgerðarmynstur og markað-
arnir - trillur sjái fyrst og fremst
um aflann. Þau geti ekki nýtt sér
lága verðið á mörkuðunum því þeg-
ar mikið framboð er af hráefni eigi
það jafnt við um fyrirtækin og
markaðina. Hins vegar séu það
vestfirsku fyrirtækin sem greiði
hæsta verðið á mörkuðunum. „Ég
er nær sannfærður um að Básafell
er með hæsta meðalverð í þorski út
af mörkuðum á Vestfjörðum," segir
hann.
Arnar segir að 60% veltunnar sé
yfir sumarmánuðina, frá miðjum
maí fram í ágúst. Trillukarlar víðs
vegar að af landinu gera út frá
Vestfjörðum á sumrin en Arnar
segir ekki sjálfgefið að afli þeirra
færi úr fjórðungnum. „Það er bæði
og en helgast af því að toppar hjá
fyrirtækjunum era á sama tíma og
toppar hjá mörkuðunum og því
geta þau aldrei notfært sér lága
verðið. Með þetta í huga er tómt
bull að segja að þessi fyrirtæki séu
eitthvað lakari en önnur fyrirtæki.
Það era engir aumingjar héma.“
Miklu meira veitt en
hægt er að nota
< yinnslufyrirtækjum á Vestfjörð-
Um hefur fækkað og segir Ámar
það m.a. skýra flutning á hráefni úr
fjórðungnum. „Það er miklu meira
veitt á svæðinu en hægt er að nota.
Þar sem þetta era mestmegnis
trillur kemur aflinn í land í gusum,
kannski 100 tD 200 tonn einn dag-
inn og svo ekkert í viku eða 10
daga. Því er ómögulegt að byggja á
þessu en mesta furða er hvað hefur
verið hægt að gera, að halda fyrir-
tækjunum gangandi á svona
sveiflukenndri hráefnisöflun. Og
þegar þau hafa þurft að leita inn á
fiskmarkaði hafa þau þurft að
borga hæsta verð, mun hærra en
greitt er fyrir þann fisk sem fluttur
er út af svæðinu."
Margar skýringar
Fiskmarkaður Suðurnesja á ísa-
firði, Fiskmarkaður Tálknafjarðar
og Fiskmarkaður Hólmavíkur
tengjast allir Reiknistofu fiskmark-
aða. Á síðasta ári var Fiskmarkaður
Suðumesja með um 80% hlutdeild í
sölu þessara markaða, Fiskmarkað-
ur Tálknafjarðar um 14% og Fisk-
markaður Hólmavíkur um 6%. Þeir
seldu samtals um 8.500 tonn í fyrra
og fóra um 5.344 tonn út fyrir Vest-
firði en um 3.194 tonn vora seld inn-
an Vestfjarða eða um 38%. I ár hafa
verið seld um 5.000 tonn á þessum
mörkuðum og hafa um 2.700 tonn
farið út fyrir fjórðunginn.
Bjami Sveinsson hjá Fiskmark-
aði Suðurnesja á ísafirði segir að
sala úr fjórðungnum eigi sér marg-
ar skýringar. Staða fiskvinnslufyr-
irtækja á Vestfjörðum segi sína
sögu. „Húsum í bolfiskvinnslu hef-
ur fækkað og þótt þau kaupi þegar
þau vantar fisk era þau með eigin
skip og fá þannig ódýrara hráefni."
Vinna hvorki flatfisk
né karfa
Um 5.300 tonn af ýsu bárast á
land á Vestfjörðum í fyrra en um
3.600 tonn vora verkuð fyrir vestan.
Þriðjungur karfans sem landað var
í kjördæminu var verkaður þar og
svo má lengi telja. „Ysan fer mikið í
flugið, menn vinna ekki kola hérna
og því selst hann allur suður,“ segir
Bjarni. „Sömu sögu er að segja af
lúðu og karfa en undantekninga-
laust vinna menn ekki þessar teg-
undir héma heldur setja þær á
markað.“
Að sögn Bjarna er það fyrst og
fremst Básafell úr hópi vestfirskra
vinnslufyrirtækja sem kaupir fisk á
mörkuðunum fyrir vestan. „íshúsfé-
lagið var á markaðinum en staðan
hefur breyst eftir sameininguna þó
ekki sé hægt að segja hvað nýja fyr-
irtækið gerir. Hins vegar má segja
að markaðurinn ræður hvað menn
era tilbúnir að borga hverju sinni
og hvar vantar fisk. Þeir sem eru í
ferska fiskinum geta borgað hærra
verð en þeir sem frysta fiskinn."
Bjarni sagði að mikil aukning
hefði orðið hjá markaðinum á milli
ára og nefndi í því sambandi að um
helmingsaukning hefði orðið fyrstu
fimm mánuði ársins í samanburði
við sama tíma í fyrra. Salan hefði
farið úr um 1.440 tonnum í um
3.495 tonn. „Meira er orðið um út-
gerð minni línubáta og aðkomubáta
á færam yfir sumartímann. Fyrir
vikið berst rneiri afli á land á meðan
öll vinnsla hefur dregist saman.“
Afgangsfiskur úr
kjördæminu
Fiskmarkaður Tálknafjarðar er
tengdur Fiskmarkaði Suðumesja á
Isafirði sem fyrr segir en er sjálf-
stæð eining. 1998 seldi markaðurinn
1.119 tonn af fiski og þar af fóra 707
tonn í burtu, en meðalyerðið var 113
krónur fyrir kflóið. „Ástæðan fyrir
því að svona mikið magn fer í burtu
er sú að yfírleitt seljum við það sem
húsin nota ekki í vinnslu hjá sér
eins og til dæmis steinbít,“ segir
Helga Jónasdóttir hjá Fiskamark-
aðinum. „Þorskur er ekki aðal uppi-
staðan hjá okkur samanber það að
aðeins 640 tonn af þorski fóra í
gegn hjá okkur.“
Á þessu ári hafa farið liðlega 416
tonn í gegn hjá markaðinum og þar
af hafa 334 tonn farið í burtu úr
fjórðungnum. „Við höfum aðallega
verið með steinbít, ýsu og kola en
aðeins 63 tonn af þorski,“ segir
Helga.
Að sögn Helgu tekur markaður-
inn fiskinn einkum af línubátum á
Tálknafirði og að hluta af línubátum
á Bfldudal. „Bátamh- landa yfirleitt
þorskinum í vinnsluna héma en það
sem hún tekur ekki fer á markaðinn
hjá okkur.“
Helga segir að mikið hefði verið
um aðkomubáta á þessum tíma í
fyrra en vegna ótíðar hefði verið lít-
ið um þá nú. „Samt sem áður hefur
svipað magn farið í gegn hjá okkur
og í fyrra en það skýrist af því að
meira hefur verið um steinbít." Hún
segir langmest að gera yfir sumarið
en síðan dytti markaðurinn niður í
nóvember eða desember og byrjaði
aftur að glæðast í febráar. „Um 80%
fer í gegn yfir vor-, sumar- og haust-
mánuði en þegar við byi'juðum 1994
var þetta bara sumarmarkaður."
Ráðstöfun afla í Vestfjarðakjördæmi 1998 (tonn - þús kr.)
Verkað innanlands Þar af á Vestfjörðum Landaö unnið Landað erlendis Gámafiskur íslandsmið 1998
*minna en 1 tonn Magn Virði Magn Virði Magn Virði Magn Virði Magn Virði Magn Virði
Þorskur 29.017 2.071.923 20.948 1.423.991 4.490 578.399 111 16.654 64 7.705 33.682 2.674.681
Ýsa 5.323 476.328 3.635 285.665 447 60.029 2 249 40 5.077 5.811 541.683
Ufsi 595 25.214 367 12.845 341 28.902 5 464 8 519 949 55.098
Karfi 240 11.623 76 3.850 1.353 107.327 1 79 136 14.046 1.730 133.075
Úthafskarfi 0 0 0 1.565 112.002 0 0 0 0 1.565 112.002
Steinbítur 4.532 280.203 3.882 228.820 43 2.201 1 136 213 19.429 4.789 301.969
Hlýri 36 3.062 28 2.175 39 2.152 1 161 5 449 82 5.823
Langa 128 8.789 3 136 35 1.682 0 0 1 33 164 10.504
Blálanga 13 604 2 88 64 2.551 0 0 8 688 84 3.843
Keila 228 14.013 3 108 4 113 0 0 * 7 232 14.133
Langhali * 3 0 0 10 316 0 0 ■* 1 10 320
Snarphali 0 0 0 0 * 12 0 0 0 0 * 12
Tindaskata 46 567 23 352 1 24 0 0 0 0 47 592
Skötuselur 15 2.586 0 0 0 0 0 0 * 26 15 2.612
Skata 1 160 * 1 * 2 0 0 * 2 2 164
Náskata 1 27 * 2 0 0 0 0 0 0 1 27
Lýsa 7 223 * 1 * * 0 0 0 0 7 223
Gulllax 421 11.644 22 1.097 1.987 102.814 0 0 0 0 2.408 114.458
Háfur * 2 * 1 0 0 0 0 * 22 * 24
Gljáháfur 0 0 0 5 223 0 0 0 0 5 223
Hámeri * 9 0 0 0 0 0 0 0 0 * 9
Geirnyt 0 0 0 2 63 0 0 0 0 2 63
Ósundurliðað 1 15 0 0 * 4 * * 2 141 3 160
Botnfiskafli 40.604 2.906.995 28.988 1.959.133 10.386 988.814 120 17.744 477 48.142 51.588 3.971.695
Lúða 38 11.774 7 1.946 7 2.049 * 1 32 11.705 78 25.529
Grálúða 102 14.891 102 14.868 912 161.444 1 106 * 37 1.016 176.478
Skarkoli 561 54.816 105 9.678 39 3.588 1 109 701 114.041 1.302 172.554
Þykkvalúra 24 2.564 3 158 12 1.996 * 53 39 8.633 75 13.246
Langlúra 19 967 * 6 * 2 0 0 * 11 19 980
Stórkjafta * 19 0 0 0 0 0 0 0 0 * 19
Sandkoli 110 4.260 1 23 0 0 * 5 23 1.430 134 5.695
Skrápflúra 67 2.149 2 92 4 102 0 0 0 0 71 2.250
Sandhverfa * 1 0 0 0 0 0 0 0 0 * 1
Annar flatfiskur * * 0 0 0 0 0 0 * 24 * 24
Flatfiskafli 922 91.440 220 26.770 975 169.181 2 273 797 135.882 2.696 396.776
Íslandssíld 1.367 13.992 0 0 0 0 0 0 0 0 1.367 13.992
Humar 37 7.915 0 0 0 0 0 0 0 0 37 7.915
Rækja 6.537 539.919 6.060 495.819 4.285 612.037 0 0 0 0 10.822 1.151.955
Hörpudiskur 1.318 48.697 121 4.465 0 0 0 0 0 0 1.318 48.697
Kúfiskur 8.776 26.327 8.776 26.327 0 0 0 0 0 0 8.776 26.327
Skel og krabbi 16.667 622.857 14.956 526.611 4.285 612.037 0 0 0 0 20.952 1.234.894
Sandsíli 1 47 1 47 0 0 0 0 0 0 1 47
Hrognkelsi 4 150 * 3 0 0 0 0 0 0 4 150
Annar afli 4 197 1 50 0 0 0 0 0 0 4 197
Samtals 59.656 36.354.841 44.165 2.512.564 15.646 1.780.031 122 18.017 1.274 184.024 76.607 5.617.553
Hrogn 5 862 . 19 0 0 0 0 0 0 5 862
Þorskhrogn 1 229 0 0 1 * 0 0 0 0 2 229
Lifur 7 224 0 0 0 0 0 0 0 0 7 224
Þorskafsk. 0 0 0 0 125 7.429 0 0 0 0 125 7.429
Ýsuafsk. 0 0 0 0 2 117 0 0 0 0 2 117
Ufsaafsk. 0 0 0 0 2 14 0 0 0 0 2 14
Grál.afsk. 0 0 0 0 38 2.224 0 0 0 0 38 2.224 •2 1
Grál.hausar 0 0 0 0 65 3.927 0 0 0 0 65 3.927
Grál.kinnar 0 0 0 0 * 76 0 0 0 0 * 76
Annað 1 17 0 0 0 0 0 0 0 0 1 17 •b i
Aukaafurðir 14 1.332 * 19 232 13.786 0 0 0 0 246 15.118