Morgunblaðið - 07.07.1999, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 7. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Samningar undirritaðir um
stækkun Kringlunnar
Opnað verður
30. september
í haust
FULLTRÚAR Reykjavíkurborg-
ar, Eignarhaldsfélagsins Kringl-
unnar hf., Húsfélags Kringlunnar
og Leikfélags Reykjavíkur undir-
rituðu í gær samning um byggingu
leikhússalar, Borgarbókasafns,
bílageymslu, torga og tengibygg-
inga við verslunarmiðstöðina Kr-
ingluna.
Ætlunin er að opna verslanir og
veitingastaði viðbyggingarinnar 30.
september á þessu ári, en þá verður
374 fm og 250 sæta leikhússal Borg-
arleikhússins og 600 fm húsnæði
Borgarbókasafnsins skilað fok-
heldu. Ætlunin er, að sögn Ingi-
bjargar Sólrúnar Gísladóttur, borg-
arstjóra, að opna Borgarbókasafnið
í kringum áramótin 2000/2001 og
leikhússal Borgarleikhússins við
upphaf leikárs haustið 2000, að sögn
Þórhildar Þorleifsdóttur, leikhús-
stjóra Borgarleikhússins.
Að sögn Ragnars Atla Guð-
mundssonar, framkvæmdastjóra
eignarhaldsfélagsins Kringlunnar
hf., er stærð nýbyggingarinnar
tæplega 10.000 fm. Stærð uppruna-
legu Kringlunnar er 30.000 fm, húss
Borgarkringlunnar 10.000 fm og
Borgarleikhússins aðrir 10.000 fm.
Samtals verður stærð Kringlunna,
að meðtöldum viðbyggingum, leik-
húsinu og bókasafninu, um 60.000
fm, auk bflastæða og útitorga.
Menning og viðskipti
styðja hvað annað
Samningurinn sem undirritaður
var í gær felur í sér að Eignarhalds-
félagið Kringlan byggii’ og fjár-
magnar hús fyrir leikhússal og
Borgarbókasafn. Reykjavíkurborg
greiðir Eignarhaldsfélaginu til baka
byggingarkostnað hússins, eftir að
framkvæmdum hefur verið lokið.
Eignarhaldsfélagið, með styrk frá
Reykjavíkurborg, mun einnig
byggja bflageymslu, tvö torg, lista-
verk og yfírbyggða göngugötu sem
mun tengja saman Borgarleikhúsið,
Borgarbókasafnið og Kringluna.
Morgunblaðið/Jim Smart
TEKIST í hendur eftir undirritun samnings um byggingu leikhússalar, Borgarbókasafns, bflageymslu,
torga og tengibyggingar við verslunarmiðstöðina Kringluna í gær. Samninginn undirrituðu, talið frá
vinstri, Einar Ingi Halldórsson, framkvæmdastjóri Kringlunnar, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, borgarstjóri í
Reykjavík, Sigurður Gísli Pálmason, stjórnarformaður Eignarhaldsfélagsins Kringlunnar hf. og Þórhildur
Þorleifsdóttir, leikhússtjóri Borgarleikhússins.
Áætlaður kostnaður við fram-
kvæmdirnar, að undanskildum inn-
anhússframkvæmdum í Borgar-
bókasafninu og Borgarleikhúsinu,
eru um 2 milljarðar króna, að sögn
Ragnars Atla.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
borgarstjóri í Reykjavík, sagði við
undirritun samningsins í gær að
hún hefði mikla trú á því samstarfi
menningar, lista, viðskipta og
verslunar sem hér væri að hefjast.
„Eg hef trú á að samstarf á milli
þessara sviða aukist í náinni fram-
tíð, en víst er að þau bæta hvort
annað upp.“
Undir þetta tók Ragnar Atli sem
sagði að með nýjum leikhússal og
bókasafni myndu möguleikai’ fólks
til menntunar og afþreyingar
aukast og með því myndi hagur Kr-
inglunnar vænkast. Að sama skapi
myndu leikhúsið og bókasafnið
njóta góðs af þeim mikla fjölda fólks
sem heimsækir Kringluna, en í
hana komu 5,2 milljónir manna á ár-
inu 1998.
Aðstæður starfsmanna „Rauða hersinsu á Vestfjörðum með mismunandi hætti
Pólverjarnir eftir-
sóttir en Islendingar
bundnir í báða skó
Islenskir starfsmenn fyrírtækja Rauða
hersins á Vestfjörðum telja að engin önnur
ráð séu til að tryggja þeim störf en að fá
kvóta til byggðarlaganna því erfítt sé að
sækja vinnu annað. Pólverjunum sem unnu
hjá fyrirtækjunum hefur á hinn bóginn ver-
ið boðin vinna víða um land. Helgi Þor-
steinsson kannaði aðstæður þessara tveggja
hópa og hvaða leiðir standa þeim opnar.
TOLUVERT hefur verið fjallað um
erfiða stöðu pólskra fiskvinnslu-
verkamanna sem unnið hafa hjá
Rauða hernum svonefnda á Vest-
fjörðum og fæstir eiga rétt á at-
vinnuleysisbótum. Nú hefur komið í
ljós að lítil hætta er á þeir verði at-
vinnulausir því mikil eftirspurn er
eftir starfskröftum þeirra í fisk-
vinnslu annars staðar á landinu. Að
sumu leyti er því staða íslenskra
starfsmanna vem því fleiri úr þeim
hópi eru með börn, fasteignir og
sterkar rætur sem binda þá við
heimabyggðina. Þeir telja að eina
vonin sé að kvóti fáist á staðina og
horfa því vonaraugum til Byggða-
stofnunar þar sem verið er að móta
reglur um úthlutun 1500 tonna
byggðakvóta. Ef sá kvóti fæst og
fiskvinnsla hefst aftur á Þingeyri
kemur þó upp nýr vandi: Pól-
verjamir verða líklega farnir og
miðað við fyrri reynslu mun ekki
fást nægilegur fjöldi íslendinga á
staðnum til að halda henni uppi.
Blekking að tala um
eitt atvinnusvæði
Um fimmtíu km eru milli Þing-
eyrar og ísafjarðar. Áætlunarbfll
gengur á milli staðanna og fargjald-
ið er 130 krónur. Gunnhildur Elías-
dóttir, trúnaðarmaður starfsmanna
Rauðsíðu á Þingeyri, segir að það sé
þó blekking að Þingeyri og ísafjörð-
ur séu orðin að einu atvinnusvæði.
Hún bendir á að þeir sem séu að
missa vinnu hjá Rauðsíðu á Þing-
eyri séu aðallega húsmæður með
böm og fyrir þær borgi sig ekki að
fara milli staðanna á hverjum degi
og borga fyrir pössun.
Gunnhildur segir að þeir sem ráði
sig til vinnu á ísafírði þurfi að
leggja af stað klukkan sjö að
morgni með áætlunarbíl og komi til
baka klukkan sex. Leikskólinn á
Þingeyri er ekki opnaður fyrr.en
klukkan átta og er lokað klukkan
fimm. „Þar fyrir utan era margar af
húsmæðranum hér í hálfu starfi og
sinna heimilinu hinn hluta dagsins.
Það sér hver maður að fjárhagslega
gengur það ekki upp að þær fari til
Isafjarðar á hveijum degi.“
Gunnhildur segir að það sé ekki
oft sem vegurinn lokist vegna veð-
urs en möguleikinn sé alltaf fyrir
hendi. „Sem dæmi get ég nefnt að
ég er með fimm ára gamalt barn
heima og gæti lent í því að lokast
inni á ísafirði í viku. Maður tekur
ekki slíka áhættu."
Gunnhildur segir að aðeins örfáir
einstaklingar á staðnum sæki nú
vinnu til Isafjarðar. Hún bendir á
að ólfldegt sé að vinnu sé að hafa
þar fyrir fleiri í ljósi þess að þar séu
líklega yfir hundrað manns að verða
atvinnulaus.
Um fimmtíu manns sækja
vinnu í öðrum byggðarlögum
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri
ísafjarðarbæjar, tekur undir það að
lfldega sé litla vinnu að hafa fyrir
Þingeyringa í nágrannabyggðum,
nema hvað eitthvað skorti af fólki á
Flateyri. Hann er þó þeirrar skoðun-
ar að svæðið sé eitt atvinnusvæði í
reynd en samgöngur takmarki
möguleikana nokkuð. „Það er eitt-
hvað um að fólk frá Súðavík, Bolung-
arvík, Suðureyri, Flateyri og Þing-
eyri komi hingað [til ísafjarðar]. Svo
er líka eitthvað um það að fólk fari
héðan til vinnu á Flateyri og Suðm’-
eyri. Ég skýt á að þetta sé samtals
um fimmtíu manns, sem er töluvert."
Halldór segist ekki hafa fengið
ábendingar um það að lengja þann
tíma sem leikskólar era opnir eða
gera aðrar ráðstafanir tfl að auð-
velda fólki að sækja vinnu milli
byggðarlaganna en ef þær berist
muni verði bragðist jákvætt við.
„Við höfum hins vegar fengið beiðni
um að leyfa bömum að hætta á leik-
skólum og borga fólki fyrir að hafa
þau heima hjá sér,“ segir Halldór.
Meiri kvóti eina lausnin
Gunnhildur segir að eina lausnin
á vanda Þingeyringa sé meiri kvóti.
„Það verður að vera kvóti sem eng-
inn einn hefur umráð yfir til að selja
úr byggðarlaginu. Það fyrsta sem
útgerðarmennimir gera, þegar þeir
komast í vandræði, er að bytja að
selja frá sér kvótann til að bjarga
sér.“
Gunnhildur segist ekki hafa heyrt
um að neinir íbúanna séu að hugsa
sér til hreyfings frá staðnum, nema
fólk sem hafi tekið um það ákvörðun
áður en tfl erfiðleikanna kom. „Það
er bara fólk sem er að breyta til og
það er hið besta mál. Það er ekkert
verið að tala um það að við séum
bundin einhverjum átthagafjötram
og viljum hvergi annars staðar vera
en okkur líður vel héma. Þeir sem
vilja færa sig gera það en við vfljum
líka eiga möguleika á að fá fólk til
okkar. Hér er allt til sem þarf; ný
og glæsileg heilsugæsla sem heil-
brigðisráðherra opnaði formlega í
byrjun maí, hér er verið að byggja
dvaiarheimili fyiir aldraða, hér er
fínn grannskóli og leikskóli, íþrótta-
hús og sundlaug. Það era allir
möguleikar á að fólki getið liðið vel
hér ef við fáum vinnu.“
Pólveijarnir
dýrmætt starfsfólk
Ljóst er að sumir Pólverjanna
era farnir að hugsa sér til hreyfíngs
frá Þingeyri og öðram þeim stöðum
sem íyrirtæki Rauða hersins hafa
starfað á. Fjölmörg sjávarútvegs-
fyrirtæki hafa lýst yfir áhuga á að
fá þá til starfa. Pétur Sigurðsson,
formaður Verkalýðsfélagsins Bald-
urs á ísafirði, segir að vinnuveit-
endur hafi byrjað að hafa samband
strax og fréttist af erfiðleikum
Rauða hersins en þá hafi hann sagt
að það væri ekki til umræðu í bili,
enda hafi menn haft töluverða von
um að fyrirtækin héldu velli. Hann
segist vita til þess að nokkrir Pól-
verjar frá Bfldudal, sennilega fjórir,
hafi nú verið ráðnir til vinnu hjá fyr-
irtæki á Patreksfirði.
„Fólk eins þetta, sem er orðið
þjálfað í fiskvinnslu, er verðmætt
starfsfólk," segir Ólafur Ásbjöms-
son, framkvæmdastjóri útgerðar-
fyrirtækisins Jökuls á Raufarhöfn.
„Það tekur marga mánuði að þjálfa
menn upp í þessi störf og við vitum
af eigin reynslu að þetta fólk [Pól-
verjarnir] er góður starfskraftur og
þess vegna sækjumst við eftir því.“
Ólafur vill ráða tíu Pólverja frá
fyrirtækjum Rauða hersins tfl
starfa hjá sér en hefur jafnframt
leitað eftir tuttugu í viðbót fyrir
önnur fyrirtæki á Norðurlandi. Hjá
Jökli era fyrir þrettán pólskir
starfsmenn, af samtals 130 starfs-
mönnum fyrirtækisins.
„Pólverjar era víða í vinnu um
landið og það væri mjög slæmt fyrir
fyrirtæki á landinu almennt ef þess-
ir starfsmenn þyrftu að fara heim
vegna rekstrarstöðvunar fyrirtæk-
is,“ segir Ólafur.
Sá tuttugasti sem hringdi
Kristján Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri fiskvinnslufyrirtæk-
isins Snoppu í Ólafsvík segist hafa
haft samband við verkalýðsfélög á
Vestfjörðum tfl að kanna möguleika
á að fá þaðan 4-5 Pólveija. „Þegar
ég hringdi í eitt þessara félaga var
mér sagt að ég væri sá tuttugasti
sem hefði samband. Einhver er því
aðsóknin í þá.“
Samkvæmt upplýsingum frá Egg-
erti Herbertssyni, verkstjóra hjá
íyrirtækinu Frostfiski í Reykjavík,
hefur einnig verið haft samband það-
an við verkalýðsfélög á Vestfjörðum
og möguleikar á að ráða aUt að fimm
Pólverja kannaðir. Loks hefur
ónefnt grænmetisframleiðsluíyrir-
tæki á Suðurlandi boðið tímabundna
vinnu og önnur fyrirtæki víða um
land hafa einnig spurst fyrir.
Fáir íslendingar sem vilja
vinna í fiskvinnslunni
Halldór Halldórsson bæjarstjóri
segir að það geti valdið Vestfirðing-
um vanda í framtíðinni fari erlenda
starfsfólkið á brott. Illa hefur geng-
ið að láta heimamenn standa undir
fiskvinnslunni. „Fyrir tveimur árum
fór fyrirtækið Fáfnir yfir um á
Þingeyri," segir Halldór. „Þá liðu
níu mánuðir áður en eitthvað gerð-
ist. Þegar Ketill [Helgason, fram-
kvæmdastjóri Rauðsíðu] kom inn á
staðinn og sóttist eftir starfsfólki
sótti nánast enginn um. Reyndar
tosaðist það upp í hátt í fjöratíu Is-
lendinga hjá honum, að því er ég
held, en hann þurfti að flytja inn út-
lendinga. íslendingarnir sjálfir vOja
sjaldnast vinna í fiskvinnslu, að
undanskfldu ákveðnu kjarnaliði.
Landvinnslan á Flateyri og Suður-
eyri er að mörgu leyti mönnuð út-
lendingum. Eitt vandamálið er auð-
vitað lág laun í fiskvinnslu."
Halldór segir þó að Pólverjarnir
eigi fárra annarra kosta völ en að
koma sér í nýja vinnu hið fyrsta.
„Ég held að það séu fimm af þess-
um hópi útlendinga, 60-70 manns,
sem hafa verið lengur en tvö ár á
Þingeyri. Og það eru þeir einir sem
eiga rétt á atvinnuleysisbótum. Hin-
ir verða að koma sér í vinnu, annars
eru þeir réttlausir.“