Morgunblaðið - 08.07.1999, Blaðsíða 10

SpícSS?!s«SPí95T’e.f.^r„>''.
10 FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 1999________________________________________________________MORGUNBLABIÐ
FRÉTTIR
Nemendur úr Austurbæjarskóla héldu
upp á 50 ára útskriftarafmæli
/
Attræður
kennarinn
fagnaði með
FIMMTÍU ár er liðin síðan 12 ára
bekkur C útskrifaðist úr Austur-
bæjarskóla og í tilefni af þessum
tímamótum héldu útskriftarnem-
arnir bekkjarmót í fyrradag þar
sem rifjuð voru upp gömul kynni.
Sérstaklega skemmtilegt þótti að
kennarinn, Sveinbjörn Markús-
son, skyldi hafa séð sér fært að
koma, en hann hélt nýverið upp á
áttatíu ára afmæli sitt.
Að sögn Ingibjargar Björns-
dóttur, fyrrverandi nemanda og
núverandi starfsmanns í fjár-
málaráðuneyt inu, tókst afskap-
lega vel til með bekkjarmótið, en
margir höfðu ekki sést síðan rétt
eftir seinna stríð, eða árið 1949,
þegar þeir voru saman í barna-
skólanum.
Bjóst ekki við að þekkja
þau aftur
Hápunktur dagsins var að
hitta gamla kennarann, Svein-
björn Markússon, sem þann 25.
júní síðastliðinn hélt upp á
áttatíu ára afmæli sitt. Svein-
björn, sem varð þrítugur rétt
eftir að bekkurinn útskrifaðist,
mætti á bekkjarmótið eldhress
ásamt spúsu sinni, Önnu Jóns-
dóttur.
„Kvöldið var í einu orði sagt
yndislegt, við sátum til að verða
eitt og gleymdum okkur alveg
gjörsamlega," sagði Sveinbjörn
um bekkjarmótið. „Nemendur
mínir hafa stundum haldið mér
samsæti úti í bæ, en það hefur yf-
irleitt verið skemmra umliðið en
þetta, þetta var dálitið sérstakt.
Ég bjóst heldur ekki við að
þekkja þau aftur, þar sem þau
voru náttúrlega börn þegar ég sá
flest þeirra síðast. Það kom mér
siðan á óvart hvað ég þekkti
marga, en þetta var afskaplega
góður bekkur og duglegt náms-
fólk.“
Bekkurinn sem nú fagnaði
fímmtíu ára útskrift var fyrsti
bekkurinn sem Sveinbjörn út-
skrifaði, en hann kenndi börn-
unum frá átta ára aldri og þar
til þau útskrifuðust úr barna-
skólanum tólf ára gömul, en
sjálfur kenndi hann við skólann
í 44 ár.
Að sögn Ingibjargar var Svein-
björn einstaklega vinsæll kennari
og rifjaði hún upp litla sögu
svona rétt til að undirstrika vin-
sældir hans. Að hennar sögn var
hann afar agaður kennari og
þegar nokkrir nemendurnir
mættu ekki í kennslustund á til-
skildum tíma læsti hann dyrun-
um að bekkjarstofunni. Krakk-
arnir, sem læstir voru úti, höfðu
verið við leik í nýbyggingu rétt
fyrir ofan skólann, eða nánar til-
tekið í Iðnskólanum, sem þá var í
smiðum. Ákafínn var svo mikill
að komast í tímann að krakkarn-
ir fundu sér stiga, reistu hann
fyrir neðan einn gluggann að
kennslustofunni og klifruðu upp
og inn um gluggann til þess eins
að missa ekki af neinu.
Sungu fyrir kennarann
Alls mættu 21 af 33 nemendum
Sveinbjörns á bekkjarmótið, en
þrír eru Iátnir, sex voru erlendis
og þrír komust ekki. Ingibjörg
sagði að fyrst hefði fólkið hist í
skólanum sjálfum og að þar hefði
Sveinbirni verið afhentur kladdi
og hann beðinn að lesa upp nöfn
þeirra sem mættir hefðu verið,
svona líkt og hann hefði gert í
gamla daga. Eftir upplesturinn
var haldið í sal í Borgartúni 6
þar sem snætt var, hlustað á er-
indi, rætt saman og sungið. Ingi-
björg sagði að hún og fímm stöll-
ur sinar hefðu sungið fyrir Svein-
björn, en þegar þær voru í Aust-
urbæjarskóla gengu þær undir
nafninu Vögguvísnakórinn og
fékk Sveinbjörn þær þá til að
syngja fyrir konu sína á afmælis-
degi hennar árið 1949.
Eftir að hópurinn útskrifaðist
árið 1949 gaf hann kennara sín-
um armbandsúr og þótti það
mjög sérstakt á þeim tíma, nú
var leikurinn endurtekinn og
Sveinbirni afhent áletrað vasaúr.
Ingibjörg sagði að þrátt fyrir
að þetta hefði verið fyrsta bekkj-
armótið hefði gengið ótrúlega
vel að koma hópnum saman.

V Eu; - r' ^ Mf"W Srj jnb ' • • /?'$!&, |||4 -
NEMENDUR úr Austurbæjarskóla héldu upp á 50 ára útskriftarafmæli sitt í fyrradag, alls komust 21 af 33
nemendum á bekkjarmótið, en í sviga fyrir aftan nöfnin er tilgreint nánar um þá sem komust ekki eða eru
látnir. Fremsta röð frá vinstri: Agnes Gestsdóttir (fjarverandi), Rannveig Bjarnadóttir, Ingibjörg Björnsdótt-
ir, Ingibjörg Halldórsdóttir, Guðrún Bjarnadóttir, Sveinbjörn Markússon (kennari), Þóra Sigurðardóttir,
Kristín Guðmundsdóttir (erlendis), Sigríður Þórðardóttir (erlendis), Karólína Smith og Rakel Ragnarsdóttir
(fjarverandi). Miðröð: Heimir Þorleifsson, Pétur Ingólfsson, Sveinn Sveinsson (látinn), Jónas Finnbogason,
Gunnlaugur Ingvarsson, Bjarni Pálsson, Jón Birgir Jónsson, Kristinn Baldvinsson (látinn), Gunnlaugur
Helgason, Þorsteinn Jónsson (Iátinn) og Pálmi Lárusson. Aftasta röð: Erna Andrésdóttir Hanson, Þóra Árna-
dóttir, Guðrún Jónsdóttir, Sigríður Ólafsdóttir, Jóhanna Traustadóttir (erlendis), Kristín Gísladóttir (erlend-
is), Aðalheiður Svavarsdóttir, Jóhann Björgvinsson, Gylfí Gígja (fjarverandi), Gunnar Jóhannesson (erlendis)
og Sigfrið Ólafsson (erlendis).
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
SVEINBJÖRN Markússon og kona hans, Anna Jónsdóttir, sem standa í fremstu röð fyrir miðju, komu á
bekkjarmótið, en þessi mynd var tekin við það tilefni og stillti fólkið sér upp svipað og gert var á bekkjar-
myndinni fyrir 50 árum.
Sex til átta deyja árlega hérlendis vegna heilahimnubólgu
Dánartíðni breytist
lítið þrátt fyrir
þróun sýklalyQa
DÁNARTÍÐNI af völdum heila-
himnubólgu hefur lítið breyst síð-
ustu 20 til 25 árin þrátt fyrir þróun
í framleiðslu á sýklalyfjum. Ný-
gengi heilahimnubólgu er hérlend-
is 30 til 40 tilfelli árlega og dánar-
tíðnin um 15-20% og deyja því milli
sex og átta sjúklingar árlega af
völdum hennar.
Ymsar orsakir eru fyrir heila-
himnubólgu en algengasta og al-
varlegasta myndin er sú sem bakt-
erían meningókokkur eða heila-
himnubólgubaktería veldur. Sig-
urður Guðmundsson landlæknir
segir að hún sé mjög skæð, ein
mjög fárra ef ekki sú eina sem lagt
geti hraustan fulltíða mann að velli
á 6 til 12 klukkustundum frá því
fyrstu einkenna sé vart. Sigurður
segir veikina þó stöku sinnum
væga en algengast sé að men-
ingókokkur berist í blóðrás og
valdi háum hita, útbrotum og
blæðingum í húð sem séu þekkt
einkenni og síðan berist hann í
heilahimnur og valdi þar heila-
himnubólgu. Takist að hefja með-
ferð nógu snemma má lækna heila-
himnubólgu og segir Sigurður
langflesta sem lifa sjúkdóminn af
læknast að fullu og ekki bera nein
merld um hann.
Fyrstu einkenni
eru saklaus
Sigurður segir fyrstu einkennin
oft saklaus, þeim svipi til flensu,
menn finni til almenns slappleika,
fái hálssærindi, hita og höfuðverk.
Sú geti verið ásýnd sjúkdómsins
fyrstu klukkutímana og nánast úti-
lokað að greina hann nema ein-
kenni bætist við. Það séu m.a. út-
brot eða blæðingar er valda stór-
um marblettum, ljósfælni, mikill
höfuðverkur og stífur hnakki. Seg-
ir Sigurður útbrotin oft koma fram
á mjög stuttum tíma, jafnvel
nokkrum mínútum.
Nýgengi hærra hérlendis
en í nágrannalöndum
Nýgengi hérlendis er heldur
hærra en í nágrannalöndum og
segir landlæknir ekki skýringar á
því. Hann segir sveiflur nokkrar
en að meðaltali séu tilfelli meðal
fullorðinna um þrjú á ári á hverja
100 þúsund íbúa. Dánartíðnin hef-
ur síðustu árin verið 15% sem þýð-
ir eitt til tvö dauðsföll á ári meðal
fullorðinna. Heilahimnubólgan er
heldur algengari meðal bama, en
samanlagt koma hér fram um 30
tilfelli árlega. Þrír til fjórir hafa að
jafnaði látist úr sjúkdómnum ár-
lega síðustu árin.
„Sýkillinn kemur svo hratt og
óvænt og fyrstu einkennin eru svo
sakleysisleg að sjúkdómurinn er
því miður oft talsvert langt geng-
inn þegar hann greinist. Það er
vegna felubúnings sýkilsins í fyrst-
unni og hversu hratt hann gengur
þegar einkennin eru komin af
stað,“ segir landlæknir. „Dánar-
tíðnin hefur lítið sem ekkert
breyst síðustu tvo áratugina þrátt
fyrir þróun í sýklalyfjum.“
Alvarlegur
smitsjúkdómur
Meðferð segir Sigurður fólgna í
sýklalyfjagjöf, hún fari oft fram á
gjörgæsludeild, vökvameðferð og
sumir sjúklingar þurfa lyf til að
halda uppi blóðþrýstingi og jafnvel
að vera í öndunarvél. Foreldrar
eða nánir ættingjar sjúklinga fá
einnig sýklalyfjameðferð og séu
veik börn t.d. af barnaheimilum er
börnum þar einnig boðin meðferð í
varnarskyni.
Sjúkdómurinn getur smitast við
hósta eða hnerra. Sigurður segir
því um mjög alvarlegan sjúkdóm
að ræða og miklu skipti að greina
hann fljótt. Ætíð skyldu sjúklingar
metnir með tilliti til þessa sjúk-
dóms ef þeir fá háan hita með höf-
uðverk, ljósfælni og húðblæðing-
um.