Morgunblaðið - 08.07.1999, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Landsvirkjun greiðir fyrir rekstri Skógræktar ríkisins á Tumastöðum
Framhaldið
ákveðið um
áramótin
Morgunblaðið/Jim Smart
SIGURÐUR Sigmundsson, hjá Landsvirkjun, sagði mikilvægt að starf-
semi gróðrarstöðvarinnar á Tumastöðum yrði ekki hætt og að þeirri
rannsóknarvinnu sem þar hefur verið unnin yrði haldið áfram.
BJÖRG Elín Guðmundsdóttir frá Hellu og Sveinbjörg Jónsdóttir úr
Fljótshlíð eru á meðal þeirra 20 ungmenna sem vinna ýmis störf í
gróðrarstöðinni á Tumastöðum í sumar, en í gær fengu þær það verk-
efni að hreinsa beðin.
LANDSVIRKJUN hefur tekist á
hendur að greiða rekstur Skóg-
ræktar ríkisins á Tumastöðum í
Fljótshlíð, en þar hafa verið fram-
leiddar plöntur til verkefna Skóg-
ræktarinnar, auk þess sem þar hef-
ur verið rekið trjásafn og fræfram-
leiðsla. Þetta kom fram í samtali
Morgunblaðsins við Sigurð Sig-
mundsson, starfsmann umhverfis-
stjóra Landsvirkjunar og umsjónar-
mann Starfsmenntaskólans.
Siguður sagði að samið hefði ver-
ið um það í apríl sl. að Landsvirkjun
sæi um rekstur gróðrarstöðvarinn-
ar fram að áramótum, en að þá yrði
tekin ákvörðun um framhaldið.
Hann sagði að staðurinn byði upp á
ýmsa möguleika og að mikill áhugi
væri hjá Landsvirkjun á að viðhalda
rekstrinum.
Að sögn Sigurðar má rekja upp-
hafið að þessu til síðasta Skógrækt-
arþings, en þar viðraði Jón Loftsson
skógræktarstjóri þá hugmynd við
Sigurð að hafið yrði einhvers konar
samstarf um Tumastaði, en Skóg-
ræktin hefur annast staðinn í 55 ár
eða frá stofnun gróðrarstöðvarinn-
ar, lýðveldisárið 1944.
Ástæðurnar fjárhagslegs eðlis
Ástæðurnar fyrir því að Skóg-
ræktin leitaði til Landsvirkjunar
eru fyrst og fremst fjárhagslegs
eðlis að sögn Sigurðar, en í ágúst í
fyrra ákvað Skógræktin, vegna
samkeppnislaga, að hætta fram-
leiðslu garðplantna og sölu til einka-
aðila. Þeir fjármunir sem ríkið ætl-
ar til skógræktar renna líka að
mestu leyti til héraðsskóga, bænda-
skóga eða skyldra verkefna, að hans
sögn.
Sigurður sagði að þeir hagsmunir
sem lægju að baki vilja Landsvirkj-
unar til að viðhalda starfsemi á
Tumastöðum væru ekki fjárhags-
legs eðlis, heldur væri það stefna
fyrirtækisins að reyna eftir bestu
getu að skila einhverju aftur til
samfélags og umhverfis. Hann
sagði að starfsemin á Tumastöðum
félli því vel að markmiðum fyrir-
tækisins, þar sem í Rangárvallar-
sýslu væri að finna helstu virkjanh'
þess.
I sumar vinna um 20 ungmenni
úr Fljótshlíð eða neðanverðri Rang-
árvallarsýslu í gróðrarstöðinni, en
ungmennin, sem eru á aldrinum 16
tO 20 ára, vinna við að sá til trjá-
plantna og almennan rekstur gróðr-
arstöðvarinnar.
Mikilvægt að viðhalda
rannsóknarstarfinu
Sigurður sagði að ef Landsvirkj-
un myndi ganga til samstarfs um
reksturinn til framtíðar, myndu að
sjálfsögður einhverjar rekstrar-
breytingar fylgja í kjölfarið. Hann
sagði mjög mikilvægt að koma því á
framfæri að Landsvirkjun hygðist
alls ekki fara í samkeppni á þessum
markaði heldur myndi fyrirtækið
vilja styðja þá sem fyrir væru.
Hann sagði að í þessu sambandi
væri mikilvægt að viðhalda því
rannsóknarstarfi sem Skógræktin
hefði unnið á staðnum í gegnum tíð-
ina og nefndi þar t.d. framræktun
plantna. Hann sagði aðstæður á
Tumastöðum einstaklega vel til
þess fallnar að rækta skóg, þar sem
mýrarjarðvegurinn á staðnum væri
afar frjór og veðursældin mikil. Þá
eru á Tumastöðum 12 gróðurhús að
flatarmáli um 2.000 fermetrar og
heildarflatarmál ræktaðs lands er
um 7 hektarar.
Landsvirkjun hefur í gegnum ár-
in verið með um 230 ungmenni í
vinnu við uppgræðslustörf víða um
land á sumrin og síðustu sjö ár hef-
ur Starfsmenntaskóli fyrirtækisins
boðið upp á vikunámskeið, sem
metið hefur verið til eininga inn í
flesta þá skóla landsins sem eru
með áfangakerfi. Sigurður sagði að
hingað til hefðu fyrirlesarar haldið
á staðina, þar sem ungmennin
hefðu verið, og kennt þar og því
hefði vantað samastað fyrir skóla-
starfið. Hann sagði Tumastaði vera
ákjósanlegan stað fyrir skólahaldið
og að ef Landsvirkjun héldi áfram
rekstrinum yrði ungmennum í
vinnu hjá Landsvirkjun boðið upp á
vikunámskeið á staðnum. Það
mætti því reikna með því að á
Tumastöðum yrðu um 35 til 45 ung-
menni á hverju sumri, þ.e. 15 til 20
við vinnu og 20 til 25 á vikunám-
skeiðum.
Skólinn myndi vinna náið með
Fjölbrautaskólanum á Suðurlandi,
Landgræðslu ríkisins og Garð-
yrkjuskóla ríkisins, að sögn Sigurð-
ar og þá myndi Landgræðslan bjóða
hverjum hópi að koma upp í Gunn-
arsholt í einn dag, þar sem ung-
mennunum yrði kennd fræverkun
o.þ.h. Hann sagði að reiknað væri
með því að hægt yrði að ræsa hóp-
inn á Tumastöðum út í sérstök um-
hverfisverkefni, til dæmis til að laga
til eftir slæma umgengni ferða-
manna á hálendinu.
Hluti af námi við
Fjölbrautaskóla Suðurlands
verði á staðnum
Einnig eru upp hugmyndir um að
færa verklega hluta umhverfisá-
fanga Fjölbrautaskóla Suðurlands á
Tumastaði, þannig að nemendur
yrðu þar í um 2 til 3 vikur á hverri
önn í einskonar seli, en hann bætti
því við að allt væri enn óráðið með
þetta.
Mikilvægt er að starfseminni á
Tumastöðum verði ekki hætt, að
sögn Sigurðar. Hann sagðist vonast
til þess að í framtíðinni yrði svæðið
opnað enn frekar fyrir almenning,
því staðurinn væri mjög fallegur,
þar væri mikil veðursæld og einnig
væri þar að finna eitt fjölbreyttasta
fuglalíf landsins. Hann sagði að
þetta mætti gera með því t.d. að
koma þar fyrir tjaldstæðum. Þá
sagðist Sigurður vonast tO að rekin
yrði menningar- og fræðslustarf-
semi allt árið um kring á Tumastöð-
um.
Konur í stjórnmálum
og stjórnun
Ymsar
hindranir
FYRIRTÆKIÐ Skref fyrir skref
ehf. hefur kynnt niðurstöður úr
fyrri hluta rannsóknarverkefnisins
Gæði og jafnræði í ákvörðunartöku
á sveitarstjórnarstigi. Markmið
fyiTÍ hluta rannsóknarinnar var að
skoða hlut kynja í sveitarstjórnum
og hvaða hindranir væri að finna
fyrir jafnri þátttöku kvenna og
karla í ákvarðanatöku. Markmið
síðari hluta felst í hönnun fræðslu-
og þjálfunarlíkans til að vinna gegn
kynjamun í stjórnmálum og stjórn-
unarstöðum.
Rannsókninni er ekki að fullu
lokið, en lokaskýrslu verður skilað
fyi-ir 1. október í ár. Evrópusam-
bandið styrkir rannsóknina og
greiðir 60% af kostnaðinum, sem
var 12 milljónir króna við þennan
hluta hennar.
Ásdís G. Ragnarsdóttir, verkefn-
isstjóri Skrefs fyrir skref, sá um
rannsóknina ásamt Hansínu B.
Einarsdóttur, ^ framkvæmdastjóra
fyrirtækisins. Ásdís segir að tekin
hafi verið viðtöl við 38 þátttakendur
í sveitarstjórnarkosningum 1998 á
Akureyri og í Reykjavík. Hún segir
að spurt hafi verið um samfélags-
lega, félagslega og persónulega
þætti sem hefðu letjandi áhrif á
þátttöku kvenna í stjórnmálum.
Skipulag kosningakerfis
konum óhagstætt
„Niðurstöðurnar urðu þær helst-
ar að samfélagslegar hindranir
væru fyrst og fremst vegna skipu-
lags kosningakerfis. Viðmælendur
sögðu að samkvæmt núgOdandi
kerfi yrði lítil endurnýjun á fram-
bjóðendum. Oft heyrðist setningin:
„Það má ekki ganga framhjá
flokksgæðingunum." Þættir eins og
uppbygging 0g starfsemi stjórn-
málaflokka, forgangsröðun mál-
efna, eðli prófkjara og baráttuað-
ferðir, starf stjórnmálamannsins,
þáttur fjölmiðla og áróður og að
lokum staða kynja á vinnumarkaði
voru einnig nefndir," segir hún.
Ásdís segir að þeir félagslegu
þættir sem viðmælendur teldu hafa
letjandi áhrif á þátttöku kvenna í
stjórnmálum hafi verið fjölmargir.
„Þeir sem oftast voru nefndir voru
almenn viðhorf tO kvenna, skortur
á fyrirmyndum, uppeldi kynjanna,
fjölskyldu- og heimOisaðstæður,
tími og tekjur. Þeir persónulegu
eiginleikar sem oftast voru nefndir
sem hindranir fyrir konur og gerðu
þeim erfítt að starfa í stjórnmálum
voru að konur voru taldar of sam-
viskusamar og gagnrýnar á eigin
störf, talið var að þær tækju gagn-
rýni of persónulega og að þær
skorti sjálfstraust," segir Ásdís.
Náttúrufræðistofnim vísar því á bug að hafa lagt til styttingu rjúpnaveiðitímans
Brýnt að rannsaka
áhrif skotveiða
JÓN GUNNAR Ottósson, forstjóri
Náttúrufræðistofnunar, segir að
skrifstofustjóri umhverfisráðu-
neytisins hafi farið alrangt með
þegar hann fullyrti í Morgunblað-
inu á þriðjudag að stofnunin hefði
lagt til í fyrra að rjúpnaveiðitíminn
yrði styttur og þær tillögur borist
seint. Jón Gunnar segir að hvorki
hafi stofnunin lagt til að veiðitím-
inn yrði styttur né hafi svör hennar
við erindum ráðuneytisins borist
seint.
„Við höfum aldrei nokkurn tím-
ann lagt til að veiðitíminn yrði stytt-
ur,“ segir Jón Gunnar. „Þessi ágæti
embættismaður virðist ekki hafa
haft fyrir því að rifja málið upp frá
síðasta ári.“
Hann segir að í júní í fyrra hafi
stofnunin veitt ráðuneytinu upplýs-
ingar um ástand rjúpnastofnsins og
þar hafi m.a. komið fram að stofn-
inn væri í slæmu ásigkomulagi á
Suðvesturlandi, fyrst og fremst
vegna skotveiða.
Ástand verst í
nágrenni Reykjavíkur
„Hinn 23. júlí skrifaði ráðuneytið
Náttúrufræðistofnun bréf og bað
um nánari upplýsingar um ástandið.
Við sendum þeim um hæl mjög ítar-
lega greinargerð um ástand stofns-
ins þar sem við bentum ennfremur
á um fjóra möguleika til að takast á
við vandann. Þessa greinargerð
sendi ráðuneytið til ráðgjafarnefnd-
ar um villt dýr og eftir að nefndin
hafði fjallað um málið mæltist hún
til þess að dregið yrði úr veiðum á
Suðvesturlandi,“ segir Jón Gunnar.
„Ráðuneytið skrifaði okkur aftur
17. september sl. og bað um form-
legar tillögur um aðgerðir. Við
svöruðum því strax 23. september
og bentum á að við teldum vænleg-
ast að banna veiði í landi Reykjavík-
ur og Mosfellsbæjar þar sem ástand
stofnins væri verst. Þáverandi ráð-
herra ákvað að gera það ekki heldur
kvaðst ætla að taka ákvörðun, ekki
síðar en í janúar eða febrúar, um
aðgerðir sem áttu að taka gildi á
þessu ári, þ.e. 1999. Hverjar þær
aðgerðir eru hefur hins vegar ekki
enn komið í ljós.“
Skrifstofustjóri umhverfisráðu-
neytisins sagði jafnframt í Morgun-
blaðinu að ráðuneytið hefði lagt
áherslu á meiri rannsóknir og tölu-
verðum fjármunum hefði verið veitt
í þær. Jón Gunnar vísar þessu
einnig á bug.
„Hið sanna í því máli er að frá því
í desember 1997 hafa legið fyrir
mjög ítarlegar tillögur frá Náttúru-
fræðistofnun um rannsóknir og
vöktun á rjúpnastofninum. Ráðu-
neytið hefur ennþá ekki tekið af-
stöðu til þeirra. Guðmundur
Bjamason, fyrrverandi ráðherra,
lýsti því yfir í viðtali 8. október í
fyri'a að það yrðu ekki veittir meiri
peningar til rjúpnarannsókna. Mér
skilst að ekki verði gerð nein breyt-
ing á framlögum til rjúpnarann-
sókna á þessu ári. Þá segir skrif-
stofustjórinn að ekki séu komnar
fram tillögur frá Náttúrufræði-
stofnun á þessu ári en þær muni
væntanlega liggja fyrir á næstunni.
Um þetta er það að segja að ráðu-
neytið hefur ekki beðið um neinar
tillögur umfram það sem við höfum
þegar sent því,“ segir Jón Gunnar.
Þörf á 9-12
milljónum kr.
Hann segir að áætlaður kostnað-
ur við rannsóknir á rjúpnastofnin-
um nemi um 3—4 milljónum króna á
ári og sé miðað við þriggja ára
rannsóknir, eða alls um 9 til 12
milljónir króna. Skoða þurfi betur
áhrif skotveiða á vetrarafföll stofns-
ins. Þeir fjármunir þyrftu að koma
til viðbótar við þær 4,5 milljónii'
króna sem veitt er árlega til þessa
málaflokks en þeir fjármunir renna,
að sögn Jóns Gunnars, fyrst og
fremst til vöktunar á stofninum en
nægja ekki til rannsókna.