Morgunblaðið - 09.07.1999, Qupperneq 1

152. TBL. 87. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 9. JÚLÍ 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Andstæðingar Milosevics hvattir til að sýna 6ánæg;ju sína í verki
Skotið að
sljórnarand-
stæðingum
Prokupye, Pristina, Belgrad. AFP, Reuters.
Reuters
STJÓRNARSINNINN Ratko Zacevic hleypti af átta skotum á svölum
aðalstöðva Jafnaðarmannaflokksins í Prokuplje í Kosovo, er stjórnar-
andstæðingar efndu þar til mótmæla gegn Milosevic Júgóslavíuforseta.
LEIÐTOGI Jafnaðarmannaflokks
Slobodans Milosevics Júgóslavíu-
forseta í Kosovo, Ratko Zacevic,
skaut í gær að stjórnarandstæðing-
um í bænum Prokuplje í suðurhluta
Serbíu eftir að um fjögur þúsund
manns höfðu safnast þar saman til
að krefjast afsagnar Milosevics. Að
sögn vitna hleypti Zacevic af átta
skotum á svölum byggingar þeirrar
er hýsir aðalstöðvar Jafnaðar-
mannaflokksins í bænum, skammt
frá svæði því er stjómarandstæð-
ingar höfðu safnast saman á.
Hafði mannfjöldinn komið til
Prokuplje eftir að Zoran Djindjic,
leiðtogi Lýðræðisflokksins og einn
öflugasti andstæðingur stjómarinn-
ar í Belgrad, hafði hvatt almenning
til að sýna óánægju sína í verki.
Hafði mikil spenna legið í loftinu áð-
ur en af mótmælunum varð þar eð
stjómarsinnar höfðu lýst því yfir að
þeir myndu fjölmenna á staðmn og
kveða mótmælin niður.
Þrátt fyrir að fjöldafundi stjóm-
arsinna hefði verið aflýst fyrr um
daginn söfnuðust hópar þeirra sam-
an við fundarstað stjómarandstæð-
inga og reyndu þeir að ögra þeim og
koma þannig í veg fyrir mótmælin.
„Við erum hér saman komin til að
sýna andstöðu okkar við aðgerðim-
ar,“ sagði Zacevic.
Mótmælaaðgerðir gærdagsins
vora hinar fimmtu þessa viku og
telja sérfræðingar að hættan á of-
beldisverkum hafi aukist mikið
samfara víðtækari mótmælum.
Djindjic, sem sneri til Serbíu fyrr
í vikunni eftir sjálfskipaða útlegð í
Svartfjallalandi, hefur að undan-
fómu rætt við stjómmálamenn í
ríkjum Atlantshafsbandalagsins
(NATO) og sagðist hann í gær von-
ast til að daglegar mótmælaaðgerð-
ir almennings græfu undan stjóm-
inni í Belgrad. Hefur serbneska rík-
issjónvarpið lýst Djindjic sem út-
sendara Vesturlanda og fulltrúa
undirróðursafla NATO og Kosovo-
Albana.
Kaldar kveðjur í Kosovo
Fyrr um daginn héldu Djindjic og
aðrir stjómarandstæðingar til
Kosovo þar sem þeir hugðust breiða
út boðskap lýðræðis í Serbíu meðal
serbneska minnihlutans í héraðinu.
Um eitt hundrað þjóðemissinnar
stöðvuðu ferðir stjórnarandstæð-
inganna við Gracanica-grafreitinn
nærri Pristina, héraðshöfuðstað
Kosovo, og gerðu hróp að þeim.
Sökuðu þeir gestina um að hafa yf-
irgefið þá bjargarlausa á rauna-
stundu er serbneskar hersveitir
héldu á brott frá Kosovo í liðnum
mánuði.
„Við viljum Slobodan, Djindjic
verður frá að hverfa. Hann var
hvergi nærri er loftárásir NATO
dundu yfir og við höfðum engan
mat,“ hrópuðu Kosovo-Serbamir.
■ Hættan á borgaraátökum/28
Bókabanni
aflétt
Skopje. Reuters.
MAKEDÓNÍA hefur létt banni
af búlgörskum bókum, þrátt
fyrir eindregin andmæli stjórn-
arandstöðunnar. „Búlgaríuvæð-
ing menningar okkar er stærsti
ásteytingarsteinninn í Make-
dóníu og þingið ætti að ræða
þetta,“ sagði formaður stjórn-
arandstöðunnar. Búlgaría við-
m’kenndi sjálfstæði Makedóníu
1991 en Búlgarar vildu lengi
ekki viðurkenna að makedníska
væri sérstakt tungumál, heldur
sögðu hana búlgarska mál-
lýsku. Þetta þótti Makedóníu-
mönnum fráleitt og sögðu
tungumálið vera grundvallar-
þátt í þjóðarvitund sinni.
Deilan var formlega leyst í
febrúar og samskipti ríkjanna
hafa batnað verulega síðan. Þó
hefur aldrei fyllilega gróið um
heilt. Menntamálaráðherra
Makdóníu sagði bannið hafa
verið leifar frá tímum komm-
únismans.
„Bækur og blöð á búlgörsku
vora tekin af makedónískum
borguram. Einungis stærð-
fræði- og vísindarit vora
leyfð.“ Fjölmiðlar fögnuðu
afléttingu bannsins. „Það var
kominn tími til að lyfta þessu
járntjaldi," sagði í leiðara
blaðsins Dnevnik.
Eldsvoði í
norskri ferju
ELDUR kom upp í norsku ferj-
unni „Prinsesse Ragnhild" í
gær um klukkan tvö að nóttu
að staðartíma, en þá var skipið
statt undan vesturströnd Sví-
þjóðar, skammt frá Gautaborg.
Yfir þrettán hundruð manns
var bjargað frá borði er eldur-
inn kom upp í vélarrými skips-
ins, en engin alvarleg meiðsl
urðu á fólki, að sögn björgun-
arliðsmanna. Á myndinni sést
er farþegar skipsins koma að
flotastöð í Gautaborg, en þeir
voru fluttir með hraðbát frá
skipinu.
■ Yfir 1.300 manns bjargað/24
Undirritun
samkomulags
stefnt í tvísýnu
Svartsýni ríkir um
að raunverulegur
friður komist á
Lusaka, Kigali. Reuters, AFP, AP.
RÁÐGERT er að leiðtogar sex
Afríkuríkja skrifi undir friðarsam-
komulag á morgun sem binda á
enda á 11 mánaða borgarastyrjöld í
Lýðveldinu Kongó. Þó gætir svart-
sýni á að úr undirrituninni verði þar
sem enn ríkir töluverð tortryggni
milli stríðandi fylkinga. Fulltrú-
ar ríkisstjóma Kongó, Namibíu,
Skæruliðar og stjórnarher í Kólumbíu
7 7 látast í átökum
Bogota. Reuters.
AÐ minnsta kosti 77 létu lífið í blóð-
ugum átökum er bratust út milli
marxískra skæruliða og sérsveita
stjómarhersins í nágrenni fjalla-
bæjarins Gutierrez, skammt frá
Bogota, höfuðborg Kólumbíu.
Höfðu hundruð skæraliða haft í
hyggju að gera atlögu að höfuð-
borginni, að sögn talsmanns stjóm-
arhersins.
Allt að fjöratíu sérsveitarher-
menn létu lífið í átökunum og a.m.k.
37 liðsmenn Uppreisnarhers Kól-
umbíu (FARC), að því er Paulino
Coronado, hershöfðingi í stjómar-
hernum, sagði. Coronado sagðist
ekki vita nákvæmlega hvaða staði
skæraliðamir hefðu ætlað að ráðast
á í borginni, en taldi líklegt að ætl-
unin hefði verið að sýna mátt sinn
og megin til að styrkja stöðu þeirra
í samningaumleitunum við ríkis-
stjómina. Um sex hundruð liðs-
menn stjórnarhersins höfðu tekið
sér stöðu í fjalllendinu til vamar
árásum skæruliðanna á borgina.
Blóðug átök hafa staðið yfir í tíu
ár milli skæraliða og stjómarhers-
ins sem kostað hafa um 35.000
manns lífið. Andres Pastrana for-
seti hóf formlega friðaramleitanir í
janúar sl., en á miðvikudag átti
næsta lota að hefjast í viðræðunum,
en henni vai’ frestað til 20. júlí nk.
Vonir um að friður komist á virðast
nú fara dvínandi meðal almennings
en í vikunni var bæjarstjóri Canas-
gordas myrtur og era skæraliðarnir
taldir standa að baki morðinu. Sé
það rétt er þetta sjöundi bæjar-
stjórinn sem fellur fyrir hendi
skæraliða það sem af er þessu ári.
Angóla, Zimbabve, Úganda og Rú-
anda auk leiðtoga þriggja helstu
skæraliðahópa Kongó munu undir-
rita friðarsamkomulagið, sem náðist
sl. miðvikudag, í Lusaka, höfuðborg
Zambíu.
Samkomulagið felur í sér að
átökunum sloti sólarhring eftir
undirritunina, að erlend ríki dragi
hersveith’ sínar til baka, að sameig-
inlegar hersveitir verði settar á
laggirnar til að framfylgja friðar-
samkomulaginu og að stríðsfangar
verði látnir lausir úr haldi. Einnig
er kveðið svo á að friðargæsluliðar
frá Samtökum um afríska einingu
eða Sameinuðu þjóðunum verði
sendir til Kongó.
Mikillar tortryggni gætir hins
vegar milli leiðtoga ríkjanna um
hvort allir aðilar muni standa við
þau skilyrði sem friðarsamkomulag-
ið felur í sér.
Ríkisstjórnir Rúanda og Úganda
hafa stutt baráttu skæraliða sem
saka Kabila um spillingu og van-
hæfni í embætti. Ríkisstjórnir
Zimbabve, Namibíu og Ángóla
styðja hins vegar Kabila af ýmsum
efnahags- og öryggisástæðum.
Átök héldu áfram í suðurhluta
Lýðveldisins Kongó í gær milli
skæraliða, stjórnarhersins og
bandamanna hans, þrátt fyrir ný-
gert friðarsamkomulag. Sagði leið-
togi skæraliðanna að átökin myndu
halda áfram þar sem ekki hefði ver-
ið skrifað undir friðarsamkomulag
og samið um vopnahlé.