Morgunblaðið - 16.07.1999, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 16. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MYNDIR á vegg eftír Sigríði Gísladóttur, á gólfi eftir Hafdísi Helgadóttur.
MYNDVERK eftír Þórdísi Öldu Sigurðardóttur.
Minnst við landið
MYJVPLIST
Listasafn Árnessýsiu
MYNDVERK
29 KONUR
Opið fímmtudaga til sunnudaga frá
14-17. Til 1. ágúst. Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ hafa farið frarn ýmsir gjöm-
ingar í Listasafni Amesinga, en
minna en skyldi verið um markaða
umfjöllun um þá.
Nýlokið er sýningu Steinunnar
H. Sigurðardóttur og Ingu Jóns-
dóttur, sem ég illu heilli náði ekki að
skoða og sl. laugardag var opnuð
þar sýning 29 valkyrja á vettvangin-
um, er ber heitið Land, svo athafna-
semin er á fullu yfir sumarmánuð-
ina sem er rétt stefna með tilliti til
ferðalanga Það er líka alveg rétt af
söfnum úti í landsbyggðinni að
kynna í og með myndlist fólksins
sem lifir þar eða er ættað þaðan,
telst í samræmi við hnattvæðinguna
svonefndu, en hún hefur vel að
merkja sem aldrei fyrr beint sjón-
um einstakra þjóða að eigin menn-
ingararfleifð, einkum ef hún er rót-
gróin fyrir. Kveikjan að sýningunni,
Land, varð til á mánaðarlegum
rabbfundum myndlistarkvennanna
á Hótel Borg í heilt ár. Reifaðar
voru ólíkar hugmyndir og konumar
sóttu styrk og uppörvun hver til
annarrar félagslega sem faglega.
Hafa látið þjóðmálin til sin taka og
stutt íslenzka náttúru með ýmsum
myndlistargjömingum á síðastliðn-
um misserum. Þá hefur nátúmsýn í
íslenzkri myndlist verið eitt af um-
fjöllunarefnum hópsins í vetur.
í aðfararorðum veglegrar sýning-
arskrár varpar Hildur Hákonar-
dóttir fram ýmsum áleitnum spurn-
um; „Listin endurspeglar vísindin
en hefur enga sönnunarskyldu. List
er þó ekkert ólíklegri til svara held-
ur en vísindi og sagnfræði. En til að
skilja þurfum við að hlusta vand-
lega, eins og við værum að lesa
skilaboð í þyt vindsins. Við spyrj-
um: Hver er þessi Móðir Náttúra?
Er hún lifandi skapnaður með flók-
inn líkama, hringrás vökva, hita-
kerfi taugakerfi og sjálfsvitund?
Eða er jörðin kulnandi steinkvoða
með lofthjúp sem leiddi af sér vatn,
þar sem líf tók sér bólfestu?"
- Tengsl sjónlista og náttúra
hafa alltaf verið drjúg, og hafi menn
fjarlægst þau á tímaskeiði, sigraði
náttúran alltaf að lokum og ekki
óraunhæft að álykta að núlistir hafi
um sumt farið í hring. Náttúra-
tengslin mun altækari en áður gerð-
ist og natúralisminn þannig kominn
á stall aftur, þótt í annarri og altæk-
ari mynd sé. Kannski muna ein-
hverjir þá tíma er reglustrikan var
alls ráðandi í núlistum og gerendum
lá við taugaáfalli ef einhverjir, að
maður nefni ekki rýnendur, sáu
hlutvakið fyrirbæri í myndum
þeirra. Þeir stimplaðir afturkreist-
ingar sem svikust undan merkjum.
Landslagsmálarar fyrri ára og alda
viku iðulega frá náttúranni, skáld-
uðu í náttúruna, en þá var ofgnótt af
henni hreinni og óspilltri til allra
hliða, en nú er slík opinberun aug-
anu hátíð, víðast fágæti og á hröðu
undanhaldi í landi hér sem annars
staðar.
Það telst öðra fremur vera
hnattlægur metnaður sem ræður
sköpunarþörf hópsins, í anda fagur-
fræðilegra vangaveltna sem síð-
módemisminn sækir til og fengið
hefur sérheitið „ontologiske
gimmicks". Margvísleg brögð á
vettvangi hlutvakinna og huglægra
fyrirbæra í tilveranni mætti skil-
greina stefnumörkin, eins konar
verandarbrellur. AUt mögulegt úr
hvunndeginum er sett á stall sem
gOd list, og á dögum náttúravæð-
ingar og vemdunarsjónarmiða er
eðlilegt að það sem er utan dyra,
tengist mannlífinu og móður jörð,
hafi ómælt vægi. Einkum era yngri
kynslóðir uppteknar af þessu ásamt
orðræðunni, hópeflinu, sjálfum
leiknum og ferðalögunum sem iðu-
lega íylgja athöfnunum. Það er að
sjálfsögðu hið besta mál að lyfta
hvunndeginum á stall, en verður þó
sjaldnast gert svo hreyfi við fólki án
úrskerandi átaka við viðfangsefnið.
Stefnumörkin sjálf og hópeflið
helga hér ekki allajafna meðölin,
þess sér einmitt jafnt stað í
módemismanum sem og post-
módemismanum.
Öll samræða er hstinni holl, bæði
sú sem felst í tilorðningu hlutanna
og þeirra víxlverkana sem vaki at-
hafna gerandanna frambera, svo og
hin talaða, hvort sem orðræðan fer
fram, augliti til auglitis eða á rit-
eða málþingi, öllu skiptir að hún
geti af sér blóðríkt líf. Einnig er
brýnt að taka inn í myndina, að
orðrómur um dauða hins póst-
módemíska frásagnarháttar verður
stöðugt háværari og þeim gagn-
rýnendum og fræðingum á megin-
landinu fer fjölgandi sem sagðir eru
vera að forma grafskrift yfír hann.
Samræða af því tagi sem konum-
ar era í forsvari fyrir á þessaiú sýn-
ingu er hin markverðasta í sjálfu
sér og afar gott að fá þetta listræna
inlegg í orrahríð undangengina
missera. Víðast hvar í heiminum
hefur verið gripið inn í þúsunda og
jafnvel milljóna ára þróunarferli,
sem enginn getur gefið fulla skýr-
ingu á, án þess að afleiðingamar
væra kannaðar til hlítar, með skelfi-
legum afleiðinum til langtíma litið.
Slíkan hemað gegn vamarlausum
náttúrasköpum verður að telja hinn
lítilmótlegasta er um getur og
hermdarverk í mannheimi léttvæg í
samanburði. Maðurinn hefur mögu-
leika á að fjölga sér en náttúrasköp-
in era ósjaldan lífríki mannsins
glötuð fyrir fullt og allt, og þau
spjöll sem rýtingur í bak komandi
kynslóða.
Sýningin í heild er lítið frábragð-
in öðram af skyldum meiði sem get-
ur hvarvetna að líta í stórborgum,
nema í þeim tilvikum þegar um
beina skírskotun til íslenzkra nátt-
úraskapa og íyrirbæra er að ræða.
Líkt og í verkum Hafdísar Helga-
dóttur, Sigríðar Gísladóttur og Þór-
dísar Öldu Sigurðardóttur, svo
dæmi séu tekin af handahófi, til að
bregða Ijósi á hvað við er átt. En
það sem helsta athygli rýnisins
vakti var hve sýningunni er vel fyrir
komið og má vera ljóst að staðar-
menn era famir að þekkja húsnæð-
ið, annmarka þess og kosti. Tel
þetta ótvírætt þá best upp settu
sýningu sem fyrir mín augu hefur
borið á staðnum.
Ekki veit ég hvort það sé gert af
ásettu ráði, en sérstaka athygli
vakti að í gegnum bil á gluggatjöld-
um sá í Sundlaug staðarins þar sem
að jafnaði er mikið af heilbrigðu
mannlífi. Þótti mér og fleiram þetta
gott innlegg og í samræmi við
stefnumörk sýningarinnar, hefði
svo ekki verið ónýtt að sjá þetta
jafnóðum á skjá eða jafnvel fleiri
skjám á sýningunni sjálfri.
Bragi Ásgeirsson
Sumartónleik-
ar við Mývatn
SUMARTÓN LEIKUM við Mývatn
verður fram haldið í Reykjahlíðar-
kirkju laugardagskvöldið 17. júlí.
Þar flytja Einar Valur Scheving
trommuleikari, Óskar Guðjónsson
saxófónleikari og Þórður Högnason
kontrabassaleikari jazztónlist úr
sjóði sígildra dægurlaga, þjóðlaga
og jafnvel óperatónlistar.
Tónleikamir hefjast kl. 21 og er
aðgangseyrir 500 kr.
--------------
Sýning Guðrún-
••
ar Oyahals
framlengd
SÝNING Guðrúnar Öyahals, „Milli
draums og vöku“, hefur verið fram-
lengd til loka júlímánaðar. Sýningin
er í sameiginlegu sýningarrými
Gallerís Foldar og Kringlunnar á
annarri hæð Kriglunnar.
Helgi Þorgils Friðjónsson
sýnir í heimabyggð
Stykkishólmi. Morgunblaðið
SÝNING á verkum Helga
Þorgils Friðjónssonar stendur
nú í Norska húsinu í Stykkis-
hólmi 5. júlí. Það er þriðja sýn-
ingin sem boðið er upp á þar í
sumar. Á sýningunni er 12 olíu-
myndir sem Helgi hefur unnið á
siðustu árum. Sýningin er í einu
herbergja hússins og eru verkin
valin með það í huga að þau njóti
sín í ekki of stóru rými.
Sýningin er opin út júlímán-
uð.
Helgi er vel kunnugur í Hólm-
inum, hér ólst hann upp frá 12
ára aldri. Þá var búið í Norska
húsinu og á þeim tíma hóf ungt
fólk oft búskap þar. Síðan hefur
margt breyst og Norska húsið
verið endurbætt mikið Og gert Morgunblaðið/Gunnlaugur Ámason
að byggðasafni þar sem fjöl- HELGI Þorgils Friðjónsson við verk sín sem hann sýnir í Norska hús-
breytt starfsemi er í gangi. inu í Stykkishólmi í júlímánuði.
Fyrir-
lestur og
gerningur
á Nýlista-
safninu
HERMANN Pitz heldur fyr-
irlestur/gerning í dag, föstu-
dag, kl. 20.30 í Nýlistasafninu,
Vatnsstíg 3b í Reykjavík.
Hermann Pitz er þekktur
þýskur myndlistarmaður sem
starfað hefur í Berlín, Am-
sterdam og New York. Frá
1988 hefur hann verið búsett-
ur í Dusseldorf.
Hermann Pitz er fæddur
1956 og hefur verið virkur í
myndlist í um 30 ára skeið.
Hermann opnaði sýningu
ásamt Sigurði Guðmundssyni
í Slunkaríki og í Edinborgar-
húsinu á Isafirði 10. júlí sl.