Morgunblaðið - 16.07.1999, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 16. JÚLÍ 1999 3^
SKOÐUN
FLUGVOLLURINN
í VATN SMÝRINNI
MÁLEFNI Reykja-
vflcurflugvallar hafa
verið töluvert til um-
ræðu í Reykjavík að
undanförnu. Fyrir því
eru ýmsar ástæður.
Unnið hefur verið að
svæðisskipulagi fyrir
höfuðborgarsvæðið í
heild, deiliskipulag
flugvallarins hefur
verið í vinnslu, flug-
málayfirvöld hafa haft
í undirbúningi umtals-
verðar endurbætur á
flugvellinum, ýmis
áhugasamtök og ein-
staklingar hafa sett
fram hugmyndir um
byggð í Vatnsmýrinni
á núverandi flugvallarstæði, tillög-
ur hafa komið fram um nýjan flug-
völl á uppfyllingu í Skerjafirði og
fleira mætti nefna.
Lýðræðisleg
umræða
Allt hefur þetta átt sinn þátt í al-
mennri umræðu um flugvöllinn,
framtíð hans og þróun byggðar í
Reykjavík. Þessi umræða er mikið
fagnaðarefni og hjálpar borgarbú-
um og borgaryfirvöldum við að
móta sér framtíðarsýn fyrir borg-
ina.
Til skamms tíma var nánast
óhugsandi að ræða af alvöru um
staðsetningu Reykjavíkurflugvallar.
Ráðandi sjónarmið voru þau að
flugvöllurinn ætti hvergi annars
staðar heima og það þótti ganga
guðlasti næst að mæla fyrir flutn-
ingi hans. Þetta hefur breyst á til-
tölulega skömmum tíma. Nú þykir
sjálfsagt að skiptast á skoðunum
um staðsetninguna og nú er hægt
að ræða málefni flugvallarins af yf-
irvegun og skynsemi og án þess að
skipa sér annaðhvort í fylkingu
rétttrúnaðar- eða villutrúarmanna.
Þetta er mikil breyting sem er ekki
lítils virði fyrir lýðræðislega um-
ræðu og skoðanamyndun. Við eig-
um að nýta okkur þessa viðhorfs-
breytingu í samfélaginu til að stuðla
að upplýstri og málefnalegri um-
ræðu og virkja sem allra flesta til að
taka þátt í henni, því flugvöUurinn
og þróun byggðar í Reykjavík kem-
ur okkur öllum við.
Lengi skiptar
skoðanir
Það hafa lengst af
verið og eru enn afar
skiptar skoðanir um
staðsetningu Reykja-
víkurflugvaUar. Ætla
má að borgarbúar og
raunar landsmenn allir
skiptist í tvær megin-
fylkingar hvað varðar
afstöðu tU flugvaUarins
í Vatnsmýrinni.
Annars vegar eru
þeir sem leggja
áherslu á að flugvöllur-
inn valdi íbúum miklu
ónæði í mið- og vestur-
borginni og veruleg
áhætta fylgi staðsetningu hans svo
nálægt byggð. Þá eru færð fram
þau rök að miðborginni séu settar
alltof þröngar skorður af höfninni
annars vegar og flugveUinum hins
vegar. Byggð í Vatnsmýrinni myndi
stækka áhrifasvæði miðborgarinnar
og styrkja hana í sessi.
Hins vegar eru þeir sem benda á
mikUvægi flugvallarins í atvinnulífí
Reykvíkinga og sem miðstöðvar
flugsamgangna miUi Reykjavíkur
og landsbyggðarinnar. Færa þeir
rök fyrir því að Reykjavíkurflug-
völlur sé lyldll landsbyggðarfólks að
höfuðborginni sem við eigum öll.
TUvist og staðsetning Reykjavíkur-
flugvallar hafi mikU áhrif á aðgengi
landsbyggðarfólks að margvíslegri
þjónustu s.s. heUbrigðisþjónustu,
menningu og menntun, stjómsýslu
og verslunum sem myndi versna
verulega ef ÖU flugstarfsemi flyttist
til Keflavíkur, a.m.k. eins og málum
er nú háttað.
Flugvöllur á fyllingum?
Það er mín skoðun að báðar þess-
ar meginfylkingar hafi mikið tU síns
máls og hafi rökstutt málstað sinn
vel. Ekki síst þess vegna er afar
mikUvægt að finna leið í flugvallar-
málinu sem víðtæk sátt getur tekist
um. I því sambandi verðum við að
gera okkrn- grein fyrir því að við er-
um að tala um framtíðarlausn, lausn
sem hvorki verður hrist fram úr
erminni á einni nóttu né má kasta tU
höndum við að finna.
Sú framtíðarlausn getur að mínu
mati hvorki fahst í því að gera nýjan
flugvöU á fyllingum í Skerjafirði né í
Engey. Með þeim hugmyndum er
verið að flytja vandann tU innan
Reykjavíkur en ekki leysa hann.
Hávaði vegna flugumferðar verður
enn tU staðar, hugmyndimar eru
kostnaðarsamar og síðast en ekki
síst; þær fela í sér mikU umhverfis-
spjöll og breyta öllu útsýni frá borg-
inni út á eyjar og sund. Um þær
mun engin samstaða nást. Þess
vegna verður að horfa tU annarra
átta.
I því sambandi er tæpast um
nema tvær lausnir að ræða. Annars
vegar nýjan flugvöll í Kapelluhrauni
sem hefur þann kost að hann er ná-
lægt höfuðborginni en þann galla að
honum fylgir mikU fjárfesting. Hins
vegar að flytja innanlandsflugið tU
Keflavíkur sem hefur þann kost að
það kallar ekki á mikla fjárfestingu
Nú þykir sjálfsagt að
skiptast á skoðunum
um staðsetninguna,
segir Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, og nú er
hægt að ræða málefni
flugvallarins af yfír-
vegun og skynsemi
og án þess að skipa sér
annaðhvort í fylkingu
rétttrúnaðar- eða
villutrúarmanna.
en þann galla að ferðatími fólks inn-
anlands lengist um of. Það kann þó
að breytast þegar fram líða stundir
og án efa vinnur tíminn með okkur í
því sambandi.
Tímamótasamkomulag
I áhættumatsskýrslu vegna
Reykjavíkurflugvallar sem unnin
var að frumkvæði samgönguráð-
herra og kom út vorið 1991 kom
fram að meira en 8 af hverjum 10
flughreyfingum á Reykjavíkurflug-
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir.
velli voru vegna annars flugs en
áætlunarflugs. Þar er um að ræða
kennsluflug, æfingaflug, ferjuflug
og annað einkaflug. Tillögur
skýrsluhöfunda voru m.a. þá að æf-
inga-, kennslu- og ferjuflugi yrði
beint annað en til Reykjavíkur. Lít-
ið hefur áunnist í þessu baráttumáli
þann tæpa áratug sem liðinn er síð-
an þessar tillögur voru settar fram.
Nú hillir hins vegar undir að þessar
tillögur komist í framkvæmd og það
er engum vafa undirorpið að við það
mun stórlega draga úr neikvæðum
áhrifum flúgvallarstarfseminnar.
Þann 14. júní sl. var gert sam-
komulag milli borgar og samgöngu-
ráðuneytis um flugvallarstarfsem-
ina sem um margt er tímamótasam-
komulag. Segja má að flugmálayfir-
völd viðurkenni þar á afdráttarlaus-
an hátt að flugvöllurinn valdi ónæði
og röskun og hafí almenn neikvæð
umhverfisáhrif. í samkomulaginu
er skýrt kveðið á um hertar flugum-
ferðarreglur í þeim tilgangi að
draga úr ónæði og tryggja fyllsta
öryggi á hverjum tíma.
Það sem mest er þó um vert er að
í samkomulaginu segir: „I tillögu að
flugmálaáætlun fyrir tímabilið
2000-2003, sem samgönguráðherra
leggur fyrir Alþingi í haust, verði
gert ráð fyrir að snertilendingar í
æfinga- og kennsluflugi flytjist á
flugvöll í hæfilegri fjarlægð frá
Reykjavík. Þar með ætti flugtökum
og lendingum á Reykjavíkurflug-
velli að fækka verulega. Til þess að
ná þessu markmiði kemur annað
hvort til greina að breyta eldri flug-
völlum eða að byggja nýjan snerti-
lendingarflugvöll. Flugvöllurinn
verði hannaður með það í huga að
hægt verður að þróa hann til víð-
tækari nota fyrir t.d. æfinga-,
kennslu- og einkaflug."
Umhverfið til vansa
Reykjavíkurflugvöllur hefur,
þrátt fyrir mikilvægi sitt í sam-
göngukeðju landsmanna, verið
homreka hjá flugmálayfirvöldum
hvað varðar allt viðhald og fram-
kvæmdir. Viðhaldið hefur verið van-
rækt í áratugi, flugstöð er löngu úr
sér gengin og frágangur mann-
virkja og umhverfí vallarins er til
vansa fyrir þá sem þar hafa ráðið
ríkjum. Borgarbúar hljóta að fagna
því að nú skuli loks ráðist í endur-
bætur á flugvellinum og umhverfi
hans. Það er löngu tímabært, alveg
óháð því hvort flugvöllurinn á langa
eða skamma framtíð fyrir höndum í
Vatnsmýrinni. Það er hins vegar á
valdi ríkisins að ákveða umfang
þeirra framkvæmda með tilliti til
öryggissjónarmiða og kostnaðar við
mismunandi lausnir.
Það hefur komið fram að flug-
málayfirvöld eru ekki kát með þá
gagnrýni sem fram hefur komið á
staðsetningu flugvallarins. Þau geta
hins vegar sjálfum sér um kennt og
engum öðrum. Þau hafa staðið
þannig að flugrekstri á vellinum að
gagnrýnisraddir hafa fengið byt_^
undir báða vængi. FlugmálayfirvölcT
munu líka geta ráðið úrslitum um
hvort borgarbúar vilja að flugvöll-
urinn veri eða fari. Ef þau standa
ekki þannig að flugrekstri á svæð-
inu að fólkið sem býr í borginni geti
sætt sig við völlinn sem miðstöð inn-
anlandsflugs enn um sinn þá mun
engin sátt nást. Það reynir á ríkis-
stjómina og þingmenn í haust þeg-
ar flugmálaáætlun fyrir tímabilið
2000-2003 kemur til kasta Alþingis.
Þá má ekki fórna meiri hagsmunum
fyiár minni, þ.e. hagsmunum áætl-
anaflugsins innanlands á altari æf-
inga-, kennslu- og skemmtiflugs.
Horft til framtíðar
Með samkomulagi borgar og
samgönguráðuneytis gefst raun-
verulegur möguleiki til að horfa til
framtíðar og reyna að átta sig á því
hvar og hvemig við viljum byggja
upp innanlandsflug á höfuðborgar-
svæðinu ef og þegar ákveðið verður
að flytja flugvöllinn úr Vatnsmýr-
inni.
A yfirstandandi kjörtímabili verð-
ur aðalskipulag Reykjavíkur endur-
skoðað eins og lög gera ráð fyrir.
Flugvöllurinn og skipulagsmál
Vatnsmýrarinnar hljóta þá að koma
til sérstakrar skoðunar með tilliti til»~
byggðaþróunar í Reykjavík eftir að
núverandi aðalskipulagstímabili lýk-
ur árið 2016. Tryggja þarf að borg-
arbúar hafi áhrif á þá stefnu sem
þar verður mörkuð til framtíðar.
Flugvöllurinn og nýting Vatns-
mýrar er það skipulagsmál sem
lengst og mest hefur verið rætt í
borginni og mestur ágreiningur hef-
ur verið um. Færa má rök fyrir að
málið sé að mörgu leyti vel til þess
fallið að leggja í dóm kjósenda í al-
mennri atkvæðagreiðslu. Það er
stórt í sniðum, skoðanir á því fara
ekki eftir pólitískum línum, það er í
sjálfu sér ekki mjög flókið en reynir
mjög á hlutlægt mat borgarbúa á
framtíðarhagsmunum bæði borgar
og landsbyggðar. í slíkri atkvæða-
greiðslu þyrftu Reykvíkingar að
leggja mat á hvaða framtíðarþróun
væri heillavænlegust fyrir höfuð-
borgina Reykjavík. Eðlilegast væri
að atkvæðagreiðsla af þessum toga
færi fram í tengslum við endurskoð-
un aðalskipulagsins og tæki til
framtíðar flugvallar innan borgar-
markanna eftir að núverandi aðal-
skipulagstímabili lýkur árið 2016.
Niðurstaðan yrði sameiginlegt
veganesti okkar allra inn í nánustu,
framtíð og grundvöllur sáttar um '
málið.
Höfundur er borgurstjdri.

Shirov vinnur þriðju skák-
ina í EuroTel-einvíginu
SKÁK
Prag
EUROTEL-EINVÍGIÐ
10.-18. júlí 1999
ALEXEI Shirov vann þriðju
skákina í EuroTel-einvíginu við
sterkustu skákkonu heims, Judit
Polgar og dugir þar með eitt jafn-
tefli í síðustu þremur skákunum til
að sigra í einvíginu. Allt virðist því
stefna í stórsigur Shirovs, en Judit
hefur ekki náð sér á strik í einvíg-
inu.
Shirov virðist staðráðinn í að
sanna fyrir heiminum að hann sé
verðugur keppinautur Kasparovs.
Eins og frægt er orðið stóð til að
þeir tefldu einvígi um heimsmeist-
aratitilinn eftir að Shirov hafði
óvænt sigrað Kramnik í einvígi um
réttindin til að skora á Kasparov.
Þetta mál endaði með því að Ka-
sparov gaf út yfirlýsingu um að
hann hygðist tefla einvígi við An-
and um heimsmeistaratitilinn. Auk
þess hampaði Kasparov Anand sem
öðrum sterkasta skákmanni heims.
Það er hins vegar athyglisvert, að á
stigalista Kasparovs sjálfs, WCC-
listanum, er Shirov einmitt í öðru
sæti á eftir Kasparov. Þegar hann
vísar til þess að Anand sé næst-
sterkasti skákmaður heims er hann
hins vegar að vitna í stigalista
erkióvinarins, FIDE.
Eftir að hafa fylgst með frammi-
stöðu Shirovs að undanförnu
hvarflar það að manni að sá mótbyr
sem hann hefur lent í hafi síður en
svo brotið hann niður, heldur í raun
virkað eins og vítamínsprauta á
hann. Shirov varð í öðru sæti á Am-
ber-skákmótinu í mars, 214 vinningi
á undan Anand, og á Sarajevo-ofur-
skákmótinu í maí varð hann í 2.-3.
sæti á eftir Kasparov. Manni kemur
ósjálfrátt í hug barátta Fischers við
Sovétmenn, Korchnojs við Karpov
og jafnvel Kasparovs sjálfs við Kar-
pov.
Leko heldur forystunni
á Sparkassen-mótinu
Leko hélt jafntefli með svörtu
gegn Anand í fjórðu umferð Spar-
kassen-mótsins í Dortmund og er
enn með hálfs vinnings forystu.
Þeir sátu einungis tvær klukku-
stundir yfir skákinni og sömdu um
jafntefli eftir 29 leiki.
Michael Adams virtist ná ágætri
stöðu með hvítu gegn Karpov. Kar-
pov sem eitt sinn var frægur fyrir
að lenda aldrei í tímahraki notaði
næstum allan umhugsunartíma
sinn á fyrstu 24 leikina. Honum
tókst þó að lokum að skapa sér
mótfæri og tryggja sér jafntefli
með þráskák. Úrslit í fjórðu umferð
mótsins urðu þessi:
Timman - Kramnik 0-1
Topalov - Sokolov 1-0
Adams - Karpov 'Æ-'A
Anand - Leko 'Æ-Vi
Fyrirfram var reiknað með því
að Anand og Kramnik mundu berj-
ast um efsta sætið og að aðrir
mundu lítt blanda sér í þá baráttu.
Leko er greinilega á annarri skoð-
un, þótt þeir Anand, Kramnik og
Karpov fylgi fast á hæla honum.
Þrjár umferðir eru eftir á mótinu.
1. Peter Leko, 3 v.
2. -4. Viswanathan Anand 2!4 v.
2.-4. Anatoly Karpov 2'Æ v.
2.-4. Vladimir Kramnik 2'A v.
5.-6. Michael Adams 2 v.
5.-6. Veselin Topalov 2 v.
7. Ivan Sokolov 1 v.
8. Jan Timman !4 v.
Góð frammistaða Róberts
í Kaupmannahöfn
Politiken Cup-skákmótinu er lok-
ið. Róbert Harðarson náði bestum
árangri íslensku keppendanna,
hlaut 7 vinninga og lenti í 19.-34.
sæti. Stefán Kristjánsson fékk 614
vinning (35.-55. sæti), Dagur Arn-
grímsson og Lárus Bjarnason
fengu 6 vinninga (56.-68. sæti), Sig-
urður Páll Steindórsson fékk 5!4
vinning (69.-93. sæti). Ingólfur
Gíslason, Ingibjörg Edda Birgis-
dóttir og Aldís Rún Lárusdóttir
fengu öll 4!4 vinning (113.-131.
sæti) og Harpa Ingólfsdóttir fékk
3!4 vinning (142.-151. sæti).
Alexander Baburin og Tiger
Hillarp-Persson sigruðu á mótinu,
fengu báðir 8!4 vinning.
Opinber vefur heims-
meistarakeppninnar
Nú líður óðum að því að heims-
meistarakeppnin í skák hefjist í Las
Vegas. Sett hefur verið upp opinber
vefsíða keppninnar: www.world-
fide.com og þar er nú þegar að finna
ýmsar upplýsingar um keppendur
og framkvæmd heimsmeistaramóts-
ins. M.a. er þar að finna yfirlit yfir
þann frábæra árangur sem fulltrúi
Islands, Hannes Hlífar Stefánsson,
hefur náði í gegnum tíðina. Einnig
má þar sjá ljósmynd af andstæðingi
Hannesar í fyrstu umferð, Alexand-
er Zubarev. Zubarev hækkaði um
átta stig á nýjasta stigalista FIDE
og er nú með 2.486 stig. Þrátt fyrir
að Zubarev sé töluvert stigalægri
en Hannes er hann sýnd veiði en
ekki gefin.
Það er af Hannesi að frétta, að
hann undirbýr sig nú af kappi fyrir
keppnina. Nýlega tók hann þátt í
lokuðu skákmóti í Bischwiller í
Frakklandi. Mótið var í 10. styrk-
leikaflokki. Eftir ágæta frammi-
stöðu framan af móti gekk allt á
afturfótunum í síðustu umferðunum
þar sem hann tapaði tveimur skák-
um. Þrátt fyrir það var mótið góður
undirbúningur fyrir heimsmeist-
arakeppnina. Eftir frábæra
frammistöðu Hannesar á skákmót-
um síðastliðið ár var þetta kannski
ágæt áminning sem brýnir hann
enn frekar fyrir þá keppni sem
framundan er, sjáífa heimsmeist-
arakeppnina. Þriðju umferð heims-
meistaramótsins lýkur svo 8. ágúst.
Daði Orn Jónsson
Hannes Hlífar Stefánsson