Morgunblaðið - 17.07.1999, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 1999
_________________________________________MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Landssíminn hf., Íslandssími hf. og Lína ehf. leggja hvert sitt ljósleiðaranetið um höfuðborgarsvæðið
Samkeppni
um háhraða-
net borgar-
hverfanna
✓
Islandssími og Lína undirbúa lagningu
ljósleiðaranets um öll hverfí á svæði Orku-
veitu Reykjavíkur. Landssíminn hefur
þegar lagt ljósleiðara kringum landið og
víða um borgina. Ómar Friðriksson fjallar
um uppbyggingu háhraðaneta fyrir fjar-
skipti framtíðarinnar og þá samkeppni sem
er í uppsiglingu um gagnaflutning og síma-
þjónustu við borgarbúa.
ÍSLANDSSÍMI hf. og Lína ehf.,
dótturfyrirtæki Orkuveitu Reykja-
víkur, hafa nóð samkomulagi um
samstarf um þróun, uppbyggingu
og viðhald ljósleiðaranets um öll
hverfí á orkuveitusvæði Orkuveit-
unnar til gagnaflutnings, fjar-
skipta- og símaþjónustu. Gert er
ráð fyrir að heildaruppbygging
kerfisins taki þrjú ár en reiknað er
með að umtalsverður hluti netsins
verði tekinn í notkun þegar á þessu
ári. Að sögn Þorsteins Sigurjóns-
sonar, framkvæmdastjóra tæknis-
viðs Línu, verður Ijósleiðaranetið
lagt á milli allt að 330 spennistöðva
á orkuveitusvæðinu, sem mynda
tengipunkta kerfísins, og mun fjar-
skiptanetið ná yfír öll hverfi í
Reykjavík, Seltjarnartjamarnes-
bæ, Mosfellsbæ, Kópavog og hluta
Garðabæjar.
Lína á baknetið en fslandssími
fær tvö Ijósleiðarapör
Ljósleiðaranetið er í reynd eins
konar baknet eða hringnet ljósleið-
ara sem bera allan gagnaflutning-
inn milli spennistöðvanna. Út frá
þeim verða svo byggð upp jaðamet
og leggir til notendanna. Skv. sam-
komulagi fyrirtækjanna verður
Lína eigandi baknetsins en ís-
landssími fær tvöfalt ljósleiðarapar
á netinu, sem verða í eigu íslands-
síma, með allt að 2,5 gígabita flutn-
ingsgetu. Islandssími verður og
eigandi þeirra aðgangslína sem
lagðar verða út frá spennistöðvun-
um til einstakra viðskiptavina fyr-
irtækisins.
Tengingar úr netinu til notand-
ans felast annars vegar í Internet-
þjónustu sem Lína ráðgerir að
bjóða upp á með tengingum eftir
ljósleiðarakerfinu í spennistöðv-
amar og þaðan eftir lágspennu-raf-
orkustrengjum til notenda. ís-
landssími ætlar að bjóða upp á
margs konar síma- og fjarskipta-
þjónustu með lagningu ljósleiðara
inn til stærri fyrirtækja og annarra
stórnotenda sem liggja nálægt
kerfinu. Einnig ætlar Islandssími
að koma á örbylgjusambandi við
viðskiptavini sem eru í meiri fjar-
lægð frá tengipunktum kerfisins og
í þriðja lagi stefnir fyrirtækið að
því að fá aðgang að grannneti
Landssímans eftir koparsímavíram
inn á heimili.
Flutningsgeta takmörkuð
af endabúnaði
Ljósleiðari er örgrannur gler-
þráður sem getur flutt ljósboð á
svipstundu heimshorna á milli. Er
hann notaður til þess að flytja upp-
lýsingar og gögn en munurinn á
ljósleiðara og hefðbundnum kopar-
strengjum er sá að í stað rafboða
eftir koparstrengjum fer ljósmerk-
ið eftir glerþráðum. Þótt flutnings-
geta ljósleiðarastrengjanna sjálfra
sé nánast ótakmörkuð er flutning-
ur milli aðila yfir netið þó tak-
markaður af þeim endabúnaði sem
notaður er í hverju tilfelli.
Landssíminn hf. hefur lagt Ijós-
leiðara hringinn í kringum landið
og net ljósleiðara í mörg hverfi í
Reykjavík. Ljósleiðarar Lands-
símans hafa verið lagðir frá móð-
urstöð að hverfisstöð og þaðan í
götuskápa nálægt notendum eða
beint inn í fjölbýlishús og nokkur
stærri fyrirtæki. I flestum tilfell-
um er hins vegar lagður kóax-
þráður úr kopar úr hverjum götu-
skáp síðasta spölinn til notend-
anna. „Við eram nánast búnir að
flytja öll sambönd sem liggja á
milli símstöðva í landinu yfir á
ljósleiðara," segir Bergþór Hall-
dórsson, framkvæmdastjóri fjar-
skiptasviðs Landssímans. Hann
segir meginhluta ljósleiðarakerfis
Landssímans ná nú þegar inn í all-
ar 23 símstöðvamar á höfuðborg-
arsvæðinu. Út frá þeim er lagt
kerfi sem byggist á mörgum þráð-
um sem dreifast í götuskápa ná-
lægt notendunum.
Bergur segir að breiðband
Landssímans sé svo í raun og veru
sérstakt dreifikerfi sem lagt er út
frá símstöðvum í átt til notandans.
„Undanfarin fjögur ár höfum við
lagt talsvert mikið af strengjum í
þeim hluta kerfisins," segir hann.
Við lagningu breiðbandsins hef-
ur Landssíminn ýmist lagt ljósleið-
ara í nýjum hverfum þegar hús
era í byggingu eða eftir hentug-
leikum þar sem verið er að endur-
nýja lagnir og átt gagnkvæmt
samstarf við veitustofnanir um
slíkar framkvæmdir. „Við höfum
um margra áratuga skeið átt mjög
góða samvinnu við veitustofnanir i
öllum bæjarfélögum og við látum
þá alltaf vita ef við þurfum að gera
eitthvað og bjóðum þeim að nýta
okkar skurði og hið sama gildir ef
þeir standa í framkvæmdum. Síð-
an dreifum við kostnaðinum eftir
ákveðnum reglum," segir hann.
Bergþór segir að Landssíminn
vilji halda áfram samstarfi við
Orkuveituna um lagningu strengja
þrátt fyrir samkomulag veitunnar
við Íslandssíma. Forsvarsmenn
Helstu þættir í fyrirhuguðu kerfi Íslandssíma og Línu.Nets
Islandssími
Sími og gagnaflutningur
Ljósleiðari
Spennistöð
Lína.Net
Internetsþjónusta
Örbyjgjysarnband,,.
——
□ D □
Stærri
fyrirtæki
Viðskiptavinur
Íslandssíma
Munur á símalínu- og Ijósleiðarakerfi
Línu taka undir þetta og segjast
ekki telja að samningurinn við Is-
landssíma muni hafa nein áhrif á
áframhaldandi samstarf við
Landssímann um lagningu
strengja.
Grafið fyrir lögnum
og dregið í rör
Lína tekur að sér samkvæmt
samkomulaginu við Íslandssíma að
annast lagningu ljósleiðaranetsins
í samvinnu við Orkuveituna. Skv.
upplýsingum forsvarsmanna Línu
verður væntanlega ráðist í tals-
verðan skurðgröft fyrir ljósleið-
aralögnunum en í öðrum tilfellum
verður ýmist dregið um rör sem
era til staðar og fær Lína aðgang
að þverlögnum Orkuveitunnar yfir
götur og gatnamót, auk þess sem
nýta á framkvæmdir sem eru í
gangi vegna annarra lagna í borg-
inni. Þessar framkvæmdir eiga
ekki að trufla umferð eða hafa í för
með sér að loka þurfi götum.
Er munur á
kerfunum?
„Kosturinn er sá að við verðum
með nokkuð þétt gagnaflutnings-
kerfi, sem byggist á ljósleiðuram
og hægt verður að setja inn teng-
ingar í þetta kerfi á mjög mörgum
stöðum. Leiðimar eru stuttar og
þá getur verið handhægt að fara
með Ijósleiðara frá einstökum
tengipunktum inn til viðskiptavin-
arins, sem fær Ijósleiðarasamband
beint inn til sin. í dag eru margir
með leigulínu hjá Landssímanum
sem liggur inn í símstöð," segir
Þorsteinn Sigurjónsson. Hann seg-
ir muninn á kerfi Íslandssíma og
Línu og ljósleiðarakerfi Landssím-
ans m.a. felast í því að ljósleiðari
Landssímans tengi saman sím-
stöðvar. Landssíminn sé í grand-
vallaratriðum með tvenns konar
ljósleiðarakerfi, annars vegar fyrir
breiðvarpið og hins vegar keríi á
mOli símstöðva sem tengi saman
talrásir og gagnaflutningsrásir.
Landssíminn býður gagnaflutn-
ingsþjónustu á svokölluðu ATM-
neti um ljósleiðara. Verðskrá mið-
ast við flutning að hámarki um 2
megabæt á sekúndu en forsvars-
menn Landssímans hafa lýst yfir að
flutningsgeta kerfisins sé þó mun
meiri. Forsvarsmenn Íslandssíma
og Línu benda hins vegar á að ljós-
leiðarakerfi Landssímans sé að
stærstum hluta notað tO flutnings
ógagnvirkra sendinga á sjónvarps-
efni.
„Símatæknin er hundrað ára
gömul og byggist á því að flytja tal-
mál. Menn hafa verið að bisa við að
flytja internettraffík yfir símalínur
en það hefur verið erfitt, dýrt og
hægvirkt. Þarna er dæminu hins
vegar snúið við. Framtíðin liggur í
því að við verðum með gagnaflutn-
ingskerfi og flytjum tal eins og
annað yfir þessar línur. Á þessu er
grandvallarmunur. Akveðinn hluti
ljósleiðaranets Landssímans er
hugsaður á svipaðan hátt en hann
er þó stíflaður í símstöðvunum,“
segir Eyþór Arnalds, fram-
kvæmdastjóri Islandssíma.
Sfaukinn hraði og
meiri flutningsgeta
I lok þessa árs hyggst Lands-
síminn bjóða netnotendum á höfuð-
borgarsvæðinu upp á svokallaða
ADSL-tengingu með flutningsget-
una 1000 kb um hefðbundnar síma-
línur til notandans og um 400 kb
frá honum. Talsmenn Línu halda
því fram að sú tækni sem Lína
mun bjóða í gegnum raforkudreifi-
kerfið hafi þann kost umfram teng-
ingar Landssímans að gefa mögu-
leika á mikilli flutningsgetu bæði
tO notanda sem frá honum. Núver-
andi tækni Landssímans bjóði upp
á mun minni flutningsgetu frá
hverjum notanda en til hans. For-
svarsmenn Landssíma hafa á móti
bent á að sú tækni sem Landssím-
inn býður með ISDN-tengingum
og fyrirhugaðri ADSL-tækni gefi
kost á samtímanotkun, þ.e. skerði
ekki gagnaflutningsgetuna þótt
fleiri en einn notandi séu á línunni
á sama tíma. Flutningsgetunni sé
ekki skipt á milli notenda, öfugt við
það sem verði í raforkuneti Línu
þar sem notendur deOi með sér
hverri tengingu.
Aðgangur að kopar forsenda
þess að samkeppni geti hafíst
Ef samkeppni á að komast á í al-
mennri símaþjónustu þarf íslands-
sími að fá aðgang að koparþráðum
Landssímans sem lagðir hafa verið
inn á heimilin á undanförnum ára-
tugum og ná um það samningum
við Landssímann. Áf samtölum við
forráðamenn Islandssíma og
Landssíma má ráða að ekki eigi
neitt að vera því tO fyrirstöðu að
Islandssími fái slíkan aðgang ef um
semst en strandað hefur á ágrein-
ingi um verðlagningu á þessum að-
gangi. I 12. grein fjarskiptalaga
segir að ef rekstrarleyfishafi vilji
tengja fjarskiptanet sitt fjarskipta-
neti annars rekstrarleyfishafa
skuli viðkomandi aðOar leita sam-
komulags um tenginguna og skO-
mála hennar. I lögunum segir
einnig að verðlagning rekstrarleyf-
ishafa á þjónustu fyrir afnot ann-
ars rekstrarleyfishafa af fjar-
skiptaneti skuli taka mið af raun-
kostnaði þess sem viðkomandi fjar-
skiptanet rekur að teknu tilliti tO
hæfilegs hagnaðar.
Áhugi á flutningsneti
Landsvirkjunar
Íslandssími hefur uppi áætlanir
um uppbyggingu alþjóðlegs fjar-
sldptanets um allt land og hafa for-
svarsmenn fyrirtækisins lýst yfír
áhuga á sambærilegum samning-
um við aðrar dreifiveitur á landinu.
Hafa sjónir manna m.a. beinst að
öflugu gagnaflutningsneti Lands-
virkjunar sem á ljósleiðara og ör-
bylgjunet sem lögð hafa verið á
mOli virkjana.
„Lög Landsvirkjunar heimila
okkur ekki þátttöku í fyrirtækjum
utan orkugeirans en ríkisstjórnin
hefur ákveðið að víkka út heimildir
okkar þannig að við getum tekið
þátt í starfi fyrirtækja á sviði fjar-
skipta með takmörkuðum hætti,“
segir Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar.
„Ástæðan fyrir því að við höfum
óskað eftir að ríkisstjórnin beiti sér
fyrir lagabreytingunni er að við
eigum fjarskiptanet, sem er óháð
neti Landssímans og var sett upp á
sínum tíma vegna öryggis raforku-
kerfisins. Nú stöndum við frammi
fyrir því að nýta þessar eignir þeg-
ar við sjáum fram á samkeppnis-
markað í fjarskiptamálum og ljóst
er að ekki er þörf á að nýta þessar
línur eingöngu fyrir okkur af ör-
yggisástæðum vegna þess að þær
nýtast okkur að sjálfsögðu þótt
þær væra notaðar tO fleiri hluta.
Við höfum því ákveðið að taka upp
viðræður við fyrirtæki sem eru
áhugasöm á þessu sviði.“
r

6

I
f