Morgunblaðið - 07.08.1999, Qupperneq 30

30 LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Hreyfíng er
holl fyrir
veikt bak
New York. Reuters.
FOLK sem þjáist af verkjum í
mjóbaki virðist njóta góðs af
því að gera sérstakar líkams-
æfmgar í nokkrar vikur og er
líðan þess betri í allt að ár, að
því er fram kemur í Brítish
Medical Journal 31. júlí. Er
heilsubótin helst fólgin í minni
verkjum og auðveldara er að
hreyfa sig eðlilega.
Dr. Jennifer Klaber Moffett
og samstarfsfólk hennar við
Háskólann í York og Háskól-
ann í London rannsökuðu 187
karla og konur sem kvartað
höfðu um verki i mjóbaki í allt
að hálft ár. Sumir sjúklinganna
voru settir í samanburðarhóp
og fengu einungis þá meðferð
sem heimilislæknar veita, en
aðrir sjúklinganna tóku þátt í
nýstárlegri æfingadagskrá.
Fól hún meðal annars í sér
teygju- og styrkingaræfingar,
slökun og fræðslu um bakmein.
Dagskráin stóð í tvo mánuði og
mættu sjúklingarnir átta sinn-
um í einnar klukkustundar æf-
ingar. Eftir einn og hálfan
mánuð kvörtuðu sjúklingarnir í
æfingahópnum minna um bak-
verki og hreyfingarörðugleika
en sjúklingarnir í samanburð-
arhópnum. Eftir hálft ár var
munurinn á hópunum orðinn
meiri og hafði enn aukist að ári
liðnu.
Moffett lagði áherslu á að
fólk, sem þjáist af bakverk, eigi
ekki að vera hrætt um að
hreyfing skaði bakið. Hreyf-
ingar fari vel með bakið.
Tedrykkja minnkar líkurnar á hjartaáfalli
Malaría
Bóluefni gegn malaríu
hugsanlega fáanlegt inn-
an tveggja ára.
Bóluefni innan
tveggja ára?
Gönguferðir
skerpa minnið
London. AP.
BANDARÍSK rannsókn bendir til þess að dag-
leg tedrykkja geti minnkað líkurnar á hjartaá-
falli um 44%.
Michael Gaziano, hjartasérfræðingur við
sjúkrahús læknaskóla Harvard í Boston, segir
þetta geta stafað af því að te innihaldi mikið
magn flavonóíða, sem er flokkur náttúrulegra
efna sem stundum hafa verið kölluð vítamín P.
Flavonóíðar draga úr líkunum á blóðkekkjun,
sem getur valdið hjartaáfalli, og eru einnig á
meðal öflugustu þráavamarefnanna, sem vega
upp á móti skaðlegum áhrifum súrefnis á lík-
amann, svo sem fítuútfellingu í slagæðunum.
Vísindamenn eru nú mjög spenntir fyrir hugsan-
legri hollustu þessara efna, en þau eru um 4.000
og eru einnig í ávöxtum, grænmeti og rauðvíni.
Leitt hefur verið getum að því að ákveðin efni í
þessum flokki dragi úr líkum á krabbameini.
Fólk gæti þurft að drekka
meira en einn tebolla
Gaziano komst að því að þeir sem drekka
einn eða fleiri bolla af tei á dag minnka líkurnar
á hjartaáfalli um 44% miðað við þá sem drekka
ekki te.
„Þetta er mjög spennandi niðurstaða," sagði
Reuters
Bretar eru þekktir fyrir tedrykkju - en hér
fær forsætisráðherra Breta sér kaffisopa
Bandaríkjaforseta til samlætis.
Catherine Rice-Evans við King’s College í
London, sem hefur stundað rannsóknir á þráa-
varnarefnum.
í rannsókninni var þó ekki reynt að meta
gagnsemi eins tebolla á dag miðað við tvo eða
fleiri. Vísindamennirnir reyndu ekki heldur að
svara þeirri spurningu hversu sterkt teið þarf
að vera.
John Folts, hjartasérfræðingur við Wiscons-
in-háskóla sem hefur rannsakað áhrif fla-
vonóíða á hjartað, kvaðst telja að drekka þyrfti
meira en einn bolla á dag. Rannsóknir hans á
hundum benda til þess að drekka þurfi sex te-
bolla á dag til að hindra blóðkekkjun í slagæð-
unum.
Þátttakendumir í rannsókn Gazianos drukku
te úr svörtum telaufum, en það inniheldur
meira af flavonóíðum en grænt te (úr laufum
þurrkuðum án gerjunar) og ekki er talið að
þessi efni séu í jurtatei. Aðrar rannsóknir hafa
leitt í Ijós að ekki skiptir máli hvort mjólk, sykri
eða sítrónu hefur verið bætt í teið, hvort drykk-
urinn er heitur eða kaldur eða hvernig hann er
lagaður, að sögn lífefnafræðingsins Pauls Quin-
lans.
Hann varar hins vegar við oftrú á tedrykkju
og segir að hún sé aðeins einn þáttur í heilsu-
samlegu líferni; þótt menn drekki te geti þeir
ekki vikið sér undan því að borða ávexti og
grænmeti, hætta að reykja og forðast fituríka
fæðu vilji þeir koma í veg fyrir hjartaáfall.
Tedrykkja
Svart te inniheldur efni
sem draga úr líkum á
blóðkekkjun.
Lundúnum. Reuters.
HUGSANLEGT er að
bóluefni gegn malaríu
verði fáanlegt um heim
allan innan tveggja ára.
Verði raunin þessi verð-
ur um byltingu í heil-
brigðismálum að ræða
því milljónir manna
deyja úr þessum sjúk-
dómi á hverju ári.
Breska dagblaðið Gu-
ardian greindi frá því í
vikunni að kólombískur
vísindamaður, Manuel
Patarroyo að nafni, hefði
undanfarin 17 ár unnið
að þróun bóluefnis gegn
malaríu. Telur hann að
tilkoma þess gæti bjarg-
að allt að milljón manns-
lífum á ári. Fylgdi frétt
blaðsins að Patarrayo
yrði að teljast líklegur
N óbelsverðlaunahafi
tækist honum þetta ætl-
unarverk sitt.
Samkvæmt Guardian
vinnur Manuel Patar-
royo að rannsóknum sín-
um í Bogota, höfuðborg
Kólumbíu. Hann kveðst
hafa í hyggju að selja
bóluefnið á kostnaðar-
verði. „Lyfjafyrirtækjun-
um mun ekki líka það og
ég mun mæta andstöðu
en ímyndaðu þér hverju
það gæti breytt um heim
allan,“ sagði Pattarroyo í
samtali við blaðamann
Guardian.
Ríkisstjóm Kólombíu
fjármagnar rannsóknir
Pattarroyos auk þess
sem hann hefur notið
styrkja frá Rockefeller-
stofnuninni bandarísku.
Sérfræðingar á vegum
Alþjóða heilbrigðismála-
stofnunarinnar, WHO,
fylgjast hins vegar með
rannsóknum hans að
sögn breska dagblaðsins.
Howard Engers, yfir-
maður þróunarverkefna
á sviði bóluefna hjá
WHO segist mjög von-
góður um að rannsóknir
kólombíska vísinda-
mannsins skili árangri.
„Eg hef hrifist mjög af
starfi hans og þegar ég
heimsótti hann fyrir 18
mánuðum hafði hann
þegar náð mjög sannfær-
andi niðurstöðum við til-
raunh’ á öpum,“ segir
Engers í samtali við Gu-
ardian. „Hann er geysi-
lega áhugasamur og dug-
legur og segi hann að
hann muni ná að ljúka
ætlunarverki sínu eigum
við að taka þau orð hans
alvarlega," bætir hann
við.
WHO áætlar að árlega
sýkist allt að 500 milljón-
ir manna af malaríu og
eru 90% tilfellanna bund-
in við Afríku. Að jafnaði
deyja ein og hálf til þrjár
milljónir manna af völd-
um sjúkdómsins á ári
hverju. Flest eru fómar-
lömbin börn og ófrískar
konur.
Sníkjudýr veldur sjúk-
dómnum og til eru lyf
gegn honum. Mörg form
malaríu eru hins vegar
tekin að standast lyfjun-
Reuters
MÆÐUR með malaríu-sýkt böm sín bíða eftir lækn-
isþjónustu á sjúkrahúsi skammt frá Nairobi í Kenýa.
um snúning og hafa
margir vísindamenn
haldið því fram að ein-
ungis bóluefni geti orðið
til þess að lina þjáningai
þeirra milljóna manni
sem sjúkdómurinn herj
ar a.
London. Reuters.
EF SKAMMTÍMAMINNIÐ og skipulagsgáfan hafa minnkað er ráð að
fara út að ganga. Sú er að minnsta kosti niðurstaða rannsóknarhóps frá
Háskólanum í Illinois í Bandaríkjunum sem nýlega fékk birta grein í tíma-
ritinu Nature. Þar kemur fram að ákveðnir hlutar heilans, í enninu og þar
rétt fyrir aftan, eru svæði sem ellin er gjöm á að leika grátt. Á þessum
heilasvæðum eru hlutirnir skipulagðir, áætlanir gerðar og þama er aðsetur
skammtímaminnisins.
Svo má brýna deigt jám að bíti. Arthur Kramer og félagar hans í Illinois
hafa komist að því að með því að stunda
loftháða líkamsrækt sé hægt að endur-
heimta fyrri getu til skipulagningar og
áætlanagerðar sem og að bæta minnið.
Rannsóknin stóð yfir í hálft ár og
tóku þátt í henni 124 einstaklingar á
aldrinum 60-75 ára. Þátttakendur
stunduðu annað hvort loftháða lík-
amsrækt, svo sem göngferðir, eða
loftfirrða líkamsrækt á borð við
teygjur og lyftingar.
„Við uppgötvuðum að fæmi
þeirra, sem stunduðu loftháðu lík-
amsræktina, til að leysa af hendi
ákveðin verkefni þar sem reynir á
þessi svæði heilans jókst veralega
miðað við þá sem eingöngu stund-
uðu loftfírrðar æfingamar," skrifa Kra-
mer og félagar hans í greininni.
Fjölbreytt verkefni vora lögð fyrir þátt-
takenduma með það að markmiði
að meta hversu góð starfsemi heila-
stöðvanna væri. Þar á meðal voru
þátttakendur látnir hætta við eða
skipta snögglega um tiltekin verk-
efni sem þeir vora að leysa. Við-
bragð þeirra sem iðkuðu göngu-
ferðir reyndist tO muna sneggra en
hinna sem eingöngu teygðu á vöðv-
um líkamans.
Líkamsrækt er samt ekki allra
meina bót. „Loftháðu æfingamar
hafa ekki þessi sömu jákvæðu áhrif
á allar heOastöðvar," segja vísinda-
mennimir. „Þær höfðu engin áhrif
á hvernig þátttakendur leystu þá
þætti verkefnanna þar sem ekki
reyndi á skipulagshæfni, áætlana-
gerð og skammtímaminni.“
Ekki allra meina bót
Gonguferðir
Hjartalyf
Brjóstastækkun ekki
mikil fóm ef meðferðin
ber árangur.
Loftháð líkamsrækt
bætir minni aldraðra og
eykur skipulagshæfni.
Milljónir manna deyja úr malaríu á hverju ári