Morgunblaðið - 07.08.1999, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 1999 4^
OPIÐ:
Mán. - fös. 10:00 -18:00
Fimmtud. 10:00-20:00
Laugard. 11:00-16:00
Sunnud. 13:00-16:00
TM - HÚSGÖGN
SíSumúld 30 - Sími 568 6822
^----' - cevintýri líkust
J sJjJJSJjj
útsölunnar er í dag
mikill afsláttur!
Opið frá kl. 10-16
iNTERSMtir
Blldshöfða 20 • 112 Reykjavlk • slmi 510 8020 • www.intersport.is
Breytinga er þörf
KVOTAKERFIÐ er
kerfi til að stjóma veið-
um. Það hefur ekkert
með vinnslu eða at-
vinnu í landi að gera.
Það, hversu mikill
kvóti er skráður á skip
í tilteknu byggðarlagi,
segir því lítið um at-
vinnuástandið í landi.
Sums staðar hefur út-
gerðin valið þá leið að
vinna allan afla um
borð svo ekki berst
sporður til landvinnslu.
Það er því ekki sama-
semmerki á milli
kvótastöðu byggðar-
lags og átvinnuástands.
Til að mæta vonum fólks um traust-
ari atvinnu og óskum fiskvinnslunn-
ar um aðgang að hráefni hefur því
verið horft til breytinga á kvóta-
kerfinu, byggðakvóta, eða kerfis-
breytinga sem leiddu til þess að
skipum yrði gert að landa afla á
fiskmörkuðum svo vinnslan ætti
greiðari aðgang að hráefni. Verka-
lýðsfélög víða um land hafa ályktað
um hvort tveggja og krafan um all-
an fisk á fiskmarkað hefur verið ein
meginkrafa sjómannasamtakanna í
undanfömum kjaradeilum, enda
hafa sjómenn talið að með því fyrir-
komulagi tækist best að tryggja
rétt verð á aflanum. Stjómvöld hafa
þó enn daufheyrst við kröfum um
breytingar af þessu tagi.
Plástur í stað
breytinga
Breytingar í vinnslunni og ný
tækni hafa á undanförnum áram
leitt til færri starfa í fiskvinnslu. Þá
hefur aflaaukning í bolfiski ekki
orðið sú sem spáð var og því harðari
samkeppni um þann afla sem er á
markaðnum. Þessi staða hefur orðið
til þess að umræðan um byggða-
kvóta hefur á sama tíma fengið auk-
inn þunga. Formælendur þess kerf-
is era jafnan að tala um annars kon-
ar fiskveiðistjórnarkerfi; kerfi sem
gengur út frá atvinnuhagsmunum
fólksins í byggðunum allt í kringum
landið en ekki bara hagsmunum
þeirra sem útgerðina eiga. Það að
opinberir aðilar afhendi útgerðinni
kvótann ókeypis, þótt lögin segi
fiskimiðin sameign þjóðarinnar,
styður þá kröfu fólksins að þeir sem
gæðin fá án endurgjalds sýni þegn-
skap gagnvart atvinnu fólksins í
byggðunum. Fyrst sá þegnskapur
hefur ekki verið sýndur hefur það
verið vaxandi krafa að kerfinu væri
breytt. Stjómvöld hafa hinsvegar
Svanfríður
Jónasdóttir
ekki verið tO viðtals um
kerfisbreytingar og
hafa reynt að slá á
kröfur um slíkt með
plástram á kerfið.
Kvótanum áfram
úthlutað á skip
TVeir slíkir plástrar
hafa verið settir á síð-
ustu áram. Sá fyrsti
var 500 tn. kvóti sem
Byggðastofnun fékk til
úthlutunar árið 1995.
Eftir tvö ár var stærst-
um hluta þess kvóta út-
hlutað varanlega til
báta frá þeim byggðar-
lögum sem skilgreining
laganna var látin ná til. Ekki fylgdu
þeim kvóta kröfur um þegnskap af
neinu tagi. Seinni plásturinn kemur
Kvótakerfi
Að kalla þessa óveru
byggðakvóta, segir
Svanfríður Jónasddtt-
ir, er því einskonar
útúrsnúningur á þeim
byggðakvóta sem
kerfísbreytingafólk
hefur viljað sjá.

kaup-
fjárfestingar. Og víða era aðilar
sem treysta alfarið á fiskmarkaðina
með hráefni og eru í harðri sam-
keppni bæði á innlendum og erlend-
um mörkuðum. Það er mikil mis-
munun í kerfinu eins og það er í dag
milli þeirrar vinnslu sem á útgerð
sem fær kvóta og hinna sem verða
að kaupa allt sitt hráefni á fisk-
mörkuðunum. Það er þessvegna
mikilvægt, ekki síst þegar sam-
keppnin um aflann eykst, að þessi
mismunun sé ekki aukin heldur
horft til kerfisbreytinga sem jafna
aðstöðu fólks og fyrirtækja.
Höfundur er alþingismaður og á
sæti isjávarútvegsnefnd Alþingis.
1 v /innlent
Kertum fleytt á
Rey kj avíkurtj örn
ÍSLENSKAR friðarhreyfingar
standa að kertafleytingu á Reykja-
víkurtjörn mánudaginn 9. ágúst
næstkomandi. Athöfnin er í minn-
ingu fómarlamba kjarnorku-
árásanna á japönsku borgirnar
Hírósíma og Nagasakí 6. og 9. ágúst
um leið og lögð er áhersla á kröfuna
um kjamorkuvopnalausan heim.
Safnast verður saman við suð-
vesturbakka Tjamarinnar (við
Skothúsveg) klukkan 22.30 og verð-
ur þar stutt dagskrá. Ávarp flytur
Stefán Pálsson sagnfræðingur.
Þetta er 15 árið sem kertum er
fleytt á Tjörninni af þessu tilefni.
Að venju verða flotkerti seld á
staðnum.
mbl.is I
L.L.r/\t= ^/7T/yi^ö /V
11
inn með breytingu á lögunum um
stjóm fiskveiða sem sett vora og
samþykkt af meirihlutanum á Al-
þingi til að bregðast við svokölluð-
um kvótadómi sl vetur. Þá voru
1.500 tn. sett á Byggðastofnun til að
„styðja byggðarlög sem lent hafa í
vanda vegna samdráttar í sjávarát-
vegi“. Þannig átti enn að reyna að
slá á kröfuna um kerfisbreytingar.
Lögunum var hvorki breytt þannig
að hægt væri að úthluta kvóta til
byggðarlaga né til fiskvinnslunnar.
Áfram era lögin þannig að einungis
má skrá kvóta á skip. Útgangs-
punkturinn er enn sem fyrr óbreytt
kerfi. Að kalla þessa óvera byggða-
kvóta er því einskonar útúrsnúning-
ur á þeim byggðakvóta sem kerfis-
breytingafólk hefur viljað sjá.
Jafna aðstöðu fólks
og fyrirtækja
Um allt land er fiskvinnsla sem
þarf meira hráefni til vinnslu til að
halda uppi öraggri atvinnu fyrir
fólkið og til að nýta þegar gerðar
jPœaiíeui
œaileaw óoj^ar
...SEM ERFITT ER AÐ YFIRGEFA
^J^ibluti
LEÐURSÓFASETT
• SVART
• VÍNRAUTT