Morgunblaðið - 22.08.1999, Qupperneq 4

4 SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ

VIKAN 15/8 - 21/8
►LEITAÐ verður eftir fjár-
mögnun innlendra og er-
lendra aðila vegna stækkun-
ar álversins á Grundartanga
úr 60 þúsund tonna fram-
leiðslugetu á ári í 90 þúsund
tonn á ári. Ráðgert er að
hefja framkvæmdir við
stækkunina á þessu ári. Við-
ræður við Landsvirkjun um
gerð nýs orkusamnings eru
á lokastigi en Norðurál hef-
ur jafnframt óskað eftir við-
ræðum vegna frekari stækk-
unar á næstu árum.
íslensk björgunarsveit
í Tyrklandi
TÍU manna íslensk björgunarsveit hélt
á fímmtudag til jarðskjálftasvæðanna í
Tyrklandi. Utanríkisráðuneytið ákvað
að senda sveitina utan í samráði við
önnur stjórnvöld og Slysavamafélagið -
Landsbjörg. Sveitin hefur hafíð störf
við björgun og leit í borginni Izmit, sem
fór illa út úr jarðskjálftanum aðfaranótt
síðastliðins þriðjudags. Hópurinn
starfar undir stjórn samræmingar-
stöðvar Sameinuðu þjóðanna í Tyrk-
landi. Gert er ráð fyrir því að íslenska
sveitin verði allt að viku við björgunar-
störf í landinu.
►HANNES Hlífar Stefáns-
son er Skákmaður Norður-
landa 1999. Tilkynnt var um
valið á afmælishátíð sem
fram fór í Tívolí í Kaup-
mannahöfn á föstudag í til-
efni aldarafmælis Norræna
skáksambandsins. Hápunkt-
ur hátíðarhaldanna var ein-
vígi Friðriks Ólafssonar og
Bent Larsens sem lyktaði
með sigri Larsens í bráða-
bana.
►MIKLAR tafir urðu á áætl-
unarflugi Flugleiða til út-
landa síðari hluta vikunnar.
Skýringin er bilun tveggja
flugvóla félagsins af gerð-
inni Boeing 757.
►FJARNÁM í ferðamála-
fræði og hagnýtri íslensku
við Háskóla íslands hefst í
haust og er það í fyrsta sinn
sem skólinn býður heildstætt
grunnnám úr deildum skól-
ans í fjarkennslu.
►NÝ SÆNSK þýðing á
Heimskringlu Snorra Sturlu-
sonar nýtur mikilla vinsælda
í Svíþjóð. Hún hefur selst í
28.000 eintökum sem telst
mikið á þarsendan mæli-
kvarða.
Fjármögnun álvers
á Austurlandi
HÓPUR fjárfesta sem í sumar hefur
skoðað arðsemi þess að leggja fram
hlutafé í álver á Austurlandi tekur
ákvörðun um næstu mánaðamót um það
hvort stofnað verður sérstakt félag til
að undirbúa næstu skref. Jafnframt
mun þá liggja fyrir hve mikill áhugi er
hjá fagfjárfestum á að leggja fé í verk-
efnið. Hugsanlegir fjárfestar í álveri á
Austurlandi hafa rætt um að kalla til
liðs við sig Bond Evans sem kom að at-
hugunum vegna byggingar álvers á
Keilisnesi.
Sættir í Neytenda-
samtökunum
ÁKVEÐIÐ var að stefna að sáttum inn-
an Neytendasamtakanna á fundi þeirra
á fímmtudag. Upp hafði komið ágrein-
ingur milli Jóhannesar Gunnarssonar
formanns og Jóns Magnússonar vara-
formanns samtakanna. Á fundinum var
einnig meðal annars skorað á fólk að
gefa sig fram við Neytendasamtökin til
samstarfs um hugsanlega málshöfðun á
hendur matvælafyrirtæki vegna sýk-
inga af völdum kampýlóbakter. Úm
prófmál yrði að ræða. Nokkrir höfðu
gefíð sig fram við samtökin í vikulok.
Sterkur jarðskjálfti
í Tyrklandi
STERKUR jarðskjálfti skók norðvest-
urhluta Tyrklands aðfaranótt þriðju-
dags og er ekki enn orðið ljóst hversu
margir létust af þeim völdum. Tugir
þúsunda slösuðust og tjón er gríðarlegt.
Þetta er eitt þéttbýlasta svæði landsins
og flestir voru í fastasvefni þegar
ósköpin dundu yfír. Mörg íbúðarhús
hrundu eins og spilaborgir í skjálftan-
um. Skjálftinn varð klukkan tvær mín-
útur yfir þrjú að staðartíma, eða tveim
mínútum eftir miðnætti að íslenskum
tíma, og stóð í 45 sekúndur. Á miðviku-
dag sakaði tyrkneskur almenningur
stjómvöld og hermálayfirvöld fyrir að
bregðast illa við náttúruhamförunum og
að ekki væri nóg gert til að leita að þeim
sem enn kynnu að vera á lífi í rústum
húsa. Þá beindist einnig harkaleg gagn-
rýni að byggingaverktökum, sem sakað-
ir vom um að hafa kastað hendinni til
húsbygginga. Á fímmtudagskvöld flýðu
milijónir manna heimili sín eftir að jarð-
fræðingar höfðu varað við því að öflugur
eftirskjálfti kynni að ríða yfir. Óttast
var að eldur, sem braust út í olíuhreinsi-
stöð í borginni Izmit, ylli sprengingu og
yki á hörmungamar.
Milosevic hverfi
frá völdum
AÐ MINNSTA kosti 150 þúsund
manns söfnuðust saman fyrir framan
júgóslavneska þinghúsið í miðborg
Belgrad síðdegis á fimmtudag i fjöl-
mennustu mótmælaaðgerðum sem
haldnar hafa verið í borginni í þrjú ár.
Krafðist fólkið afsagnar Slobodans
Milosevics forseta. Vuc Drascovic,
leitogi Endurreisnarbandalagsins,
mætti á fundinn þrátt fyrir að hafa
hafnað boði um það vegna missættis
við aðra stjórnarandstæðinga. Hann
sagði í ávarpi að almenningur væri í
fangelsi vegna þess að ráðamenn í Jú-
góslavíu væru einangraðir frá umheim-
inum. Til lítilsháttar ryskinga kom á
fundinum.
►DÚMAN, neðri deild rúss-
neska þingsins, staðfesti á
mánudag útnefningu
Vladfmírs Pútíns, fyrrver-
andi yfirmanns öryggislög-
reglunnar, í embætti forsæt-
isráðherra. Pútín sagði í
ræðu í þinginu að ýmsar blik-
ur væru á lofti í efnahags-
málum en lofaði að koma á
frekari markaðsumbótum.
Hann er fimmti forsætisráð-
herra Rússlands á 17 mánuð-
um og tók við embættinu af
Sergej Stepashín, sem Borís
Jeltsín forseti rak í þarsíð-
ustu viku. Jeltsín hefur lýst
því yfir að hann vilji að Pútín
verði kjörinn næsti forseti
landsins.
►ÁTTA rússneskir hermenn
féllu og 20 særðust þegar
uppreisnarmenn í rússneska
Kákasuslýðveldinu Dagestan
hrundu árás þeirra á mið-
vikudag, að sögn ráðherra í
héraðsstjóminni í Dagestan.
Borís Jeltsín, forseti Rúss-
lands, lýsti því yfir fyrr í vik-
unni að gripið yrði til
„harðra aðgerða" til að koma
á friði í héraðinu og fleiri
rússneskum landsvæðum. Á
fímmtudag sögðu rússnesk
stjórnvöld að endurskoða
yrði aðferðir hersins í barátt-
unni við uppreisnarmenn.
►RÍKISSTJÓRI í Venesúela
hefur gefið lögreglu fyrir-
mæli um að koma ekki í veg
fyrir að sjálfskipaðir lög-
gæslumenn myrði afbrota-
menn. Sagði ríkisstjórinn
fráleitt að lögreglan vernd-
aði afbrotamenn þegar
glæpastarfsemi væri út-
breidd. Mannréttindahópar
hafa fordæmt viðhorf ríkis-
stjórans.
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Anna Margrét Þorsteinsdóttir og Margrét Eiríksdóttir nemendur og
Ari Ólafsson, dósent í eðlisfræði, voru ánægð með námskeiðið.
Sigurhanna Friðþórsdóttir og
Hafdís Kristjánsdóttir með
nælonþræði á lofti.
Eðlisfræði eldhússins
„ÞETTA er besta leiðin til að bæta
úr raungreinakennslu í grunnskól-
um,“ segir Þorsteinn Vilhjálmsson,
prófessor í eðlisfræði, um endur-
menntunamámskeið sem eðlis- og
efnafræðiskor raunvísindadeildar
Háskóla íslands hélt á dögunum fyr-
ir grunnskólakennara.
„Það er mjög þarft að hafa endur-
menntunamámskeið fyrir kennara í
gmnnskólum til að bæta stöðu raun-
greina sem skýrslur hafa sýnt að
ekki er gott. I námskeiði sem þessu
tölum við beint við kennarana sem
eru starfandi í grunnskólum þannig
að þetta er mjög skilvirk aðferð,"
segir Þorsteinn.
Námskeiðið bar óvenjulegt heiti,
eðlis- og efnafræðieldhúsið, það á
sínar skýringar segir Þorsteinn.
„Með heitinu viljum við vísa til þess
að við viljum færa raungreinarnar og
raunvísindin nær veraleika fólks.
Það era alls konar hlutir allt í kring-
um okkur sem við skiljum miklu bet-
ur ef við kunnum eitthvað fyrir okk-
ur í eðlis- og efnafræði.“
Námskeiðið var ætlað öllum grann-
skólakennuram, ekki eingöngu raun-
greinakennurum, og meðal þátttak-
enda voru heimilisfræðikennarar.
Það féll vel að efninu og meðal annars
að efni fyrirlesturs Þorsteins um eðl-
isfí-æði. „Ég spjallaði um allt það sem
er að gerast í eldhúsinu. Um vélarnar
sem era í gangi, hvemig vatnið renn-
ur úr krananum, hvemig hitun gerist
og hvemig rafmagnið hagar sér.
Lokapunkturinnn í mínum hluta var
örbylgjuofninn sem í eðli sínu er allt
öðravísi en allt annað sem er í kring-
um okkur í eldhúsinu og er byggður
á nútímaþekkingu, frá 20. öldinni."
Átak til að laga
ástand í skólakerfínu
Þorsteinn segir námskeiðið hafa
sýnt að Háskólinn geti staðið að
námskeiðum sem þessum. „Við höf-
um mikinn áhuga, höfum húsnæði
sem er laust á sumrin, og annað sem
til þarf.“ Þessar aðstæður bjóða, að
mati Þorsteins, upp á að auðvelt
væri að gera heilmikið átak til að
laga ástand í íslensku skólakerfi. En
til þess að af því verði þurfa þeir að-
ilar sem að málinu koma að taka
höndum saman, ráðuneyti, sveitarfé-
lög, Háskólinn og Kennaraháskólinn.
„Þetta kostar vitaskuld eitthvað en
það er aukaatriði. Kostnaðurinn er
alls ekki svo mikill að hann eigi að
vera til fyrirstöðu, ekki er heldur ver-
ið að segja að einhver einn eigi að
greiða allt heldur á að leysa þetta
með samvinnu,“ segir Þorsteinn og
bætir við að kjör kennara þurfi einnig
að vera þannig að þeir hafi hvatningu
til að sækja námskeið sem þetta.
Námskeiðið stóð yfir í fjóra daga,
frá níu til fimm. Nemendur gerðu
ýmsar verklegar æfingar og tilraunir
og vora að sögn Þorsteins mjög
ánægðir. „Þetta er í fyrsta skipti
sem eðlis- og efnafræðiskor kemur
að endurmenntunarnámskeiði sem
þessu. Nú er í gangi skipulegt 15
eininga endurmenntunarnámskeið í
stærðfræði og ekkert til fyrirstöðu
að gera eitthvað svipað í eðlis- og
efnafræði."
Bréf til Velvakanda hratt atburðarásinni af stað
Lena og Alf Hedström og bréfið
sem birtist í Morgunblaðinu 16.
desember 1986.
1. desember
verði almennur
frídagur

ViQýihaur .UfreðMOD
samband:
Mijí langar U1 sð bora fram þi
Ask aJ h>J hia Alþmgi tald til bond-
inni og lýsi þvl yfir »& 1. desomhcr
Getur einhver
veitt upplýs-
ingar um Simon
Norling?
Alf Hodrtxxkn. S»4þj4A. hafA
v-
Gotur oir.hvor vojtt upphJsinj^u-
um Simon Xortinjt or fjoddwt 15.
foörúar IS79 í SviþýSö' J>að jjotur
vor>4 afi hann hafi kallað sijt 8im-
onson og kannski notað fornaftúð
Albort. liklogt or að hann hafi
unnið á Islandi við orkuvcr oða oiu-
hvað ilika. Ef tí oru oinhvorjir
afkomendur hana oða aðrir som
kannast við hann cru þoir vmsam-
logast beðmr um að haía aamhand
Al£
✓ ' . Ttmmr-
Oskuðu eftir upplýsingum
um Albert Norling
I Atlas oq alfreði i senn
Mál og menning
„Heimsatlasinn er einstaklega
skýr, fræðandi og þægilegur í
notkun. Kortin í bókinni eru
unnin eftir gervihnattamyndum
með stafrænum aðferðum sem
gerir þau einstaklega lifandi.
Samanbrotin kort sýna stærri
landsvæði. Hér er komin
landabréfabók 21. aldarinnar."
Ari Trausti Guðmundsson
jarðfræðingur
I
Laugavegi 18 • Sfm) 515 2500 • Síöumúla 7 • Sími 510 2500
HÉR á landi eru um þessar
mundir sænsk hjón að vitja graf-
ar Alberts Simonar Norlings,
sem hvarf árið 1908, eins og
greint var frá í Morgunblaðinu í
gær. Þar sem ekkert hafði
spurst til hans árið 1917 var
hann úrskurðaður látinn, en í
reynd dó hann árið 1957 á Þing-
eyri.
Tildrög þess að hjónin fengu
upplýsingar um afdrif Norlings
voru bréf sem þau sendu til Vel-
vakanda og birtist í Morgun-
blaðinu 16. desember 1986. Þau
fengu svör frá þremur Þingeyr-
ingum sem gátu gefið þeim upp-
lýsingar um að Norling væri dá-
inn og grafinn á Þingeyri.
Minningarathöfn var haldin
við gröf Norlings á fimmtudag
og sá sr. Guðrún Edda Gunnars-
dóttir um athöfnina. Hjónin
segjast ætla að halda áfram að
leita upplýsinga um Albert
Simon Norling og hvað olli því
að hann hvarf sporlaust frá
konu og barni.