Morgunblaðið - 22.08.1999, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Sjóminjasafn
Ein af myndum Völu Dóru á Sjóminjasafninu á
Eyrarbakka.
Ekki er þetta nýbyggða hús, er ber nafnið Loftur
Sumarvin, í beinum tengslum við Sjóminjasafnið,
en hins vegar er hliðin sem við blasir tengd sjó-
minjum og atvinnusögu staðarins. Þannig má
fella fortíð að nútíð og telst hluti vakningar á
landsbyggðinni.
LIST OG
HÖJVMJIV
Sjóminjasafnið,
Eyrarbakka
BÚSSA LJÓSMYNDIR
- VALA DÓRA
Opið alla daga frá 13-18 , fimmtu-
daga til 21, og eftir samkomulagi,
til 31. ágúst. Aðgangur 300 kr.
í Húsið og safnið.
Á SJÓMINJASAFNINU á
Eyrarbakka hefur að ég best veit
ekki verið hefð fyrir einkasýning-
um af neinu tagi, en allt er fyrst
eins og segir. Hin unga Vala Dóra,
sem sýnir þar tíu svart-hvítar ljós-
myndir um þessar mundir, er alin
upp á Eyrarbakka, útskrifuð frá
ljósmyndaskólanum Stevenson
College í Edinborg og sótti einnig
námskeið í Danmörku. Hefur
haldið nokkrar einkasýningar,
tekið þátt í samsýningum í Edin-
borg og Miinchen og víðar, unnið
að tímabundnum verkefnum á
Skotlandi og íslandi, starfar nú á
myndadeild Þjóðminjasafns Is-
lands.
Um er að ræða ljósmyndir af
fólki og landslagi í vægast sagt
óhefðbundinni uppsetningu. Notast
er við þríhyrningsmót úr tré sem
er hluti af siglingamerki í fullri
stærð og er kikkið, að með því
blandi safnið sér í sköpunarferlið.
Sýningin hefur hlotið nafnið Bússa,
sem getur allt í senn merkt stórt
skip, skútu, feitlagna konu sem
klofhátt stígvél. Fleira kemur til,
því við aðalhöfnina á Eyrarbakka
liggja tvö brimsund, er mynda þrí-
hyrnda stefnu eins og kort sýna,
þar sem annað ber nafnið Bússa,
og er vestan megin við svonefnt
Einarshafnarsund. Samkvæmt
skráðum heimildum mun sundið
draga nafn af víðum og stuttum
skipum sem nefnd voru bússa, og
þótt ekki sé lengur siglt um það er
leiðin vandlega kortlögð og sigling-
armerkin á sínum stað vestan við
bryggjuna, sem nú er minjar einar.
Á þann veg skarar þetta allt ljós-
myndasýninguna, að þríhymings-
formið er hér tákn fyrir menning-
una, náttúruna og þann dyntótta
en guðlega kraft sem gerir allt
mögulegt en er í einni svipan for-
gengilegt. Á annan veg er meining-
in, að forn menning Sjóminjasafns-
ins sé í samræðu við ljósmyndir
Völu Dóru sem eru sprottnar upp
úr menningu nútímans eins og hún
birtist á Eyrarbakka...
Allt er þetta gott og gilt, en sá er
hængurinn að hin sérviskulega
uppsetning flækir dæmið fyrir
gestinum, gerir honum stórum erf-
iðara að nálgast ljósmyndirnar og
jafnframt rýninum nær ókleift að
dæma þær og þannig séð missir
hún marks. En myndimar sjálfar
virðast afar vel teknar og unnar,
blæbrigðin frá svörtu í hvítt mjúk
og lifandi.
Hitt er meira um vert, að með
ljósmyndasýningunni er Sjóminja-
safnið að minna á sjálft sig og um-
hverfi og þannig séð réttlætir það
uppsetninuna að hluta, þótt öllu
meiri prýði hefði verið að ljós-
myndunum í hefðbundnu ferli.
Meira en rétt að vekja athygli á
safninu, sem virðist stundum verða
útundan er fólk heimsækir Húsið,
er þó til hliðar og fyrir aftan það.
Safnið geymir þó margt mjög
áhugaverðra muna og ljósmynda
frá atvinnuháttum á staðnum og
þannig séð engu síður vert gaum-
gæfilegrar skoðunar. Hlýtur að
gera hverjum manni gott að líta til
baka og sjá hvernig lífsbaráttunni
var farið hjá forfeðmm okkar allt
fram á fyi’stu áratugi aldarinnar,
þetta vora feður, afar og langafar
núlifandi kynslóða.
Það er engin íhaldssemi né for-
tíðarþrá af neinu tagi að varðveita
gamla hluti er hafa sögulegt gildi
né minnast fortíðarinnar, og skal
vísað til þess að engir gera meira
af því en framsæknustu þjóðir ver-
aldar. Þær eiga veglegustu söfnin
og mesta úrval eldrí og fornra
gripa auk fullkomnustu forvörsl-
unnar, spara hér hvorki fé né virkt.
Og sem ég hef endurtekið vísað til
er fortíðin í brennidepli á síðustu
tímum sé tekið mið af aðsókn á
fornminja- og þjóðháttasöfn ytra,
einkum þar sem gagnmenntaðir
eldhugar eru í forsvari. Á þetta
meira en trúlega stóran þátt í vel-
gengni þjóðanna í ljósi spakmælis-
ins; að fortíð skal hyggja er framtíð
skal byggja. Þyrfti að veita meira
fé til þess að stækka og búa betur
að mununum á Sjóminjasafninu
* ^lSlei
SÉRBLAÐ UM SJÁVARÚTVEG
enska sjávarútvegssýníngín
í Smáranum í Kópavogí
wmasssmm
Sérútgáfa 1. september
Sýningin kynnt í máli og myndum
og birt kort af sýningarsvæðinu.
Skilafrestur auglýsingapantana er til kl. 12
þriðjudaginn 24. ágúst.
Allar nánari upplýsingar veita sölu- og þjónustufulltrúar
á auglýsingadeild í síma 569 1111.
JMwrjpniEiIstfcft
AUGLÝSING ADEILD
Sími 569 1111 • Bréfasími 569 1110 • Netfang: augl@mbl.is
Þriðjudagstónleikar í Listasafni Sigurjóns
Morgunblaðið/Arnaldur
Angela Spohr sópransöngkona og Þóra Fríða Sæmundsdóttir píanó-
leikari koma fram á tónleikum í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar á
þriðjudagskvöld kl. 20.30.
Tónlist kvenna
frá níu alda
tímabili
TÓNLIST eftir konur allt frá elleftu
öld til hinnar tuttugustu er á efnis-
skrá þriðjudagstónleika í Listasafni
Sigurjóns Ólafssonar kl. 20.30. Þar
flytja þær Angela Spohr sópran-
söngkona og Þóra Fríða Sæmunds-
dóttir píanóleikari verk eftir þekkt
jafnt sem minna þekkt kvenkyns
tónskáld frá 900 ára tímabili.
Tónskáldin eru átta. Þar ber
fyrsta að telja abbadísina og lækninn
Hildegard von Bingen, sem uppi var
á árunum 1098-1179; þá Maríu Stu-
art Skotadrottningu (1542-1587), en
Þóra Fríða segir það á fárra vitorði
að hún hafi samið undurfögur ljóð og
einnig tjáð þung örlög sín í tónum
þegar hún sat í fangelsi á valdatíma
Elísabetar fyrstu. Enn óþekktara
tónskáld er Leonora Orsina, sem
uppi var á ámnum um 1560-1580. I
tónlistarsögunni er hennar minnst
fyrir það að í einu af einsöngsljóðum
sínum, „Per pianto mia carne“, tákn-
aði hún nákvæmlega tónlengd, en það
gekk þvert á spunahefð samtímans.
Enski lútuleikarinn og tónskáldið Ann
Boleyn (1507-1536) var við hirð Hin-
riks áttunda og árið 1533 varð hún
eiginkona hans. Hún hafði mikil áhrif
á menningu og stjórnmál við hirðina
en að þremur árum liðnum snerist
hirðin gegn henni, hún varð peð í
valdatafli og var dæmd til dauða. Sagt
er að hún hafi samið hina þekktu ball-
öðu „O death, rock me asleep“, sem
þær Angela Spohr og Þóra Fríða
munu flytja á tónleikunum, í Lund-
únatumi. Til þekktra kvenna í hópi
tónskálda á miðöldum telst Barbara
Strozzi, sem uppi var á tímabilinu
1616 til um 1664. Hún var einnig
hljóðfæraleikari og söngkona og eru
söngverk hennar sögð einkennast af
sterkri tilfinningu og krafti.
Frá fyrri hluta þessarar aldar
verða flutt verk eftir Lili Boulanger
og Grete von Zieritz. Tónskáldkonan