Morgunblaðið - 22.08.1999, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUN
SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1999 35
úrskurði viðkomandi stjórnvalds.
Regla nr. 15 (varúðarreglan) og
regla nr. 16 (mengunarbótareglan)
eru einnig mikilvægar í þessu sam-
hengi. Þar er annars vegar lögð
áhersla á að náttúran njóti vafans
þegar um er að ræða áætlanir sem
haft geta neikvæð áhrif á umhverf-
ið og hins vegar að stjórnvöld skuli
leitast við að fella umhverfískostn-
að inn í verðlag, þannig að sá sem
veldur mengun beri kostnaðinn af
henni. Síðast en ekki síst má nefna
meginreglu nr. 10, þar sem segir að
ríkin skuli stuðla að og efla þátt-
töku og meðvitund almennings um
umhverfismál með greiðri miðlun
opinberra upplýsinga og með þvi að
gefa almenningi kost á að taka þátt
í ákvarðanatöku. Ekki verður ann-
að séð en að núverandi áform um
Fljótsdalsvirkjun gangi gegn öllum
þessum meginreglum.
Af framanskráðu er ljóst að
nauðsynlegt er að líta til alþjóð-
legra skuldbindinga áður en fram-
tíð áætlana um Fljótsdalsvirkjun
verður endanlega ráðin. Enn er þó
eftir að minna á að Fljótsdalsvirkj-
un er framkvæmdaleyfísskyld sam-
kvæmt skipulags- og byggingarlög-
um, þannig að ef dómstólar eru
undanskildir er það viðkomandi
sveitarstjórn sem hefur síðasta orð-
ið um það hvort framkvæmdir verði
hafnar.
Helstu niðurstöður og ályktanir
af þessari umfjöllun eru eftirfar-
andi:
1. Islenskum stjómvöldum bar
að fella ákvæði Evróputilskipunar
nr. 97/11/EC inn í íslenska löggjöf,
þannig að breytingarnar tækju
gildi í síðasta lagi 14. mars 1999.
Þetta var ekki gert.
2. Fljótsdalsvirkjun þarf ekki að
fara í umhverfismat nema um sé að
ræða útvíkkun eða breytingar á
upphaflegum áætlunum. Að öllum
líkindum er um slíkt að ræða. Sé
svo fellur framkvæmdin undir við-
auka II sem þýðir að íslensk stjórn-
völd ákveða sjálf hvort matið skuli
framkvæmt. Við slíka ákvörðun ber
að taka mið af forsendum í viðauka
III. Vegna umfangs framkvæmdar-
innar virðist ólíklegt að hægt sé að
undanskilja hana mati.
3. Sé ekki um að ræða útvíkkun
eða breytingar á upphaflegum
áætlunum gæti Alþingi engu að síð-
ur skyldað framkvæmdina í mat
með lagabreytingum.
4. Af úrskurðum Evrópudóm-
stólsins í málum sem tengjast mati
á umhverfisáhrifum má ráða að
vafasamt sé að undanskiija fram-
kvæmdir frá mati, þar sem leyfi
hefur verið veitt fyrir gildistöku
Evróputilskipunarinnar um um-
hverfismat og nýtt leyfisveitingar-
ferli hafist eftir gildistöku hennar.
Dómurinn telur slíkt andstætt
meginreglu tilskipunarinnar og
draga úr virkni hennar.
5. Vegna aðildar Islands að al-
þjóðlegum samningum er hugsan-
legt að fram komi kærur til ann-
arra alþjóðlegra stofnana vegna
áforma um Fljótsdalsvirkjun.
6. Telja verður að núverandi
áform um Fljótsdalsvirkjun gangi
gegn meginreglum Ríó-yfirlýsing-
arinnar um umhverfi og þróun.
7. Samkvæmt skipulags- og
byggingarlögum veitir viðkomandi
sveitarstjóm framkvæmdaleyfi.
Meginniðurstaðan er sú að var-
hugavert sé að ráðast í fram-
kvæmdir við Fljótsdalsvirkjun fyrr
en ítarleg könnun hefur verið gerð
á því hvort framkvæmdin brjóti í
bága við evrópska löggjöf og al-
þjóðlega samninga sem Islendingar
eru aðilar að.
Síðast en ekki síst er ástæða til
að benda á breyttar áherslur al-
þjóðlegra fjármálastofnana. Slíkar
stofnanir byggja ákvarðanir sínar
um fjármögnun í auknum mæli á ít-
arlegum úttektum á umhverfisá-
hrifum fyrirhugaðra framkvæmda
og á upplýsingum um umhverfis-
lega frammistöðu umsækjenda.
Sem dæmi um þróun í þessa átt má
nefna reglur sem Alþjóðabankinn
hefur sett fyrir lánastarfsemi sína.
Margt bendir til þess, að innan
fárra ára verði erfitt að afla fjár á
alþjóðlegum markaði til fram-
kvæmda sem hafa greinileg nei-
kvæð áhrif á umhverfið. Afstaða al-
þjóðlegra umhverfisverndarsam-
taka hefur einnig veruleg áhrif á
ákvarðanatöku á þessu sviði.
Framkvæmdir sem slík samtök
leggjast gegn eru síður líklegar til
að teljast áhugaverður fjárfest-
ingakostur.
Höfundur er umhverfisstjórnunar-
fræð'mgur.
STÓR OG GÓÐ
VIN N U AÐSTAÐA
ÞARF SKKI AÐ
KOSTAÞIG MIKIÐ
Rekstrarleigusamningur
Engin útborgun
27.724 kr. á mánuði
Fjármögnunarleiga
Utborgun 312.449 kr.
19.269 kr. á mánuði
Rekstrarlelga er mifiuö er vifi 36 mánufii og 20.000 km á ári. Fjármögnunarleiga er mifiufi vifi 5 ár og 25%
útborgun, greifislur eru án vsk. Vsk.legst ofaná leigugreifislur en vifikomandi fær hann endurgreiddan sé hann
mefi skattskyldan rekstur.ÖII verfi eru fyrir utan vsk.
ATVINNUBÍLAR
F/RIRTÆKJAÞJÓNUSTA
Grjótháls 1
Sími 575 1200
Söludeild 575 1225/575 1226
HYunoni
Carisma 1.6 lítra, 100 hestöfl og 1.8 lítra CDI, 125 hestöfl
•öryggispúðar fyrir ökumann og farþega »ABS hemlakerfi
•Fjarstýrðar samlæsingar •Rafdrifnar rúðuvindur með slysavörn
•Rafstýrðir upphitaðir útispeglar •Rafhitun í framsætum
•Álfelgur •Vindskeið •Viðarklæðning •Krómgrill o.m.fl .
MfTSUBISHI CARISMA EXE kostarfrakr.
Calant 2.0 litra, 136 hestöfl og 2.5 lítra, 163 hestöfl •öryggispúðar
fyrirökumann og farpega »ABS hemlakerfi •Fjarstýrðar samlæsingar
•Rafdrifnar rúðuvindur með slysavörn •Rafstýrðir upphitaðir
útlspeglar •Rafhituð sæti »15" álfelgur •Skriðstilli o.m.fl.
1.Þ9D.UUU

MITSUBISHI
-tmiklum metiun !