Morgunblaðið - 22.08.1999, Page 56
| 56 SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FOLK I FRETTUM
'V
*
>
ÞRJÁR KVIKMYNDASÝNINGAR í
Bíódagar
Bæjarbíós
endurvaktir
Hafnarfjörður státaði
eitt sinn af tveimur
bíóhúsum og þangað
flykktist fólk til að sjá
listrænar evrópskar
kvikmyndir. Sunna Ósk
Logadóttir rifjaði upp
sögu Bæjarbíós með
Böðvari Bjarka
Péturssyni og Marín
Hrafnsdóttur og ræddi
við þau um gildi þess
fyrir menningarlífíð að
bíóið verður bráðlega
aftur tekið í gagnið.
í DAG verða þrjár kvikmyndasýn-
ingar í Bæjarbíói í Hafnarflrði í til-
efni af Menningardegi bæjarins. Það
er Kvikmyndasafn Islands sem hef-
ur veg og vanda af sýningunum sem
byrja klukkan 15 með íslensku fjöl-
skyldumyndinni Punktur, punktur,
komma, strik. Klukkan 21 verður
sýnd myndin Play Time eftir franska
leikstjórann Jacques Tati og um
miðnætti fá kvikmyndahúsgestir að
fara á tónleika með Rolling Stones.
Töluvert er síðan kvikmyndasýning-
ar hafa verið í Bæjarbíói en í fram-
tíðinni verður breyting þar á, því
Kvikmyndasafn Islands hefur nú
umsjón með bíóinu og ætlar sér að
færa það í upprunalegt horf og hefja
þar daglegar sýningar.
Kvikmyndasafn Islands var stofn-
að fyrir tuttugu árum og er Erlend-
ur Sveinsson guðfaðir þess, að sögn
Böðvars Bjarka Péturssonar for-
stöðumanns. í dag er safnið undir-
stofnun Kvikmyndasjóðs og var
skrifstofa þess þar lengi vel. Núna er
safnið í Hafnarfirði; skrifstofur,
geýmslur og bókasafn eru í gömlu
Bæjarútgerðinni en auk þess hefur
safnið umsjón með Bæjarbíói, sem á
sér mjög langa og merkilega sögu
sem kvikmyndahús. Um leið og
Hafnarfjarðarbær afhenti Kvik-
myndasafninu Bæjarbíó til afnota
var hafíst handa við endurgerð húss-
ins og er það smátt og smátt að kom-
ast í upprunalegt horf.
Hlutverk Kvikmyndasafnsins er
þríþætt. í fyrsta lagi að safna kvik-
myndum, í öðru lagi að varðveita
þær og í þriðja lagi að sýna þær, en
þar kemur Bæjarbíó inn í myndina.
„Markmiðið er að reka í Bæjarbíói
það sem kallast „cinematheque" eða
kvikmyndalistarbíó,“ segir Böðvar
Bjarki, „þar sem klassískar kvik-
myndir og önnur merk kvikmynda-
verk verða sýnd, því líta má á kvik-
myndir á annan hátt en sem dægur-
menningu og að sýna það allra
nýjasta eins og önnur kvikmyndahús
gera.“ Böðvar Bjarki vonast til að
hægt verði að hafa sýningar í Bæjar-
bíói á hverjum degi og þannig auka
við þá flóru kvikmynda sem sýndar
eru hérlendis og færa um leið Hafn-
flrðingum aftur kvikmyndahús í bæ-
inn sinn.
Bærínn átti bíóið
Bæjarbíó, sem hannað var af arki-
tektunum Sigmundi Halldórssyni og
Skarphéðni Jóhannssyni, var byggt
Píanó sem er til sýnis í bíóhomi Byggðasafns Hafnarfjarð-
ar og notað var þegar sýndar voru þöglar myndir í Hafnar-
fjarðarbíói snemma á öldinni.
ins Sólvangs. Bíóið var því nátengt
mannlífi Hafnarfjarðarbæjar í mörg
ár og ekki aðeins notað tii kvik-
myndasýninga heldur einnig sem
tónlistarhús og leikhús auk þess sem
ýmsú- fundir fóru þar fram.“
Þegar endurgerð hússins hófst
kom í ljós að ekki höfðu miklar
breytingar verið gerðar á því þótt
hætt hafi verið að sýna þar kvik-
myndir snemma á níunda áratugn-
um. Leikfélag Hafnarfjarðar hafði
húsið til afnota í mörg ár og að mati
Böðvars Bjarka bjargaði það að
vissu leyti húsinu. „Við vitum dæmi
þess að kvikmyndahúsum hafi verið
breytt það mikið að þau nýtast ekki í
dag sem slík. Til eru mjög vandaðar
teikningar af húsinu en það er byggt
í mjög fallegum funkisstíl og í endur-
gerðinni hefur þessum teikningum
verið fylgt mjög nákvæmlega. Við
erum hins vegar aðeins rétt byrjuð
að endurgera húsið, heilmikil vinna
er enn eftir.“
ólaf"r,£SSS°g"' ma'mú Wr «•“
1958.
Kvikmyndin Karlsen skipstjóri
var sýnd í Hafnarfirði við mikl-
ar vinsældir á sjötta áratugnum
og þetta auglýsingaplakat frá
þeim tíma er varðveitt í
Byggðasafninu.
Halla tekur undan fæti
Að mati Böðvars Bjarka fór
rekstur Bæjarbíós að ganga verr
með tilkomu sjónvarpsins og fleiri
kvikmyndahúsa á höfuðborgar-
svæðinu. „Við íslendingar eigum
ekki langa kvikmyndagerdarsögu en
hins vegar eigum við merkilega
kvikmyndasögu varðandi sýningar,
það er löng hefð fyrir því að fara í
bíó. Kvikmyndasýningar hafa til
langs tíma verið vinsælt menningar-
fyrirbæri og við förum meira í bíó en
flestar aðrar þjóðir. Bíóið er mjög fé-
lagslegt fyrirbæri hérlendis.“
Hafnarfjarðarbíó var einnig rekið
í bænum á sama tíma og Bæjarbíó
en var byggt fyrr. „Það er merkilegt
að áratugum saman skuli hafa verið
rekin tvö bíó nánast hlið við hlið í
bæjarfélaginu. Á ákveðnu árabili
flykktist fólk frá nágrannasveitarfé-
lögum til Hafnarfjarðar í bíó því
mikil breidd var í sýningarhaldi. Ef-
laust muna margir eftir menningar-
legum bíóferðum með Hafnarfjarð-
arvagninum úr Reykjavík og hinum
nágrannasveitafélögunum í Bæjar-
bíó eða Hafnarfjarðarbíó. Sátu
margir spenntir í vagninum á leið á
sýninguna en á bakaleiðinni voru
,A kvnningarbæklings
Jules og J>m var sy
myndirnar skeggræddar. „Tímabilið
1955-68 var blómatími hafnfirskra
kvikmyndahúsa. Það var mikil sam-
keppni á milli bíóa, sem fólst meðal
annars í því að ná í góð umboð fyrir
myndir. Þeir sem stjórnuðu í Hafn-
arfirði sóttu til Evrópu en kvik-
myndahúsin í Reykjavík til Banda-
ríkjanna. Stórklassíkin var því frum-
sýnd í Hafnarfirði. T.d. voru myndir
Punktur, punktur, komma,
strik (sýnd kl. 15)
Myndin, sem er frá árinu 1981,
hefur ákveðin tengsl við Hafn-
arfjörð því margir leikaranna
eru þaðan. Leikstjóri hennar er
Þorsteinn Jónsson og er hún
skemmtileg fjölskyldumynd
sem nýtur sín best á breiðtjaldi.
Time Is On Our Side
(sýnd kl. 23)
Leikstjórinn Hal Ashby, sem
þekktastur er fyrir mynd sína
Being There, gerði mynd um
tónleika Rolling Stones árið
1982. Þeir sem eru svekktir yfir
því að sveitin kemur ekki hing-
að til lands geta skellt sér á
ferska tónleika í Bæjarbfói í
kvöld.
Bergmans og Antonionis frumsýnd-
ar hér.“
Sýningar hefjast á nýju ári
,Ástæðan fyrir því að við erum
ekki ennþá farin að sýna myndir fyr-
ir almenning í Bæjarbíói er sú að
flutningar Kvikmyndasafnins hingað
hafa kostað sitt og ég hef ekki viljað
byrja fyrr en ég væri viss um að það
væri hreint og klárt að hægt væri að
hefja starfsemi og halda henni úti til
framtíðar. Nú sér hins vegar fyrir
endann á að þessu svo óhætt er að
segja að á nýju ári verður haldið af
stað.“
I framtíðinni sér Böðvar Bjarki
Bæjarbíó fyrir sér sem líflegt kvik-
myndahús með fjölbreytta dagskrá.
Kvikmyndasafnið er aðili að Alþjóða-
samtökum kvikmyndasafna og er því
betur í stakk búið til að nálgast og
sýna eldri kvikmyndir en önnur
kvikmyndahús. „í öðru lagi ætlum
við í samstarf við skóla á öllum stig-
um og sýna og fræða nemendur um
kvikmyndir. Svo hugsum við okkur
einnig að halda hér kvikmyndahátið-
ir af ýmsum toga og hafa sýningar
úr safninu okkar á gömlum myndum
af íslandi."
Marín Hrafnsdóttir, menningar-
fulltrúi Hafnarfjarðar, segir það
mikinn feng fyrir bæinn að fá Kvik-
myndasafnið þangað, en Hafnar-
fjörður er mikill safnabær. „Hafn-
firðingar eru verulega stoltir af Bæj-
arbíói en Hafnarfjarðarbíó er því
miður nánast ónýtt. Bæjarbíó mun
því halda bíósögu bæjarins á lofti í
framtíðinni og sýningar Kvikmynda-
safnsins hér byggjast á þeirri bíó-
hefð sem er í bænum.“
Hafnfirðingar og aðrir unnendur
góðra kvikmynda geta tekið gleði
sína á ný og hitað upp fyrir kvik-
myndaárin framundan og farið á
sýningu í Bæjarbíói í dag. Fyrir
marga verður það upprifjun gamalla
góðra bíódaga en fyrir aðra ný og
spennandi upplifun.
Play Time (sýnd kl. 21)
Hún er frá árinu 1968, eftir hinn
frábæra franska leikstjóra Jacques
Tati. Hún er líklega ein fyndnasta
mynd aldarinnar og löngu sigild.
árið 1946 og var starfsemi þess í
upphafi í höndum bæjaryfirvalda. ,Á
þeim tíma voru uppi hugmyndir í
þjóðfélaginu um að rekstur kvik-
myndahúsa líkt og annarra stofnana,
s.s. útgerðar, ætti að vera á vegum
hins opinbera, enda heitir bíóið Bæj-
arbíó. Hugmyndin var sú að arður
bíósins rynni til rekstrar elliheimilis-
Morgunblaðið/Arnaldur
Marín Hrafnsdóttir, menningarfulltrúi Hafnarfjarðar, og Böðvar Bjarki Pétursson, forstöðumaður
Kvikmyndasafns íslands, fyrir utan Bæjarbíó.