Morgunblaðið - 26.08.1999, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST 1999 31
LISTIR
Spunnið
með áhorf-
endum
LEIKLIST
Kaffileikhúsið
TVEIR EINÞÁTTUNGAR
Þar sem hún beið eftir Paul D.
Young (íslensk þýðing: Ólafur
Haraldsson) og spunaverkið Kallið
eftir Ragnheiði Skúladóttur.
Ljósmyndir: Kristín Hauksdóttir.
Leikari: Ragnheiður Skúladóttir.
Sviðsmynd: Ragnheiður
Skúladóttir og Kristín Hauksdóttir.
Þriðjudaginn 24. ágúst.
RAGNHEIÐUR Skúladóttir er ís-
lensk leikkona sem hefur búið í
Bandaríkjunum síðastliðin ellefu
ár og starfað að leiklist. Hún er
hér í heimsókn og frumsýndi á
þriðjudagskvöldið tvo einþátt-
unga.
Þar sem hún beið er eintal flutt
af segulbandi þar sem sagt er í 3.
persónu frá hugsunum konu sem
situr í biðsal flugvallar og bíður
flugs. Ragnheiður les sjálf af
bandinu og situr á sviðinu og beitir
látbragði, sem reyndar var mjög í
hóf stillt, undir lestrinum. Textinn
var skýr og vel lesinn en vel hefði
þó mátt flytja hann hægar og með
meiri blæbrigðum. Enginn leik-
stjóri kom að þættinum og kann
það að skýra þó nokkra vöntun á
blæbrigðum bæði í textaflutningi
og látbragði. Þetta var þó bætt
upp með leikmyndinni sem sam-
anstóð af ljósmyndum varpað á
tjald í bakgrunni sviðsins. Ljós-
myndirnar eru eftir Kristínu
Hauksdóttur og voru þær í heild
mjög fallegar og héldust ágætlega
í hendur við efni leikþáttarins.
Myndirnar sköpuðu nauðsynlega
hreyfingu og líf í leikþáttinn. Sjálf-
ur textinn var hvorki ýkja frum-
legur né spennandi en hann var
vel þýddur af Olafí Haraldssyni.
Síðari leikþátturinn, Kallið, var
mun líflegri. Hér er um ákveðið
leikform að ræða sem er mjög opið
að því leyti að bæði persónan og
söguþráðurinn geta tekið breyt-
ingum og skiptir samspil við
áhorfendur þar miklu máli. Leikið
er í afmörkuðu rými innan plast-
veggja og áhorfendur raða sér í
kringum leikrýmið og eru í hlut-
verkum nokkurs konar glugga-
gægja. Ragnheiður hefur lýst því
yfír í viðtölum að hún hafi skapað
mismunandi persónur inn í þenn-
an leikramma, en sú sem hér er á
ferðinni heitir Dísa, kölluð skvísa.
Fyrir leikinn er áhorfendum gef-
inn miði með nafni persónunnar og
símanúmeri og fljótlega verður
ljóst að ætlast er til að þeir hringi í
hana og spinni þar með áfram
þann söguþráð sem leikkonan
spinnur sjálf í byrjun. Hér er tekin
þó nokkur áhætta, stólað er á
áhorfendur að þeir taka virkan
þátt í sýningunni. Islenskir áhorf-
endur eru þekktir fyrir annað en
virka þátttöku á leiksýningum (þó
eru á því góðar undantekningar
eins og sannaðist í spunakómedíu
Borgarleikhússins í fyrra) en hér
hafa þeir þó símtólið til að styðjast
við og virkaði það vel á sýningunni
á þriðjudagskvöldið.
Dísa skvísa er að búa sig uppá
fyrir kvöldið og byggist leikurinn
á því að hún mátar föt og talar í
símann. Áhorfendur brugðust vel
við og hringdu margir í hana
(reyndar voru flestir hringjendur
úr hópi leikara meðal áhorfenda)
og spunnust hin skemmtilegustu
samtöl og flækjur í söguþræði úr
þeirri þátttöku. Ragnheiður hafði
mjög gott vald á aðstæðum, brást
fljótt við öllu óvæntu og hafði ætíð
svör á reiðum höndum. Hugmynd
verksins er mjög skemmtileg og
býður upp á óvenjulegt gagnvirkt
samband leikara og áhorfenda. Eg
gæti trúað að þetta verk ætti
mikla möguleika á góðu gengi í
leikhúsinu, en því miður býður
Ragnheiður ekki upp á nema tvær
sýningar með mjög takmörkuðum
áhorfendafjölda. Eg velti fyrir
mér hvort íslenska heitið á seinni
leikþættinum, Kallið, sé ekki óná-
kvæm þýðing úr ensku, „the call“,
sem vísar þá til símhringingar?
Merkingarsvið íslenska orðsins
„kall“ er annað og hefur ómar-
kvissa skírskotun í þessu leik-
verki.
Soffía Auður Birgisdóttir
Ástfanginn
braskari
KVIKMYJVDIR
H á s k ú I a b í ó
JUST THE TICKET
Leikstjórn og handrit: Richard
Wenk. Aðalhlutverk: Andy
Garcia, Andie MacDowell,
Robert Bradford og Elizabeth
Ashley. United Artists 1999.
GARY er feiknagóður braskari í
New York sem sérhæfir sig í
miðasölu ýmiskonar. Hann er yf-
ir sig ástfanginn af Lindu sem
kýs meira öryggi í framtíðinni en
Gary virðist geta boðið henni.
Þegar páfinn ákveður að messa á
Yankee leikvangnum þar í borg,
sér Gary fram á feita tíma og veit
að nú er stóra tækifærið komið
til að vinna/kaupa ástir Lindu að
fullu.
Andy Garcia leikur Gary, og
hann er mun skemmtilegri en ég
ímyndaði mér að hann gæti ver-
ið, og er ég voða glöð með þá
ánægjuleg uppgötvun. Nafna
hans Andie MacDowell er ná-
kvæmlega eins og í hinum mynd-
unum sínum, eitthvað í við bros-
mildari þó, en engar frekari
óvæntar uppákomur af hennar
hálfu. I upphafi handritsskrifa
tel ég heillavænlegt að ákveða
hvaða sögu segja skal, og einnig
hvers konar sögu. Herra Wenk
hefur eitthvað klikkað á þessu
atriði, og á köflum fer handritið
hans um víðan völl. I bíómynd
sem í upphafi er rómantísk gam-
anmynd, gerir hann tilraunir til
að sýna raunsæja hlið af undir-
heimi New York, en augljósm
ástæðum rennur ekki mjög ljúf-
lega saman.
Tíðum stendur framvinda sag-
anna í stað, sérstaklega þó þegar
er troðið inn atriðum sem eiga að
sýna fram á hversu frábær ná-
ungi hann Gary er (þótt hann sé
býsna villtur strákskömmin!) Og
fýrst þeir eru að eyða tíma í það,
þá skil ég ekki af hverju þeir
hentu ekki út tilgangslausu at-
riði þar sem hann útúðar á óm-
erkilegan hátt gömlum og
traustum vini. Satt er sú þver-
sögn passar inn í áttavilltan frá-
sagnarstíl herra Wenks.
Hildur Loftsdóttir
Reuters
Warhol
aftur í tísku
LISTUNNANDI gengur fram frá
tveimur „dollaramerkjum" eftir
Andy Warhol á sýningu í Bellas
Artes-listasafninu í Mexíkóborg
en verkin tvö eru hluti af fyrstu
Warhol-sýningunni, sem haldin er
í latneska hluta Ameríku. Warhol
(1928-87) varð þekktur upp úr
1960 fyrir myndir sínar af súpu-
dósum, flöskum og kvikmynda-
stjömum, sem túlkaðar hafa verið
sem ádeila á neyzluþjóðfélagið.
Að sögn Agustins Arteaga safn-
stjóra em verk Warhols nú aftur
komin í tisku en fjöldi yfir-
litssýninga á verkum hans er hald-
inn á þessu ári víðs vegar um
heiminn.
--------------
Sýning
framlengd
SÝNING Péturs Magnússonar í
Galleríi Sævars Karls verður fram-
lengd til 2. september.
Myndverk Péturs, sem eru þrí-
víddarmyndir, birtast áhorfandan-
um sem nokkurs konar sjónhverf-
ing eða galdur á veggjum
gallerísins.
Galleríið er opið alla virka daga
frá kl. 1018 og laugardaga til kl. 16.
Irskir rælar,
maórískir mjaðma-
hnykkir og rapp í
sauðalitum
TOIVLIST
Menntaskúlinn við
H a m r a h I í ð
KÓRTÓNLEIKAR
Kór Menntaskólans við Hamrahlíð,
Cameratakór Sinfóníuhljómsveitar
Nýfundnalands og Skólakór Kársness fluttu
lög frá ýmsum löndum.
Þriðjudagskvöld kl. 20.30.
ÞRÍR kórar skipaðir ungu fólki sungu á tón-
leikum í sal Menntaskólans í Hamrahlíð á
þriðjudagskvöldið; Skólakór Kársness undir
stjóm Þórunnar Björnsdóttur, Kór Mennta-
skólans við Hamrahlíð undir stjórn Þorgerð-
ar Ingólfsdóttur og Camerata, stúlknakór
Sinfóníuhljómsveitarinnar á Nýfundnalandi
undir stjórn Susan Knight. Kanadíski kórinn
er hér í stuttri heimsókn, en á fimmtudag
heldur hann með menntaskólakórnum á
kóramót í Finnlandi. Þótt kórarnir séu allir
skipaðir ungu fólki eru þeir ólíkir. Mennta-
skólakórinn er hefðbundinn blandaður kór
skipaður krökkum á aldrinum 1620 ára,
Kársnesskórinn er barnakór og flestir krakk-
arnir á aldrinum 1014 ára þótt sumir virtust
enn yngri. Kanadíski kórinn er stúlknakór.
Hvað aldur varðar er hann einhvers staðar á
milli íslensku kóranna, og meðalaldur þar 15
ár. Kórarnir eiga það sameiginlegt að vera í
stöðugri endurnýjun, börn verða fullorðin og
ný koma í staðinn. Þetta gerir kórstarfið að
mörgu leyti erfitt, og það er vissulega ögmn
fyrir kórstjórann að þurfa árlega að byrja
upp á nýtt að breyta ómótuðu „hráefni" í fyr-
irtaks kórsöngvara, sem falla inn í þann hóp
sem fyrir er. Kór Menntaskólans við Hamra-
hlíð hefur á sínum langa ferli farið ótal söng-
ferðir til útlanda, og tekið þátt í kóramótum
víðsvegar um heiminn, en í hópnum sem
syngur í Finnlandi á næstu dögum eru til
dæmis aðeins tólf krakkar af um fimmtíu sem
hafa sungið með kómum við slíkt tækifæri
áður. Eflaust er svipaða sögu að segja af hin-
um kómnum líka. Því ánægjulegra er það að
heyra unga kóra syngja virkilega vel. Það
gerðu allir kórarnir á þessum tónleikum.
Hver um sig söng sitt prógramm, ólíkt hin-
um; hver um sig söng af gleði og hjartans
innileik og hver um sig átti sitthvað óvænt og
skemmtilegt upp i ei-minni til að spila út og
kæta tónleikagesti, sem troðfylltu salinn.
Kór Menntaskólans við Hamrahlíð söng
úrval íslenskra kóiwerka, þjóðlagaútsetning-
ai' og sitthvað fleira. Það sem hæst bar í
flutningi hans var frábær söngur í þjóðlögun-
um, sérstaklega í útsetningu Jóns Þórarins-
sonar á Blástjörnunni. Gaman var að heyra
nýtt lag Jóhanns G. Jóhannssonar við ljóð
Halldórs Laxness, Bráðum kemur betri tíð,
lag sem er algjörlega ólíkt þeim öðrum lögum
sem sungin hafa verið við þetta bjarta kvæði.
Tónlist Jóns Ásgeirssonar við kvæði Jóns
Dalakolls, erfið og slungin bæði í hraða og
dýnamík, voru sungin af gleði og krafti.
Kanadíski kórinn reyndist vera afburða
kór, með mjög fínan hljóm, þéttan og tæran,
og mikið og fallegt litróf dýnamískra blæ-
brigða. Það var unun að hlusta á hann syngja
þjóðlög frá Bretlandseyjum og Kanada, sér-
staklega írska lagið Tell My Ma sem ólgaði af
fjöri og svo algera andstæðu þess, hið angur-
væra og tregafulla lag The Swallow um
stúlku sem er svikin í tryggðum. Þá var einn-
ig gaman að heyra snoturt lag eftir fyrrver-
andi King’s Singers-tenórinn Bob Chilcott,
þar sem sungið var í orðastað heymarlauss
drengs og að hluta til á táknmáli. Endur-
reisnarslagari Passereaus, II est bel et bon,
var feiknavel sunginn, létt og hratt en þó með
svigrúmi fyrir mikla og músíkalska dýnamík.
Skólakór Kársness söng af eiginlegri gleði,
en færri lög en hinir kórarnir. Þjóðlífsmyndir
Jóns Ásgeirssonar voru mjög vel sungnar,
gamlar stökur af gamansamara taginu í
dúndrandi hrynsnerpu þjóðlegra taktskipta.
Lag Violetu Parra, Þökk sé þessu lífi, var
skínandi fallega sungið af kórnum og ein-
söngvara hans. Ljóðið er ort af manneskju
sem hefur mátt þola harðræði og pyntingar
og veit að dauðinn er nærri. Hún lítur til baka
og þakkar hve lífið hefur þrátt fyrir allt verið
henni örlátt; blýþung orð í munni saklausra
barna og vandmeðfarin. Glæsinúmer Skóla-
kórs Kársness var maórískur gleðisöngur,
þar sem tónleikagestir fengu að æfa sig í lið-
mjúkum mjaðmahnykk og handaballett með
söngnum.
Það kom á daginn að ákafi kóranna að
syngja hafði verið svo mikill að gleymst hafði
að skipuleggja hvar skyldi enda tónleikana.
Því var leik hætt þá hæst hann bar. Loka-
númer Kórs Menntaskólans við Hamrahlíð;
íslenskt rapp eftir Atla Heimi Sveinsson, var
frábært niðurlag, þjóðleg gleðimúsík sem
ætti að vera skylduverkefni allra tónheyrnar-
nema. Kórinn flutti verkið gríðarvel og vakti
mikla gleði tónleikagesta.
Bergþóra Jónsdóttir