Morgunblaðið - 27.08.1999, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Mowlam segir IRA ekki
hafa rofíð vopnahlé sitt
Sambandssinnar fordæma niður-
stöðuna sem „fullkominn þvætting“
Bclfast. Reuters.
SAMBANDSSINNAR á Norður-
Irlandi brugðust í gær ókvæða við
þeim úrskurði Mo Mowlam, N-ír-
landsmálaráðherra bresku ríkis-
stjórnarinnar, að Irski lýðveldis-
herinn (IRA) teldist ekki hafa rofíð
vopnahlé sitt þrátt fyrir morð í síð-
asta mánuði, sem fullvíst er talið að
IRA hafi staðið á bak við, og ásak-
anir um að herinn hafi staðið fyrir
misheppnuðu vopnasmygli til ír-
lands.
David Trimble, leiðtogi stærsta
flokks sambandssinna (UUP),
kvaðst afar sáttur við niðurstöðu
Mowlam og Ken Maginnis, tals-
maður UUP í öryggismálum, sagði
úrskurð ráðherrans „algeran og
fullkominn þvætting". Jeffrey
Donaldson, enn einn þingmaður
UUP, krafðist afsagnar hennar og
sagði hneykslanlegt að halda því
fram að IRA hefði ekki rofið
vopnahlé sitt.
Her Rússa
varpar
sprengjum í
Tsjetssjníu
Makhachkala, Moskvu. Reuters, AP.
TALSMAÐUR rússneska vamar-
málaráðuneytisins gekkst í gær
við loftárásum flughersins á bæki-
stöðvar múslímskra uppreisnar-
manna í Tsjetsjníu, sem deginum
áður flúðu frá fjallahéraðinu Da-
gestan eftir að hafa háð harða bar-
daga við rússneska herinn undan-
farnar vikur.
Forsætisráðherra Rússlands,
Vladimir Putin, sagði herinn hafa
unnið fyrstu lotu átakanna við
uppreisnarmenn. „Ríkisstjómin
mun halda áfram að reyna allt sem
í hennar valdi stendur til að leysa
deilumál eftir pólitískum leiðum,
en hún áskilur sér einnig þann rétt
að hrekja uppreisnarmenn burt
með valdi hvar sem þeir kunna að
leynast."
Talsmaður löggæslusveita inn-
anríkisráðuneytisins sem era í Da-
gestan, sagði uppreisnarmenn
vera umkringda og að loftárásum
yrði haldið áfram þar til þeir
gæfust upp. Kváðust Rússar í gær
hafa misst 70 hermenn í
átökunum.
írska stjórnin lýsti sig hins veg-
ar samþykkan þeirri skoðun
Mowlam að þegar öll atriði málsins
væra athuguð þá
hefði IRA ekki
rofið vopnahlé sitt.
Erfið pólitísk
ákvörðun
Mowlam sagði á
fréttamannafundi
í Belfast að þrátt
fyrir að gögn
lægju fyrir sem
gæfu til kynna að liðsmenn IRA
hefðu staðið fyrir morðinu á 22 ára
gömlum kaþólskum manni í síð-
asta mánuði væri ekki hægt að
draga þá ályktun að tveggja ára
langt vopnahlé samtakanna væri
fyrir bí.
Hún viðurkenndi þó að hún hefði
ekki verið langt frá því að úrskurða
að vopnahlé IRA væri úr sögunni
og að ákvörðunin hefði verið afar
erfið. „En þótt sá friður sem við nú
búum við sé ekki fullkominn er
hann betri en alls enginn,“ sagði
Mowlam.
Sambandssinnar sögðu að svo
virtist sem Mowlam sættist á þá
skilgreiningu IRA-manna sjálfra
að það teldist ekki brot á vopna-
hléinu ef þeir stæðu fyrir misindis-
verkum í hverfum kaþólikka. Vildu
þeir að hún refsaði lýðveldissinnum
með því að hætta að uppfylla þau
skilyrði friðarsamkomulagsins frá
því í fyrra sem kveða á um að öll-
um þeim, sem afplána fangelsis-
dóma fyrir ódæðisverk á vegum
IRA, skuli sleppt úr haldi.
Talsmenn Sinn Féin, stjórnmála-
arms IRA, höfðu hins vegar hótað
að draga sig út úr öllum frekari
friðarumleitunum léti Mowlam
verða af þessu og fjarvera Sinn
Féin hefði mjög skaðað líkur á því
að hægt yrði að koma friðarferlinu
á N-írlandi á skrið á ný í lögform-
legri endurskoðun á friðarsam-
komulaginu sem fyrirhugað er að
hefjist í september.
Ræningi
gafst upp í
Barcelona
FARÞEGAR yfirgefa flugvél
marokkóska fiugfélagsins Royal
Air Maroc á flugvellinum í
Barcelona á Spáni snemma í
gærmorgun. Maður vopnaður
byssu, sem reyndist ekki vera
ekta, krafðist þess að vélinni
yrði flogið til Spánar, en förinni
hafði verið heitið til Túnis. Um
borð var 81 maður, farþegar og
áhöfn, og leyfði ræninginn öllum
að yfirgefa vélina á flugvellinum
í Barcelona og gaf sig fram við
lögreglu. Hann er 45 ára
Marokkómaður, og segja
marokkósk yfirvöld hann ekki
vera í andlegu jafnvægi. Hann
hafði heimtað að sett yrði elds-
neyti á vélina í Barcelona og síð-
an flogið áfram til Frankfurt í
Þýskalandi. Eftir fimm klukku-
stunda samningaviðræður í
Barcelona gafst hann upp án
þess að veita viðnám. Spænsk
yfirvöld segja að fyrir mannin-
um kunni að hafa vakað að kom-
ast til Evrópu hvað sem það
kostaði.
25 manns
rænt í
Kirgistan
Bishkek. Reuters.
KIRGÍSKAR hersveitir hófu í gær
aðgerðir gegn vopnuðum hópi sem
heldur að minnsta kosti 25 manns í
gíslingu í afskekktu héraði í Sov-
étlýðveldinu fyriverandi. Askar
Akajev, forseti Kirgistans, hét því
að lífum gíslanna yrði ekki teflt í
tvísýnu með aðgerðunum.
Hópurinn hefur búið um sig í
héraðinu Batken, sem er í suður-
hluta landsins, síðan um síðustu
helgi. Kirgíska vamarmálaráðu-
neytið sagði í gær að lýst hefði ver-
ið yfir neyðarástandi í héraðinu.
Hefðu nágrannarnir, Úsbekar,
heitið aðstoð í baráttunni við upp-
reisnarmennina og sent orrustuþot-
ur sem gert hefðu árás á bæki-
stöðvar þeirra á miðvikudag.
I gær var enn ekki fyllilega ljóst
nákvæmlega hverjir ræningjarnir
era, eða hver markmið þeirra muni
vera. Kirgískir embættismenn telja
þó, að ræningjamir séu innrásar-
menn sem starfi í tengslum við
hópa öfgafullra múslíma í ná-
grannaríkjunum Úsbekistan og Ta-
djikistan.
Reuters
Japanir hneykslast
á norskri auglýsingu
Ósló. Morgunblaðið.
NORSK sjónvarpsauglýsing, sem
sýnir japanskan flugfarþega mis-
skilja hlutina og nota flatköku
sem andlitsþurrku, hefur vakið
mikla reiði í Japan. Hefur norski
sendiherrann í Tókýó fengið að
finna fyrir því si'ðustu tvær vik-
urnar og haft í nógu að snúast við
að svara hneyksluðu fólki.
Auglýsingin var gerð fyrir
norska flugfélagið Braathens og á
kvikmyndahátíð auglýsingaiðnað-
arins í Cannes í júní var hún verð-
Iaunuð með gullna laufinu. Japan-
ir eru aftur á móti ekki jafn hrifn-
ir og fínnst sem þeim hafí verið
sýnd hin mesta ókurteisi.
Um auglýsinguna hefur verið
fjallað í öllum helstu fjölmiðlun-
um í Japan og þar er bent á, að
andlitsþurrkurnar, sem flugfar-
þegum sé boðið, séu raunar
japönsk uppfinning. Þá segja Jap-
anir, að þeim myndi aldrei koma
til hugar að hæðast að Norðmönn-
um, til dæmis fyrir að kunna ekki
að matast með pijónum.
Hætta við Noregsferð
Rune Jensen, starfsmaður
norska sendiráðsins í Tókýó, seg-
ir, að þangað hafi margir hringt
til að láta af því vita, að þeir hafí
hætt við Noregsferð.
Anne Grete Ellingsen, upplýs-
ingastjóri hjá Braathens, segist
harma þessi viðbrögð enda hafi
það ekki verið ætiunin að draga
dár að Japönum.
Þetta er ekki í fyrsta sinn,
sem Japönum mislíkar norsk
auglýsing. Þegar vetrarólympíu-
leikarnir voru haldnir í Nagano
í Japan í fyrra, var fyrirtækið
SABA Mölnlycke með opnuaug-
lýsingu í Verdens Gang þar sem
sýnt var dömubindi með rauðum
bletti í miðjunni. Undir stóð:
„Við óskum íþróttakonunum
góðs gengis í Nagano.“ I Japan
var litið á auglýsinguna sem
óvirðingu við japanska fánann
en í honum er rauður hringur á
hvítum grunni.
Þingið í Venesú-
ela svipt völdum
STJORNLAGASAMKUNDAN í
Venesúela, með stuðningsmenn for-
setans í meirihluta, hefur lýst yfir
lagalegu neyðarástandi og svipt
þingið völdum að mestu. Hefur
þetta vakið ótta um að lýðræðis-
skipan í Venesúela sé í hættu.
Tæp vika er liðin síðan stjóm-
lagasamkundan veitti sjálfri sér
umfangsmikil völd og á miðvikudag
bannaði hún þinginu að setja lög og
létti af þvi flestöllum skyldum þess.
Hugo Chavez tók við forsetaemb-
ættinu í febrúar sl., eftir að hafa
unnið stórsigur í kosningum í des-
ember. Hann hefur heitið umfangs-
miklum umbótum í landinu og sagst
munu hreinsa til í spilltu kerfi.
Þingmenn hafa
bragðist ókvæða
við neyðarástands-
yfirlýsingunni,
sagt sumarleyfi
þingsins búið og
ætla að koma sam-
an í dag og gera
tilraun til að
bjarga þinginu frá
því sem þeir nefna
árás á eitt elsta lýðræðisríki í Suð-
ur-Ameríku. „Stjómlagasamkundan
hefur ekki völd til að gera þetta,“
sagði leiðtogi stjómarandstöðunn-
ar, Timoteo Zambrano. „Þessi inn-
rás skapar mikið tómarúm og óör-
yggi-“