Morgunblaðið - 28.08.1999, Síða 39

38 LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1999 39
PltrgminMalíili
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MENNTUN
ER ÆVIVERK
MENNTUN er æviverk og kostnaður vegna hennar er
fjárfesting en ekki útgjöld. Símenntun er tiltölulega
nýtt hugtak, sem felur í sér nýtt viðhorf til menntunar, og
á rætur sínar í því, að þjóðfélagið tekur svo örum breyt-
ingum, að grunnþekking dugar ekki út ævina heldur þarf
sífellt að bæta við hana. Petta er ástæðan fyrir því, að
Björn Bjarnason, menntamálaráðherra, setti á stofn sér-
staka verkefnisstjórn um símenntun í menntamálaráðu-
neytinu og er það í samræmi við fimm ára áætlun ríkis-
stjórnarinnar á þessu sviði.
Dagurinn í dag er helgaður símenntun og er fram-
kvæmdin í höndum Menntar, samstarfsvettvangs at-
vinnulífs og skóla. Um 200 aðilar um allt land standa að
baki viðamikillar dagskrár, skólar, stofnanir, samtök og
fyrirtæki. Hún fer fram á 30 stöðum vítt og breitt um
landið og er ætlunin að hún verði bæði fræðandi og
skemmtileg. Dagskráin verður breytileg eftir stöðum, en
höfuðáherzlan er lögð á að veita fólki á vinnumarkaði
tækifæri til að kynna sér hvaða nám er í boði og hvetja
það til símenntunar. Á boðstólum verða stuttar kennslu-
stundir, fyrirlestrar, sem höfða til ákveðinna starfstétta
og hópa, sýnikennsla, umræðuhópar um mismunandi mál-
efni, tónleikar og barnadagskrár. Pátttaka í dagskrám er
gestum að kostnaðarlausu.
Hrönn Pétursdóttir, framkvæmdastjóri Menntar, sagði
nýlega í viðtali við Morgunblaðið, að sterkt samband væri
milli menntunar, lífsskilyrða og öryggis. Hún bendir á, að
þjóðfélagið breytist hratt og bezta leiðin fyrir einstakl-
inginn til að vera vel undir breytingarnar búinn sé að
ástunda símenntun. „Á degi símenntunar ætlum við að
gefa fólki kost á að kynna sér hvað er í boði, en framboð á
endurmenntun og öðru námi er mikið,“ segir Hrönn.
Petta sameiginlega átak menntamálaráðuneytisins og
atvinnulífsins er til fyrirmyndar og full ástæða er fyrir al-
menning, jafnt unga sem aldna, til að hagnýta sér þetta
tækifæri til að kynna sér með hvaða hætti unnt er að
bæta menntun sína og starfsþjálfun. I þjóðfélagi nútíðar
og framtíðar er menntun svo sannarlega ferli, sem varir
alla ævina. Hafa ber í huga, að menntun er hverjum ein-
staklingi auðlind.
FORNLEIFAR
í SKÁLHOLTI
FORNLEIFAFRÆÐINGAR hafa kortlagt byggð í
Skálholti með segul- og viðnámsmælingum í sumar án
þess að þurfa svo mikið sem reka skóflu í jarðveginn. Við
mælingarnar hefur komið í Ijós þorp, svo til á sama stað
og uppdráttur sem gerður var í lok 18. aldar sýnir. Pessi
tækni veitir möguleika á að kanna hvers sé að vænta við
uppgröft og sparar þannig tíma og fyrirhöfn. Hún getur
því komið í veg fyrir að grafið sé að óþörfu og ennfremur
er hægt að nýta þessa tækni til að koma í veg fyrir að
fornleifar verði fyrir eyðileggingu.
Rannsóknirnar á rústum byggðar í Skálholti er sam-
starfsverkefni Bradford-háskóla og Fornleifastofnunar
íslands og fjögurra skozkra háskóla um fornleifarann-
sóknir. Fornleifadeild Bradford hefur um árabil unnið að
rannsóknum á skozku eyjunum og varð hún því kjörinn
aðili að þessu samstarfi. Samstarfshópurinn nefnist INIS,
en það þýðir eyja á gelísku. Bæði viðnáms- og segulmæl-
ingar hafa verið reyndar hérlendis í sumar og munu við-
námsmælingar hafa reynzt betur, en þær eru tiltölulega
ódýrar í framkvæmd og búnaðurinn, sem notaður er, á
hagkvæmu verði. Framkvæmdin felst í því, að rafstraumi
er hleypt í gegnum jarðveginn milli tveggja skauta. Ef
viðnámið er lítið tekur það strauminn skamma stund að
fara í milli skautanna, en sé einhver viðstaða, steinn eða
eitthvað annað í veginum, seinkar það strauminum.
Þannig má sjá hvað leynist undir yfirborðinu án þess að
grafa.
Slík tækni, sem hér hefur verið lýst, á greinilega eftir
að valda byltingu í forleifarannsóknum, spara fé og fyrir-
höfn, þar sem unnt er að sjá hvar fornleifar leynast í
jörðu.
Veiði í Elliðaánum í sögulegu láfflnarki þriðja árið í röð
Ástæða lé-
legrar veiði
er samspil
margra þátta
Lífríki Elliðaánna hefur verið nokkuð í um-
ræðunni undanfarið vegna dvínandi veiði í
ánum. Trausti Hafliðason kynnti sér málið
og komst að því að erfítt er að benda á ein-
hvern einn þátt sem sökudólg, þar sem
líklegast er að vandinn sé tilkominn
vegna samspils margra þátta.
Laxveiði á stöng í Elliðaánum 1907-1999
3.000
laxar
2.500
1.500
Upplýsingar vantar
um árln 1919,
1920 og 1922
f eldisuppruna
í náttúrulegum uppruna
1983-1987:
Eldislaxí veiðinni
en fjöidi éþekktur
1.000
1910 1915 1920 1925 1930 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 '99
ALLT stefnir í að árið 1999
verði þriðja árið í röð þar
sem laxveiði í Elliðaánum
verður nálægt sögulegu lág-
marki, en það hefur aldrei gerst síð-
an skráning á aflatölum hófst árið
1907. Árið 1937 var lakasta iaxveiðiár
í sögu ánna, en þá voru veiddir 485
laxar og svipaða sögu var að segja af
næsta ári þegar veiddust einungis
486 laxar. Arið 1939 fór veiðin hins-
vegar yfir 1.000 laxa og það er ekki
fyrr en nú, 60 árum síðar, að afla-
brögð eru verri en þau voru rétt fyr-
ir seinna stríð, því árið 1997 veidd-
ust einungis 568 laxar í ánum, árið
1998 var þessi tala 492 og það sem af
er þessu laxveiðiári hafa veiðst 416
laxar.
Menn eru ekki allir sammála um
það hver sé ástæðan fyrir minnkandi
laxveiði og laxagengd í ánum, sumir
benda á röskun vatnakerfis ánna
vegna Árbæjarstíflu, aðrir benda á
mengun frá íbúðabyggð og enn aðrir
telja ástæðuna vera samspil margra
þátta.
Lélegar endurheimtur
síðustu þrjú ár
Samkvæmt skýrslu Veiðimála-
stofnunai-, Rannsóknir á fiskistofnum
vatnasviðs Elliðaánna 1998 (VMST-
R/99012), eru ástæðurnar fyrir
minnkandi veiði nokkrar. I fyrsta
lagi segir í skýrslunni að endur-
heimtur úr sjó hafi verið afar lélegar.
Meðaltalsendurheimta á merktum
náttúrulegum seiðum fyrir þau 11 ár
sem til eru upplýsingar um, er 9,7%.
Endurheimtan síðustu þrjú ár hefur
hins vegar verið frá 4-5,5%, sem er
nærri tvöfalt lægra en meðaltalið.
Þórólfur Antonsson, líffræðingur
hjá Veiðimálastofnun og annar höf-
unda skýrslunnar, sagði að mikil-
vægi góðra endurheimtna kæmi vel í
ljós ef skoðað væri árið 1974, en þá
voru endurheimtur úr sjó um 21%,
sem skilaði sér síðan í 2.033 veiddum
löxum.
I skýrslu Veiðimálastofnunar er
minnkandi veiði í öðru lagi skýrð með
fækkun á flökkulaxi (eldis- og haf-
beitarlaxi), en honum hefur fækkað
úr 10 til 30% af heildarlaxveiði allt
frá síðari hluta níunda áratugarins í
1% árið 1998. Sérstaklega er tekið
fram að ekki beri að harma þessa
fækkun því rannsóknir bendi til þess
að áhrif blöndunar frá flökkufiski séu
neikvæð fyrir náttúrulegu stofnana
og vildi Sigurður Guðjónsson, fram-
kvæmdastjóri Veiðimálastofnunar, í
samtali við Morgunblaðið, leggja sér-
staka áherslu á neikvæð áhrif blönd-
unarinnar.
I þriðja lagi er bent á að slepping-
ar gönguseiða hafi verið bannaðar í
kjölfar kýlaveikinnar og því hafi
seiðasleppingar hjálpað lítið upp á
göngur og veiði 1998. Að lokum er
bent á hugsanleg áhrif veikinnar
sjálfrar á seiði árinnar og mögulega
hærri dánartíðni sýktra seiða, þó
ekki hafi fundist sýkt seiði.
Áhrif þéttbýlis á árnar
I skýrslunni segir að laxastofn ár-
innar eigi undir högg að sækja og því
verði að halda vöku og reyna að
Heildarganga lax í Elliðaárnar 1935-1999
8.000
laxar
7.000
Lax veiddur á stöng
Slátrað og selt
Lax tekinn í klak
Hrygningarstofn að hausti
1935
1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 '98
koma í veg fyrir þann skaða sem
þéttbýlið auðveldlega geti gert ánum,
því reynslan hafi sýnt að lífríki
ferskvatns þoli visst álag frá byggð
og þéttbýli, en þegar ákveðnum þrös-
kuldi sé náð geti því hnignað mjög
hratt.
Olafur Skúlason, eigandi fiskeldis-
stöðvarinnar Laxalóns í Grafarholti,
stóð fyrir lítilli tilraun í vor þar sem
hann hugðist sýna fram á það að
laxaseiði ættu erfitt uppdráttar í
menguðu vatni og kannski ekki síst
hversu mikið af mengandi efnum
rynni út í ár eins og Elliðaár, sem lið-
ast í gegnum mörg þúsund manna
byggð.
200 seiði drápust á
4 klukkustundum
Föstudaginn 3. apríl setti Ólafur
200 seiði í kar og lét hann holræsa-
vatn renna í karið, eftir fjórar
klukkustundir voru öll seiðin dauð.
Hann endurtók tilraunina fimmtu-
daginn 9. apríl, en setti þá 160 seiði í
karið og eftir einn og hálfan sólar-
hring voru þau öll dauð. Ólafur sagð-
ist í samtali við Morgunblaðið ekki
vita nákvæmlega hvers vegna fyrri
hópurinn hefði drepist á fjórum tím-
um en sá seinni á einum og hálfum
sólarhring, en þar getur margt spilað
inn í.
Ólafur sagði að vegna umræðunn-
ar um lífríki Elliðaánna og þeirra
hugmynda sem viðraðar hefðu verið
um að rífa niður stífluna hefði hann
ákveðið að gera þessa litlu tilraun til
að sýna fram á hversu mikilvægur
mengunarþátturinn væri í þessu tii-
liti. Ölafur vildi taka það sérstaklega
fram að með þessari tilraun væri
hann aðeins að leggja málinu lið og
koma með nýjan vinkil inn í umræð-
una, því lítið sem ekkert hefði verið
fjallað um mengun frá íbúðarbyggð-
inni.
Ólífræn efni ánna rannsökuð
Sigurður Reynir Gíslason, prófess-
or við raunvísindadeild Háskóla ís-
lands, er einn af höfundum skýrslu
um efnasamsetningu Elliðaánna, sem
gefin var út í desember síðastliðnum
og bar heitið Efnasamsetning Elliða-
ánna 1997-1998. Hann sagði að tO-
gangur rannsóknarinnar hefði verið
að skilgreina efnasamsetningu ánna
alveg frá Hólmsá og niður til ósa, þ.e.
sjá hvemig vatnið breytist við að fara
um byggðina. Aðferðafræðin byggð-
ist á því að rannsaka á mjög viðamik-
inn hátt ólífræn efni í ánni.
Sigurður Reynir sagði að tekin
hefðu verið sýni á nokkrum stöðum í
ánni og niðurstöðurnar bornar sam-
an við niðurstöður fyrri rannsókna,
sem gerðar hefðu verið árin 1969,
1970 og 1973^4. Til að taka sérstak-
lega á mengunarmálum, sagði hann
að valdar hefðu verið tvær regn-
vatnslagnir sem lægju frá Efra-
Breiðholtinu og sýni tekin þegar
snjóinn leysti, því þá væri mengunin
mest. Mengunarsýnin voru borin
saman við sýni neðar og ofar í ánni til
að fá samanburðinn.
„Það kemur oft í Ijós þegar maður
leggur af stað í svona rannsókn að
maður finnur eitthvað allt annað en
maður lagði af stað með,“ sagði Sig-
urður Reynir.
Að sögn Sigurðar Reynis hafa Ell-
Morgunblaðið/Ingibjörg
iðaámar mjög svipaða efnasamsetn-
ingu og aðrar ár á Suðurlandi fyrir
utan Þjórsá og Rangá, sem hafa
meiri efnastyrk vegna áhrifa frá eld-
fjöllum, en klórstyrkurinn er hins
vegar meiri í Elliðaánum, vegna ná-
lægðar við sjó og salts af götum.
Hann sagði nokkuð áhugavert að
styrkur flúors hefði lítið breyst mið-
að við fyrri rannsóknir og því ekki að
sjá að starfsemi álversins í Straums-
vík síðustu 30 ár hefði haft áhrif.
Mengunin undir
hættumörkum
I ræsunum em hættuleg efni eins
og arsen, sem skilar sér snarlega út í
árnar þegar snjórinn bráðnar. Sig-
urður Reynir sagði að sýnataka niður
við vatnsveitubrú hefði sýnt að þynn-
ingaráhrifin væra það mikil að þegar
mengunin væri komin í árnar væri
hún undir hættumörkum. Hann benti
á að ekki hefði verið um samfelldar
mælingar að ræða heldur einstök
sýni, en þó á því tímabili sem meng-
unin hefði átt að vera mikil.
„Styrkur þein-a efna, sem eru
hvað hættulegust lífi, eins og kvika-
silfur, blý og kadmíum, vex ekkert
óskaplega niður vatnasviðið, sem er
áhugavert því maður hefði ætlað að
styrkur þeirra yrði meiri neðarlega á
vatnasviðinu en ofar því þau koma
frá byggð, en styrkurinn er meiri í
Hólmsá, sem er fyrir ofan Elliða-
vatn.
Efnasamsetning Elliðaánna breyt-
ist eftir árstíðum og það eru ákveðin
efni eins og kísill, nítrat og fosfor,
sem eru næringarefni sem lífverur í
ánum, sérstaklega þörungar, éta.
Hár álstyrkur
stressar fískinn
Með því að mæla mismuninn á kís-
linum sem rennur inn í Elliðavatn
með Hólmsá og Suðurá og það sem
rennur út úr vatninu er hægt að
leggja mat á það hvað eru miklir kís-
ilþörungar að myndast í Elliðavatni á
hverju ári. Setmyndun kísilþöranga
er um 402 tonn á ári í Elliðavatni.
Það era hliðaráhrifin af þessari
þörangamyndun sem eru áhugaverð,
því þegar þörangarnir era á fullu að
tillífa í júní og júlí, hækkar ph-gildi
vatnsins það mikið að ál fer að losna
og álstyrkurinn fer upp í hættumörk
fyrir seiði ferskvatnsfiska. Þessi hái
álstyrkur gengur niður allar árnar í
júní og júlí, þannig að það má segja
að það geti stressað fiskinn. Alið
leysist líklega úr gruggi á botni El-
liðavatns, eða jafnvel úr gömlu mýr-
unum, sem var fleytt á þegar stíflan
var byggð.
Mengun sem þessi hefur verið
stærsti skaðvaldurinn í iaxveiðiám
Norður-Ameríku og Skandinavíu,
en þar gerist þetta þannig að súrt
regn berst á berg sem er viðkvæmt
fyrir sýringu og þannig leysist ál úr
berginu og í ár og drepur fisk. Til
eru margar rannsóknir á þessu, þ.e.
eituráhrifum áls við lágt ph-gildi, en
hér á landi gerist þetta við hátt ph-
gildi og það er mjög sjaldgæft í
náttúrunni og því eru ekki til marg-
ar rannsóknir á eituráhrifum áls á
fisk við þetta háa ph-gildi,“ sagði
Sigurður.
Fjölþætt skýrsla um árnar
kynnt í næstu viku
Þórólfur, líffræðingur hjá Veiði-
málastofnun, sagði að nú í vor hefði
seiðum verið sleppt í árnar í fyrsta
skipti eftir að kýlaveikin gerði vart
við sig og sagðist hann því búast við
því að veiðin færi upp á við á næsta
ári.
„Þetta (betri veiði næsta sumar)
má samt ekki koma í veg fyrir það að
gripið verði til þeirra aðgerða sem
nauðsynlegar eru til að vernda ára-
ar,“ sagði Þórólfur.
„Undanfarið hefur verið unnið að
viðamikilli skýrslu fyrir borgaiyfir-
völd, sem byggist á fjölþættum rann-
sóknum á vatnafræði, efnainnihaldi
og lífríki ánna, en borgaryfirvöld
munu væntanlega styðjast við skýrsl-
una við mótun framtíðarstefnu um
vemdun ánna. Samkvæmt upplýsing-
um frá skrifstofu borgarstjóra verð-
ur skýrslan kynnt 1. september
næstkomandi.
Lloyd Axworthy, utanríkisráðherra Kanada, á íslandi
Viljum efla tengslin
milli norðursvæðanna
Lloyd Axworthy, utanríkisráðherra
Kanada, er væntanlegur í opinbera heim-
sókn til Islands um helgina. Jón Einars.
Gústafsson ræddi við Axworthy
á skrifstofu hans í Winnipeg í vikunni.
AXWORTHY verður heið-
ursgestur á fundi utanríkis-
ráðherra Norðurlanda á
Egilsstöðum á morgun og
mánudag, en þar verða einnig utan-
ríkisráðherrar Eystrasaltsríkjanna.
Á þriðjudagsmorgun breytist heim-
sókn hans í opinbera heimsókn til Is-
lands í boði Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra. Þetta er í fyrsta
skipti sem kanadískur ráðherra sæk-
ir Island heim síðan Pierre Trudeau,
þáverandi forsætisráðherra, heim-
sótti landið á sjötta áratugnum.
Axworthy er vel kunnugur íslandi
þó svo hann hafi aldrei komið út fyrir
Leifsstöð þegar hann hefur millilent
þar á ferðum sínum um heiminn.
Hann er aðdáandi Bjarkar, segh’
hann, og í einu horni skrifstofunnai-
hans eru Islendingasögurnar í enskri
þýðingu. Svilkona hans er Vestur-ís-
lendingur og hann hefur því farið í
íslensk jólaboð og borðað vínarbrauð
og pþnnukökur.
„Eg ólst upp í Winnipeg og hef
alltaf verið mér vel meðvitandi um
vestur-íslenska samfélagið hér í
Manitoba," segir hann.
„I morgun átti ég til dæmis fund
með hópi manna sem er að vinna að
lausn vanda landbúnaðarins hér í
fylkinu. Af fimm fundargestum voru
þrír af íslensku bergi brotnir. íslend-
ingarnii- hér era mjög áhrifamiklir
og eiga marga fulltrúa í opinberum
stöðurn."
Hvað finnst þér um tilkomu ræðis-
manns Islands hér í Winnipeg?
„Ég átti fund með Svavari Gests-
syni fyrir stuttu og okkur kom vel
saman. Það var góð ákvörðun hjá ís-
lensku ríkisstjórninni að koma hér
fyrir ræðismanni í fullu starfi. Við
lítum á það sem mjög jákvætt og
uppbyggjandi skref. Eg hef einnig
byrjað að ræða við Halldór Ásgríms-
son um útvíkkun þessara tengsla
sem myndu enda í opnun sendiráðs.
Við hér erum að skoða hvernig gagn-
kvæmninni verður háttað - það er
hvað verður gert í staðinn - og höf-
um rætt þann möguleika að opna
sendiráð á Islandi.
Ræðismaðurinn kom hingað á
réttum tíma þegar við lítum á alda-
mótahátíðarhöldin sem eru í undir-
búningi. Heimsóknir fyrirmanna ís-
lensku þjóðarinnar til Kanada og
önnur tíðindi á næsta ári munu verða
tilvalið tækifæri til að sýna fram á og
styrkja tengsl landanna."
Hvert er tilefni heimsóknar þinnar
til íslands?
,Aðalástæða ferðar minnar til ís-
lands er að hitta utanríkisráðherra
Norðurlandanna og Eystrasaltsríkj-
anna. Það hefur ekki verið nægilega
skoðað hvernig við getum unnið að
sameiginlegum hagsmunum okkar
og sérstakir hagsmunir norðursvæð-
anna hafa ekki birst með nægilega
skýram hætti til þessa. Þess vegna
ætlum við að hittast og ræða þessi
mál.
Eitt af því sem ég er búinn að vera
að vinna að undanfarið ár er að móta
norðursvæðastefnu fyrir Kanada.
Við viljum efla tengsl milli landa á
norðurhveli og tókum stórt skref í þá
átt með stofnun Norðurheimskauta-
ráðsins. Það sem við viljum gera
núna er að efla viðskiptatengsl
Kanada, Grænlands og Norðurland-
anna, eins varðandi umhverfismál og
samnýtingu auðlinda. Það er fátt erf-
. iðara í alþjóðasamskiptum en að
komast að samkomulagi um nýtingu
og verndun auðlinda eins og fisk-
stofna, en ég vonast til þess að við
getum rætt þau mál á fundinum á
Egilsstöðum.
Við eigum líka margt sameiginlegt
í starfi okkar og stefnu í NATO,
meðal annars varðandi einstaklings-
öryggi sem snýst um að vernda ein-
staklinginn gagnvart mengun, jarð-
sprengjum og öðra, og vernda börn
gegn herkvaðningu og svo framveg-
is.
Sömuleiðis er eitt af helstu hags-
munamálum okkar hér í Manitoba
nýting hafnarinnar í Churchill. Það-
Áttu von á því að Flugleiðir fái að
fjölga ferðum til Halifax eins og þeir
hafa óskað eftir?
„Það verður mjög erfitt að gera
það alveg á næstunni. Ég vil samt
geta rætt þessi mál í heimsókninni til
Islands til þess að geta séð hvaða
möguleikar era fyrir hendi.“
Nú hafa öll kanadísku fylkin sem
liggja að austurströndinni skrifað
bréf til stjórnvalda þar sem þau
hvetja til þess að samningurinn við
Flugleiðir verði endurnýjaður.
„Já, og ég var á Nýja-Skotlandi í
síðustu viku og átti fundi með ýms-
um fulltrúum viðskiptaheimsins þar.
Þeir hvöttu eindregið til þess að yfir-
völd reyndu að finna lausn á þessum
málum því þeir vilja að Flugleiðir fái
að halda áfram að fljúga til Halifax."
Önnur hugmynd sem komið hefur
fram snýst um að reyna að koma á
beinum flugsamgöngum milli Islands
og Winnipeg. Telur þú að það sé
grundvöllur fyrir því?
„Ég held að það hljóti að vera
svipaður grundvöllur fyrir því og
Lloyd Axworthy, utanríkisráðherra Kanada.
Morgunblaðið/JEG
an er stysta leið til Norður-Evrópu,
Norðurlandanna og Rússlands. Við
teljum að um þá höfn getum við
komið upp mun ódýrari flutningsleið
til Evrópu en við höfum núna. Við
höfum unnið mikla undirbúnings-
vinnu í þessu sambandi og nú er
kominn tími tO að setja fram ákveðn-
ar hugmyndir um hvernig við getum
nýtt þessa höfn. Þetta er eitt af mín-
um helstu stefnumálum. Við erum
enn undir áhrifum kortagerðar-
manna sautjándu aldarinnar en ef
við lítum á raunveralegar fjarlægðir
milli Norður-Ameríku og Evrópu þá
eru þær stystar í norðrinu. Það þarf
að breyta hugarfari fólks, hvort sem
þar er um að ræða sjóleiðina frá
Evrópu tU Kanada eða flugsamgöng-
ur tU vesturhluta Kanada í gegnum
Winnipeg. Þetta era atriði sem ég vil
skoða.“
Loftferðasamningur íslands og
Kanada rennur út í október. Viðræð-
ur um endurnýjun eða framlengingu
þess samnings hafa ekki farið fram.
Er það vilji kanadískra yfirvalda að
framlengja samninginn ?
„Við viljum halda því samstarfi
áfram og eins skoða hvernig við get-
um bætt það. Eins og er þá stöndum
við frammi fyrir hálfgerðu neyðará-
standi hjá okkar eigin flugfélögum.
Canadian-flugfélagið stendur höllum
fæti og er í viðræðum við Air Canada
um sameiningu. Samgönguráðherra
okkar þarf að bíða og sjá hvað verð-
ur úr því máli. Útkoman þar getur
haft mikil áhrif á loftferðasamninga
okkar við hin ýmsu lönd. Þess vegna
verðum við að bíða og sjá hvað ger-
ist. Það kann að vera að við förum þá
leið að framlengja samninginn eins
og hann er á meðan við leysum okk-
ar eigin mál.“
flugi tU Minneapolis. Þegar þú lítur
til þess að í Manitoba er stærsta
samfélag Islendinga fyrir utan Is-
land sjálft og skoðar menningar-
tengslin og vaxandi áhuga á sam-
skiptum þar á mUli þá er tilvalið að
koma á betri samgöngum. Það myndi
bæði styrkja ferðamannaþjónustu og
önnur möguleg viðskipti. Ég held að
við eigum að skoða þennan mögu-
leika af alvöra og ég hef áhuga á að
vekja máls á því á Islandi tU að sjá
hvernig það passar inn í aðrar við-
ræður um flugsamgöngur. Winnipeg
hefði ekkert á móti því að fá auldnn
ferðamannastraum frá íslandi og
Evrópu og eins er mikill áhugi meðal
fólks hér að fara tU íslands. Hátíða-
höldin á aldamótaárinu munu styrkja
þessi tengsl svo það er tímabært að
ræða þessi mál.“
Kanada hefur undanfarið staðið í
samningaviðræðum við EFTA-lönd-
in um víðtækan viðskiptasamning
þeirra á milli. Hvernig standa þær
viðræður?
„Þær hafa gengið mjög vel. Ég hef
rætt þau mál reglulega við Halldór
Ásgi’ímsson og viðræðurnar era nú á
lokastigi. Ég er að vona að samning-
urinn verði tilbúinn í haust þó að það
sé ekki Ijóst hvenær verður skrifað
undir hann. Við höfum náð sam-
komulagi í grandvallaratriðum og ég
sé ekki að það séu nein ljón í vegin-
um;“
Á leið sinni til íslands mun
Axworthy koma við á Grænlandi og
ræða við Jonatan Motzfeld, formann
gi’ænlensku landsstjórnarinnar, og
aðra fulltrúa heimastjórnarinnar. Að
lokinni þriggja daga dvöl á Islandi
heldur hann síðan til Finnlands og
Lettlands til áframhaldandi við-
ræðna við þarlend stjórnvöld.