Morgunblaðið - 31.08.1999, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Benedikt Bragason og Grétar Einarsson frá Geysi vélsleiðaleigu líta niður í sprunguna sem myndaðist hjá hundabúðunum á Vesturkolli
eftir gosið undir Mýrdalsjökli í júh'. Sprungan hefúr víkkað vegna bráðnunar.
Vélsleða- og hundasleða-
ferðir á Mýrdalsjökli
Jökullinn
sprakk undir
hundasleða-
búðunum
Hundasleðafólkið á Mýr-
dalsjökli þurfti að færa búðir
sínar eftir að jökullinn sprakk
undir fótum þeirra í kjölfar
eldsumbrota í Kötlu í sumar
og skipuleggjendur vélsleða-
ferða á jöklinum hafa lagt af
ákveðnar leiðir til að losna við
að aka yfír sprungur. Að öðru
leyti gengur lífíð sinn vana-
gang á Mýrdalsjökli eins og
Helgi Bjarnason, Hjörtur
Gfslason og Jónas Eriendsson
ljósmyndari komust að raun
um í skoðunarferð á jökul.
HRÆRINGARNAR í Kötlu hafa ekki haft
mikil áhrif á fólkið sem vinnur á Mýr-
dalsjökli í sumar við vélsleða- og hunda-
sleðaferðir. Hefur þó þurft að færa til
hundabúðirnar vegna þess að sprunga
myndaðist undir þeim og breyta leiðunum
sem farið er með ferðafólk (véisleðaferð-
um. Fólkið veit af hættunni og er með til-
búna flóttaáætlun.
Fyrirtækið Geysir vélsleðaferðir hefur
flutt ferðafólk á Mýrdalsjökul undanfarin
ár og skipulagt vélsleðaferðir um jökulinn.
I sumar hefur einnig verið boðið upp á
hundasleðaferðir.
Hundasleðabúðirnar færðar
Kofinn sem umsjónarmaður hundanna
býr í er uppi á Mýrdalsjökli, á Vesturkolli
sem er á brún Kötluöskjunnar. Nóttina eft-
Horft yfir Kötluöskjuna af Austmannsbungu.
Færa varð hundana og kofa umsjónarmanns þeirra, Danans Jans,
þegar jökullinn sprakk undir hundabúðunum.
ir jökulhlaupið undan jöklinum í júlí byrj-
uðu að myndast sprungur á svæðinu og
kom ein þvert á festina sem hundarnir eru
bundnir við og undir homið á kofanum.
Hún opnaðist hægt en smávíkkaði og fljót-
lega vom búðirnar færðar í öryggisskyni,
um 300 metra sunnar á jökulinn. Umsjónar-
menn hundanna em allan sólarhringinn á
jöklinum. Sá sem nú er á staðnum, Dani að
nafni Jan, lætur ekki illa af dvölinni. Segir
að sprungurnar hafi myndast það hægt að
þær hafí engin áhrif haft á hundana og lítil
á mannfólkið. Þau hafi verið fullvissuð um
að eðlilegt væri að spmngur mynduðust á
þessum stað.
Við kofann er hundasleði með hundabúr-
um. Jan segist setja sjö hunda í búrin og
spenna hina fyrir sleðann til að koma sér í
burtu ef Katla fari að láta kræla meira á sér.
Benedikt Bragason, framkvæmdastjóri
Geysis vélsleðaferða, segir að oft hafi
myndast stórar sprangur á öskjubarmin-
um, á þeim stað sem hundabúðirnar vora.
Að þessu sinni tengjast sprungurnar nýjum
sigkatli sem myndaðist þar skammt frá og
era sprangumar því afleiðing af þeim um-
brotum í iðmm jökulsins sem vart hefur
orðið í sumar. Sólin hefur síðan brætt snjó-
inn efst í sprangunum þannig að þær era
orðnar töluvert víðar efst og virðast breið-
ari en gliðnun jökulsins gefur tilefni til að
ætla. Benedikt segist hafa verið búinn að
útskýra Kötlu fyrir þeim umsjónarmönnum
sem voru með hundana þá en þeim hafi þó
bragðið nokkuð við gosið.
Auk sprangna á barmi öskjunnar og í
kringum sigkatlana tíu hafa myndast
sprungur yfir öskjuna, svokallaðar norður-
suður sprangur. Víðast hvar era þær enn
frekar þröngar og unnt að aka yfir þær á
vélsleðum ef varlega er farið. Hins vegar er
ekki hættandi á að nálgast sigkatlana nema
í góðu skyggni vegna þess hversu stórar
hringsprangumar era sums staðar orðnar.
Ökum ekki á sprungusvæðum
Langsprungurnar eru utan þess svæðis
sem Benedikt fer yfirleitt um með ferða-
fólk. Hann heldur ákveðnum leiðum merkt-
um með snjótroðara og ekki er ætlast til að
ferðafólkið fari út úr slóðinni. Benedikt
segist stundum hafa farið lengra inn á
jökulinn með hópa en hafi hætt því af ör-
yggisástæðum vegna langsprungnanna sem
myndast hafa í hræringunum í sumar. „Við
ökum ekki á neinum sprungusvæðum," seg-
ir hann.
Benedikt segist þokkalega ánægður með
sumarið því þrátt fyrir leiðinlegt veður hafi
töluvert verið að gera. Þá segir hann að
góðar aðstæður hafi verið á jöklinum í
sumar til vélsleðaaksturs, mikill snjór og
óvenjulítið af sprangum á hinum hefð-
bundnu aksturleiðum. I sumar hefur verið
boðið upp á hundasleðaferðir í samvinnu
við eiganda grænlensku hundasleðanna og
segir Benedikt að sú nýjung hafi mælst vel
fyrir. Mikið sé um blandaðar ferðir, farið á
vélsleðum upp að hundabúðunum og síðan í
hundasleðaferð þar í kring. í sumar séu að-
eins tveir hundasleðar á staðnum sem taka
samtals sex farþega en fyrirhugað er að
bæta einum við fyrir næsta sumar.
Hræddir við jökulsprungur
Fyrst eftir jökulhlaupið í júlí jókst að-
sókn í vélsleðaferðir á Mýrdalsjökul en
Benedikt segir að eftir að unifjöllunin jókst
meira hafi komið bakslag og nokkuð verið
um að ferðaskrifstofur afbókuðu ferða-
hópa. „Það tók langan tfma að vinna þetta
upp og nú er aðeins farið að bera á forvitn-
isumferð aftur,“ segir hann. Gestimir sem
koma í þeim erindagjörðum vilja sjá yfir
sigkatla og sprangur en ekki fara að þeim.
„Fólk er sem betur fer almennt hrætt við
jökulsprangur og við forum ekki með fólk
á þær slóðir nema í góðu veðri. Annars eru
ferðirnar nógu spennandi og við þurfum
ekki á sprungunum að halda,“ segir Bene-
dikt.
Geysir er með sleðana neðst í Mýr-
dalsjökli og hefur byggt upp aðstöðuhús í
fjallinu fyrir neðan jökulinn. Benedikt seg-
ist vera með flóttaáætlun til að grípa til
þegar Katla lætur meira á sér kræla. „Ann-
ars er ekki þörf á því. Hún fer ekki að
gjósa fyrr en 16. janúar og þá verðum við
farnir með sleðana," staðhæfir Benedikt en
vill ekki upplýsa hvaðan hann hafi vit-
neslyu um tímasetninguna!
Það vekur athygli að á meðan á eldsum-
brotunum í Kötlu stóð í sumar var aldrei
haft samband við fólkið sem vinnur á Mýr-
dalsjökli, hvorki frá vísindamönnum né al-
mannavarnanefnd. Benedikt segist hafa
orðið undrandi á þessu en þekki ekki skýr-
inguna.