Alþýðublaðið - 19.07.1934, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 19. JÚLl 1934.
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKF JRINN
RITSTJORI:
F. R. VALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4003; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima) .
4!)05: Prentsmiðjan
Ritstjórinn er til viðtals kl. 6 — 7.
Alþýðuhús.
Liengi hefir pað vienið viðfangs-
ief!ni alpýðuhreyfiingarinnar hér i
bænum að koma upp vegliegu
aljrýð'uhúsi á lóð siinni við Hverf-
isgötu oig Lngóllsstræti.
Lítið hieíi:r orðið úr framkvæmd-
um jenda er þetta mikið verk ogf
lerfitt fyrir ungan félagsskap, sem
ekki hiefir mikið fé handa á milijij.
Smátt og smátt hefir pó sótt i
áttina, og nú er svo. komið, iei:n;s
og sikýrt var frá hér í blaðinú í
gær, að pesis má vænta, að fram).
kvæmdi'r gieti hafist innan ekki
mjög langs tímá.
Alls staðar um lönd, jafnvel i
smáum bæjum, par sem verklýðs-
hreyfing er, á hún siitt eigið sams
korouhús, og víðast hvar eru pau
ein viegliegustu húsin í bæjunum
og borgunum.
Hér á landi eru að eins örfá
Alpýðuhús til, en alt bendir til
pess ,að pieim muni fjölga mjög
á næstunni.
Hafnfixðiingar hafa komið sér
upp nokkrum sjóði til byggiingar
alpýðuhúsis og fengið einhverja
bieztu lóðina í bænum undir pað,
&g Isfirðilngar hafa hafið byggt
ingu .sílns húss.
Nauðsynin fyrir alpýðuhúsi hér
í Rieykjavík hefir vaxið með
hvierju ári, og pó sérstaklega ú
síðasta árj.
Húsið, sem Alpýðublaðið hefir
aðsetiur sitt í og Alpýðupnenti-i
ssmiðjan, er svo að segja orði'ð al-
geriega ónothæft, oig auk pess
purfa verklýðsfélögiln og Al1-
pýðusambandið að ieigja fyrjr
skrifstofiur síinar dýru verði á
ýmsum stöðum í bænum.
Háir petta mjög starfsemi félag-
anna og flokksins, eiins og geiur
að skilja.
Það má fuilyrða, að piegar hi'ð
nýja Alpýðuhúsi Reykjavíkur er
komið upp við Hverfisjgötu, pá
verður pað ieitt veglegasta húsi'ð
í bæinum og veglegur minnisvarði
alpýðiuféliaganna og samtaikamátti-
ar alpýðunnar.
En til pesis að koma pví upp
par'f iauðvitað mjög mifcið fé.
Gert er ráð fyriir, að húsið rnuni,
kosta upp komið alt að há'lfrii
milijón króna.
Vill Alpýðublaðið pví fastlega
skora á flioikksmen'n að gerast fé-
lagar í hinu nýja hlutaféllagi
„Alpýðluhús Reykjavíkur h. f.“,
• siem saman stendur af alpýðufé-
lögunum og einstökum mönnuím,
og styðja par með eitt allramiestiai
naiuðisynjamál alpýðufélagannia og
Alpýðíuflokksilns.
ALpÝÐUBLAÐIÐ
Viðreisnarverkefni sænsku
lafnaðarmannastjórnarinnar.
Viðtal við Osear Olson rikisÞÍngmann.
Eiims o.g alkunnugt er, hefiT
Oscar Olson liátemplar dvalíið hér
á landi :nú undanfariið. Hann fór
héöan áliejðis til Engiánds á
laugardaigiinin. En á'ður en hann
fór hafð’i tíðiindiamaður Alpýðiui-
blaðsilns tál af pessum nnerka
gesti.
OSCAR OLSON.
— Hvennig hief'ir yður litist á
land og pjóð?
— Mætavel. Ég hefi að víisu
verið óheppiinn með veðiur, sjald-
ain s'éð sól. En pað leynir sér ekki,
að lándiið ier óvenjiuiliega fagunt
og tilkomiumiiikið, mininir á pað
stóríenglegasta í intoxskri' náttúriu-
fegurð. Og ég hafði gert mé'ij
inlokkuð háar hugmyndir um hiraa
litliu pjóð, er byggír petta fagra
lamid, og par hefi ég ekki orðið
fyrjir vonbxigðuffl. Þvert á móti.
Hér býr menningarpjóð, sem sæk-
i;r fram á öllium isviðum.
Talið berst nú að hugðarmáium
hátemplans.
Hvað isegið pér um bindindis-
máijíð í Svípjóð?
Blindilndlisihreýfmgin heii'r vaxib
hröiðum fletuim síðustu áriiii, megin
áhexzla hefix vexiið lögð á bitnd-
jndilð isem menningarmá) og bax-
áttu igegln drikkjusi'ðunUxn. Hirx&
vegar höfum við lagt áhexz’lu á
áð :fá pá löggjöf sem mest dragi
úr áfiengiiisnautraiinni. Eins og sakir
standa er bannið ekki dagskrár-
mál isiænsikra bindindiismanna, en
nokkuð er dieilt um pað, hvont
halda isfcuili Bxatts-kerfSnu eða
hverfa að dönsfcu hátollastefn-
unni.
Bindiudáisbaráttan stefinir að
pví. marfci að útrýma áfengis-
aautnSnni með öliu, en áfiengis-
löggjöf hvers tíma verður að
vera í Isiamræmi við panu pxosfca,
Það er gömul staðreynd, að
fáum er pað erfitt, sem mörgum,
xeynist létt og og eins er 'umj
byggingu Alpýðuhúsisins.
Aliiir Alpýðuflofcksmienn, sem
unna vexti hhmar faglegu og.
pólitiisiku hxeyfingar alpýðunnar,
ættu pví að leg'gja fram sitt lið,
hver efti'x sáinni getu,.
Byggijng Alpýðuhússims lieysax
fjöldamöxg nauðsynjamál fél'agÞ
siem pjóðiin hefir náð, á sviðd
bilnddndiismálaninia.
— Hefdr áfiengísnautnin mirakað
í Svípjóð hi:n síðustu árin?
— Því miður hefix hún farið
vaxandii alt fram að síðasta áxi,;
en 'svo virðiist sem nú sé pietta
að bxeytast tiil betri vegar.
Nú snúast viðræðuxnar að
istjóJimraálunum, Oscar Olson hefix
þetá'ð í jriiki.spin.gii Svía í rnörg ár
sem fifflltrúi jafnaðaxmanna, lát-
i'ö istjórmmál mikið til sí'n taka
og er einn af mierikustu mienxý'
ingarfxömuðum inuan sænskrax
alpýðuhreyfiingiar.
— Hvexnig er útlitið fyrir jafn-
a'ðiarmannastjóriiiina sænsfcu ?
— Alt útlit er fyrir að hún sé
föist í sessi. Hún hefir að vísu
ekki meixi hluta pin.gs að baki
sér, en pó er jafraaðarmanna-
flokkuiánn langstærsti ping-
flokkiuúnn og skoxtir ekki mikið' á
að hafa meiri hluta. En SítjórnjíT
hefir orðiið að siemjia við aðraJ
flokka um lausn ýmsra mála,
Þauraig varð samfcomulag. á mijJli
jafnaðaxmanna og bænd,aflokks,-
iiras sænska um i'ninlenda afurða-
söáu, og leiddi pað samkomul'ag
til pess, að bændur fiengu hækk-i
að verð á afui'ðum sánurn, án
pe.ss að pað yrði tii tjóns neyt-
endunum í bæjunum. Smábænd-
urinix sœnisku, siem er mjög fjöl-
mieinn stétt, voitu áður i 11a leifcnih
af sfcipuliagslausrii söiu á afurð-
um peirra. Þurfti p,a'r pví umbóta
vi.ð, ,sem stjórnin hefir komið í
fxamikvæmd, paunig, að menn
mega vel við una.
Annað viðfangsefni, sem er enn
miiMJsverðaxa, hefir sæinska jafn-
aðarmannastjórnin haft mieð hönd-
um. Það er að draga úr hiinu
miikla atvinnUiíeysii í bæjunum og.
gera ráðstafanir t'iil pess að út-
rýma pví. Hefir stjómjin par átt
við xamniian reip að draga, sem
er andstaða borgaraflofefcalntna
flestra gegn öllum róttæfcum umf-
bótum á pessu sviði. Á mieðain
biorgaraflokkarnir fóm með völd,
vildu pieér að eiiras halda uppi
lítiifjöxlipgiun atviinnubótum og
iáta grieiða verkamönraunum sem
jxar umsiu kaup undir taxta verk-
I ýðsf él agamma. J af na ðarmaniraa-
stjóijnín stefnir aftur á mótd að
pví, að hrinda af stað stórkositi-
legum og nauðsyniegum verkum
með framtaki ríkisiins, par sem
vierkamöinnlunum sé greitt fult
taxtakaup. Og til pess að hráida
piessari stóríeldu viinnu í fi’an/,
kvæmd vierði ríkið að raokkru
leyti að taka lára, er greiðist á
skömmum tíma, og tefcina til pess
aflað með hæfckuðum beinum
slköttum. Fyrir pessari sitieíínu bef-
ir stjórnin og flokkur hennar bar-
is’t xnieð pieim árangni, að mi'klu
fé hefir verið varið til ai,l,s konair'
verfclegra framfcvæmda og að
s,tó (kostlega dregiur nú úr atvlmu-
leysirau x ,Svípjóð. Hefir alpýðan í
landiniu kuuraað að meta petta
viðxieiisnarsta'rf', og prátt fyni'r
henmar, má óhætt telja, að sænsfc
alþýðia fyllki sér enn þéttar er
áðlur um fiokk sin;n og fory.stu-i
mienn hans I ríkisstjórninni.
Eitt af pví ,sem ríkisstjórndin
hefir igert til pess aö draga úr
böli atviinnulisysisins er . löggjöf
um . atvinnul'eysi'stryggirigar, s,em
sampykt var nú í pinglokin í
vo.r, og var sú löggjöí ágætlega
undirbúiin og ötullega fyrir benni
barist af félagsmáiaráðberraraum,
Gustav Mölier, sem á langt og
mifcið starf í jafnaðarmainnal-
flokkruun sænska. Aranars má með
sanini siegja, að allir ráðlienlariiiiý
rajóta hins mesta trausts sökum
bæfni og dugnaðar, ekki að eins
alira fliofcksnxarana sinna, beldur
allna víðisýnma og frjálslyndra
maníira í iandinu. Þanndg er utain-
nLkisráðherrann, Richard Saudler,
viðurkiendur að vera einn sá hæf-
asti og duglegasti utanrifcisráð t
herra, sem Svíiar hafa haft unj
langt stoeið. Og fiorsæt’isráðherr-
amra, .sem er fiorjngi sænsfcra
jaínaiannanra, Pcr Albin Hánson,
er áin efa flestum núlifandi stjórn-
máiamöínnium í jSvípjóð fremri.
— Viex og dafraar alpýðuhreyf-
iinigin í Svípjóð?
— Þessari spurn/ingu get ég
hiklaust svarað játandi. I flokks-
félögum jafniaðarmanna fjölgar
stö'ðugt. Satuia er að segja um;
félagsstoap ungra jafnaðarmanna.
Og viexiklýðisfélögln vaxa 1 og
styrkjast með ári hverju. En
piessi vöxtur og prosiki sænsfcrar
alþýðuhneýílngar á ekki hvað
sízt rót sína að rekja til hins
rnifcla mianningar- og fræðisdu-
starfs, sem ’um margra ára skeið
hiefir veitð nekið innan særasknar
aiÞýðiuhreyíingar, með blöðum og
ritum, skólum, fyrixlestnum og
margháttaðri annari fnæðs'lustaxf-
semi. Veriklýðisskólarnir, eins og
t. d. í Brunsvik, ' leshringarniifn,
siem ég hefi átt nokkurn pátt í,
óg Menningarfélaig alpýðu (Ar-
betariraas' Bildningsf'örbund), hafa
unni'ð geysileg't mieniningarstarf
meðai alpýðunnar. Jafnaða'r-
manniafliokkui’jnn sænski byggdr
því istaxf sitt á trausitum grund-
velli.
iSTú í haust verðia laradspingsi-
kosnhxjgar í Svíþjóð. Þá verður
kosinn raokkur hluti efri d'eildar
ríiki'spinigsd'ns. Allar líkur ben.da:
til pess, að jafnaðarmenn virmi á
við pær kosningar. Og ef svo
verðiur, styrkist stjórnin, og mun
þá and’stæðingum hennar verða
örðiugt um vik að steypa benni af
stóli.
Að síiðustu vildi ég taka pað
fram, segir Oscar Olson, að ég
óska íslenzkum jafinaðamiöraraum
ilnnilega tái hamingju með hinn
stórkostlega kosni'ngasigur sinin.
Sá sigur er saxnberjunum í Sví-
þjóð óblandið gleðiiefni. —
B'Otnía blæs til brottfierðar í
fyrsta si'nn. Hinn tígulegi rraennl-i
ingarfrömuður og dóttir hans
kveöja. Þau eru á förum, fyrst
til Englands, síðan suður til Bal-
kanlanda.
ítriekaðiar tilraunir kommúnisita-
an'raa og fl'Dfcksdins, sem raú bíða , flokksbriO'tannia beggja til pesis að
bráðirar úrlausinar. ** riægja stjórnina og framkvæmdik
Spresiginga^Eiar i Aississrríki
Síðan Dollfuss tók við völdum í Austurriki eftir hið ægilega
blóðbað á verkalýðnum í febrúar, hefir ekki gengið á öðru en morð-
tilraunum og sprengingum. Sérstaklega hafa tilræðismenn, sem engir
vita með vissu hverjir eru, reynt að eyðileggja opinberar byggingar,
járnbrautir og brýr. Um miðjan júni kvað einna x íest að pessu ogvarpá
sprengt í sundur eitt mesta brúarmannvirki í Austurríki, Semmering-
brúin, sem myndin hér að ofan er af. Myndin var tekinn nokkru eftir
að byrjað var að gera við brúna.