Alþýðublaðið - 21.07.1934, Blaðsíða 3

LAUGARDAGINN 21. JÚLÍ 1934.
ALfÝÐUBLAÐIÐ
i
rj
3
Friðun Þingvalla.
____ v
Eftir Guðmund Davíðsson, umsjónarmann.
Undaníarin ár hefir blaðið Vís-
ir öðra hvoru farið með róg ioig'
níð um migi í sambandi við frið-
un Þin|gvalla.
Hinjn 28. júní sl. fer ritstjóri
Vísiis enin á n:ý af stað í sama
tóin og áður og herðir nú á lyg-
iMni og róginum. Hann viröisit
gera þetta í guðs þakka skyni
og hjálpa kirkjumái!astjórninni til
að sietja prest niður á ÞingvölJ.
Ritstjóriinn skilur það, að ef þetta
teksit, er úti um alla friðun Þingt
valla þegar frá líður og alt gert
ómýtt, ,sem búið er að vinna fyrir
viðreiisn og helgi staðarinis. Þiá
er tilgangíinum náð.
Til stuðinings þessu máli á ai-
þingii leít Guðrún Lárusdóttir með
iguðhækilegri fyrirlitnjngu á frið-
helgi Þiingválla jafnframt því,
siem húin, kryddaði ræðu sína um
sitaðinin mieð rógi urn mig og
starf mitt við friöunina. Einu kon-
ulnjni á alþingi fanst sér samboð1-
ið áð velja sig úr hóp allra þli'ng1-
manlna til að rleyna að kasta
sikarni, á þann, sem hafði á hendi
varðveizlu hiinina fornu heim-
kyinina þingsis. Þetta kom vissu-
lega úr hörðúistu átt. En vel var
það virt og tekið til greina af
ki.rikjumál astj órninni. Seniniiega
hefir lekki verið blandaö meira
rógi 'Og níði um eimstakan rnann
inn í stofnun priestsembættils og
guðisiorðaliesturs og á Þingvöllum.
Kralfa um prest á Þingvölium
er lakki sprottiin af þörf _fyr,iir
miessiutestur í Þi:ngvaiiasveit. ALI-
ir bæiir í sveitinni að tveSjáMíB
uindaniskildum eiga kost á að
hiusta á útvarpsmiesisur á hvierj>-
um helgidegii ársins. Hér kemuir
því iekkiert amnað til igreiina en að
spilila íriðunimni. Það eru til
menin, leims, og t. d. ritstjóri Ví|sl-
is og Guiðrún Lárusdóttiir, sem
vinðast ©kki gieta vitað af að til
sé inokkur hneinu btettur a ís-
landi, ,sizt í kringum kirkjurnar.
Má í því sambandi benda á
Stranidarkirkjuland. Þess vegna
er óbieilnlíniis óskað eftir að prest-
ar, nolJur og giemlingar fái ó-
sikionilnu rétt á hinu forna heimili
alþingis.
Það eru nú 25 ár slðan ég fór
að iskifta mér af Þingvöllum og
sá hvie nauðsynlegt var að frlða
þá og reiisa úr þeirri niðuriæg-
ingu, sem þeir voru komn:ir i
undir stjórin prestavaldsinls. Um-
bætur, isem gerðar hafa verið á
þessium árum, og þó einkum á
sfðuistu tímum-, eru meira virði og
varainjegri en hjá ölium prestunx
að 'samanlögðu, siem sietið hafa
á Þinigvöllum fyr og síðar.
Þiinigveilir voru, einis og marg&r
jarðir hér á ianidi, niður nfddir og
þrautrændir að náttúrugæðum.
VierðUir ekltí sakast um það, sem(
l'iðið er. Menin fóru þar eftir
aldarvenju. Fáir eða engir þektu
þá vernd og ræktuu. Staðurinin
var iorð;i!nn svo útteikinn, að menin
báru Jtínnroða fyrir að sýna hanrf
erlendum gestum. Þegar farið var
að prýða hainn og friða máttií
því ætla að andlega stéttin væri
rík'iinu þakklát fyrir það, en svo
vfrðjist ekki hafa verið, efitir þvíj
sem komið er á daginn. Kirkjan
hefir aldrei Játið sér ant um
frjðun Þihgvalla eðá lagt því máli
liðsyrði. Hún hefir því bnotið aí
sér allan rétt ti'l að hlutast til um,
hvernig með þann stað skuli farið
í fxamtíðinni, og hverjum er trú-
að fyrilr umsjá hans.
Svo ég sinúi mér að Vísi, sem í
viðiögum 'er málgagn kirkjumála-
ráðhierrains núveriandi, mun það
léinisdæmi hjá nokkurri mienining'v
arþjóð, að víðlesið blað reyni með
öllu móti að niða náttúmvernd og
þá, isem beita sér fyrir heinnii,
niema hér á landi. JafnveJ iök-
uistu sorpblöð erlendis hafa sig
ekki til slikra hluta.
Skrif ritstjóra Vísfe um Idng-
velli eru í þeirn anda, að þau
vekj-a hjá einstökum mönnum
andúð og lítilsvirðingu á friðun-,
dnni, ienda mun tilgangurinin sá.
Eftir hverja slíka grein. ber jafn.i
an mest á óknáttunum hér eystra.
Menn, sem virðást vera útvaldar
sendingar frá blaðinu austur á
Þiinigvöll, haga sér nákvæmliega
eftir ainda þiess. Þeir sfeeyta þar/
hviorki um skömm né hieiður. Þeir
gangia ætið frá opnum hliðum á
alfaravegum, kasta frá sér bréfai
umbúðum hvar sem þeir teru
staddir, stelast til að veiða í Þing-
vallavatmi, setja niður tjöld í
leyfisleysi, fara inn í útihús að
næturlagi tiJ að brjóta ver.kfær\
eða taika þau úti á túni og gera
þau ónýt:. Eitt sinn var tek.imn
bátur frá „verti'num" í „ValhöJ);'1,
farið mieð hann á afvikinn stað
við vatnið, borið þ;ar í hanin grjót
o.g sökt á hyldýpi. Ýmjslegt
fteira mætti telja þiessu líkt af
framJöomu Visis-liðsiins á hinum,
fornhielga stað Þingvöllum.
Miikið hlýtur ritstjóri Vísis að
vera þakklátur þeim, sem ganga
þanmiig um Þingvelli sem nú vat
sagt, og að níð'greinarnar um miig
og friðun staðarins skuli bera^
.svoina lágætan árangur.
Ritstjóriinin minmist ekki svo á
fiáðun Þi'ngvalla eða mig í blaðj
síinu, að hann sé ekki að dylgja
mieð það, að tveir Iiuindar hafi
veiiið drepnir á Þrngvöllum. Hann
er ákaflega kampagteiður yfk
þessu hundamorði. Hann vill iáta
það skiiljast svoj að nágrannf,
miiinlm eiinn hafi'unnjð þetta þnek-<
virki, líklega í befndarsikyni fyrúr
að hanin hnyndaði sér að ég h.af:L
llátið seppa eHa sauðkind ofan í
gjiá á hrauninu. Þetta er álíka
satt, tains og því væri haldið fram,
að huindunum hefði venið slátrað
dinungiis í magafylli handa riit-
stjóranum sjálfum.
Illlkvitni og ódnemgskapur Vís-
is, að dylgja nxeð slíika lýgr, er.
blaðiimu .samboði'ð, og íekki fnekar
iSvar.a vtert, En í sambandi við
þietta má geta þess, að engiin ný-i
luinda er þó að hundar séu dnepn-j
|,ri í laum;i. í ÞiingvaJlasviedt. Hefi
ég aldrei þekt shkan sið í neininii
amnani sveit hér á landi. Dæmii
eru til að hundar dragast mieðl
veiikum miætti beim til stíin, hei-
sæx.ðlir undan skotum. Þegar nit-
stjófli Vísis dvaldi hér eyrstra í
fyrra sumar „hvarf“ hundur fhá
dnum bónda í sve'itinni, eins og
Vísur orðar það, og hefir ekki;
sést síðan. Kannske ritstjórinn
geti gefið uppiýsingar um hyarfi-
ið. En hvað sem því líður, þá er .
elLtt víst, að það er huindur í Vísi
við friðunina og alt sem heilagt
er á ÞingvölJum. — Fyrir nokkr-
um árum var maður í Vestutv
heimi dæmdur í 200 króna sekí
fyrjr að dnepa hund, sem annari
maður átti. En vel má skilja það
á Vfsi, að hér ættu þeir verðlaun
skili'ð, sem hundamorðin fremja.
— Sinn er siður í landi hverju.
Ritstjóri: Vísis veit sýniliega ekki
til hvaða pólitíisikum fl-okki ég
fylgi og telur mig svo kommúnt>
ista. Ég ætla að lofa honum að
halda hvað sem hann vill un^
það. En það er óhætt að segja
ho.nium, að tæplega mun vera til
svo aumt póiitískt flokksafhrak í
veröldilnni, að ekki sé það skárra
en sá 'flokkur, sem dinglar kringd
um blaðið Vísi. Annars má rit-
stjórilnin. vera kommúnistum mjög
þakklátur fyrir, að þeir brutu lög
á Þingvöllum með því að sví'-
virða staðinn og mála á hann|
staf'i og merki ,sem ' nálega e.r
óafmáanlegt, á báða hamraveggi
Almannagjár sunnudagin'n 8. júli
s. 1. Þessi strákskapur var sýni-
lega beiin aflieliðing af skrifumf
Vísis um Þiingvelli og samkvæmt
anda ritstjórans.
Þetta er sen'niiega e'inn árang-
uriinin af níðgreinum Vísis um mig
og friðUiri Þuugvalla.
Fyr,st 'e|ftir að frægasti þjóð:-
garður Bandaríkjanna va;r stolfn-
aður, neyndu hálfviJtir IndíánaT
og aðrir að spilla tilgangi frið-v
unarinnar nxeð ýmsum lagabrot-
uni En Bandarúkjastjórniin sendi
ekltí þangað prest til að messa,
heldur herlið1, 300 manna sveit,
til þess að koma skipulagi og
góðri reglu á stjó‘r:n garðsins. Að
þessu var unnið áratugi. En hér
er verið að tala unx að troð,a
pxiesti iinn á friðlýst land tii þess
að spilla því, í staðinn fyrir að
senda þangað ö'fluga lögreglu, er
gæti þar laga og réttar, sv.o að
eignir manna þar og heiður stað-
arxns sé ekki í veði fyrir Vísiisi-
skríl'num og kommún'istum úr
Reykjavík.
Guðm. DavíMson.
Fló in í Póliandi halds
áírara.
5ierffor tueh púsunda manna
era hús uæðislausir
2 millónir hafa beðíð ijón al
voiúum ftóðanaa.
VARSJÁ (FO.)
Samkvæmt seiinustu sikýrslum
hafa 180 menn beðið bana aí
völdum flóðanna. Tii viðbótar
þeinx, siem áður befir veriið getið,
hafía 55 000 nxanna nieyðst til þess
að flýja úr híbýlum sínum. Yfir
30 000 öðrum vofir hið sama. Er
búist við, að þieir verði þá og
þegar að flýja að heinxan. Talið
ö’, að alls 2 milljónir m.anna
hafi orðiiið fyrir einhverju tjónj
eða erfifðteilkum af völdum flóð-
aniná. f Varsjá er uninið að þvi
af miklu kiappi, að hækka bakka
árinnar í'jgnend við borgiiha (Wis1-
tuila-fljótið rennur elin'nig framhjá
Varsjá) og ieggja víðar fráflensJ-
ispípur. Wistula hefir hækkáð um
sjö mietra og hús í úthverfUnum,
í Varsjá eru talim í hættu stödd,
en fólkið er þiegar flúið úr möflg-i
um þeirra. Eignatjón af völdum
ílóðamxa nemur þegar 200 millj-
óiium zioty. (United Press.)
r-l
Óeirðírnar f Amsterdam.
1 byrjiuin þessa mánaðar brut- j
ust út miklar óeirðir víðs vegar
um Holland, og var ástæðan sú,
að hi|n íhaldssama ríkisstjórn
hafði ákveðið að. lækka að mikl-
um ixiun atvinnuleysisstyrfcin'a.
Óeirð(i!rn.ar urðu í mörgum bæj-
um mjög miiklar, en alvanlegast-
ar uirðu þær í Amstefldam. At-
vininuiieýstogjar hlóðu götuvinki
sér til varrnar í baráttunn.i við
lögneglu og herlið, sem beitti tára-
j gasi, bysisum og jafnvel vélbys;s-
um.
1 óeirðunum í Almisterdam voru
7 xnienin sikotnir til bana, þar á
meðal 75 ára gömul kona, en
80 menn .særðust, og sumir hættu-
lega.
Myndi'n hér að ofan er frá einu
fátækflahverfiinu í Amsterdanx,
þar sem barist var eiinina ha:rð;a|st.
Á götumni sjást leyfarnar eftir eit't
götuvirkið.
andlr Merseyfijútlð opnuð af
BíetakoiiyiJcf.
Jarð;gö;nigin undir Mersleyfljóti
vo.ru formlega opnuð af konuag-
ilnium á miðvikudagsmorgup. Kon-
ungshjónin komu til Manchester
GEORG V, BRETAKONUNGUR.
á þniðjudagskvöld í konungstest-
iininii, og beið hún unx nóttina rétt
fyrir utan borgina. Um morgun-
ílnin óku þau nýja Lancashi:re-LA-
verpooJ þjióðvegiinn, og þegar þau
konxu að takmiörkum Liverpool,
lýsti ikionungurinn því íyfir, að
þjóðvegurinn væri opnaður fyrir
umferð.
Mikiiil mannfjöJdi hafði safnast
saman í Liverpool til þess að
vera viðistacldur víjgslu Mersiey-
jafðiganganna, og koinunlgurir.n
flutti stutta ræðu áður en hann
dró tjaldið frá.
Konunigurinn sagðri: „Ég lofa
þa'ð ímyindunarafl, sem sá fyrir
þetta mikla mannvirki. Ég lofa
það hugvit, sem gerði áætlamiif
um það, og hendur, sem hafa
framkvæmt þær .Ég treysti því,
að þiedir, siem á ókonxinum döigum
nota þietta mikla mannvirki, minn-
ist með þakklæti og aðdáuu
þeirra manna, semí í manga mán-
uði hafa baiiiist við mold og nvyrk.-*
ur til þess að geta lokiið þessu
þnekvirki.“ Þegar tjaldiö hafði
verið tekóð burtu, leit konung-
uriinn drnin í mxmna jarðganganna
og sagðii: „Ég vil, að þessi jarð-
göing verði kölluð Drottnii'ngar-
vegur.“ -------—----
A kakosoiDQ i Eag-
landi.
LONDON (FÚ.)
Framboð í Ruishcliffie-kjördæmíi
í Nottiinghamshiire fóru fram í
j gær, en þar verða aukakosnáinigi-
ar vegna þiess, að Sir Henry Bet-
tertoin lxættir þingmensku og
verðiur fíornxaður himnar nýju at-
viinniuteysiisstyrktarniefndar.
Fi’ambj ó ðen durnir verða þessir:
R. Ashtion fyrir íhaldsfJokkinn,
Cadugigan íyrir verlíámannaíiokk-
inn og MarwoiO'd fyrir frjálsilynda
flokk'ilnin. f síðustu kosningum
; sigraði ihaldsmaðurinin Sir Henry
! með 22 000 atkv. meirilxluta um-
fram fTiambjóðanda vei’kamainna-
flokksins, en í næstu kosnirigurri
þar á undan voru þrír frambjöð-
endur, iog sigraði ihaldsmaðurinn
þá með 3000 atkv. mieirihiuta.
Skátafélögin
í bæinum bjóða norsku skát-
unum tii Þingvalla næstkomandi
miðvikudag 25. þ. m. Áskriftari-
listjL fyrir þá skáta, sem vilja
taka þáifct, í ferðilnimi, íiggur frannni
í Bókhlöðunni, Lækjargötu 2, t:l
rnánu d ags k v öl d s. Mi ð viku dags-
kvöldið kl. 8V2 haida félögin
(stúlkur og piitar) skátunum
kveðjusanxsæti í Oddfellowhöll-
inniu No.rdnxan:nsla:get tekur þátt
í 'samsætilnu. — Skétar.1 Aðgöingu-
uiðar eru seldir í Bókhlöðunni
til þri'ðjudagskvölds. Fjölmennið.