Morgunblaðið - 02.10.1999, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MARGMIÐLUN
Fyrirtaks
ferðatölva
Enn eru framleiðendur að kynna
fartölvur sem keyra Windows CE. Arni
Matthíasson skrapp til útlanda með
IBM WorkPad z50 í farteskinu.
RÁTT fyrir einbeittan vilja
Microsoft til að gera veg
Windows CE sem mestan
gengur hvorki né rekur að
selja tölvur sem keyra það stýii-
kerfí. Ymsir hafa orðið til að setja á
markað Windows CE-lófatölvur og
farið flatt á þvi, en heldur virðist
ganga betur með stærri tölvur, eins
konar smáferðatölvur, sem eru með
sæmilegum skjá og lyklaborð í fullri
stærð. Jornada-tölva HP hefur hlot-
ið góðar viðtökur og fyrir stuttu
setti IBM á markað Workpad z50,
sem er fyrirtaks ferðatölva.
Ekki er langt síðan hér voru á
ferð sérfræðingar frá IBM og
kynntu nýjustu gerðir fartölva frá
fyrirtækinu og þar á meðal z50. Sá
sem sá um fartölvukynninguna var
ekki á því að nokkur myndi vilja
kaupa sér z50 þegar hann gæti kom-
ist yfir ThinkPad 600 eða 570, sem
eru með glæsilegustu fartölvum á
markaðnum. Víst væri gaman að
eiga slík apparöt, en þegar litið er til
þess að rafhlöður í þeim endast yfir-
leitt ekki nema þrjá til fjóra tíma
verður z50-gerðin fýsilegri kostur,
ekki síst fyrir þá sem eru sífellt á
ferð og fiugi, enda dugir rafhlaðan í
henni upp undir tíu tíma. Ekki má
svo gleyma því að fyrir það sem ein
570-gerð kostar má fá sér tvær til
þijár z50-vélar.
Strokleður í blýanti
IBM z50 WorkPad-tölvan er 25
sentimetrar á þverveginn og 20 á
langveginn og hálfur þriðji senti-
metri að hæð. Lyklaborðið er nánast
í fullri stærð með bendilshnappa
neðan við en bendillinn sjálfur er lít-
ill hnappur, álíkur strokleðri í blý-
anti, sem er alsiða á fartölvum IBM.
Smátíma tekur að venjast bendlin-
um, en fljótlega verður hann ekki
síðri en hver önnur mús. Pó verður
að segjast eins og er að snertiflötur
á við þann sem er á Jornada-tölv-
unni er um margt skemmtilegri.
Hönnuðir IBM hafa jafnan lagt
mikið í lyklaborð fartölva fyrirtæk-
isins og svo er um z50-tölvuna,
lyklaborðið, sem er í nánast fullri
stærð, er hreint afbragð, traust-
byggt, góð svörun í lyklunum og
þægilegt að vinna á það.
Með tölvunni er hefðbundinn
Office-hugbúnaður sem fylgir yfír-
leitt Windows CE, ritvinnsla, töflu-
reiknir, glæruforrit, gagnagrunnur,
póstfoiTÍt og upptökufoiTÍt, en í
tölvunni er innbyggður hljóðnemi og
tengi fyrir eymatól, sem þýðir að
hægt sé að nota upptökuna, ólíkt
Jornada-tölvunni. Einnig fylgir með
borgakortaforrit og ýmislegur
tengibúnaður.
Gerðin sem fékkst til skoðunar er
aðeins ætluð fyrir Bandaríkjamark-
að og innbyggt í hana 33.6 b. á s.
mótald. Það reyndist vel við að
sækja og senda póst og víst var
hægt að vafra um á Netinu þótt
sumnar síður hafi verið heldur lengi
á leiðinni eins og gengur.
Tilbúin um leið og
kveikt er á henni
í vél eins og z50 er hægt að vinna
alla venjulega vinnu, fara yfir töflu-
reikni, lagfæra glærur og lesa og
svara pósti, aukinheldur sem blaða-
maður eða rithöfundur getur stund-
að sína vinnu. I sjöundu utanlands-
ferð ái-sins kom sér vel að hafa z50-
vél við höndina, enda þegar búið að
spilla rúmri vinnuviku í að sitja í
ilugvélum eða bíða í flugstöðvum.
Víst er hægt að bera með sér far-
tölvu sem keyrir Windows 9x eða
NT, en þær eru þyngri, lengur að
komast af stað, hitna meii’a og þegar
við bætist að rafhlaðan dugir ekki
nema í tvo til þrjá tíma gefur auga-
leið að notagildið er takmarkað.
Meðal kosta þess að nota Windows
CE er að tölvan er tilbúin um leið og
kveikt er á henni, hægt er að
slökkva á henni í miðri setningu og
byrja á sama stað undir eins og hún
er ræst og svo má telja. Líkastil á
z50-vélin eftir að fara halloka fyrir
tækjadellunni, en þeir sem vilja nýta
tíma sinn sem best ættu að hafa
drjúg not af henni og ekki skemmir
að hún er talsvert ódýrari en hefð-
bundnar ferðatölvur, kostar í kring-
um 65.000 krónui- vestan hafs.
131 MHz NEC VR 4121
Örgjörvinn í z50 er 131 MHz
NEC VR 4121, en minni í henni er
20 MB ROM-minni, 32 MB af RAM
og fjögurra MB skjáminni sem gerir
kleift að sýna á skjánum 64.000 liti.
Skjárinn er 8,22 VGA dual-scan. Á
tölvunni er tengi fyrir Compact-
Flash-kort, þótt ekki hafí hún þekkt
þannig kort sem Jornadatölva og
Psion 5 þekktu undir eins. Auk
þessa er PC-kortatengi sem tekjur
hefðbundin kort og einnig þriðju
gerð slíkra korta sem eru tvöfalt
þykkari. Þannig má setja í hana
nýja IBM 340 MB ördiskinn. Einnig
er skjátengi, innrautt tengi og tengi
fyrir símasnúru. Eins og getið er er
í tölvunni innbyggður hljóðnemi, en
einnig er tengi fyrir hljóðnema og
annað fyrir heyrnartól. Hægt er að
taka upp á tölvuna þótt hún sé lokuð
og slökkt á henni, með sérstökum
hnappi í lokinu. Höfuðsmiðir IBM
hafa svo lagt í mikla vinnu til að
tryggja að auðvelt sé að tengja tölv-
una fyrirtækisneti, því með fylgir
fjartengihugbúnaður frá IBM sem
gerir kleift að lesa gögn úr dag-
skinnu, MS Mail/Exchange, Lotu-
sNotes og ýmsum gagnagrunnum.
Vélin er einkar traustbyggð og gef-
ur fyrirheit um góða endingu.
Ný útgáfa
af Com-
municator
ÞÓTT SEGJA megi að stríðinu
sé lokið á milli Microsoft og
Netscape með sigri Microsoft
er enn verið að þróa Commun-
icator-vafrann. Nokkuð er um
liðið síðan 4.6-útgáfa hans kom
út og þótt ekki bóli á 5.0 kom
4.7 út á fímmtudag.
Sú var tíðin að allir voru með
Communicator/N avigator-vafra
frá Netscape uppsetta á tölvum
sínum og fannst Explorer-vafri
Microsoft lúðalegur. Explorer
sigldi þó fram úr Commun-
icator í notagildi og hönnun og
5.0-útgáfa Exporer er talsvert
betri hugbúnaður en Commun-
icator 4.6 að flestra mati. Þótt
Netscape sé ekki til lengur sem
sjálfstætt fyrirtæki - er löngu
orðið hluti af America Online -
þá er enn verið að vinna að þró-
un vafra þar innanhúss. Annað
slagið berast fregnir af nýjum
vafra og byltingarkenndum,
meðal annars með nýjum
HTML-túlki sem kallast Gecko,
en á meðan ekkert bólar á hon-
um bæta Netscape-menn smám
saman við Communicator, sem
fór úr 4.6 í 4.7.
Viðbætur í Communicator
4.7 ganga aðallega út á að auð-
velda notendum að nálgast
margmiðlunarefni á Netinu.
Þannig er sérstakur hnappur
fyrir útvarpsmóttöku sem kall-
ast Netscape Radio og keyrir í
sérstökum glugga. Einnig fylg-
ir útgáfa 2.5 af Winamp, sem
er gríðarlega vinsæll hugbún-
aður til að spila MP3-skrár,
geisladiska, Windows Media-
skrár, Audiosoft, Mjuice, MOD
og WAV. Til að tryggja að
menn gleymi ekki hvaðan gott
kemur hefur AOL síðan komið
fyrir hnappi á áberandi stað
sem leiðir þá sem á hann
smella inn á verslunarvef fyrir-
tækisins. Einnig er búið að
bæta í vafrann þeim möguleika
að skrifa leitarorð beint í slóð-
argluggann á vafranum og
bætt úr nokkrum ótilgreindum
böggum.
Oljós framtíð
DVD-hlj ómdiska
Vafri sem
gatasigti
GEISLADISKURINN var plötu-
fyrirtækjum mikil himnasending,
því ekki var bara að framleiðsla
hans er mun auðveldari og ódýr-
ari en vínylplötunnar, heldur
þurftu allir að kaupa upp á nýtt
gömlu plöturnar og mikill kippur
kom í sölu á áður óútgefinni tón-
list. Enn jók það á gleði útgef-
enda að snældur hurfu nánast af
markaði líka, sem sparaði mikinn
pening í lagerhaldi og sölukerf-
um. A seinni árum hefur aftur
dregið úr sölu á tónlist, en marg-
ir treysta á að ný tækni muni enn
koma þeim til bjargar, nú DVD-
hljómdiskar.
DVD-hljómdiskar hafa verið í
mótun alllengi, en meðal annars
hafa menn deilt um staðla á
gagnasniði á þeim og leiðum til
að hindra ólöglega afritun
diskanna. Ekki er langt síðan
samkotnulag náðist um öll helstu
deilumál og því virtist ekkert að
vanbúnaði að hefja stífa sókn inn
á markaðinn, en annað kom á
daginn; það virðist einfaldlega
enginn áhugi fyrir nýrri gerð
hljómdiska, ekki síst þegar venju-
legt fólk heyrir ekki mun á nýju
diskunum og þeim gömlu sem
þeir leyst.u af.
Geisladiskurinn hefur margt
fram yfir vínylplötuna, ekki síst
að hann er endingarbetri, slitnar
ekki við venjulega notkun, rúmar
mun meira af tónlist og hljómar
betur að flestra mati, þó margir
fagurkerar kunni lítt að meta
stafrænan hljóminn. DVD-hljóm-
diskurinn hefur alla sömu kosti
og hefðbundinn geisladiskur og
það til viðbótar að hann rúmar
tasvert meira af gögnum í meiri
hljómgæðum og á hann er hægt
að setja mikið magn af annars
konar upplýsingum, til að mynda
texta, tónlistarmyndbönd eða
hvaðeina sem á annað borð er
hægt að koma í tölvutækt form.
Hljómar vissulega vel, en svo
virðist sem plötukaupendur séu
ekki ginnkeyptir fyrir nýjungun-
um, finnst fyrirhöfn af því að
þurfa að setja diskinn í tölvu til
að nálgast upplýsingarnar á hon-
um, þykir nóg að hafa 80 mínútur
af tónlist á einum geisladisk og,
það sem virðist verða erfiðasti
hjallinn, almennir tónlistarunn-
endur virðast ekki heyra mun á
DVD-hljómdiskum og venjulegum
geisladiskum þó munurinn sé
talsverður á pappímum. Síðasta
hálmstrá útgefenda virðist vera
aukinn áhugi á umhverfishljómi
og hátalarafjöld, en DVD-hljóm-
diskar eru bráðvel til þess fallnir
að setja á þá tónlist sniðna fyrir
umhverfíshljómkerfi.
Á DVD-hljómdiskum er tónlist
vistuð á 96 kHz tíðnisviði með 24
bita smölun, en á hefðbundnum
geisladisk 44 kHz og 16 bita
smölun. Hægt er að hafa á DVD-
disknum tónlist í fleira en einu
sniði, einu fyrir tveggja hátalara
96 kHz hljóm, öðru fyrir sex há-
talara 48 kHz hljóm og enn öðru í
fjögurra hátalara 48 KHz hljóm,
en alls geta samsetningar á
disknum verið tuttugu. Mismikið
kemst af tónlist á DVD-hljóm-
diska eftir upplausninni, almennt
rúmast 85 mínútur á 96 kHz 24-
bit víðómshljómi, en einnig mætti
nota sextán bita smölun og koma
á diskinn 160 mínútum af tónlist.
Enn má auka geymslurýmið með
frekari tæknivinnslu og ná allt
upp í 516 mínútum, hálfri níundu
klukkustund, af tónlist í geisla-
disksgæðum. Almennt heyrir fólk
varla mun á því hvort verið sé að
nota 96 kHz og 24 bita smölun
eða 44 kHz og 16 bita smölun, en
þjálfuð eyru heyra muninn og
þeir sem lengst ganga tala um
byltingu í þessum efnum; loks sé
kominn á markað geisladiskur
sem slái vínylplötunni við í hljóm-
gæðum.
Ekki er búist við að DVD-
hljómdiskaspilarar komi á mark-
að á næstunni, en líklegra að
DVD-mynddiskaspilarar verði
með stuðningi við DVD-hljóm
þegar á þessu ári. Það á svo eftir
að koma í ljós hvort tekst að telja
nógu marga á að kaupa allar
Bítlaplöturnar upp á nýtt, eða
hvort DVD-hljómur verður bara
fyrir sérvitringa og furðufugla.
VARLA hefur það farið framhjá
neinum að Internet Explorer vafri
Microsoft er eins og gatasigti þegar
öryggismál eru annars vegar. Frá
því fimmta útgáfa hans kom út hefur
ekki linnt sögum af því hversu mikið
sé af öryggisgöllum í vafranum, þó
fæstir þeirra geti talist hættulegir.
Þannig er með nýjustu villurnar sem
komið hafa í ljós að menn eru ekki á
eitt sáttir um hversu hættulegar þær
séu.
I Internet Explorer eru ýmislegar
viðbætur til þess ætlaðar að gera
vafrann öflugri og auðvelda
vefsmiðum að nýta vafrann til að
koma upplýsingum til notenda.
Margar viðbótanna eru aftur á móti
helst til þess fallnar að auðvelda
óprúttnum að gægjast inn á harða
diska notenda, sækja þangað gögn
og jafnvel spilla, eins og dæmin
sanna. Þannig er nýjasta villa sem
kom í ljós aftur á móti þess kyns að
óprúttinn vefstjóri getur lesið hvaða
skjal sem er á tölvu þess sem
heimsækir vef hans með Explorer
vafra, svo framarlega sem hann viti
hvað viðkomandi skjal heiti.
Ólíkt mörgum fýrri göllum sem
fram hafa komið í Explorer er engin
vörn í því að vera fyrir innan eldvegg
eða á fyrirtækisneti og hægt er að
fela tengilinn görótta svo á vefsíðu
að gestur á hana verður þess ekki
var að hann fer í gang.
Forritarar Microsoft hafa ekki
komist fyrir vandann enn sem komið
er en benda á að með því að taka af
0***\
Morgunblaðið/Andrés Andrésson
Actve Scripting á tölvunni sé hægt
að koma í veg fyrir að skriftan fari í
gang, Tools - Internet Options -
Security - Internet Zone - Custom
Level - Scripting - Active Scripting
- Disable - OK. Það getur aftur á
móti kallað á önnur vandamál og
vandræði sem ekki verða tíunduð
hér.