Morgunblaðið - 02.10.1999, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ /IKII LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999 43
iriixu M
Lull
Presslink
Það getur valdið ruglingi ef maður þarf að taka inn mörg lyf, ekki síst
ef lyfin eru í keimlíkum umbúðum eða heita áþekkum nöfnum.
Margir óttast
ranga lyfjagjöf
Medical Tribune News Service.
SJtíKLINGAR hafa meiri
áhyggjur af því að þeir fái röng
lyf á sjúkrahúsunum en af verkj-
um eða meðferðarkostnaðinum,
ef marka má nýja bandariska
könnun.
Félag lyfjafræðinga í banda-
ríska heilbrigðiskerfínu (ASHP),
en í því eru f.o.f. lyfjafræðingar
sem starfa á sjúkrahúsum, stóð
fyrir könnuninni. Hún byggðist á
símaviðtölum við 1.008 ftillorðna
sjúklinga og um 61% þeirra sagð-
ist hafa „miklar áhyggjur" af því
að fá röng lyf.
58% þátttakendanna sögðust
einnig hafa „miklar áhyggjur" af
því að fá tvö eða fleiri lyf sem
verka hvert á annað og jafn-
margir höfðu áhyggjur af með-
ferðarkostnaðinum.
Bruce Scott, formaður ASHP,
sagði að könnunin sýndi að lyfja-
gjafirnar yllu sjúklingum of
miklum kvíða.
Alan C. Horowitz, deildarsljóri
ISMP, bandarískrar stofnunar
sem veitir fræðslu um öryggi í
Iyflækningum, sagði að áhyggjur
sjúklinga af hugsanlcgum mis-
tökum við Iyfjagjafir væru rétt-
mætar. Læknar og lyfjafræðing-
ar væru orðnir mjög meðvitaðir
um þessa hættu, ekki síður en al-
menningur.
Á meðal annarra atriða sem
sjúklingarnir sögðust hafa „mikl-
ar áhyggjur" af voru: hugsanleg-
ir fylgikvillar meðferðarinnar
(56%), ónógar upplýsingar um
lyfin sem þeir fá (58%) og sýking-
ar eða smit meðan á sjúkrahús-
dvölinni stendur (50%).
49% þátttakendanna báru kvíð-
boga fyrir hugsanlegum auka-
verkunum lyljanna og jafnmarg-
ir höfðu áhyggjur af of mikilli
lyíjagjöf. 49% sjúklinganna kviðu
verkjum.
Þá sögðust tveir þriðju þátt-
takendanna hafa miklar áhyggj-
ur af því hvort þeir myndu nota
lyfin með öruggum hætti eftir að
þeir útskrifast af sjúkrahúsi.
Sacraracnto, Kaliforníu; AP.
KALIFORNÍUBUAR velja
skyndimat æ oftar framyfir mat
sem samsettur er úr öllum fæðu-
flokkunum, þ.e.a.s. korni, mjólkur-
mat, kjöti og fiski og grænmeti og
ávöxtum. Þetta kemur fram í nið-
urstöðum rannsóknar sem gerð var
kunn fyrir skömmu af heilbrigðis-
yfirvöldum Kaliforníuríkis.
Um helmingur þeirra Kaliforníu-
búa sem fóru út að borða á venju-
legum degi árið 1997 valdi skyndi-
bitagtað en 33% á árinu 1989, sam-
kvæmt niðurstöðunum.
Of þungum fullorðnum einstak-
lingum í Kaliforniu hefur fjölgað úr
17,8% árið 1984 í 26,7% árið 1996.
Á árinu 1984 voru 4,3% íbúanna
með sykursýki en 5,5% árið 1996.
Ef farið er eftir heilsustöðlum heil-
brigðisyfirvalda, sem nýlega voru
endurskoðaðar, má gera ráð fyrir
að innan íárra ára verði nærri
helmingur íbúanna skilgreindur of
feitur.
Slæmar matarvenjur og hreyf-
ingarleysi segja til sín í hverjum
einasta þjóðfélagshópi í ríkinu.
Offita er þó algengust meðal
kvenna sem ættaðar eru frá Ró-
mönsku Ameríku og kvenna með
lágar tekjur, samkvæmt niðurstöð-
um rannsóknarinnar.
Flestir þeirra sem voru spurðir
skelltu skuldinni á það hversu
þungir þeir væru orðnir á það að
framieiðendur skyndifæðis og
snarls auglýstu svo grimmt í sjón-
varpinu.
Biðröðin lengst
við óliollustuna
Niðurstöður rannsóknarinnar
komu Dan Best, lögfræðingi mark-
aðssamtaka bænda í Kaliforníu,
ekki á óvart. Segir hann að á
ákveðnum markaði sem samtökin
reki myndist hvað lengsta biðröðin
við sölubás þar sem Kettie Corn sé
selt en það er „bara sykur og popp-
korn“. „Fólk sem á þess kost að
kaupa ávexti velur snakk-fæði í
staðinn," segir hann.
Einungis 30% Kaliforníubúa,
sem voru spurðir borða fimm
skammta af ávöxtum eða græn-
meti, sem manneldisfræðingar ráð-
leggja að menn borði dag hveni.
Einnig kom í ljós að fólk hirðir ekki
mikið um að fara að ráðum fróðra
manna um að borða kornmat,
mjólkurmat og baunir sem og
stunda líkamsrækt.
Heilbrigðisyfirvöld í Kaliforníu
rannsaka lífsvenjur í ríkinu annað
hvert ár með því að spyija 1.700
einstakiinga um matatvenjur og
líkamsrækt. Úr niðurstöðunum
reikna þeir m.a. svokallaðan lík-
amsþyngdarstuðul (e. Body Mass
Index, BMI), en hann er t.d. notað-
ur til að skilgreina offitu. Sam-
kvæmt skilgreiningu Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar er fullorðin
manneskja of þung ef stuðullinn er
25 kg/m2 eða hærri og með offitu ef
stuðullinn er 30 kg/m2 eða hærri.
Til að reikna líkamsþyngdar-
stuðulinn út er líkamshæð (í metr-
um) sett í annað veldi og þeirri tölu
siðan deilt upp í þyngd (í kHó-
grömmum).
Reuters
Diedra Daley mótmælir misrétti sem hún og fleiri feitlagnir Banda-
ríkjamenn telja sig beitta.
Fram kemur í nýútkominni meistaraprófsritgerð Hólmfríðar
Þorgeirsdóttur matvæla- og næringarfræðings að meðalþyngd Is-
lendinga á aldrinum 45-64 ára er áþekk því sem hún var í Banda-
ríkjunum fyrir u.þ.b. aldarfiórðungi. Bandaríska þjóðin hefur fítn-
að siðan þá rétt eins og margar aðrar vestrænar þjóðir.
Reuters
Hreyfing virkar gegn beinþynningu.
Hár blóðþrýstingur
tengist beingisnun
Reuters.
KONUM með háan blóðþrýsting er
hættara við beingisnun er líður á
ævina, en geta dregið úr hættunni
með því að minnka saltneyslu, að
sögn lækna. Vísindamenn í Bret-
landi og Bandaríkjunum komust að
þessum tengslum eftir að hafa rann-
sakað rúmlega 3500 eldri konur á
fjórum stöðum í Bandaríkjunum á
þriggja ára tímabili.
„Við komumst að því að því hærri
sem blóðþrýstingur var í upphafi
því meiri varð árleg beinhrörnun,“
sagði Francesco Cappuccio, sem
stýrði rannsókninni. „Eftir því sem
maður eldist verða ástæður þess að
beinin í manni hrörna fleiri. Þetta á
sérstaklega við um konur yfir 65
ára aldri. En hrörnunin verður mun
hraðari ef maður hefur háan blóð-
þrýsting. Þar koma tengslin í ljós.“
Fólk sem hefur háan blóðþrýsting
tapar meira kalsíumi með þvagi eti
fólk með blóðþrýsting innan
eðlilegra marka og aukin kalsíum-
neysla bætir ekki upp þetta tap.
Þegar kalk tapast með þvagi hverfúr
hluti af því kalsíumi sem er í beinum
og þau gisna. Á tuttugu árum getur
þetta leitt til 20% gisnunar. Vísinda-
mennimir telja að þetta séu orsakir
tengslanna sem komu í Ijós. Niður-
stöður rannsóknarinnar birtust í
tímaritinu Lancet 17. september.
Cappuccio sagði að með því að
draga úr saltneyslu gætu konur
minnkað kalsíumtap og hættuna á
beingisnun á tuttugu ára tímabili.
Þá hvatti hann konur til að auka
neyslu á kalíumi (e. potassium) með
því að borða ávexti og grænmeti.
Konumar sem rannsakaðar vom
eru á aldrinum 66 - 91 árs. Bein-
þéttni var mæld með því að taka
röntgenmynd af mjaðmarbeini.
Flasa stafar oftast af ofvexti á sveppum
sem eru til staðar í flóru húðarinnar. Við
ofvöxtinn flagnar húðin og losnar sem
flasa. Einföld leið til að losna við flösu
sem stafar af sveppum er að nota
sjampó með sveppalyfi.
Flasa getur einnig stafað af exemi í hár-
sverðinum, svokallað flösuexem. Sterar
sem hægt er að fá gegn lyfseðli í fljótandi
formi geta hjálpað fólki með flösuexem.
LeitaSu frekarí ráSa hjá lyfjafræðingum okkar.
Lyf&heilsa
APÖTEK