Morgunblaðið - 02.10.1999, Blaðsíða 53
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999 53
lega. En áhyggjur mínar reyndust
óþarfar. Guðrún tók mér afskap-
lega hlýlega, ræddi um daginn og
veginn og virtist engar sérstakar
hugmyndir gera sér um það,
hvemig húsmóðir ég ætti að vera.
Fljótlega varð ég viss um að aðrir
eiginleikar í mínu fari myndu vekja
mun meiri athygli en hvort ég væri
dugleg að pússa silfrið eða ekki.
Mér létti við þetta og samskiptin
urðu fljótlega afslöppuð og góð.
Við Guðrún höfum haft ýmiss
konar samskipti þessi tuttugu ár
sem síðan eru liðin. Aldrei hefur
orðinu hallað okkar í milli. Eg vissi
vel að Guðrún var ekki skaplaus
manneskja, en hún hafði svo margt
jákvætt um að hugsa að neikvæðir
hlutir komust þar sjaldnast að. Við
höfum heimsótt hvor aðra til gist-
ingar og félagsskapar. Eg hafði um
nokkurra ára skeið þá ánægju að
taka á móti henni þegar hún kom
til Reykjavíkur. Þá var ég löngu
búin að gleyma hvað ég hafði haft
miklar áhyggjur af dómi hennar yf-
ir húsmóðurhæfileikum mínum,
enda voru þær ástæðulausar. Guð-
rún leit ekki á neikvæðu hliðarnar.
Hún virtist ekki sjá annað hjá mér
en það sem var í lagi, hrósaði mér
yfir því og ræddi það helst alls. Ég
fékk það á tilfinninguna þegar hún
kom í heimsókn, að ég væri frábær
húsmóðir og gerði flesta hluti vel.
Auðvitað hefði líka verið hægt að
líta öðruvísi á málið eins og reynd-
in er á flestum heimilum, en Guð-
rún notaði ekki sérhæfingu sína til
að hreykja sér yfir aðra, heldur
þvert á móti. Og hana var gott að
sækja heim. Þar fór ekki fram
sýnikennsla í gestamóttöku, heldur
hittum við góða vinkonu sem lagði
meiri rækt við gæði samræðunnar
en veitingarnar eða útlit heimilis-
ins. Enda þurfti ekki að hafa
áhyggjur af þeim hlutum, þeir
komu eins og af sjálfu sér.
Ég hef síðan kynnst afkomend-
um Guðrúnar, sem allir bera þess
merki að stofninn er sterkur. Hún
var ein af þeim konum, sem tókst
vel að sameina margþætt hlutverk
án þess að gleyma sjálfri sér og
eigin þörfum. Ég minnist þess hve
ég dáðist að henni þegar hún tók
sig upp á fullorðinsárum til að fara
á kvennaráðstefnu út í lönd án þess
að tala mál heimamanna, sjálfsör-
ugg og ákveðin.
Það er ekki nema mánuður eða
svo síðan Guðrún kom til Reykja-
víkur og ég varð þeirrar ánægju
aðnjótandi að fylgja henni í versl-
anir til að hún gæti stungið ein-
hverju að barnabörnunum sínum.
Við eyddum saman nokkrum
klukkutímum, römbuðum milli
verslana og borðuðum að lokum ís í
verslanamiðstöðinni. Það var aldrei
nein lognmolla í kringum Guðrúnu,
hún lét gamanyrðin fjúka og sagði
sögur af sjálfri sér og sínum í
glettnum tón, svo að það var sönn
ánægja að eyða stundum með
henni. Ekki sakaði að hægt væri að
koma einhverju í verk í leiðinni,
eins og góðri verkmanneskju
sæmdi.
Og nú hefur hún kvatt í síðasta
sinn. Ég, sem vissi ekki alveg
hverju ég átti von á þegar ég hitti
hana fyrst, eignaðist systur og vin-
konu, sem hefur verið mér betri en
engin í tuttugu ár. Því miður hef ég
ekki aðstöðu til að fylgja henni síð-
asta spölinn, en sendi ættingjum
hennar og vinum samúðarkveðjur.
Sigurlína Davíðsdóttir.
Sláttumaðurinn slyngi heggur
oft fyrirvaralaust. Fregnin um lát
Guðrúnar Aðalsteinsdóttur frá
Vaðbrekku kom mér á óvart þótt
hún væri orðin roskin og farin að
láta sig. Með henni er gengin kona
sem setti mai’k sitt á samfélagið á
Fljótsdalshéraði frá ungum aldri
og kom ótrúlega víða við. Ég man
eftir henni sem unglingur á Hall-
ormsstað þar sem hún kenndi mat-
reiðslu við Húsmæðraskólann í
nokkra vetur á árunum 1946-1950.
Á Hallormsstað kynntist hún Jóni
Jónssyni ættuðum úr Fellum en þá
kenndur við Sauðhaga þar sem
Magnea systir hans var húsfreyja.
Jón var vinnumaður víða á Héraði
og starfaði hjá Hrafni við skólabúið
þegar þau Guðrún gerðust lífsforu-
nautar. Hann hafði áður verið
vinnumaður hjá föður mínum og
minnist ég hve góður hann var við
okkur krakkana.
Eftir viðkomu að Skriðuklaustri
hófu Jón og Guðrún búskap í
Klausturseli á Jökuldal þangað
sem þau fluttu árið 1954 með korn-
unga syni sína, Hrafnkel og Aðal-
stein. I Klausturseli bjuggu þau í
15 ár en þá tóku synirnir við bú-
rekstri. I Klausturseli bættust
þeim þrjú mannvænleg börn, Jón
Hávarður, Rósa og Ingibjörg. Síð-
ustu búskaparárin á Jökuldal voru
þeim örðug vegna harðinda. Mun
skuldasöfnun hafa ráðið því að
Guðrún réðist á ný sem matreiðslu-
kennari í Hallormsstað ái'in 1967-
70. í Egilsstaði fluttu þau árið 1971
þar sem þau komu sér upp nýju
heimili í Útgarði. Jón var þar
lengst af starfsmaður hjá bygg-
ingafélaginu Brúnási en Guðrún
sinnti matseld á hótelum og í mötu-
neyti Menntaskólans á Egilsstöð-
um frá því skólinn tók til starfa
1979 uns hún varð sjötug. Mun
margt ungviðið sem þar gekk um
garð minnast hennar með hlýhug.
Mann sinn missti hún árið 1992 en
hélt heimili til loka.
Guðrún aflaði sér í æsku góðrar
undirstöðu á þeirrar tíðar visu með
námi í Alþýðuskólanum á Eiðum
og eftir það sérmenntunar í Hús-
mæðrakennaraskólanum í Reykja-
vík. Hún var alla tíð bókhneigð og
samdi í kyrrþey eigin ljóð og smá-
sögur.
A Egilsstöðum kom Guðrún fljót-
lega inn í raðir Alþýðubandalags
Héraðsmanna og varð einn af mátt-
arstólpum þess félags og að lokum
heiðursfélagi. Fylgdi hún Alþýðu-
bandalaginu að málum allt þar tO
flokkurinn klofnaði á síðasta ári og
halla tók til Samfylkingar. Valdi
hún þá að styðja við nýjan flokk til
vinstri með grænum áherslum.
Þannig sló hjarta hennar.
Guðrún var greind kona eins og
hún átti kyn tO, víðlesin og fjölfróð
og fylgdist vel með þjóðmálum.
Hún var hlý í viðmóti, hæglát en
gáskafuU undir niðri og kunni vel
að segja sögur. Oft miðlaði hún úr
viskubrunnum sínum á mannamót-
um og skemmtunum og kætti við-
stadda með græskulausri gaman-
semi. Þau störf og félagsleg verk-
efni sem Guðrún tók að sér voru
leyst hávaðalaust.
Við áttum góða samleið í stjórn-
málum. Guðrún var ein af mörgum
sem stöppuðu í mig stálinu og
héldu þingmannsstaula við efnið.
Að leiðarlokum gleðst ég yfir að
hafa kynnst henni og hennar fólki.
Við Kristín sendum bömum henn-
ar og öðrum ástvinum samúðar-
kveðjur.
Hjörleifur Guttormsson.
Þó að Guðrún frænka mín byggi
mörg síðustu ár ævi sinnar á EgOs-
stöðum þá verður hún í mínum
augum alltaf Guðrún í Klaustur-
seli. Þar kynntist ég henni fyrst og
þekkti hana árum saman í tengsl-
um við þann stað. Ég kom oft í
Klaustursel, dvaldi þar jafnvel dög-
um saman, og ég fann aldrei fyrir
því að ég væri gestur. Þeim hjón-
um, Guðrúnu og Jóni heitnum, var
gestrisni eðlileg.
í Klausturseli runnu lækirnir
niður brekkurnar, féð vai’ á beit í
fjallshlíðinni og það var tekið á
móti gestum af áreynslulausri vel-
vOd. Árum saman taldi ég þetta allt
til náttúrulögmála.
Guðrúnar Aðalsteinsdóttir hafði
óbilandi áhuga á mannlífinu; áhuga
á því að kynnast fólki og fá sjálf að
vera tO og lifa lífinu eins og stoltum
og fullgildum einstaklingi ber. Hún
var fluggreind kona. Hún sótti sér
húsmæðramenntun og vann fyrir
sér árum saman sem húsmæðra-
kennari og mötuneytisstjóri. Við
vorum samtíða nokkur ár við
Menntaskólann á Egilsstöðum, þar
sem hún rak mötuneyti, og þá gat
ég ekki annað en hugsað að hefði
Guðrún verið á skólaaldri þegar sá
menntaskóli tók til starfa hefði hún
skotið flestum skólasystkinum sín-
um ref fyrir rass. Tímamir voru
hins vegar aðrir þegar Guðrún var
ung. Þá þótti ekki sjálfsagt að kon-
ur spreyttu sig á menntabrautinni.
Það þótti ekki einu sinni sjálfsagt
að konur á aldri Guðrúnar tækju
bflpróf. Guðrún frænka mín lét það
ekki stöðva sig, tók sitt bflpróf og
keyrði stóráfallalaust út um allar
trissur í mörg ár. Hins vegar tók
hún prófið seint og þess gætti
nokkuð í ökulagi. Vafalaust hafa
hinir og þessir karlar látið þess
getið við Guðrúnu að hún æki ekki
á réttan hátt en ég sat einu sinni í
bflnum hjá henni niður Jökuldal og
það hvarflaði ekki að mér að bjóða
henni að keyra. Við spjölluðum um
aUa heima og geima eins og við
vorum vön og eftir klukkutíma
akstur lítur Guðrún á mig og segir
áhugasöm: Hvers vegna ertu ekki
hræddur í bfl hjá mér? Hvers
vegna ætti ég að vera það, spurði
ég á móti? Það verða yfirleitt allir
karlmenn skíthræddir þegar ég
sest undir stýri, sagði Guðrún
íhugul og svo ræddum við það ekki
meira því hvomgt okkar hafði mik-
inn áhuga á þess háttar aumingja-
skap. Ég hef hins vegar aldrei get-
að gleymt þessu litla samtali því
það sýndi mér hve erfitt ýmiss
konar fordómamenn gátu átt þegar
Guðrún Aðalsteinsdóttir var ann-
ars vegar. Ástæðan held ég
kannski að hafi verið sú að fordóm-
ar þrífast á kjarkleysi en Guðrún
frænka mín skildi það orð aldrei
sérlega djúpum skilningi. Hún
þorði alla tíð að velja skoðanir sín-
ar sjálf, hún starfaði árum saman
að stjórnmálum og var um sinn
burðarás Alþýðubandalagsins á
Egilsstöðum.
Þegar við Dagný, kona mín,
komum að Menntaskólanum á
Egilsstöðum, með ungan son okk-
ar, var Guðrún þar matráðskona og
tók á móti þessari litlu fjölskyldu
eins og hún ætti í henni hvert bein.
Þar störfuðum við í þrjú ár. Ég
held að hún hafi þekkt alla nem-
endur í skólanum með nafni og ég
veit að aragrúi unglinga sem var að
heiman í fyrsta skipti átti í henni
traustan vin, eins konar íhlaupa-
móður sem hægt var að leita til ef
menn vantaði matarbita, bjartsýni
eða kjark. Guðrún var foreldrum
sínum ómetanleg þegar þau fluttu
á elliheimilið á Egilsstöðum. Hún
vakti yfii’ þeim og studdi þau af
einlægni fram á síðustu stund.
Börn Guðrúnar eiga það sameig-
inlegt að bera lífsviðhorfi móður
sinnar fagurt vitni. Með þessum
greinarstúf langar mig til þess að
flytja þeim, mökum þeirra og börn-
um samúðarkveðjur okkar Dagnýj-
ar, sona okkar, Snorra og Árna,
móður minnar, Sigurbjargar Jó-
hannsdóttur og manns hennar,
Árna Guðjónssonar.
Kristján Jóhann Jónsson.
Skilafrestur
minning-
argreina
EIGI minningargrein að birtast
á útfarardegi (eða í sunnudags-
blaði ef útför er á mánudegi), er
skilafrestur sem hér segir: í
sunnudags- og þriðjudagsblað
þarf grein að berast fyrir hádegi
á föstudag. í miðvikudags-,
fimmtudags-, fostudags- og
laugardagsblað þarf greinin að
berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyi’ir birtingai’-
dag. Berist grein eftir að skila-
frestur er útrunninn eða eftir að
útför hefur farið fram, er ekki
unnt að lofa ákveðnum birting-
ardegi. Þar sem pláss er
takmarkað getur þurft að fresta
birtingu greina, enda þótt þær
berist innan hins tiltekna
skilafrests.
HERDIS
SIGTRYGGSDÓTTIR
+ Herdís Sig-
tryggsdóttir
fæddist á Hallbjarn-
arstöðum í Reykja-
dal í S-Þingeyjar-
sýslu 13. febrúar
1906. Hún lést á
Sjúkrahúsinu á
Húsavík 23. septem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Helga Jóns-
dóttir og Sigtrygg-
ur Helgason. Herdís
var yngst af níu
systkinum sem öll
eru nú látin en þau
voru Björn, Örn, Helgi,
Tryggvi, Gerður, Hreinn, Vagn,
Sigrún og Herdís.
Herdís ólst upp og starfaði
lengst af í Reykjadal þar sem
hún var ljósmóðir um árabil.
Herdís giftist árið
1943 Karli Jakobs-
syni, f. 1.12.1901, d.
27.1. 1986. Þeirra
börn eru: 1) Hreið-
ar, f. 16.12. 1944,
kvæntur Jóninu Ár-
nýju Hallgrímsdótt-
ur og eiga þau fjög-
ur börn. 2) Helga, f.
28.8. 1948, gift Þóri
Páli Guðjónssyni og
eiga þau þrjú börn.
Herdís og Karl
bjuggu fyrst á Hall-
bjarnarstöðum í
Reykjadal en lengst
á Narfastöðum í sömu sveit. Ar-
ið 1972 fluttust þau til Húsavík-
ur og áttu heima þar síðan.
Utför Herdísar fer fram frá
Einarsstaðakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Mig langar í fáeinum orðum að
minanst ömmu minnar Herdísar
Sigtryggsdóttur. Þegar afí og
amma hættu búskap fyrir aldurs-
sakir fluttust þau úr Reykjadaln-
um til Húsavíkur fyrir ríflega ald-
arfjórðungi. Amma var hlý kona og
mátti ekkert aumt sjá. Heimili
hennar og afa var ávallt opið fyrir
ættingjum og vinum og þar var
mikill gestagangur. Mér eru minn-
isstæðar heimsóknir okkar systk-
inanna á Túngötuna. Þangað kom-
um við iðulega að loknum skóla-
degi, ýmist saman eða hvert í sínu
lagi. Þar var ekki komið að tómum
kofunum. Dúkur var breiddur á
sporöskjulagað eldhúsborðið, kakó
hitað og síðan var hverri kökusort-
inni af annarri raðað á borðið:
ískaka, hraunkaka, piparkökur,
sykurkökur, skyrkökur o.s.frv:
Þarna sat ég stelpuskottið og
drakk heitt kakó úr hvítum bolla
og raðaði í mig kræsingunum. Þeg-
ar amma var búin að bera á borð
settist hún niður og sagði sögur
eftir pöntunum. Hún kunni
ógrynnin öll af sögum og vísum en
sagan um Stjörnuauga og átján
barna föður í álfheimum voru í sér-
stöku uppáhaldi hjá mér. Hún
hafði líka sérstakt lag á að segja á
ljóslifandi hátt frá atburðum sem
hún hafði upplifað á árum áður.
Amma hafði átt viðburðaríka en oft
á tíðum óblíða ævi. Hún starfaði
sem ljósmóðir á millistríðsárunum,
oft við erfiðar aðstæður. Hún sagði
okkur frá því þegar hún gekk á
gönguskíðum um hávetur, oft lang-
ar leiðir, til að sinna konum í
barnsnauð og þegar hún astoðaði
héraðslækninn við uppskurð á eld:
húsborðinu í læknisbústaðnum. í
kjölfar einnar vitjunar til sægur-
konu fékk hún mænusóttina sem
lamaði annan fót hennar og bar
hún þess merki alla ævi. Hún var
farsæl í starfi en ljósmóðurstarfið
lagði hún á hilluna eftir að hún hóf
búskap með afa og eignaðist sín
böm.
Amma var af gamla skólanum og
setti hún óneitanlega sitt mark á
uppvöxt okkar systkinanna. Hún
var ófeimin við að leggja mér og
systkinum mínum lífsreglurnar og
reyndi að kenna okkur dygðir og
góða siði. Ég mun ávallt búa að
þeim gildum sem hún amma mín
innrætti mér. Það verður óneitan-
lega tómlegt að koma heim til
Húsavíkur um þessi jól og hafa
hana ömmu ekki hjá okkur en ég
er viss um að henni líður vel þar
sem hún er núna.
Herdís Hreiðarsdóttir.
MAGNÚS MÁR
BJÖRNSSON
+ Magnús Már Björnsson
fæddist í Reykjavík 10. júní
1978. Hann lést af slysförum 9.
apríl siðastliðinn og fór útför
hans fram frá Háteigskirkju 19.
apríl.
Það fallegasta sem minningin
um þig segir mér er það að þar
átti ég góðan frænda. Þegar ég
var að koma í heimsókn í Birkihlíð
þá mætti mér lítill frændi minn
með sinn fótbolta og þá tók ég þátt
í þeim leik. Þá var minn litli vinur,
bæði frændi og ekki síst vinur.
Magnús var yndislegur og fallegur
drengur og það sem prýddi Magga
var hvað hann var góður við alla,
bæði menn og málleysingja. En öll
erum við Guðs börn Maggi minn.
Ég vil að lokum þakka þér,
frændi minn, þær fallegu stundir
sem við áttum saman þegar þú
varst lítill. En nú ertu orðinn full-
orðinn og kominn á nýjan stað þar
sem þér verður falið annað hlut-
verk, og veit ég það að þú leysir
það vel af hendi eins og allt sem
þú tókst þér fyrir hendur. Guð
blessi minningu þína elsku frændi
minn.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Þinn frændi
Ómar.
+
Elskuleg dóttir okkar og systir,
RÓSA JÓNSDÓTTIR,
sem lést miðvikudaginn 22. september, verð-
ur jarðsungin frá Langholtskirkju mánudag-
inn 4. október kl. 13.30.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaðir, en
þeim, sem vilja minnast Rósu, er bent á Barna-
spitalasjóð Hringsins.
Jón Hrólfur Sigurjónsson,
Guðrún Erla Sigurbjarnadóttir,
Daði Jónsson.
*