Alþýðublaðið - 17.08.1934, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGINN 17. ágúist 1934.
AtÞ.ÝÐUBLAÖlÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
1)AGBLAÐ 0G VIKUBLAÐ
Ú T G FANDI.
ALÞÝÐUFL.OKK J.RINN
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 —10.
Símar:
1000: Afgreiðsla, auglýsingar.
01: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
1002: Ritstjóri.
1003; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
1005: Prentsmiðjan
Ritstjórinn e til viðtals kl. 6 — 7.
Borgarstjórinn leitar
á náðir ríkisstjórn-
arinnar.
REYKJAVÍKURBÆR hefiT ár-
aingursiliaust lieiitað fyrir sér
lum láin í bönkunum til þes:s að
gieta lagt það fé fram tiil atvininU1-.
bóta, isiem fjárhagsáætlun gerði
,ráð fyrir. Þannig er þá komilð
trausti. bæjarins, þar sem íhald-
ið ætíð befir ráðið lögum ,og
lofum.
Þieir sömu mienn, sem sífelt
hafa deilt á fjármáilastjórn rííkis-
in:3, og talið að það eitt mætti til
varinaðar verða fjárhag þesis, að
leggja hanin í hendur þeim háu
herrum, sean mestu ráða um
stjórn Reykjavíkur, hafa nú siglt
fjárhag bæjarins svo gensamliega
í stnand, aö bankarnir neita um
bjriáðabirgðarlán og gerast jafn-
vél ,sv*o djarfir að rninna fjár-
málaspekinga borganinnar á van-
skil v,ið það tækifæri.
Þega'r í mauðirnar nekur er
teitað til ríkíststjórnarinnar, þrátt
fyrjr marig'Cndurteknar yf-
irlýsingar rlraUisins um hversu
hraiklega ,sé komið hag ri*ki,si)ns
fyr,ir óviturlega stjórn annars
vegar iog hins vegar yfirlýsiingar
Um góða fjármálastjórn og góð-
an fjárhaig Reykjavíjkur.
Atvinnumálaráðherrann hleyp-
ur undir baggann.
Haraldur Guðmundssion at-
vinnlumiálaráðherra brást að sijálf-
Sögðu vel við hjálparbieiðni borg-
arsitjórn,air. Því ríkisstjárnin álít-
ur þáð siitt hlutverk, að bæta
eftir föngum úr því ægiilega at-
vinnuteysi, sem stjórnleysi í-
haldsins hefir leitt yfir Reykja-
vík.
Rábherrann befir því útvegað
bænium lán hjá Landsbankanurn;
að upphæð huindrað þúsund krón-
ur og greitt það sem eftiir stóð
af því fé, er rikiniu bar að leggja
Æram til atvinnubóta í bæmuml
Er því trygt, að atvinnubóta-
vinna getii •haíilst nú þegar.
Það ísklilyrði fylgir hjálp ríliis-
iinisi, að alt það fé, sem hún hliuti
ast tii um að' bærinn fái, veirði'
niotað til atvinnubóta, en ekki til
end'u'ngrei'ðislu á lednhverjum hl'uta
þess fjár, sem hærjn;n hefir þeg-
ar igreitt til atvi'nnubóta. Sami-
kvæmt þessu verður þvi variíð
miitnist 234000,00 kir. í þiessu skyni;
en borga'rstjöri tielur, aö ekki sé
eftir af því fé, sem áæitlað var;,
miaira ein 122 000,00 kr., iog er
feienin|il|egt, að íhaldiíð befði láiti'ð!
Sambavadið við
Dani og samviiina
Nofðnrianða.
Prófessor Siguröivr Nordal
raeddi n*okkuð um þáð’ í útvarpið
í vetur, siem sjaldan heyrÍBt nefnt
jnú á timum, en það ier samband
Islands og Danmierkur.
Leiiddi hann rök að því, að
engiinn ávinningur myndi verða
að því fyrir ístendinlga að ,slíta
siambándii'nu, og mun alt, sem
hánin ságðfi* um það, hafa veriið
hverj-u orð'ii saniniara.
Aítur á mótii mumum vér ekki
betur en hoinum hafi mieð öllu
láðst að Iieilða likur að því, hvað
þá rök, að vér mundum daí'ða
hið miinsta tjón af, að þessu sam-i
bandi yrði slitið, enda mun það
vera næsta torvelt.
Saunloiikurinn er sá, að hið
stjórnarfarslega samband voit
válð Dani er gersamlega þýðingar-
laust fyrir báðar þjóðirnar frlá
sjónarmilði nútímiamanna og á
€(kkii Mn|n miinlsta rétt á sér.
Nokkur vottur um þýðángarteysi
þesisa máls er þaÖ, að ummæJli'
Sí|gurbar Nordal vöktu enga eftir-
takt né hræringu í landinu nema
þá, að Siigurður Eggerz fann auð>-
vitað ástæðu til að sjóða upp
sjálfstæðissúpu isína sem hituð
van fýriir 1918 lOg svo oft þynit
og upphiituð næistu árin þar á
eftir, enda nú gersamlega bragð-
lauis lonbjiið'.
Yf.i.rteitt hljómuðu þessar umw
jræður í |eyrum vor, nútimamanna,
eihs og að þar ræddist tveir við,
upprfisnir úr gröfum sílnum eftijr
að háfa leg'i'ð þar án þesisa að
heyra lúðuritnn gjajlia: i 20—30 ár.
Sýn|i(siborn af því, hvejrnig lif-
andi' menn ræða um sambönd og
siamviininiu þjóða á milli — skylcL
ra þjóða, nágrauna þjóða — birt-
ist á öðrum stað hér í blaðinu,
þar isem er grein Ole GoJbjörnsen
um verzlUnarpóliiltíislka og planr
ölkiohomiisika samvinnu Norður-
landa.
Golbjörnisen virðir oss ekki þesis
áð teJjá oiss hiina fjórðu Norður-
landaþjöð, sem er vorktón, þeg-
ar islílk álvörulnál eru rædd.
Vér erum letkki fjóiiða Norður-
landiaþjóðiiin og gerum ekki
kiröifu tiiil að vera það, niama í
skálaræðum eða í sambandi við
leliinhvlem 'hégómáskap.
Nú er komiinn tími til að
breyta um stefinu. Engin Norðuiv
landaþjóðiin er sj;á|í’M sér leins ó-
nóg, viðsfeiftalega séð og islend-
liinlgar. Og viislsuTejga munium vér
geta átt viðskiftasamteið með
Norðuirilandaþjóðunum þremu’r tiil
gágnikvæmra hagsbóta á marigain
hátlt. Þegar AlþýðUfllokksstjórn
héfiir tekið við völdunum hér,
verðuri öllum Noriðurilándaþjóðun-
þar við sitja um framlag á þiessu
ári'.
Að lokum krefst ráðuneytið
þesisi, að því verði látnar í té
upplýsiiugar um hvaða verk verði
filamkvæmd í atvinnubótav i nii u,
og áskilulr sér rétt tiil ílilutunar.
Eiu þietta Sannarlega oirið í .tíma
töliuð, þvi það er alkunna, að
framkvæmd atviinnubótaviinnu i
bæinium befir verið þannilg, að
en|gum gæti komiÖ sllíkt tiT hug-
ar, sem lekki er haldíinn af hnejjnmii
ihaldsiblliíndini. Skal ©kki nlánar far-
jiíð' út í það að sinni. S.
Verzlunarpólitísk og planöko-
nómisk samvinna Norðurlanda.
Eftir Ole Colbjörnsen.
Ininan verkamatmabreyl'ingar-
iunar héfir á síðlari tímuim ali-
méfcilð veri'ð rætt og ritað um(
aukna iskynsamlega iog skipu-
lágða fjárhagssamvitnnu milli
Nioriðuiriandaþjóðanna þri|ggja.
Þqgar Alþýðufliokkuriinn heflr
taMð við stjórninn’i í Noiieigi og
jáfn)abarmie,njn ráða yfíir öllum,
Niorðurlöndum, mun ekki' lí'ða á
löngu, unz mál þetta fær prakt-i
Iiska þýðfingu.
Uta nríkisr á ð herrar Dana og
Svía, Munch og Sandler, hafá ný-
vei|iið lát’i’ð til sí'n heyra um þetta’
efnli. Mælt er, að fyrar Ijjggi á-
kveðnar áætlanir um nánara
verzluharsia'mbönd landanna. og
,samieii|gfijnlieg.a afstöðu þeirra út á
v8ð. UtanriíiMisráðbarra Noriegs,
Miowflinickel, hefir látið sivo uní
mœlt við danisfct blað, að hann
,sé fylgjandi' nánari samvinnju, ein
talur að hún eigi að grundval'lást
á framtafcá ei'nsitaklingsiins og
eiigi atvinnufyriritæM hinná ein-
stöfcu landa að eiga forgönguna,.
Afstaða Mowiincfeels er auðsjá-
anlega alt an;nað en það, semi
vafeir ifyiiri Döuum og Svíum.
Nánanii samvinna milli íyriría kja
lelilnlstakna manna er út af fyrfiri
scg ekki verzlunarp'óJdltíiskt máJ.
Það verður það ekki fyr en
griundvölluninn er lagöur mieð'
breyttrii verzlu na rsa mninga - iog
miillliirijkja-pólitík.
H ö,fuðþ rö'Skul duriinn fyifir auk-
Éinnfi fjáírhagssamvinnu mdlli Norð-.
uliilandanina er hið riikjandi fyri|r-
komiulag á verzluniarsamniilngum
landa á miJifi, sem er gru;ndval!laði
á 'SfciJyriðlislausum „beztu kjöruim“.
Alt er stirðnað í þesisu formil
Góða inágranna og vi'ni og beztu.
viíðislklilftamenn getum vér ekki lát-
ið siæta betri kjörum ien slæma
vliiðskfif'tamenn eða oiss ógeðfeldar
þjóðliir, svo sem t. d. Þjóðverja.
Þetta fyrirtoomulág ier í rauninni'
úrelt iorðíið og verður að' ger-
brjeytast. „Bieztu kjöniin“ verður
að tákmarka t. d. mieð sérstök-
um vii'Öa ukasfci 1 y r ö u m í verzTUni-
arsiamniingum vorum, um ná-
Hún mun einnig líta á það frá
sjónarmiði friamleiðsJuhnar með
táilTiti tsiil þesis, að sem allra fliest
fólk fáii atvinniu og nái að hafidá
henni Það liggur þanniig í augum
uppfii, að efcki getur orðið urn
ne’iina þá skipun að ræða er t. d.
skuldbiindi Norðmen'n tjLl að kaupa
dansfcár landbúnaða'rvöirlur eða
tiil að halda áfram aö láta byggja
(slkip síin í Danmörku eða Svíþjóð,
meðan ■ skipasmiðir vorir sitja
aUðum höndum og verða þurifa-
menin. Og þetta munu dansikar
og isæniskar A1 þ ýðufl-okksstj óriníir
viissiuliega s'MIja.
H'in fjárhagsítega samvi'nina
varður í 0ðli sínu önnur ioig mu,n
bfilritast í nýjum búningi, er um
það variður að ræða, að grund-i
valfiá hana á þjóðnýtri „plan-
öfeoniomiir allra Norðurlanda.
Einikum hygg ég, að efling iðn-
aðarims eftir fyrir fram gerlðrií
víismdategri áæCun fyrir öll Norð-
urilönd mumi hafa stóifeositl'ega
þýðin.gu. Um þetta segir svo
meðal anuars í hinni niorsku 3
una áætlun; Um iðnaðarvörur, svo
sem t. d. bifreiðir ritvélar og
railknling.svélar o*. fl., þar siem stór
uýtízfeu verksmiðja er fíær um
að siiinna þörflum allra þifiiggja
landanina, getur það orðið hag-
(fevæmt, að skiíta þessum iðnaði!
á miJIii landanna, þannjig, að eitt
land verði látið fást við að f;ram(-
lei'ða leána vörutegund til sölu í
löindunum öllumi, og falli hæfi’-
legur hdut'i iðnaðarframlieíðsTunn;-
ar á hvert einstakt land. Þetta
e;r óframlkvæimantegt, rnema umi
það séu geröir nákvæmiir verzl-
unar- og v.i'ðsfeMta-samniinigar, og
þéjir verða að vera svo, úr garðii|
gqrðiri, að þeir feomi ekki í hága
v'ið aðra verzlunarsamninga. Ef
al'lur innfiUtninlgurihn verður að
miikTu leyti í höndum ríkisiins í
öllum þremur löndunum, verð-
ur þiejita alt auðvitað mlikfiu auð-*
veldara.
Verzlunarsamvinna NioirðUrianda
út á við getur einnjlg orðið all-
þýðilngarmilkil, þó að úr því
Þetta er lefin af ástæðunum til
þess að Osló-samningurinn hefi'r
lakkfi 'Oi’ðið að nieinu gagni, og er
'éiinis oig hann hafi aldriei veri'ð'
gerðiur.
Vér verðum að sjá oss fyrir
nauðsy n Tegum verzlunarp ó iitísk-
um viopnum með þvi að gerbreyta
oig skapa að nýju tolla- og utan-
riikisverzlunar-pólitík, og vér mieg-
um ekki hika við að nota þessi
vopn, Fyrst og fremst verðuimj
vér að snúa þeim gegn Þýzka-
landi. Verzlunarisaminingar vori|r
og aðrjri 'Sam’ningar víð Þýzka-
land bafa að sumu leyti verið!
'SÍkripaleikur. Afleiðingarnarr eru
þæ:r, að Þjóðfeerjar verða æ fnek-
ari í kröfum, Þeim hefir sfeilist,
að þeir get,i boðtð „die dummen
Norw'egier" hvað sem er.
Gera má ráð fyrir, að samkomu-
lag |um að Niorðurlönd standi
'samau í yiðsMftum út á. vii'ö,
hafi fyrst og frems.t í för mieð
isér vfðtæka verzlulnárpólitíska
deiJu v;ið Þjóðverja. ÞjóðvierjUm
verður að þröngva til að kaupa
mieira a;f o*ss, fyrir fé það, er þieife
afla sér með hiuni miklu sö-lu
iönaðarvarnings til Noriðurlanida.
Og fáist þeir ekki til þess, verða
þeir að sætta sig við afIeiðingL
amar. Hótanir Þjóðverja getum
vér látið oss í léttu rúmi liggja.
Þjóðverjar eru miklir í munnijn1-
um, en þeiir munu hliðra sér hjá
verzlunarstríöii við Niorðurllöndiín
þrjú, ef þau standa fast samán.
(Eftir Arbejderbladet.)
Alt af gengur það bezt
með HREINS skóáburði.
— gljáir afbragðs vel. —
Amatðrar!
gnaniná vora og gagnkvæm viðn
stoifti. Þetta kostalr tíma 1 og
íýríiirhöfn, en Alþýðufiokksstjóiin
kemst letoki' undan því að Játa
þetíta mál tfi'J. sin táka. ,
Vitaskuld mundi slík br&yti|ng
rijða í bág við hinia gömlu frií-
verzlunárstefnu, en verðia fyrsta
spiOiriið í þá átt að ; undirbúá
jariðvegiám fyrar framtíðar-
„planiötooínomi" Norðurianda. Það
er því ekki' að undra, þó að Mo-
wiinckel sié svarinn óviniur silfkr-
ar þróuniar og reyni að gera þietita
alt að atvtiinjníufyririfcækjapó'Iítiíík
eilnistakra; manna í sitað þjöönýtr *
ar utan/riíjkliisveTzlunarp óJátíkuxi.
Verikamániniahrieyíingiin getur
lelkki og vill ekki láta sér nægja
að takmarka siig í þessu 'efnii
megii ekki ofmíkið gera. Alt er
Undir því komið, bverja griund-
vallurafstööu stjóriniirnar taka. Ef
yfirleitt verður haldi'ð áfriam að
neka friívierzlunarpóTitik, eru þrjári
lvuglausar stjóraijri efeM stórum
styrfeari e;n ©iu.. Ef aftur á móti(
qr tekin upp virfe verzluuar-
pólitik á gruindvelli gagnkvæmrá
viðsfeifta, eftir því sem starifs-
sferá Alþýðufliokksins geriir ráð
fyrir, er edin Alþýðuflokksstjórn-
oift alt að því eiihs vel fær um
að friamkvæma síjna pólitík eins
log þrjár stjíóriniir í félagi.
Framköllun, kopiering og
stækkanir, fallegar og end-
ingargöðar myndir fáið
þið á Ljósmyndastofu
Sfenrðar Goðmnndssonar
Lækjargötu 2. Sími 1980.
Trúlofiioarhringatá'
alt af fyriiliggjandi
Hapaldnp Hagan.
Simi 3890. — Austurstræti.
Bezt kaap fást í verzlaa Ben S Þórarlnssonar
yið verzlunarhliö þessa mális.
um stjónmð af jafnaðarimiöninum.
Þá fynst getuim vé:r tekið þátt í
þetói samvinnu, sem Golbjöirw-
seu riáðgerir milli N*o.rðmaTma;,
Dama oig Svíá. Og þá fyrst niuiri
um vér heiiita fjórða N'orðurlanda-*
þjóðm io*g oem það. — «.
Sanmur,
allar stærðir, kominn aftnr. Sama
iága verðið.
Málning og Járnvðrnr,
sími 2876, Laugav. 25, sími 2876,