Morgunblaðið - 19.12.1999, Side 24

24 B SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ír
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Þorsteinn Eiríksson, „Steini Krúpa“, er kunnur
trommuleikari og tónlistarmaður. Hann hóf að spila
með danshljómsveitum snemma á fímmta áratug ald-
arinnar. Þorsteinn er rúmlega sjötugur og spilar
nú með ýmsum hljómsveitum og við ýmis tækifæri,
aðallega þó djassmúsík. Ólafur Ormsson ræddi við
Þorstein um liðin ár og skemmtileg atvik á löngum
tónlistarferli.
Frá (ljasshátíð á Egilsstöðum. Frá vinstri Þorsteinn Eiríksson, Guðinundur Steingrímsson og
Skapti Ólafsson.
ORSTEINN Eiríksson, trommu-
leikari og tónlistarmaður, á lang-
an feril að baki í tónlistinni. Hann
var trommuleikari í ýmsum
helstu danshljómsveitum lands-
ins hér fyrr árum. Hann þótti einn besti
trommuleikarinn á fimmta og sjötta áratug al-
darinnar og er reyndar enn í hópi þeirra
fremstu. Um árabil var hann með eigin hljóm-
sveit í Sigtúni við Austurvöll.
Þorsteinn Eiríksson er af þeirri kynslóð
tónlistarmanna sem hófu að spila á danshús-
um í Reykjavík og á landsbyggðinni í byrjun
fimmta áratugarins. Hann hefur spilað með
öllum helstu tónlistarmönnum landsins í rúma
hálfa öld.
Tónlistin er stór hluti af lífi Þorsteins og
varla líður sá dagur að hann setjist ekki við
trommusettið og spili t.d. fyrir djassáhuga-
menn á Múlanum eða æfi sig í íbúð sinni í
Álftamýri í Reykjavík. Guðmundur Stein-
grímsson, „Papa djass“, vinur Þorsteins í ára-
tugi kemur nánast daglega í heimsókn og lem-
ur húðirnar með Þorsteini og ibúðareigendur
í stigaganginum eru svo tilitssamir að þeim
þykir ekki nema sjálfsagt að gömlu brýnin fái
útrás í tvo til þrjá tíma að degi til fyrir sam-
eiginlegt áhugamál, tónlistina og trommuleik.
Þorsteinn er meðalmaður á hæð, grannvax-
inn, gráhærður. Það sem öðru fremur einn-
kennir Þorstein er glaðværð og kímni, það er
ávallt stutt í hláturinn hjá Þorsteini Éiríks-
syni. Þegar hann minntist liðinna ára hafði
hann greinilega ánægju af að rifja upp kynni
sín af samstarfsmönnum í danshljómsveitum
fyrri ára.
Bernska og mótunarár
Við sátum í stofu á heimili Þorsteins. Úr
hljómflutningstækjum komu ljúfir djasstónar,
upptaka sem fram fór í Ríkisútvarpinu,
stúdíói tólf fyrir örfáum árum með kvartett,
^ sem skipuð var Óskari Guðjónssyni á tenór-
saxófón,- Jóhanni Kristinssyni á bassa, Ólafi
Stozenwald og Þorsteini Eiríkssyni á tromm-
ur.
„Ég er fæddur á Bakkafirði, á prestsetrinu
á Skeggjastöðum, 3. mars 1927. Ég var hjá
prestshjónunum til sjö ára aldurs að ég flutti
suður til Reykjavíkur til foreldra minna. For-
eldar mínir voru Eiríkur Þorsteinsson og
m Ingibjörg M. Pálsdóttir. Móðir mín dó þegar
ég var átta ára. Við erum þijú alsystkinin og
ég á tvö hálfsystkini. Foreldrar mínir fluttu
snemma suður og ég ólst upp hjá prestinum,
séra Ingvari Nikulássyni.
Attu ekki einhverjar bernskuminningar frá
prestsetrinu?
„Ég man nú kannski ekki margt frá þessum
löngu liðnu árum. Ég man að ég hafði það af-
skaplega gott og það var jafnvel dekrað við
mig af prestshjónunum. Ég var þarna í sveit á
sumrin alveg fram á unglingsár og á margar
góðar endurminningar þaðan. Það var bú-
skapur þarna og eitthvað af vinnufólki en
þetta var ekki stórbýli, nokkuð af sauðfé, en
varla meira en þrjár, fjórar beljur.“
Hvenær kviknaði fyrst áhugi þinn fyrir tón-
list?
„Sex eða sjö ára var ég byrjaður að spila á
munnhörpu. Móðir mín spilaði á orgel ýmis
danslög sem ég spilaði síðar á munnhörpu.
Síðar fór ég að spila dægurlög sem ég heyrði í
útvarpinu. Þá spilaði ég lög eins og Jósep,
Jósep, bágt á ég að bíða og ýmsa gamla slag-
ara sem ég lærði í danslagatímum í útvapinu á
laugardagskvöldum. Þessi lög var ég að spila
meira eða minna þar til ég var orðinn tólf
ára.“
Tók þá ekki við grunnskólanám eftir að þú
fluttir til Reykjavíkur?
„Jú, ég lauk barnaskólaprófi tólf ára. Ég
byrjaði að vinna mjög snemma. Ég var þrett-
án ára þegar ég var ráðinn í vinnu hjá Þor-
birni Jóhannssyni, kaupmanni í Kjötbúðinni
Borg. Þorbjörn var mikill framkvæmdamað-
ur, mjög duglegur og var í áratugi einn helsti
kaupmaðurinn í Reykjavík. Fyrst var ég ráð-
inn sem sendisveinn og síðar sem afgreiðslu-
maður. Ég var við afgreiðslu á heitum mat
sem þá var kominn í búðina.“
Og varstu þá við afgreiðslu í Kjötbúðinni
Borg rétt upp úr 1940?
„Já, á fyrstu árum síðari heimsstyrjaldar-
innar, 1942-43 og einmitt á þeim árum fór ég
fá áhuga fyrir að spila á trommur og þá var ég
byrjaður að fikta í trommum."
Trommaði á viktina
í Kjötbúðinni Borg
Og þá byrjaður að spila eitthvað opinber-
lega?
„Já, og ég hafði spilað dálítið á skóladan-
sæfingum og þá með Steina Steingríms og Óla
Gauk. Ég var alltaf trommandi á viktinni í
Kjötbúðinni Borg og var með tvo gaffla og
trommaði á viktina rétt á meðan ég var að af-
greiða viðskiptavini og sumum þótti ég skrít-
inn unglingur. Þá var veitingahúsið Röðull
þarna beint á móti Stjömubíói og þar var
hljómsveit með ýmsum mjög þekktum hljóð-
færaleikurum. Hljóðfæraleikararnir komu oft
í Kjötbúðina Borg þegar þeir voru að æfa og
keyptu sér mat og tóku eftir að ég var alltaf
trommandi. Þeir höfðu frétt af því að ég kynni
eitthvað pínulítið á trommur. Það var svo einn
laugardag að hljómsveitarstjórinn kom í búð-
ina og sagði: - Jæja, Steini, nú spilar þú með
okkur í kvöld á Röðli! Það vantar trommuleik-
ara! Ég svitnaði köldum svita, ég átti hreint
ekki von því að hann vildi fá mig, unglinginn,
sextán ára, í hljómsveitina. Það varð úr að ég
tók boðinu og ég fékk lánað trommusett sem
hljómsveitarstjórinn átti. Böllin byrjuðu
klukkan tíu á kvöldin um helgar og voru til
þrjú um nóttina. Það var auðvitað góður skóli
að fá að byrja sinn ferlill með þessum frábær-
um hljóðfæraleikurum."
Hvaða lög spiluðuð þið helst þessum árum?
„Það voru lög eins og Im in a mood for love,
Wispering og önnur vinsæl lög frá þessum ár-
um. Mér er það minnisstætt að þarna á miðj-
um fimmta áratugnum var hljómsveit að spila
á Hótel Borg sem ég var mjög hrifinn af,
danshljómsveit Þóris Jónssonar. I þeirri
hljómsveit voru Vilhjálmur Guðjónsson altó-
saxófónleikari, Sveinn Olafsson tenórsaxófón-
leikari, Kjartan Runólfsson á trompet og
Höskuldur Þórhallsson einnig á trompet.“
Trommuleikari með hljómsveit
í Mjólkurstöðinni
í hvaða hljómsveit fórstu svo þegar þú
hættir að spila á Röðli?
„Ég fór að spfia í hljómsveit með Óla Gauk,
Steina Steingríms, Áma Elfari og Helga Ingi-
mundarsyni. Við fórum að spila fyrir tilviljun í
Mjólkurstöðinni þegar hún var opnuð. Bjarni
heitinn Böðvarsson átti að vera með hljóm-
sveit þar, en af persónulegum ástæðum gat
hann ekki byrjað þar, þannig að við spilum
þar fyrstu mánuðina eftir að staðurinn var
opnaður. Þarna spilaði Ólafur Gaukur ekki
eingöngu á gítar heldur einnig á básúnu og
Árni Elfar á klarinett og Steini Steingríms á
píanó. Mjólkurstöðin var einn vinsælasti
skemmtistaðurinn í Reykjavík hér fyrr á ár-
um og meðan við spilum þar var yfirleitt fullt
út úr dyrum. Við spiluðum djass og dansmús-
ík.
Varst þú ekki í hljómsveit með Árna ísleifs-
syni um miðjan fimmta áratuginn?
„Jú. Ég var með Árna í Tjarnarlundi, húsi
sem brann fljótlega eftir að það var opnað og
var í miðbænum, á móti Herkastalanum. Við
spiluðum einnig veturinn 1945-46 á Hótel
Þresti í Hafnarfirði. Ég spilaði með hljóm-
sveit Árna Isleifssonar hingað og þangað um
landið, á skóladansleikjum, á Akranesi, í Bár-
unni.“
Á þessum árum ertu orðinn atvinnutónlist-
armaður. Varstu ekki kominn með fjölskyldu?
„Á þessum árum var ég trúlofaður, en ég
giftist ekki þeirri konu. Ég átti einn son með
henni, Eirík. Ég giftist síðan árið 1960. Konan
mín var Sigríður Konráðsdóttir. Hún dó árið
1982.“
Atvinnutónlistarmaður
Hvað tók svo við þegar þú hættir með
hljómsveit Árna Isleifssonar?
„Þá fór ég að spila með hljómsveit Jans
Moraveks á skemmtistaðnum Tívolí við
Reykjavíkurflugvöll. Þar spiluðum við meðan
garðurinn var opinn. Við Moravek þurftum
oft að fara út á pall þar sem erlendir loftfim-
leikamenn léku listir sínar og við spiluðum
meðan þeir sýndu. Þetta var á fyrstu árum
skemmtigarðsins og þarna kom hljómsveitin
fram öll kvöld vikunnar yfir sumarmánuðina.