Morgunblaðið - 22.12.1999, Qupperneq 38

38 MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SKIPULAGS-
STJÓRI
OG ALÞINGI
ÞAÐ verður að gera þá kröfu til alþingismanna, að þeir
umgangist fólk utan þings og þá ekki sízt embættis-
menn, sem eiga margvísleg samskipti við þingið, af kurteisi
og hófsemd og minnist þess, að þeir einir geta svarað fyrir
sig á Alþingi, sem kjörnir eru til setu þar. Hjálmar Árna-
son, alþingismaður Framsóknarflokks og formaður iðnað-
arnefndar Alþingis, hefur ekki haft sóma af ummælum sín-
um um Stefán Thors, skipulagsstjóra ríkisins, í umræðum
á Alþingi um helgina. Og satt að segja hefur þingmaðurinn
ekki bætt stöðu sína með þeim ummælum í samtali við
Morgunblaðið í gær, að „það þyrfti ekki endilega að vera,
að skipulagsstjóri hefði vísvitandi leynt nefndina gögnum“.
Hvers vegna í ósköpunum ætti skipulagstjóri að leyna
þingnefnd gögnum? Hvaða hagsmuni ætti hann sem emb-
ættismaður að hafa af því? Það er auðvelt að varpa rýrð á
trúverðugleika manna með slíku tali úr ræðustól Alþingis
en þeir sem það gera ættu að hafa í huga að það eru gerðar
miklar kröfur til þeirra, sem hafa málfrelsi í þeim ræðustól
og þeir standa ekki allir undir þeim kröfum.
Það geta að sjálfsögðu komið upp ágreiningsefni á milli
þingmanna og þeirra embættismanna eða annarra, sem
koma á fundi þingnefnda til þess að veita upplýsingar og
svara spurningum. Telji þingmaður sig hafa ástæðu til að
gera athugasemdir við störf embættismanna er eðlilegt að
sá hinn sami leiti skýringa fyrst áður en gripið er til þess
ráðs að veitast að embættismanninum úr ræðustól Alþing-
is. Nema eftirsókn þingmanna eftir athygli fjölmiðla sé svo
mikil, að þeir telji að þeim leyfist hvað sem er til þess að ná
þeirri athygli.
Talsmenn Framsóknarflokksins hafa í umræðum um
Fljótsdalsvirkjun ítrekað lýst þeirri skoðun, að Alþingi
væri hæfara til þess en einn embættismaður, skipulags-
stjóri ríkisins, að leggja mat á það hvort umhverfinu staf-
aði hætta af Fljótsdalsvirkjun. Það má vel vera, að Alþingi
eigi að verða sá aðili, sem gegni því hlutverki, sem skipu-
lagsstjóra er nú ætlað lögum samkvæmt í sambandi við mat
á umhverfisáhrifum. En þá verður þingið líka að hafa
möguleika á að framkvæma þá skoðun í grundvallaratrið-
um. Þingmenn settu sjálfir lögin um mat á umhverfisáhrif-
um á árinu 1993. Þeir komust sjálfir að þeirri niðurstöðu að
skipulagsstjóri ætti að hafa þar ákveðnu hlutverki að
gegna. Þeir ættu frekar að hafa frumkvæði að því að breyta
lögunum, sem þeir sjálfir settu, ef þeir eru svona óánægðir
með þau, en að veitast að embættismanni, sem hefur ekki
sjálfur sótzt eftir þessu hlutverki heldur verið falið það af
Alþingi sjálfu.
FJOLGUN KRABBA-
MEIN STILFELLA
AREIÐANLEGA kemur mörgum á óvart, að ki’abba-
meinstilfellum fari fjölgandi. Sjálfsagt eru flestir þeirrar
skoðunar að einhver árangur sé að nást í baráttu við krabba-
meinið. Þess vegna er ástæða til að vekja athygli á ummælum
Helga Sigurðssonar, sérfræðings á krabbameinsdeOd Land-
spítalans, í samtali við Morgunblaðið í gær. Hann segir:
„Það eru engin áform hér um uppbyggingu til að mæta
þessu. Krabbameinslækningadeildin er í rauninni minni í dag
en hún var fyrir tíu árum og það hefur engin sérstök upp-
bygging átt sér stað á öðrum vígstöðvum. Það skortir á það
hér á landi að gerðar séu áætlanir fyrir framtíðina. Menn vita
að þessi aukning mun eiga sér stað en spurningin er, hvernig
menn ætla að mæta henni.“
Hann bendir á, að í Noregi hafi verið brugðizt við áþekkri
spá með því að gera víðtæka áætlun um uppbyggingu í heil-
brigðiskerfmu og telur Helgi Sigurðsson, að við þurfum að
gera áætlun með svipuðum hætti og Norðmenn.
Krabbamein er erfiður sjúkdómur svo að vægt sé til orða
tekið. Þær fjölskyldur eru margar á Islandi sem hafa séð ást-
vini sína deyja úr þessum sjúkdómi. Það er átakanlegra en orð
fá lýst. Hér skal fullyrt, að mikill meirihluti skattgreiðenda í
landinu vill leggja sitt af mörkum til þess að byggja upp viðun-
andi aðstöðu til lækninga á krabbameini og öðrum erfiðum
sjúkdómum. Það er mikil spurning, hvort ekki sé tímabært að
taka aftur upp kerfi, þar sem ekki fer á milli mála, að fólk er að
borga ákveðna skatta til uppbyggingar heilbrigðisþjónustunn-
ar. Að þessu ættu heilbrigðisyfirvöld að huga eftir þessa um-
hugsunarverðu og skýru ábendingu Helga Sigurðssonar.
Alþingi ræddi trúnaðarskýrslu norska sendiherrans á íslandi ui
Ráðherra segist <
ábyrgð bera á va
veltum sendihen
SIV Friðleifsdóttir umhverfis-
ráðherra sagði á Alþingi í gær
að það væri af og frá að hún
hefði á fundi með norska sendi-
herranum látið að því liggja að sam-
skipti ríkjanna myndu versna ef ekki
yrði af byggingu álvers á Reyðarfirði.
Sagði hún að ekkert í samtali þeÚTa
sendiherrans hefði gefið til kynna að
þetta mál gæti haj't pólitísk áhrif á sam-
skipti Noregs og íslands. Hún sagði að í
skýrslu sendiherrans, sem greint var
frá í Ríkisútvarpinu og norska dagblað-
inu Dagens Næringsliv
í gærmorgun, kæmu
fram vangaveltur
sendiherrans. „Og nú
vilja menn reyna að
gera mig ábyrga fyrír
þeim vangaveltum og
ég frábið mér það,“
sagði Siv.
Við upphaf þingfund-
ar í gær kvaddi Ásta
Ragnheiður Jóhannes-
dóttir, þingmaður Sam-
fylkingar, sér hljóðs um
störf þingsins og gerði
að umtalsefni fréttir af
skýrslu norska sendi-
herrans á íslandi til
stjómvalda í Noregi
þar sem hann fjallaði
um málefni
Fljótsdalsvh’kjunar og
álvers í Reyðarfirði.
Segði í skýrslunni að
Siv Friðleifsdóttir
umhverfisráðherra
hefði sagt að ef Norsk
Hydro drægi sig út úr
fjárfestingum í álveri
gæti það leitt til veru-
legs álags í samskiptum
ríkjanna.
„Ég spyr, eru stjórn-
völd orðin svo illa stödd
í þessu máli að sam-
starfsráðherra Norður-
landa er fenginn til að
óska eftir því við norsk
stjórnvöld að þau beiti Norsk Hydro
þrýstingi í málinu? Eru stjómvöld að
hafa í hótunum við Norðmenn á þennan
hátt?“ spurði Ásta og sagði mikilvægt
að svör fengjust við þessum spurning-
um. Tók Ögmundur Jónasson, þingmað-
ur Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs, spurningar Ástu og sagði hér
á ferðinni fáheyrða framkomu í garð
Norðmanna ef rétt reyndist.
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra sté næst í ræðustól og greindi frá
því að norski sendiherrann, sem þá var
nýkominn til starfa á íslandi, hefði ósk-
að eftir samtali við hana um miðjan nóv-
ember. Samtal þeirra hefði verið vinsa-
mlegt og þar hefði ýmislegt borið á
góma en hins vegar hefði verið rætt um
stjórnmál á Islandi og efnahagsmál með
mjög almennum hætti. „Virkjunarmál
og bygging álvers á Reyðarfirði voru
meðal þess sem þar barst í tal og það er
af og frá að ég hafi í þessu spjalli okkar
látið að því liggja að það gæti haft áhrif
á samskipti þessara frændþjóða ef
Norsk Hydro hætti við þátttöku í bygg-
ingu álvers á Austurlandi," sagði Siv.
Kvaðst hún hafa lesið skýrslu sendi-
herrans og að þar væri haft eftir henni
að ríkisstjómin hefði lagt áherslu á að
ná málinu fram og að ekki væru allir
sammála um þetta mál í þjóðfélaginu.
„Síðan koma vangaveltur sendiherr-
ans þar á eftir og þar er ýmislegt sagt
sem mér heyrist að verið sé að reyna að
snúa upp á mig. En ég ber enga ábyrgð
á vangaveltum sendiherrans og það er
ekkert í okkar samtali og í þvi plaggi
sem ég hef lesið í morgun sem er hægt
að túlka með þeim hætti sem mér heyr-
ist t.d. að fjölmiðlar hafi reynt að gera í
morgun."
Hörð orðaskipti urðu á Alþingi í gær um trún-
✓
aðarskýrslu norska sendiherrans á Islandi um
Fljótsdalsvirkjun sem hann sendi norskum
stjórnvöldum. Siv Friðleifsdóttir umhverfís-
ráðherra sagðist enga ábyrgð taka á vanga-
veltum sendiherrans um pólitískar afleiðing-
ar. málsins hér á landi.
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra frábað sér að þurfa að bera ábyrgð á vangaveltum norska
umræðum á Alþingi í gær um framhald framkvæmda við Fljótsdalsvirkjun
Ásta Ragnheiður Jóhanncsdóttir kvaddi sér hljóðs við upphaf þingfundar í
gær og gerði skýrslu norska sendiherrans á íslandi að umræðuefni.
Gagnrýna upphlaup
stjórnarandstæðinga
Davíð Oddsson forsætisráðherra tók
næstur til máls og undirstrikaði þau orð
umhverfisráðherra að virkjunarmál og
álversmál væru íslenskt mál, ákvörðun-
in og ábyrgðin í málinu ætti að liggja
hér og hvergi annars staðar. Hins vegar
hefðu menn orðið þess varir að and-
stæðingar málsins hefðu gengið á fund
Norðmanna, sent þeim bænaskrár og
reynt að hafa áhrif á þá. Islensk stjórn-
völd hefðu ekki gert þetta, þau litu svo á
að sá þáttur sem sneri að Norsk Hydro
væri eingöngu viðskiptalegs eðlis.
„Verði sá þáttur ekki aðgengilegur þá
verður ekkert mál, það höfum við alltaf
sagt,“ sagði Davíð.
Halldór Ásgrimsson utanríkisráð-
herra kvaðst telja það alvarlegt þegar
því væri haldið fram á Alþingi að íslensk
stjórnvöld hefðu haft í hótunum við
Norðmenn. ítrekaði hann að álverið
væri viðskiptamál milli íslenskra aðila
og fyrirtækisins Norsk Hydro og kvaðst
nýlega hafa átt samtal við norska við-
skiptaráðherrann, þar sem þeir hefðu
farið yfir þetta mál. Hefðu þeir verið al-
gerlega sammála um þessa túlkun.