Alþýðublaðið - 21.08.1934, Blaðsíða 2

3
ÞRIÐJUDAGINN 21. águst 1934.
HANS rALLADA.
Hvað nú —
ungi maður?
Islenzk pýöing eftir Magnús Asgeirsson..
iá, Pinnel'ierg veit pað vei, að þietta var alt öðru vísii hérnia
áöur. En síöan þetta böivaöa lágma'ritstoerfi k'om til sögunnar^
hefir bæði hann og að'riilr mfet kjarkinjn' og trúna á sjálfa sig,
Pyrst í mán'uöimum siláhkast alt af, enda hefir fól;k þá oftaist
einhvier pieningaráð, en, bráðum kemur dagiur — eiða kanusike
tveiir dagar — siera engiinh kaupandi iætur sjá s;ig, og ^iegar
ha'nn gengur siðan hieim frá Mandel um kvöldið, er hann að hugsa
um það, að á mioi]guln verði hann og sikuli selja fyri'r þrjú hundr'-
uð mörk, ti;l þess að komast á réttan kjöl áftur. Á morgun verð
ég að seija fyriir prjú hsundruið mö'rjk, ei' síðasta hugsun ,haii®,
pegar hann hefir boðið Pústser góða nótt mieð kossi og • liggur vak-
and'i í m'yrkrinu. Það >er ekki svo auðvelt að sofna með siíka
hugsun í höfðinu, iog pað er heldur lekki siíðasta hugsunin af
slíku tagi, sam ásæki'r hainn um nóttina.
1 dag verð ég að selja fyri,r prjú hundruð möirk, kveður við í
hugskoti hains, undjr eios og hann vakinar, mieðau hann dnekkui'
morgunikaffið, .meðan hamn er á leiðjkini í búSilna, meðan hanln
gengur inn í ikarlmaniniafattadjeMdiinia: Þrjú hundruð mörk, prjú
hundruð mörik.
Nú kemiur viðskiftamaður Æ, ham viil'l bara fá frakka fyr)i;r
áttítíu möiiN í Ipresta lagi. Pinriebehg dregur fram hvern frakkasnn
eftir annan, mátar pá og Iiætftup? í ijósil hii’faingu síina yfir hverjum
fr,akka, ,sem hann hengijr á manniinn, og pvj hiiífuari' sem hanini
gerist, pví piu'rari verður víðsM'ftayinunin'n á maniniinin. Viesarings
PinnebeiTg rteynfr allar veiðibiieil'iur. Nú rsíym'lr hanin fyriir sér .með
hinu auðmýktarilágasta smjaðri: „Hierrann heíir alveg óvenjuliega
fágaðan snnekk. HieWanum fier alt vel.“ Hann fiininui* hvernig andúð
við.skiftamann'S'ins leiykst stiöiðulgt, en getur pó ekki aninað. Viið-
siki'ftamaðuriinn fer iíka. Hann ætlar að hugsa sig betur um. Pininie-
beirg stiendu'r einm eftir, alveig utan vijö sig og eyðilagður. Hanin
vdit; áð hann hefi'r faiáð viitlaust að pessu ölilu saman, en hanin
gat eikki hagáð sér öðruvísi. Það^var hræ’ðisian, sem knúði hann
áfram. Kvíðinn vegna peirra tiegigja, sem bíða heima, par sem alt er
af ,svo sfoorn'um sikamti og alt veirður að skera við neglur sér.
Hvernig skyl'di pað pá verða pegar — ?
En síðan IkiemuT hjálpiin í gervi Heilbutits, hinis/ bezta drengs af
öilum góðum dneingj'um. Hanin kiemur ótiilkvaddur og segir: „Hverisii
makið, Pinneberg?" Hahn er aldrei mieð nie(i|nar ámiinnáíngar um
pað að fara ö’ðruvísi að 'e;ð|a herða sig; hainn er aldrei mieð mieútit,
WUS í fnæðslutón eins og Jánecíke og herra Spannfiusis, pví að hann
veit vel að Pinmebeng kann að selja, og hanjn veSit af hverju hann *
gietur pað ekki núna. Piumeberg er ekki úr stál'i mé steirni. Pimmef'
berg er deigiur, pegar peir prýsta á hamn og Pjappa að honum,
mrissir hann sína eðlSJegtu mynd, lyppast niður og verður að
kleissu.
alþýðublaðið
Ndi, hánn xriisslir ekki' mióðSinu, hanln nær valdf yfir sjálfum sér
aftur 'Og liifír glaða daga, pejgair hann er alveg.eSjnis og ha,n:n á að
sér og lengim verzllun fer út um púfur1 hjá homulm. Han|n heldurí,
að hann sé búi'nn að vinna bug á kvíðanum.
Yifiirmenníirnir gangu fram. hjá, og skjóta hres'sandi og örvaindi
smáathugasiejmdum jtóll' búðarmannannia um, leið. „Salan gæti nú
gengið svo lítið greiðlegar, herra Pinneberg.“ Eða þá: „Hvernig
stendur á pví, að pér siel'jpð ekíki vaStund1 af dökkbláu jakkafötuira-'
um. Óskið pér amáske eftir því, áð vi|ð sitjum uppi með pau öll
sam.an.“ Næsti búðarmaður ifær sömu ádrepu eða ef til vill aðra.
Þ,áð iesr rétt hjá Hieiilhutt, að maðurinn á efcki að taka mark á slíjku.
Þetta er ekki' annað en beimiskulegur eftirrekstur; peiri halda, að
þietta isé sjáifsiagt eg nauðsiynliegt v:ið eftlijlijtið með sölunni.
' Neji', maður á ekki að taka mark á pessu raiujsi' í peim, en gcitu'r
maður alveg hummað pað fram af sér? Nú hefir P;inneberg til
dæmcis isielt fyriiir tvö h'undruð og fimtíu mö:rk' í dag og þó kemulr
sjálfur 'sfciipulrigriingármje$star1inm, herra Sp.an|nifuss, og segir: „Þéirt
l'ítáð þneytuliega og daufiiega út, herra miinn. Ég vfí' henda yður
á það, að taka yður anierisku afgraiðáliumienmina til fyrinnyndaT,
Þeár ieru nákvæmJiega eims röiskliegir og glaðleigir á' kvöldin pegar
peir hætta og á moiglmana, págar peir byrja. Keep
Vitið pér hváð pað þýtffr. Jæja, farið péi1 pá leiftir pví. Þreytulegur
og daufur söliumáð'uír eru enígin mieðmæli fyii'r meóiná vterzlun. —“
Hann skál'mar á'flram, ein Pinmebierg hugsar — nei, hann
svaiiið iða í höímdujnU'm á sár! En auövitaö hefir hamn hneigt sig og
briosað hævérisklega að vanda og alt sjáJifstraust er rokið út í
véðu'r og virad.
Til leigu 1. október 2 herbergi
og eldhús með öllum þægindum í
góðu húsi í Skerjafirði. Upplýsing-
ar í síma 2758.
Nálægt kennaraskólanum ósk-
ast til leigu frá 1. sept. eða októ-
ber lítið herbergi með miðstöðvar-
hita. Upplýsingar í síma 4414 eða
4476.
Trúðofsiiiag’liFÍmga**
alt af fyriiliggjandi
Haraldnr Hagan.
Sími 3890. — Ausfurstræti.
XXXX>OOC<>DOO<>OOOOOOOOOC«XXXXXXX»<XX>DC^
Smiðjustia 10.
Höfnm fyrirlioiiiaidi
Sfmi 4094.
í öllum stærðum
og gerðum.
EVni og vinns vandað.
Verðið lægst.
Komlð. SJáið. Sannfærist.
Alt tilheyrandi. Sjáum um jarðarfarir sem að undanförnu. Hringið
i verksmiðjusimann. Það mun borga sig.
Virðíngarfylst. pr. Trésmiðaverksmiðjan Rún.
Ragnar Halldórsson.
X>OÖOOOOOÖOÖOOQ<KKK>&ÖÖOÖOO<XX>OOOOOOOÖC&
ÞJóðnýting.
Eftir Ole ColbjiSrnseii'
" I.
Með sampykt hinnar nýju
starfsskrár - Aiþý’ðufl'Okksins
moriska á landspinigá hán(á í fyrra
og með kreppuáætluniinnii frá í
ár er þjóðnýti'ngin aftur orði'n
eitt af höfuðdagskrármálum f ’ofcksr
iins og eitt af helztu úrlausinar-
efnum væmtanliegrar Alpýðú-
fliokksstjórnar. Auðvitað er hug-
takið prengra og betur skilgúeínt
en áður, en að sama skapi raum-
hæfara, nánar hnitmiðað og nær
veruleikanum. Frá pví að vera
stá'sislegur lendir á prumandi raeðu
eða smellin fundarályktun, má
stvo heita, ab pjóðnýtingin og
„planökonomian" sé orðin lifandi
veruleiiki og að hið mikla verk-
éfnái: framkvæmd virkrar jafn-
aðarsfceifnu bíði bráðrar úrlausnar,.
Þannig hlaut petta að fara. ,Því
að ef pjóðnýtingin befði ekki ver-
ið dregin úr skýjunum niður á
jörðima, gátum vér átt á hættu,
að hún yrðii að eilífu lítið annað
ein eimskonar guðfræðilegt hug-
tak iog dauður bókstafuri í st'ejfnufi
skránni.
1 öðrum löndum höfum vér séð
árangurinu af pví, að alpýðu-
flokkarnir hafa með vörunum
svariist undir 100»/o jafnaðarsitefnu
og þjóðnýtingu, heimtað „bylt-
inguna á borðið" o. 'S. frv., e,n i
framkvæmdiinni haldið sér við
„framfærsilulínuna“, félagslega
umbótapóliitík hrns gamla skóla
eða fjárhagsliegt smádútl. Hér
eiga kratar og kommúnisitar óski'l-
ið mái, svo í Englandi seim í
Þýzkalandi. 1 hinu síðarnefnda
landi leiddi petta til skel:fingar
oig toirtímiingar. 1 Englandi olJií
pað .stóT'kostlegum aftiftikipp, siem
menn inú, til allrar hamingju, eru
að niá ,sér eftir,
Það, sem liggur til grundvaillar
fyHir .stefnubreytinjgu pieirri,\sem
átt befir sér stað í verikamanna-
hreyfingu Vesturlanda hin síðústu
ár og einkum hafir biiHst í hinum
nýju. stefnuskrám og starfsáætl-
unum alþýðúflokkanna í Noregi,
Belgíu og nú sí’ðast í Englandi,
ier viðurkienning pess, að nú er
það gersamliega ófær lieið að haf-
ast ekki annað að en að krefjast
dneifdngammbóta„ p. e. aukiínnar
hliutdeildar til handa alpýðu í
pjóðaiiteikjunum, siem menn svo
ráða ekkert yfir. Meðan pjóðar-
tekjurnar, sem ier amnað nafn á
atvinnumagni hvers iands, ukust
jafnt og þétt og einis og af sjálfú
sér, svo sem pærgerðu fram aði ö-
friðnum mliikla — meðan auðmagn-
iið var í uppgangii — va'r ickkigrtfv(ifð'
petta að athuga. En nú, pegar
eúgum blöðum er umað fletta, að
einikaauðmagaið er í h'nígnun, par
sem þjóðartekjurnar rýrna mieð
hverju ári eð|a í hezta falli standa
í stáð, fáum vér engu umpokað
með dreifdngammbótum einum.
Verikamiaiinasamtökin lamast í
framikvæmd. Áður en atvinnurek-
endur og verkamenn ta,ka að deila
u.m .skiftiingu arðsins af atvinnu-
rekstrinum, er hinn sami atvinnu-
rekstur útsoginn af bönkuinum eða
peim eiinokunarherrum, sem leiga
fjármagn pað, sem atvinnufyriir-
tækin .starfa með. Réttmætar kröf-
ur um félagslegar um.bætur svo
sem ellitryggingar, atvininuleysis-
tiyggingar o. s. frv. rekast á
,/gjaldþol ríkisins", og meðan at-
vinniuleysið varir, ver.ður þetta
puingt á metunum, Mörig önnur
dæmi mættis nefna um þessa sjálf-
heldu.
1 örvæntingu sinni yfir pví,
hvernig petta horfir, ætla margip
að hiniu langþreyða marki verðf
náð mieð harðnieskjulegri aðferð-
um eða beinu ofbeldi. Kommún-
dístar og peiwa nótar hefmta all.s,-
herjarvierikföll og uppreiisnir. Alla
og alt á að jafna við jörðu og
gera að engu. En áran.gurinn af
pví yrði sá einn að gefa fas&m:-.
anum verulegt tækifæiri: í Noregi.
Það, að fasisminn er og verður
væntanlíega eiiniskis umkominn i
Nonegi', er ekki milmst því að
þakka, að kommú’niistarnir eru og
verða giersamlega áhrifalausir inn-
an ve;i'|kamiannasamta.kannia, ráða
engu um starfsiemi peirria og hafa
efckii hjna minstu pýði'nlgu,1 í lán.d-
inu fyrjr hina póJ'itísiku próun.
Lausú úr peirri sjálfhejdu, siem
vér vorum komnir í pegar á
fynsfu árum ófriðarins og h.öfum
verið í síðan, er því að eins bugsan-
lég, að gerðar verði tklpúlagspnd-
urbœtufy) á þjóðfélaginu þ. e. rót-
tæk umisköpun á fjárhags- og at-
vi'nniu-málunum. Verkamanna-
hreyfingu V'estur’landa er engin
pöxif Ú að breyta til um aðferðir.
Henni ber aftur á móti nauðsyn
ttl að skifta um takmark. Fjár-
hags- o@ atvi'nnu-pólitík vor vprð-
.ur að bqinast að þeim sikipulags-
endurbótum, að nóg verð'i um at-
vinnu handa öllum og að tekjur
pjóðarinniar aukist að miklum
mun, Þá leysiist alt annað smátt
og smátt og á auðveildan hátt.
Það er sérkenniilegt fyrir komm-
úníBtana og sýnir, hversu stein-
bln'dir jieír eriu iog öfrjóii|r í anda,
að pað, sem peir, fyrst og fremst
hafa ráðiilst á í kreppuálætlun Al-
pýðufllofcksiins, eru kröfurnar um
skipulagsbreytingarnar, um gagn-
gerða umsköpun á fjárhags- og
atviininumálununr, um opinbeit
eftáirlit og pjóðnýtingu.
Hiín voinlausia stefnuskrá eða
„ií:n,a“ ikiomimúniistanjna er: aukin
framfærsla, byltingaveður í Jioft-
ið, allisberjarveifcfall, uppreisn, ajl-
ræði öreiganna. Stiefnuiskrá eða
„l'ina“ Alþýðuflokk'sins og par
með hiinar norsku verkamanna-
hreyfiingar ier: Aukin atvinna,
„planiökonomi", pjóðnýting, lýð-
ræði í stjórnm.álium og atvinnu-
méliuim, frielisi. Þessi stiefna er hag-
fræðliiliega rétt, því að um hana
er unt að safna öllum þorra ail-
menniingiS, paninig, að verkamieini.n
og bændur, iðnaðarmeinn og yé(-
fnæðiingar, svo og milli'stéttirnar
yfimleitt skipi sér að baki áætlúnar
Alpýðufloikiksilns um atvinnu
handa öillurn iog um að sfcipu-
lieggja .ajdan pjóðarbúsikapinin á
gmndvöUi samstarfs og félags-
legra þarfa. Meira.