Alþýðublaðið - 22.08.1934, Blaðsíða 3

MÍÐVÍKUDAGINN 22. ágúst 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
i)AGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKK J.RINN
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 —10.
Sfinar:
1000: Afgreiðsla, auglýsingar.
H01: Ritstjórn (Innlendar fréttir)
H'02: Ritstjóri.
lt)03; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
lí)05: Prentsmiðjan
Ritstjórinn e til viðtals kl 6 — 7.
Ríkiseign á jðrð.
Tíirnda grein samningarina, siem
Alþýðuíl'okkurinn og Framsókn-
arfiiokkurimn gerðu mieð sér, er
þeir gengu tii stjórn armyn dunar,
fjallar um sölu á þjóð- og kirkju-
jörðum, erfðafiestuábúð og jarðá-
kaup ríjkisins.
Gert er ráð fyrjr að sala þjóð-
iog ikirkju-jarða hverfi úr sögunnií,
sett verði iög um erfðafestuábúð
á jarðeignum ríkisins og undir-
búin lög um jarðakaup þess, er
fcomi til framkvæmda í ársbyrj-
uln 1936.
Það er alkunna, að mikill hluti1
jarðia f landinu komst á sínum:
tíima undir yfirráð kirkjunnar.
Konungur ,sló síðan eign simni á
þessar jarðir með siðaskíftu'num,,
en þiegar fsland fékk sjlálfsfoixæði
í fjármálum sínum, urðu þær
eign ríkissjóðs.
Sú stefna var upptekin, að seija
jarðir ríkisins ábúepdum, og er
nú svo komið, að þjóð- og kirkju-
jarðiir munu vera eitthvað um;
300 af ca. 6200 ábýlisjörðum í
landinu.
það meðál anmars hlutverk henn-
ar að samræma vinnunia í hiinum
öðrum stjórnardeil dum, sem fást
við fjárhags- og atvinnu-máJ,
þannig, að ált þjónii sem bezt því
Ihöíuðmarki, ,að sjá öllum fyrir
atvinnu.
Það hefir einnig mikla þýðingu
að finna hentug form fyrir allan
opinberan rekstur. Á þesisu sviði
fékst á árunum á eftir óMðfnn
margs konar dýrmæt reynsla víða
um lönd og þar á mieð|ajl í Nonegi,
t. d. í sambandi við Víneihika-
Söiunia og Kornverzlun ríkiisins.
Um þetta segir svio i „Norsk 3
ára áætlun,":
„Hin mikiu opinberu iðhaðar-
fyrirtæiki verða rekin sem opm-
ber félugojijrk'tiœki (korpórasjón).
Stjórn hvers fyrirtækis hefxr ráð-
stöfunarrétt um alt, siem snertir
iðnaðar- iog verzlunar-fram-
kvæmdir fyrirtækxsdus innan
þeirra takmarka, sem af iðnaiðar-
stjórn ríikisins -veirða sett um
f'ramldðisluna, fjárveitingu til
hennar og söiu. Öllum miinni hátt-
ar fyriirtækjum hæfir bezt hluta-
fiélagiafiorm, og hið sama er að
sieigja um öll hlönduð fyrirtæki
(þar sem t. d. ríkið og leitt eð'a
fleiiri sveitarfélög slá sér saman
við leinstaka menn eða einkafiélög
ura rekstur ákvieðins fy,rirtækis)“.
Auk banka- og lána-starfsem-
innar og nokkurs hluta stórjðnað-
ALÍ>ÝÖUSLáÐIÐ
Nú er svo til ætlast, að breytt
verði 'um stiefnu, fyrst verði tekið
fyrir aila sölu þeirra jarða, siem
í þjóðareign ieru, og síðan hafinn
undirbúnimgur um kaup á jörð-
um til handa ríkinu.
Stefna Alþýðufliokksins í þiessu
miáli e:r sú, að öll jörð, hvort
heldur er í kaupstað eöa sveit,
eigi að vera eign þess opinbera,
en, afniotaréttiurinn sé lelgður á
erfðafestu.
Það er emgum efa bundið, að
eignarréttur einstaklingánna á
jörð er, stór þáttujr í þieim valnd-
ræðlum, sem nú þjá mannkynið
á sviði atvinnumálanna. Hanin
hefir hindrað eðlilega fjölgun
býfa í ,sveitunum, því hin unga
kynslóð hvers tima, sem átti þrá
til að byggja og mema land, en
enga pieninga, gat ekki sezt að
við að yrkja jörðina, því henni
var skift milli einkaeigenda og
ékkert piás fyrir nýyrkjana. Þeir
urðu að ieita til sjávarins.
Við sjávarsíðuna hins vegar
hefir leignaréttur leinstaklinganna
á j'örðinni teitt til hius háskasami-
liega lóðabrasks, sem að minsta
fcosti hvað Reykjavik sneitir er
stór liðiur í óeðlilegii dýrtíð og
hindxun í vegi nýrra bygginga.
Með þessu er þó fátt eitt taliö
af þeim illu aflieiðiaxgum, sem ein-
staklinigsejgn á jörð heíir í för
með sér.
Stqfna Aiþýðuflokksins er:
Landið fyrir alla landsmiemn, —
ríkiseign á jörð, þannig, að full-
nægt verði landmemams þörf og
þrá hinnar ungu kynslóðar hvers
tíma. islanid er nógu stórt fyrir
öll síin börn, og það mun verða
óralangan tíma enn.
S.
50 ára
I er í dag Brynjó'ifur Gísilason,
I Bergstaðastræti 53.
ailins verðuir á næstu á'rum naum-
ast um aðra beina þjóðnýtingu
að ræða en á innfiutnjngsverzluin-
inni og nokkrum hluta skógyrkj-
unnar. Ailur annar atvininunekst-
ur verður látinn hvíla áfram á
eámstakra manna höndum sem
dinkaeign og undi'r dnkaumráð-
um. Hann mun mynda kerfi einka-
fyrirtækjanna, en auðvitað verða
háður hvers konar eftirliti og
nauðsynlegri íhlutun af hálfu
þjóðfélagsins.
í .starfsskm Aiþýðufliokksilnis er
það fast bundið, að ekki verðí
um að ræða þjóðnýtingu á hinum
álimenna landbúnaði í Noregi.
Undantekningu má þó giera um
stórar ianddgnir mieð óræktuðu
en ræktanlegu landi eða illa rækt-
uðu iandi.
„Norsikur landbúnaður mun
íednmig í framtíðimni grundvallast
á d'nkanekstri“ skrifar Jörgen
Dahl f eftirtektarverðri griein,
„Norsk landbúnaðarpólitík og at-
vinnuaukning“, sem birtist nýlega
í tímariti Alþýðuifliokksinis. „Hin
póiitíska viðleitni til þjóðnýtingar
og saminýtiingar mun hér eftir sem
hiingað: ti|i í Nionegi aðallega gera
vart við sig innán landbúmaðrins
í aukáinni samvinnu með fyllra
tilliti tiil þ jóðfé I agshei!l darin nar en
verájð hefir. Grundvöliurinn er
lagður með því sfcipulagi, sem,
þeigar er tiil í stónum dráttum."
Rorleifor á Hólom
sjotagur í gær.
í gær varð Þorlieifur Jónsson
fyrv. alþingismjaður í Hólum sjö-
tugur.
Haran var fyrst fcosinn alþing-
ismaður árið 1908 og sat óslitið
á þingi til 1933, eða í 29 ár, og
hafa fáir ,setið jafnlengi á þingi
og hann.
Þorieifur befir gegnt fjölda
trúnaðarstarfa fyrir sitt sveiitar-
félag og sýslu, og er oflangt að
telja þau upp hér. Hanu var um
skeið formaður þingflokks Fram-
sóknarmianna, og sýnir það traiust
það, er hann naut mieðal félaga
sinma og samherja. Hann befir
verið framúrsfcarandi vinsæll
maðiur og enga óvini ált. Má full-
yröa, að enginn dnstakur maður
hafi í ,stjórnmálabaráttunni átt
jafnmarga vini meðal forystu-
manna allra flokka og bánn.
Þorleiflur sýndi í flestum miál-
xun mikið viðsýni og frjálslyndi,
enda var han:n og er umbótamaðL
ur mikill. Léði hann oftast þdm
málum lið sitt, sem stefndu að
því að bæta kjör alþýðunnar.
Skipnlagniog sildar-
ðtgerðarianar I Eng-
landi.
LONDON í gærkveldi. (FB.'
Útgerðarmálanefndin leggur m.
a. táil, að alilir þieir, sem síldvdði
stunda, verði að sækja um leyfi
til þess frá síldarútvegsráðinu.
Emn fremur verða sildarseljendur
að fá leyfi frá ráðiniu og þieil'r,
sem hafa atvininu af að verka
síld og reykja. Þá vill nefndin, að
úkvaröanir verði settar um, bve
mörg skip skuli stunda veiðar,
bæði hvers konar vdðar þau skuli
IV.
í framianrituðum línum er sýnt
fram á aðal laiiöir hægfara en
skipulagðrar og á sínum tíma
fiuillfcomiiega virkrar þjóðnýtingar
í Nioregi í sambándi við það,
að gert er ráð fynir að beitt sé
„plan,öik'onómískum“ aðferðum til
útrýmingar atvin'nul'eysinu.
Mörgu, sem miklu máli skiftir,
er síliept, og þar á mieðal því, að
hve mikiu lieyti skaðabætur komí
tii gieina.
Riikið og stofnanir þess þurfa
að komast yfir allmikið af htuta-
bréfum, skuidabréfum og öðirum
verðbréfum. Þessi bréf ganga þft
kaupum og sö\um, eru seld á
uppboðum, bankar vilja koma
þdm í penimga o. s. frv., og ifást
þau þá iðulega fyrir mjög lágt
verð. Liggur í augum uppi, að
siík tækifæri á að mota til hins
ýtrasta. Verði að beita eignar-
uámi, er iefcki. hægt að komast
undan endurgjaldi samkvæmt 105.
gr. grundvailiarlaganna, á þasmn
hátt sem sú greiin. verður túlkuð,
slkiliin og framkvæmd, sem auð-
vitað verður í samræmi við fé-
íagsliega réttarvitund nútíma-
manna.
(Eftir Arbejderblad'et.)
stunda og á hvaða tímum árs, alt
undir yfirumsjón og að fengnu
leyfi ráðsins. í þxi'ðja lagi ber
niefndin fram tillögur um hag-
kvæmari tiihögun á íiskveiðun-
um yfir höfuð, m. a. að lögð
verði mieiri ,stund á fisikveiðar
að vetrinum, m. a. til þess að
ikoma í Veg fyrir in'nflutning fiskj-
ar frá Noregi að öliu eða mokkru
(teyti. f fjórða lagi lieggur nefndln
til', að stofnuð verði útflutnings-
deild, sem hafi með höndum út-
fliiitning síldar og söiu á erlend-
um markaði. (United Priess.)
Ofviðrið
í Atiantshafi.
LONDON. í gærkveldi. FÚ.
Farþegar á Atlantshafsskipum,
siem komlu til hafnia í! dag, segja
að Istiormarnir, sem geisuðu á
hafiinju í viikunni sem leið, hafi
verið mjög slæmir.
Um tmiðja vikuna voru storm-
arnir svo ákafir, að vindhraði
komst upp í 70 ensikar mílur á
klst.
Eitt ,skip, sem var á leið til
Glasgow frá New York, varð að
leggjast til drifs í 8 klst. Borð
fóru um koll og giier og postulín
möilbrotnaði'. í einni lotunni, þieg-
ar .síkipið hentist til, hrökk einn
fanþegi úr stól sínum og yfir
þveran salimi, siem han,n sat í,
og önnur velta henti bonunr yfir
góifiið aftur. Einn farþega stóð
í ueðsta stigaþrepi þegar ein'n
íykkuriun bom og varið fóta-
skortur, en þegar hann kom fyr-
ir sig fótunum aítur, stóð hann
jefst í stigaintum, hafði slöngvast
þaingað.
Þótt veðrið væri ákaft urðu
enigiin veruieg slys, og öll sfcip
komust heiil í höfn.
Knattspyrnan
í kvö'ld verður síðasti kappleik-
ur Reykjaviikurnrótsins. Keppa þá
Fram og Valur, og vinnur það
ifélag mótið, sem siigrajt í þesisum
kappleik.
Verður þetta án efa rnjög
skemtilegur kappleifcur.
Framköllun, kopiering og
stækkanir, fallegar og end*
ingargóðar myndir fáið
þið á LjósmyndaStofu
S'prtar Gnðmnndssonar
Lækjargötu 2. Sími 1980.
Swan*
blek
er eitthvert bezta blek
fysir sjalfblekunga og
aðra penna.
Fæst í litlum byttum, meðalstór-
um og siórurn flöskum fyrir skrif-
stofur.
nálcnversliiii - Síini 2721»
Drifanda kaffið er drýgst
Bezt kaup fást i verzlun Ben. S. Þórarinssonar.