Alþýðublaðið - 27.08.1934, Blaðsíða 3

MÁNUDAGINN 27. águst 1934.
ALí>ÝÐUBLAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
1)AGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKJRINN
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
1000: Afgreiðsla, auglýsingar.
lí 01: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
1!K)2: Ritstjóri.
1003; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
1005: Prentsmiðjan
Ritstjórinn e til viðtals kl 6—7.
Iðnaður.
ARIÐ 1930 stunduðu 14,4«/o
landsmanna iðnað. Yngrl
skýrslur eru ekki fyriir hendí ura
þessi efni, en það er iekki efai.
bundið, að síðan hefir þessi tala
hækkað að mun. Þetta sýnir, að
hér er um atvinnúveg að ræða,
sem iöggjöf iog lánsstofnaniir
verða að fara að taka fult tílídt
til, við hlið hinna eldri framí-'
lieiðsluatvinnuvega vorra, land-
búnaðar iog sjávarútvegs.
Þróún atVinnulffsinS hefir orð-
ið líjk hér sem annars staðar.
Með vaxandi tækni annarsi vegar
iog vaxandi1 lífskröfum hins veg-
ar hefiir sá hluti þjóðarfinnar, sem
lagt hefir stuind á að framleiða
beínt úr skauti náttúrunnar
(bændur og sjómenn) orðið minni
og minni. Að sama skapi hefir
sá hluti hennar vaxið, sem fæst
við að breyta hráiefnum á ýmsan
há'tt eftir kröfum tílmans, þ. e.
a. ,s. fleiri iog fleiri leggja stund
á iðnað.
Árjð 1920 stunduðu 42,9 %
iandsmanina landbúnað, 18,9 °/o
sjávarútveg og 11,3 % iðnað. Árið
1930 enu tölurnar þessar: Land-
búnað stunda 35,8%, sjávarútveg
21,5% og iðnað 14,4% 'eins og
áður er sagt. Það fcemur greini-
liega fram af þessu og þó enn
betur ef skýrslur eru athugabar
liengra aftur í tímanin, að hlut-
falistala þeirra, sem landbúnað
stunda, ier mjög lækkandi. Á
sama tima er þó framleiðslan
vaxandi, því bætt vinnubrögð og
véliar hafa mieira en bætt upp
fækkun bænda og búaliðs.
Aftur á móti fer hlutfallstala
þeirra, er sjávarútveg stunda,
hægt og hægt vaxandi, en ekki
nærri því að sama skapi sem
hlutfallstala landbúuiaðarins fer
lækkandi. 1 ennþá rLkara mæli
á það sér stað um sjávarútveg-
inn en landbúnaðinin, að tækn|
nútimans setji sinn svip á hanin.
Fmmleiðsla þess atvinnuvegar
befir vaxið langtum örar heldur
ein tala þeirra, sem hanm stunda.
Þqgar til iðnaðarins kemur er
það ijóst, að hlutfallstaia þeirral,
siem hanin stunda, er ört vaxandi,
og renina tvær meginstoðir undir
þanm vöxt. Annars vegar tækniin,
sem Jeysir maninshöndina m'eir og
meir af hólmi við framleiðsiú úr
skauti náttúrunnar, og hins vegar
vaxandi kröifur manna um meiri
og meiri líisþægiindi.
Vér purfnm hæli fyrir vauaæf bðrn.
Störf bamaverndarnef nda í nágrannalöndunum
Viðtal við Hallgrím Jónsson yfirkennara við Mið-
bæjarskólann i Reykjavik.
HALLGRÍMUR JÓNSSON yf-
irkennari við -Miðbæjar-
bamaskólann er nýkominn úr
ferðalagi' umlNorðurlönd. Hann
var aðTkynnarsér störf. barna-
verndarnefnda íTþessum lönd-
um, en hann' er ems^og kunn»
ugt er fulltrúi Alþýðuflokksins
í barnaverndarnefndinni, Jafn-
framtyþví, sem hann kynti sér
barnavernd kynti hann sér
einnig ^meðferð á vangæfum
börnum og telur hann nauðsyn-
iegt,* aðl’komiðlverðilupp hæli
fyrir slík"börn“hér.
Alþýðublaðið átti tal við Hall-
grjm Jórjissoa í gær.
Hvert var för þinni heitíð?
Henni var heitið til Danmierk-
ur, Svíþjóðar og No-regs.
Varstu lengi í förinni?
Sex vikur.
Komstu víða?
iÉg kamj í sjö borgir og dvaldi
sína vikuna í hverri höfuðborg-
inni: Kaupmannahöfn, Stokk-
hólmi og Oslo, en færri daga i
Skipulagsleysi og heimskuleg
samkepni hefir háð iðnaðinum.
Eins ioig vænta má, hefir iðnað
vom til þessa brostið alt sidpu-
íag, og meira að segja hefir mjög
lmostið á um skilrilng yaldhafa
og Vöggjafa á nauðsyn þessa at-
vinnuvegar. Til eru svo miklar
fjarstæður í tollalögum voium,
að beint er stefut að vemdun er-
lends iðnaðar. Er það með þeim,
hætti, að innflutningstoVilar eru
hærri á hráefinium en u;nnin(ni vöi'u
úr sama efrii. Minni krafa verður
ékki gerð til næsta alþingis en
sú, að slíkar fjarstæður hverfi úr
tollalöggjöfinui, því þær stuðla
beint að þvi, að færa peninga
fyrjr vinnu út úr landinu, sem
vei mætti vinna hér heima. Hin,s
vegar verður að gera þá kröfu
til innlends iðnaðar, að han|n
standist samkeppni um vöruvönd-
un og verðlag við sambærilegan
erliendan iðnað. Þetta tvent get-
um vér þó ekki vænist að fái
fyr en Vöggjöfin styður iðnaðiriin
í istað þess að lieggja stein í
götu hans, og skipulag er komið
á hverja grein hans, þanniig að
hóflaus samkeppni s-é útilokuð'.
Verkefni, sem verður að leysa.
Þesis er að vænta að ekki verði
þess langt að bíða, að stjórnin
skipi nefnd til skipulagninigar at-
vmnumálannia. ÞeSsarar nefindar
bíða mörg verkefni á sviði iðn-
aðarjnis. Ennþá er lí'tt raninisak-
að hvaða hráefni enu til í landinu,
sem vinna mætti úr. Að slík'ri
rannsókn þarf að vinda bráðan
bug. Skólamál iðnaðarmanna eru
í hi,nu mesta Öngþveiti; ríkið hef-
ir sýnt þeim smónariiega lítinn
sóma. Þetta þarf að breytast.
Fullkomna iðnskóla þarf að
stofna og greiða uogum miönnum
götu til náms erlendis. Þannijg
mætti. Vengi telja og sýna hvar-
vetna þörfina fyrir skipulagningu,
fyrir starfi Alþýðufliokksiíns.
S.
HALLGRIMUR JÓNSSON
yfirkennari.
hiinium, Helsiugjaborg, Varheíg,
Gautaboig og Bergen.
Hver var tilgangur þinn með
siglingunni?
Mjg langaði til að kynnast bet-
ur skoðunum skólamanna og
uppeldisfræðinga á ýmsum
vandamáVum og kenslufram-
kvæmd í skólum.
Tilganguriun var í öðru lagi
að kynna mér störf og starfsað-i
ferðir barn,averndar,nefnida í 'boirg-
um þeim, sem ég færi um. Gerði
ég það iog átti tal við formenn
niefndanna, varaformenin eða rit-
ar,a, eftir ástæðum. Starf þessara
nefnda er mjög umfangsmikiö í
stærri boiigunum. En vel var í
haginin búið fyrlr nie'fndir,n,a|rs
og Vétti það störfiin.
Hafa barnaverndarniefndir í
þesisum löndum koraið' ómietara
lega miklu og góðu til leiðar á
liðnum árum. Halda þær nú i
horfi, auka framkvæmdir og
bneyta til.
Er aðstaða þeirra all-ólik að-
stöðu þvfiíkra nefnda hér á landi.
Heita rná, að erlendu nefndirnar
hafi alt til ails af hájl.fu borgar/
stjórna og ríkisvalds,’ en vér fátt
og ekkert.
Sá var tilgangur minin í þijðja
lagi að kynnast betur en áður
hælum og skólaheimilum fyrir
vangæf börn. Skoðaði ég nokkrax
þess konár stofnanir alls staðar
þar sem ég dvaldi. Hefi ég í
hygigju .að segja síðar fná, hvern-
ig þessar grannþjóðir vorar far|a
roeð börnin, sem hafa ólíkar
hneigðir eg eru örðugri viðfangs
en alliur fjöldinn. Grannþjóðir
vorarr hafa gert mikið fyrjr vanr
gæfu börniin og hjáVpað' þeim til
að verða nýtir menn og góðir.
Hyggur' þú, að þörf sé á skóla,
hæli eða skólaheimiii fyiúr svon,a
böm hér heima?
Já, fylVsta þörf. Vér meguimi
ekki lengur vanrækja þesisi börn
og verðum nú þegar að byrja á
framkvæmdum. Kennararnir finna
bezt hvar skórinn kreppir,
Þeir, sem starfað hafa( í f jö'lmenn-
ustu s'kólunum hér á landi,, hafa
lengi, fundið til þarfarinnar á því
að gera eitthvað meira fyxir
þesisi börn en himgað til hefir
gert verið.
Það er öllum hlutaðeigendum
skaði að hafa umrædd börn með
öðnum bömuni. Vangæfu börnin
þuirfa að hafa annað námsefni
m venjuleg böm, og þeim er
nauðsynlegt að vera fjarri mesta
sollinium.
Hafa nokkrar tilraunir verjð
gerðar hór með hæVi eða sfcóla
fyrir vangæfu bömin ?
Já, það hafa verið gerðar tiV-
raunir tiil að einangra þessi böm
iog láta þau hafa hæfilegri verfc-
efnii heldur en þau höfðu í al-
mennu sfcóVunum. En fuiltoomnt-
ar friamfcvæmdir krefjast mikils
fjárframlaigs.
Hvernig hafa þær tilraunir
heppnast, sem gerðar hafa veaiið?
ið?
Einis i0ig við var að búast. En
þeir, sem að tilraununum stóðu,
'sannfærðust betur ien áður, hví-
lífc nauðsyn er á hæli fyrir van- !
gæfu börnin.
Sú venja hefir verið viðhöfð,
að verstu pörupiltarnjr hafa hisp-
urslaust verið iteknir. Er það ekkf
gert enn þá?
Nei, og enginn skólámaðlur eða
mannúðarmaðuT hefir þ.á aðferð.
Ráðandi menin igiga að sjá um,
að vangæfu börnunum sé hjálp-
að. Venjulega geta heimili svona
bama ekkert gert fyrir þau, og
em þá börnin yfirgefin og út-
skúfuð, þegar skólxnn sleþpir af
þeim höndum.
Þjóðfélaginu ber skylda til að
sjá um uppeldi þesisara vangæfu
barn,a, og þegar óxiáðlegt og ó-
hæfiVegt ér að hafa börnin í al-
meninium skóluni, verður annar
staðiur að standa þeim opinn. En
sá staður á að vera hœlí, fyrixú
myndar skóiabeimili
Leirgerður.
Leirgerðar af sálmasullii
sýpur þjóðin.
setja miet í hragarbuMi
hisfcupsljóðin.
Jónas Jónsspn.
A
Nýkomið:
Matarstell,
Kaffistell
og margt-fleira.
BERLIN,
Austurstræti 7.
Melónur.
Appelsínur
frá 15 aurum, afbragðsgóðar.
Delicions epli.
Nýjar kartöfíur,
lækkað verð.
Islenzkar gulrófur.
Verzl. Drifandi,
Laugavegi 63. Sími 2393.
KLEINS
kjötfars
reynlst bezt
Baldursgata 14.
Sími 3073.
Eui Abei
bæjarins ódýrasta, heldur
einnlg ii æfarins beztn feaffii
í Irma
Gott morgunkaffi 160 aura.
Mokka og Java kaffiblöndu okkar er mesta nautn
að drekka.
Einnig nýkomið:
liið heilnæma kaffi „Hag“ og hið margeftirspurða
„Corn Flakes“.
Vörurnar sendar heim.
Irma
Hafnarstræti 22.