Morgunblaðið - 11.02.2000, Blaðsíða 36

36 FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Sýning á
verkum Gisle
Froysland
OPNUÐ var sýning á verkum
norska listamannsins Gisle Froys-
land í sýningarsölum Norræna
hússins 5. febrúar sl. Sýningin er
liður í dagskrá Norræna hússins
BIT! sem er kynning á vaxtar-
broddum í norskri list, unnin í sam-
vinnu við Bergens Intemationella
Teater.
Gisle Froysland hefur síðan í
upphafí níunda áratugarins unnið
með ýmsa tjáningarmiðla.
Sem tónlistarmaður fór hann að
gera gjörninga og sýna innsetning-
ar þar sem tónlist var snar þáttur.
Síðar þróaðist þetta í stórar inn-
Síðasta sýn-
ingarhelgi
SIÐASTA sýningarhelgi er á sýn-
ingu Elíasar B. Halldórssonar í
Sverrissal í Hafnarborg þar sem
listamaðurinn sýnir málverk og
teikningar.
Sýningin er opin alla daga nema
þriðjudaga frá kl. 12-18 og henni lýk-
ur 14. febrúar.
setningar eða skúlptúra og hljóð og
myndbandsupptökur urðu mikil-
vægur hluti verkanna. Nýjustu
verk hans eru myndbands- og
tölvu-innsetningar, og er umfjöllun-
arefnið nútímatækni og samskipti.
Áhorfandinn er oft þátttakandi í
verkinu, en listamaðurinn nýtir sér
Netið, gagnvirkni og fjarstýringar í
verkum sínum. Undirtónninn eru
mörkin milli manneskju og maskínu
á stafrænni öld.
Á sýningunni í Norræna húsinu
sýnir Gisle fjögur verk, eða fjórar
innsetningar: „Globe Village“,
„Joystuck“, „The Propellerhead" og
„Daymaker" auk myndbandsverka.
Gisle Froysland er fæddur 1961
og býr og starfar í Bergen, hann er
fjölmenntaður myndlistarmaður,
einkum á sviði tölvutækni auk þess
að vera tónlistarmaður. Hann hefur
hlotið margvíslegar viðurkenningar
í heimalandi sínu og verið mjög
virkur á sviði tónlistar og mynd-
listar. Hann er einnig þátttakandi í
leikhópnum Baktruppen sem verð-
ur með sýningar í Norræna húsinu
á laugardag og sunnudag.
Sýningin er opin alla daga, nema
mánudaga, frá kl. 12-17 og henni
lýkur 12. mars.
Peter
Máté
leikur í
Salnum
PÍANÓLEIKARINN Peter Máté
heldur tónleika sunnudagskvöldið
13. febrdar kl. 20.30 í Salnum í
Tónlistarhúsi Kópavogs. Á efnis-
skránni eru verk eftir Béla Bartók,
Misti Þorkelsdóttur, John A.
Speight og Franz Liszt.
Peter Máté er fæddur 1962 í Ték-
kóslóvakíu. Hann lærði hjá Ludmilu
Kojanová í Kosice og Valentinu
Kameniková við Tónlistarakade-
míuna í Prag. Hann hefur unnið til
verðlauna fyrir pianóleik sinn - 1980
í Hradec Královék, 1986 í Vercelli,
1989 f Enna. Peter hefúr starfað á
íslandi frá árinu 1990 og er nú kenn-
ari við Tónlistarskólann í Reykjavík.
Hann hefur haldið einleikstónleika,
leikið einleik með ýmsum sinfón-
íuhljómsveitum og tekið þátt í kam-
mertónleikum Tríós Reykjavíkur,
Tríós Romance og fleiri aðila víða í
Evrópu og Bandaríkjunum.
Bartók samdi Sónatínu árið 1915
og notar þjóðlög frá Transylvaníu,
en hann ferðaðist mikið um það
landsvæði og safnaði saman þjóð-
lögum frá fyrri árum. f verkinu lík-
ir Bartok eftir sekkjapfputónlist,
bjarnardansi og strengjahljómum í
stuttum þáttum.
Peter Máté píanóleikariheldur tónleika í Salnum sunnudagskvöldið 13.
febrúar kl. 20:30
Sónötur eftir Misti Þorkelsdóttur
og John Speight eru nýleg verk.
Sónata til lífsins var samin 1996 í
Boston en Sónatan eftir John
Speight varð til að beiðni Peters
Máté. Hún er í gömlu formi, í fjór-
um þáttum en með nýstárlegu yfír-
bragði, samin 1998 og tileinkuð
Peter.
Fantasía og fúga um BACH
Fantasfa og fúga um BACH er
upphaflega orgelverk sem Liszt
umskrifaði fyrir píanó. Þetta er
„leikur“ með 4 nótur - b, a, c og h.
Bygging verksins, með fjölbreytni í
notkun 12 tóna krómatíkur,
sjöunda- og níundahljómum og
kontrapunkti, vísar veginn til tón-
listar 20. aldar, meðal annars kon-
strúktívisma.
Les jeux d’eaux de la Villa d’Este
og Sursum Corda eru verk úr 3.
bók Années de Pélerinage, bæði
samin 1877. Það fyrra boðar upp-
haf impressjónisma með töfrandi,
litríkum leik vatnsins en innblástur
verksins er trúarlegur: „Því vatnið,
sem ég gef honum, verður í honum
að lind, sem streymir fram til eilífs
lífs.“ (Jóh 4.14.) Sursum corda er
lokaverk bókarinnar, óður til trúar
og vonar - „Lyftum hjörtum til
himins".
Ungverska rapsódían nr. 2 er eitt
þekktasta verk Liszts, ekta ung-
versk sígaunatónlist fyrir strengja-
sveit og cimbalom, og er sögð krefj-
ast mikillar fingrafimi og leikgleði.
Miðasala Salarins er opin alla
virka daga frá kl. 9-16 og tónleika-
daga frá kl. 19.
Tímarit
• FJÓRÐI ái'gangur af Ritmennt
ársriti Landsbókasafns Islnds - Há-
skólabókasafns er nýkominn út. I rit-
inu er um einn tugur greina og frá-
sagnarþátta.
I fyrstu greininni segir frá um
tveggja alda gömlu íslensku handriti
sem kom fram fyrir rúmum áratug í
smábæ í Þýskalandi þegar skráð var
þar gamalt bókasafn. Handritið hef-
ur að geyma sögu frá ritunartíma
þess sem samin er í stíl fomaldar-
sagna.
I annarri grein ritsins er rakin
saga sr. Þorgeirs Guðmundssonar,
en til hans orti Jónas Hallgrímsson
ljóðið: „Þegar lauf skrýðir björk/
þegar ljósgul um mörk/ rennur lif-
andi kornstanga móða.“ Þorgeir
ílentist í Danmörku og dvaldist þar
til æviloka. í næstu grein kemur Þor-
geir Guðmundsson enn við sögu þar
eð hann sá í upphafi um að kaupa
bækur handa Möllersku lestrarfélög-
unum og senda til Islands. Möllersku
lestrarfélögin fyrir presta störfuðu
víða um landið um miðja 19. öld.
Tvær greinar tengjast listgreinum
sem ekki hafa verið áður til umfjöll-
unar í Ritmennt. Sagt er frá metnað-
arfullri tilraun til að hefja kvik-
myndagerð á íslandi, sem
heppnaðist þó ekki sem skyldi. í
hinni greininni er fjallað um Jón
Leifs tónskáld og er athyglinni eink-
um beint að aðdáun hans á Beetho-
ven. Handrit Jóns hefur verið afhent
Landsbókasafni.
Kveldúlfur nefnist handskrifað
sveitarblað sem gekk milli bæja í
Kelduhverfi um síðustu aldamót. Frá
því segir í stuttri grein.
Þjóðarbókhlaðan setur mikinn
svip á umhverfi sitt. Aðalarkitekt
hennar lýsir í sérstakri grein mótun
hússins og þeirri hugmyndafræði
sem lögð var til grundvallar en ekki
síst eru myndir látnar tala sínu máli.
Ritinu lýkur með þrem stuttum
þáttum. Hinn fyrsti er kenndur við
grafskriftir og greinir frá óskyldum
og kostulegum þætti í prentsögu síð-
ustu aldar. Sagt er frá degi dagbók-
arinnar 15. október 1998. Og loks er
þáttur um grannann í vestri, frásögn
af íslenskum menningardögum í Nu-
uk í maí 1999.
Ritmennt er 160 bls. ogmikið
myndskreytt. Ritstjóri er Einar Sig-
urðsson en í ritnefnd eru Kristín
Bragadóttir, Þorleifur Jónsson og
Ögmundur Helgason.
I Kolaportinu
Sterkustu menn landsins
taka slag i Kolaportinu
kl. 15:00 í dag föstudag
Hjalti Ursus, Magnús Ver gPk
og fleiri ætla að lyfta einu tonni ...,
Allir veikomnirl!
Krafmikill kaupauki í Kelaportinu
Alla föstudaga
Otrúlegt úrval Odýrt, 0
af vörum einstakt og
á göðu verði ævintýri líkast
Markaðstorg
KOLAPORTIÐ
OPIÐ
OPIÐ ALLA
FÖSTUDAGA
OPIÐ LAUGARDAGA
SUNNUDAGA
12-18
11-17
Antik Frímerki Austurlensk teppi
Asíuvara Kempudót Heimilistæki
Geisladiskar Fataefni Snyrtivörur
Skartgripir Verkfaeri Leikföng
Skófatnaður Myndir Fatnaður