Morgunblaðið - 11.02.2000, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2000 51
BIRGIR
BRYNJÓLFSSON
+ Birgir Brynjólfs-
son fæddist í
Reykjavík 14. maí
1933. Hann lést í
Reykjavík 3. febrúar
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Guðný
Helgadóttir, f. 11.
ágúst 1897, d. 20. júlí
1994 og Bryjólfur
Jóhannesson, f. 3.
ágúst 1896, d. 8. apr-
íl 1975. Systur Birgis
eru Kristjana, f. 24.
nóvember 1923,
maki Bjarni Björns-
son, f. 13. júní 1920.
Anna Pálína, f. 30. júlí 1927, maki
(skildu) Sigfús Daðason, f. 20.
maí 1928, d. 12. desember 1996.
Helga, f. 1. október 1931, maki
Hrafn Tulinius, f. 20. apríl 1931.
Fyrri kona Birgis, 17. mars
1967, var Anna Guðrún Jónsdótt-
ir, f. í Reykjavík 20. desember
1945, d. 2. febrúar 1979, (þau
skildu). Forldrar hennar eru
Þórgunnur Ársælsdóttir, f. 2. júlí
1915, d. 6. janúar 1972, og Jón
Steingrímsson, f. 27. júlí 1914.
Börn Birgis og Önnu Guðrúnar
eru Brynja Ósk; f. 4. maí 1967,
maki Sveinur ísheim Tummas-
son, f. 13. nóvember 1967. Jón, f.
26. ágúst 1968, maki Ásthildur
Ágústdóttir, f. 2. janúar 1971.
Seinni kona Birgis, 17. maí
1994, (skildu) var Sylvia Lorraine
Kjartansson, fædd á Hecla Island
í Manitoba 22. októ-
ber 1942. Foreldrar
hennar voru Krist-
jana Grímólfsson, f.
9. nóvember 1907,
og Jón Ágúst Kjart-
ansson, f. 24. ágúst
1898. Þau eru bæði
látin. Synir Birgis
og Sylviu eru Justin
Þór, f. 9. janúar
1980, og tvíburarnir
Stephan Már og Er-
ic Sigmar Torfi, f.
10. desember 1985.
Fósturbörn Birgis
og börn Sylviu eru
Bradley John Finnsson, f. 2. jan-
úar 1961, Denise Finnsson
Hewitt, f. 16. mars 1962, hún á
fjóra syni, og Veloy Finnsson Gil-
hen, f. 29. aprfl 1964, hún á tvö
börn.
Birgir lauk prófi frá Verslun-
arskóla íslands 1952 og var
næsta ár í verslunarskóla í Eng-
landi. Eftir það stundaði hann
verslunarstörff í Reykjavík, þar
til hann fluttist til Winnipeg árið
1970, þar sem hann stundaði
einnig verslunarstörf. Hann var
ræðismaður Islands í Winnipeg
frá 1981 til 1994. Hann fluttist til
íslands í árslok 1993 og á seinni
árum var hann sjálfstætt starf-
andi sendibflstjóri í Reykjavík.
Útför Birgis fer fram frá
Grensáskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Birgir Brynjólfsson hafði fengið
ríka sköpunargáfu í vöggugjöf, var
eiginlega maður leikhússins, rétt
eins og pabbi hans. Hann notaði
þessa eiginleika sína í viðskiptum,
stundum af skynsemi en stundum
ekki af nægilega mikilli varkárni.
Hjónaband hans og Sylvíu gekk
eins og í risabylgjum; með hæstu
öldutoppum og dýpstu dölum. Þau
voru glæsilegt par eins og nýstigin
út úr ævintýri, og bjuggu yfir töfrum
og stíl sem var með því besta sem við
áttum að venjast. Hvar sem þau
komu, á sínum fyrstu árum, vöktu
þau verðskuldaða athygli og allir
hefðu viljað vera í þeirra sporum.
Viðskiptavit og innsæi Birgis leið
oft fyrir ákafa löngun hans til að
sigra, jafnvel þar sem engin leið var
að ná árangri. Hann skorti í raun
götustrákaslægðina sem tíðkast í
viðskiptalífmu. Birgir var opinn,
heiðarlegur og umhyggjusamur;
sem ekki teljast góðir eiginleikar í
heimi viðskiptanna, þar sem ákveð-
inn skammtur af kænsku er nauð-
synlegur, til að ná árangri. Birgir
vann um skeið við blaðið Lögberg/
Heimskringlu. Þar sameinuðust
kraftar hans og Tom Oleson sem var
ritstjóri blaðsins og það voru bestu
dagar Birgis í Nýja íslandi. Skrif
hans voru skörp, fyndin, snjöll og
gjarnan afar frumleg. Á þessum ár-
um þegar við - ásamt Tom og Birgi -
vorum að reyna að endurreisa blaðið
skein sól blaðsins hvað skærast á
seinni árum. Birgir galdraði auglýs-
endur upp úr skónum og þeir treystu
okkur fyrir peningunum sínum. Við
ferðuðumst um Interlakesvæðið
milli Manitobavatns og Winnipeg-
vatns, um Norður-Dakóta og mætt-
um á allar samkomur Þjóðræknisfé-
lagsins um Kanada þvert og
endilangt. Þetta var hin besta
skemmtun, og návist mín við þá
gerði miklar kröfur til vitsmuna
minna. Minningarorð Birgis í jarð-
arförum þekktra íslendinga eru
ógleymanleg og orðlögð. Þegar
Loma og Terry Tergesen misstu son
sinn, Soren, þá spann Birgir sögu-
þráð um Tergesen-fjölskylduna, frá
afanum og föðurnum til sonarins. Af
öðru tilefni, þegar hann var að kynna
nýja Fjallkonu, leiddi hann áheyr-
endur sína í ýmsar áttir, og lét þá
halda að fjölmargar góðar konur
hefðu orðið fyrir valinu, áður en
hann lyfti hulunni af leyndarmálinu
og upplýsti hver hin útvalda var, að
lokum. Niðurstaðan kom öllum á
óvart eftir þá ferð sem Birgir hafði
leitt áheyrendur í; slíkar voru snilld-
arræður Birgis.
Margt fleira mætti segja um
Birgi; um þennan spennandi og tor-
ræða mann mætti skrifa heila bók.
Hér hefur verið drepið á örfá atriði
til að reyna að lýsa því sem ég reyndi
í návist hans þegar hann var kjör-
ræðismaður okkar fyrir ísland - og
vinur minn.
Ég minnist þesssa vinar míns hlýj-
um huga; sérstaklega man ég eftir
faðmlagi okkar þegar við síðast hitt-
umst og hétum hvor öðrum ævi-
langri vináttu. Líf hans hér í Nýja
íslandi var oft erfitt en á engu síður
ríkan þátt í því að sá grunnur varð
til, sem við nú byggjum á fjölþætt og
varanlegt samband Kanada og Is-
lands.
Neil Bardal, Svartárkoti við
Húsavík í Nýja fslandi.
Birgir Brynjólfsson var um árabil
aðalræðismaður íslands í Sléttu-
fylkjum Kanada. Það var ólaunað
starf sem engu að síður krafðist
ómælds tíma, mikillar aðgæslu og
hæfileika til umgengni við fólk af
ýmsum stærðum og gerðum. Við
sem þá áttum heima í grennd við
Birgi og fjölskyldu hans gerðum
okkur fulla grein fyrir að hann tók
ræðismannsstarfið föstum tökum,
gætti sóma þjóðar sinnar í hvívetna
og var ólatur við snúningana, svo að
ekki sé dýpra í árinni tekið. I hverju
máli sýndi hann árvekni og dugnað,
en verkefnin voru mörg, og á stór-
hátíðum þegar gestakomur vestra
frá Islandi bar við hámark hefði mátt
ætla að þau hlæðust upp, en ein-
hvern veginn tókst Birgi ávallt að
leysa hvern vanda tafarlaust, jafnvel
þótt fyrir kæmi að honum væri gert
að mæta til leiks á tveim eða fleiri
stöðum samtímis. Ekki höfðum við
áður kynnst manni sem væri Birgi
sporröskari og fáa eða enga þekkt-
um við sem leystu vanda annarra
með sama gleðibragði og hann.
Ræðismannsstarfinu gat þó Birg-
ir helgað tómstundir einar. Á átt-
unda áratug nýliðinnar aldar stofn-
uðu þeir Jóhann Sigurðsson
innflutningsverslunina Islandia með
aðalbækistöðvar í Winnipeg. Varð
frami þess fyrirtækis mjög skjótur
og hefur hvorki fyrr né síðar sést
annað eins magn af íslenskum ullar-
vörum í Norður-Ameríku og þegar
þeir Jóhann og Birgir dreifðu Ála-
fossprjónlesi um Kanada þvert, allar
götur frá Nýfundnalandi og vestur á
Kyrrahafsströnd. Ekki er við þá fé-
laga að sakast fyrir lélegar en vita-
skuld ódýrar eftirlíkingar sem purk-
unarlausir kaupahéðnar þar vestra,
ættlausir með öllu og af alóíslensku
þjóðerni, létu gera í massavís af ís-
lenskum peysum frá Álafossi og
ginntu síðan saklaust fólk til að
kaupa varninginn. Þetta var óheiðar-
leg samkeppni og lék þá félaga grátt.
Um sömu mundir varð Birgir einnig
fyrir því mikla áfalli að heilsa hans
bilaði allt í einu. Af frábærri karl-
mennsku lét hann slíkt þó ekki aftra
sér frá vinnu um alllangt skeið, en
þar kom að lokum að byrðamar urðu
of þungar svo að nú er hann allur.
Undir lokin urðu örlögin þessum
kappsama manni erfið, en góðar
minningar eiga vinir hans og fjöl-
skyldunnar um góða daga þegar
margt var stai-fað og sól skein í heiði.
Vinir hans vestan hafs og austan
kveðja hann með virðingu og senda
fjölskyldu hans allri hlýjar hugsanir
og samúðarkveðjur.
Haraldur Bessason.
Birgir minn, þú varst alltaf svo
hress og kátur. Það er svo tómlegt
hér án þín. Það var alltaf gaman þeg-
ar þú komst á stöðina. Við töluðum
alltaf um daginn og veginn þegar við
hittumst. Við hittumst líka stundum
hjá Áma og töluðum þá um föður-
bróður minn. Ég á eftir að sakna
þessara samtala og þín, og þín verð-
ur sárt saknað á sendibílastöðinni,
sem sér á eftir góðum dreng.
Megi guð styrkja Jón, og hin
bömin þín, ættingja og vini í sorg-
inni.
Þínir vinir,
Stefán og Aldis.
Við sátum tvær .rússnesk vinkona
mín og ég, við morgunverðarborðið á
nýársdag og vomm að gefa forsjón-
inni nýársheit inn í nýja öld. Við ætl-
uðum aldrei framar að nota hugtak-
ið; „ef ég bara hefði - “ eða; „af
hverju gerði ég þetta ekki öðruvísi?"
Og nú er aðeins rétt komið fram í
febrúar á nýja árinu og ég er búin að
kiksa á nýársheitinu. Það gerðist í
gær þegar ég frétti lát míns góða
vinar, Birgis Brynjólfssonar. Mín
fyrsta hugsun var: Ef ég aðeins hefði
haft meira samband við hann eftir að
hann kom heim aftur eftir margra
ára dvöl í Kanada.
Ég minnist þess þegar ég sá hann
aftur hér heima eftir svo langa fjar-
vera. Ég ætlaði varla að trúa mínum
eigin augum. Þarna var hann Birgir,
stórglæsilegur eins og hann alltaf
var, samt hafði ég frétt að hann væri
nýrisinn upp úr langvarandi veikind-
um þar sem honum var vart hugað
líf. Ándlit hans var nú markað áram
og djúpri reynslu, en slíkt hafði að-
eins aukið á glæsileika hans. Samt
var eins og einhver þjáning hefði
sest að í augum hans, en þannig var
það reyndar alltaf, líka þegar hann
var ungur og við lékum saman í Hart
í bak eftir Jökul Jakobsson. Hann
lék Láka, óstýrilátan strákpjakk og
ég fékk að vera Árdís, stúlkan að
austan, sem hafði það af að eignast
ást og aðdáun Láka. Við vorum bæði
upprennandi leikarar með okkar
fyrstu mikilvægu hlutverk. Og ég
hef svo oft hugsað til þess hve heppin
ég var að ég skyldi fá Birgi sem mót-
leikara á þessum tímamótum. Því af
öllum þeim góðu leikuram ólöstuð-
um sem ég hef leikið með á fjöratíu
ára leikferli hef ég aldrei fengið betri
mótleik. Ég minnist þess þegar við
stóðum baksviðs og biðum eftir að
koma inn í nætursenuna í öðram
þætti. Á framsýningunni seildist ég í
örvæntingu eftir hönd Birgis því
mér fannst frumsýningarskjálftinn
alveg ætla að yfirbuga mig. Og það
var tekið þétt og hlýlega í höndina á
ræflinum og um leið fann ég að hans
hönd titraði næstum eins ákaft og
mín. Og síðan á hverri einustu sýn-
ingu eftir þetta héldumst við í hend-
ur eins og börn á meðan ljósin komu
upp í umræddri nætursenu. Þó var
skjálftinn farinn úr handtakinu því
við höfðum fengið að upplifa þann
mikla sigur sem þetta vinsæla verk
Jökuls hafði hlotið.
Við stofnuðum lítinn hóp áhuga-
samra ungra leikara sem komum
saman í heimahúsum og æfðum sen-
ur úr klassískum verkum leikbók-
menntanna og fengum svo Gísla
Halldórsson, leikstjórann í Hart í
bak, til að koma og horfa á okkur.
Birgir var þar fremstur í flokki, log-
andi af áhuga og starfsorku. - Svo
hætti hann að leika. Vinnan í leik-
húsinu reyndist honum og hans við-
kvæma sálarlífi einhvernveginn of-
viða. Ég þarf ekki að taka það fram
hve sárt það var íyrir okkur vini
hans og samstarfsmenn að hafa
hann ekki lengur á meðal okkar.
Þetta leiklistarbrölt ungu leikar-
anna í heimahúsum gerði það að
verkum að við komum oft á heimili
Brynjólfs Jóhannessonar og Guðnýj-
ar, foreldra Birgis. Því Birgir bjó þá
enn í heima. Var þar gott að koma.
Brynjólfur átti auðvitað aðdáun
mína og virðingu fyrii' en aldrei datt
mér í hug að þessi fallega og höfðing-
lega kona hans væri svona skemmti-
leg. Hún Guðný, mamma hans Birg-
is, var gimsteinn sem lét það ekkert
á sig fá að hafa veinandi Desdemónu
undir misþyrmingum Óthellos í fína
plusssóffanum í stofunni í Hvassa-
leitinu.
Fyrir nokkram árum var ég í
veislu á heimili Önnu, systur Birgis.
Börn Brynjólfs Jóhannessonar
héldu þar uppá 100 ára afmæli sem
faðir þeirra hefði átt og buðu þar
heim í höfðinglega veislu þar sem við
hittumst, gömlu vinirnir hans Binna.
Þetta var ógleymanleg hátíð. Birgir
sem var kominn heim eftir áralanga
fjarvera hélt fallega ræðu fyrir hönd
systkinanna og bauð okkur velkom-
in. Ég gat ekki stillt mig um að
hugsa þar sem ég stóð með kampa-
vínsglasið og horfði á hann hvað
stórkostlegt það væri að fá að leika á
móti honum einu sinni enn. Svo frá-
bærum leikara sem nú hafði einmitt
aldur og glæsileika til að slá í gegn í
annað sinn. Og nú brýt ég nýársheit-
ið einu sinni enn og segi: Áf hverju
gerði ég ekki eitthvað í því þá? Þó
ekki hefði verið annað en að vekja
upp Heimaleikhúsið okkar -
nei, kæri vinur minn. Nú ertu far-
inn - hér af okkar leiksviði - eitt veit
ég samt að þótt mér tækist ekki að
draga þig inn í leikhúsið þessi fáu ár
sem þú varst hér hjá okkur eftir
heimkomuna frá Kanada og ég eigi
mína eftirsjá yfir því að hafa ekki séð
til þess að hitta þig oftar og meira,
þá varst þú umvafinn kærleika þess
fólks sem stóð þér næst. Þú sagðir
mér frá Jóni syni þínum og Önnu
sem bað fyrir þér þegar þú lást hel-
sjúkur í annarri heimsálfu og þú
fannst nærvera þess máttar sem
beðið var til og reist heill upp frá
sjúkrabeði. Nú gengur þú inn á
leiksviðið mikla, framfyrir þann föð-
ur sem reisir þig við og elskar. Mig
langar að geta haldið í höndina þína
eins og forðum á hliðarsviðinu ag
gefa þér styrk áður en ljósin koma
upp og þú gengur inn í nóttina
mjúku svo fulla af fyrirheitum þess
frelsara sem elskar okkur.
Guðrún Ásmundsdóttir.
Lífið er fljótt,
líkt er það elding
semglamparumnótt.
Það er ungur og einstaklega lífs-
glaður maður sem hendir þessi or,ð
skáldsins á lofti og ritar þau í bók,
sem ætluð er til minja. Mynd hans
sjálfs á sömu síðu bókarinnar segir
söguna af lífsgleði, lífsþorsta; augun
ljóma af æskufjöri og gáska. En
hann dokar við og skrifar: Lífið er
fljótt, líkt er það elding ...
Þegar við, sem brautskráðumst
með Birgi Brynjólfssyni fyrir tæp-
um 50 áram úr Verslunarskólanum,
rennum augum yfir leiðina okkar frá
þeim tíma finnum við að hratt hefur
miðað. Eðlislæg viðbrögð Birgis við
andstreymi, sem ávallt raggar bátn-
um, voru að mæta hverjum andbyr
með gleðibrag. Víst virtust tækifær-
in doka við hvert horn; Birgir átti til
góðra að telja og hófst ungur handa f
þá vera að ganga í fótspor hæfileika-
ríks föður. Máske var hann á ein-
hverjum stigum bjartsýnn um of, tók
ekki nægilegt mark á hættuboðum.
Leið hans lá vestur um haf og á ár-
unum sínum þar reyndist hann
mörgum samlöndum mikill velgjörð-
armaður. En heim hingað kom hann
aftur og byrjaði að nokkra á byrjun-
inni á ný.
Á áranum í Verslunarskólanum
var Birgir í hópi þeirra, sem drógu
vagninn í fjölbreyttu félagsstarfi en
skólinn hefur ætíð verið þekktur fyr-
ir slíkt starf meðal nemenda. Hann
var dugmikill og drengilegur innan
skólans. Og stopular samverastund-
ir síðar vora alla tíð yndislegar, rétt
eins og við hefðum skilist við skóla-
dyr fáum dögum fyrr.
Sorgin við fráfall Birgis Brypjólfs-
sonar er djúp og sár. Henni deilum
við bekkjarsystkin úr VÍ ’52 með
ættingjum hans og vottum þeim ein-
læga samúð. Hafi kær vinur hjartans
þakkir.
Sigurður E. Haraldsson.
+
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
AÐALHEIÐUR GUÐRÚN ELÍASDÓTTIR,
lést á Vífilsstöðum að morgni þriðjudagsins
8. febrúar.
Guðbjörg Þorsteinsdóttir,
Lilja Ólafsdóttir,
Rögnvaldur Haraldsson,
Gunnar Jónsson,
Kristín Tómasdóttir,
Jóakim Tryggvi Andrésson, Sigríður Aðalbjörg Jónsdóttir,
Halldór Ingi Andrésson, Hafdís Ósk Kolbeinsdóttir,
Hafsteinn Andrésson, Gunnhildur Margrét Vésteinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Gunnar Andrésson,
Ragnar Andrésson,
Ingibjörg Andrésdóttir,
Guðbjörg Andrésdóttir,
Hallmundur Andrésson,
+
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengda-
móðir, amma og langamma,
SVAVA EINARSDÓTTIR
frá Skriðu,
Draumalandi,
Stöðvarfirði,
lést á heimili sínu þriðjudaginn 1. febrúar.
Útför hennar fer fram frá Stöðvarfjarðarkirkju
laugardaginn 12. febrúar kl. 14.00.
Jarðsett verður (Heydalakirkjugarði.
Stefán Magnússon,
börn og fjölskyldur þeirra.