Morgunblaðið - 11.02.2000, Blaðsíða 58

MORGUNBLAÐIÐ
58 FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2000
A -
UMRÆÐAN
Lofum landinu okkar
að njóta góðærisins
ÖLL vitum við að
fsland er fremur harð-
býlt og sumrin hér
stutt og svöl. Þess
vegna er mikilvægt
fyrir okkur ábúendur
landsins að hlúa að því
eins og góðum bú-
manni sæmir þegar
efni leyfa. Á nýrri öld
'ér blússandi gangur í
öllum framkvæmdum
og atvinnulífi, tekjur
bæði einstaklinga og
ríkis og sveitarfélaga
stóraukast, það er við-
urkennd staðreynd.
Þess vegna þurfum
við nú að taka okkur
tak og veita meira fé til áburðar-
kaupa til handa landinu okkar
hrjóstruga og bæta svolítið ásýnd
þess og vörn gegn uppblæstri og
eyðingu.
íslendingar hafa nú í 26 ár átt og
rekið, við góðan orðstír, land-
græðsluflugvélina Pál
Sveinsson, sem dreift
hefur þúsundum tonna
af áburði og fræjum á
uppblásin landsvæði
og bætt verulega gróð-
urfar á tilteknum en
afmörkuðum svæðum
íslands. Nú er svo
komið um rekstur
þessa afkastamikla
flugkosts, að hann fær
hvergi nærri nægan
áburð til að dreifa yfir
sumarið. Ef ekki verð-
ur þar á breyting,
verður hann verkefnis-
laus og honum þá lagt
mjög fljótlega, þá verð-
ur engin landgræðsluflugvél til í
landinu lengur.
Douglasinn Páll Sveinsson TF-
NPK, áður TF-ISH, er harla merki-
leg í íslenskri flugsögu, þjónaði í 27
ár sem farþegaflugvél hjá Flugfé-
lagi íslands og frá 1983 við land-
græðslustörf á sumrin í 26 ár, eða í
alls 53 ár. Flugvélin sem komin er
vel á sextugsaldurinn er í mjög góðu
lagi og viðhaldið nú hjá valinkunn-
um fyrrverandi flugvirkjum hjá
Flugleiðum sem þekkja þristinn út
Landgræðsla
Flugmönnum, sem gefíð
hafa vinnu sína við flug
á Páli Sveinssyni frá
1973, finnst það starf
heldur lítils metið, segir
Jdn Karl Snorrason, ef
ekki verður settur ein-
hver skildingur í land-
græðsluflugið.
og inn, þeim Bóa og Benna, Gunnari
Valgeirssyni og Benedikt Sigurðs-
syni. Vélin gæti því flogið 3-4 sinn-
um meira landgræðsluflug en gert
er nú vegna fjárskorts við kaup á
áburði. Rekstrarkostnaður flugvél-
arinnar er ákveðinn fastakostnaður
vegna skoðana, varahluta og trygg-
inga, sama hversu mikið eða lítið
hún flýgur.
Ef ekki kæmi til áburðardreifing
fyrir Landsvirkjun á Auðkúluheiði
hvert sumar, væri ekki grundvöllur
fyrir rekstri Páls Sveinssonar þar
eð Landgræðslan sjálf hefur valið að
setja það takmarkaða magn af
áburði sem hún getur keypt af fjár-
lögum, til bænda, en þeir fá vinnu
við að dreifa fræi og áburði á landi
þar sem því verður við komið. Önn-
ur svæði sem borið var á hvert sum-
ar úr landgræðsluflugvélum eftir
þjóðargjöfina 1974 fá bara að
skrælna og blása upp. Flugmönn-
um, sem gefið hafa vinnu sína við
flug á Páli Sveinssyni frá 1973,
finnst það starf þeirra heldur lítils
metið, ef ekki verður settur einhver
skildingur í landgræðsluflugið svo
að halda megi áfram að hefta upp-
blástur og sandfok, að rækta megi
áfram þar sem frá var horfið. Auð-
vitað þarf að halda áburðargjöf við
þar sem gróður var kominn af stað,
þar til hann verður sjálfbær. Mörg
landsvæði bera enn merki um land-
græðsluflugið og árangur þess. Ég
r
Jón Karl
Snorrason
Netið í
viðskiptum
36 síðna blaðauki
í Morgunblaðinu á morgun
og sérvefur á mbl.is
010<
1011
^0101010
01010101
^mbl.is
—ALLTAT^ G/T-TH\SA& NÝT~1
Páll Sveinsson í flugtaki frá Gunnarsholtsflugvelli.
fullyrði það hér, að flugmenn flugfé-
laganna eru enn tilbúnir að halda
því áfram, eins og verið hefur, ef
meira fjármagn fæst til þess að
árangur sjáist. Árangurinn eru
þeirra laun.
Auk þess ber okkur, íslenskri
þjóð, að halda upp á svo góðan og
gegnan grip sem Douglasinn Páll
Sveinsson er. Gamlir hlutir eru
margfalt skemmtilegri, ef þeir koma
að lifandi gagni, en dauðir á safni.
Ég skora því hér með á Guðna
Ágústsson landbúnaðarráðherra,
ríkisstjórn og raunar sveitarstjórnir
út um land að leggja nú í góðærinu
fé til uppgræðslu og stuðla þar með
að fallegra umhverfi á nýrri öld og
stuðla um leið að varðveislu þess
gamla, vinalega og trausta vinnu-
hests sem gæti unnið landinu okkar
mikið gagn um ókomin ár. Ég tæki
sérstaklega ofan fyrir landbúnaðar-
ráðherra, ef hann tryggði nú land-
græðslufluginu dágóða upphæð til
næstu fjögurra ára svo eftir væri
tekið.
Örugg vitneskja um sumarkomu
yrði þá áfram hinn fasti punktur í
tilverunni þegar ómurinn frá Páli
Sveinssyni fyllti loftið í júní.
Höfundur er áhugamaður um
gamlar flugvélar og landgræðslu.
V erðbr éfasalar
þyrla ryki
TVEIR starfsmenn
verðbréfafyrirtækj a
andmæltu í Morgun-
blaðinu 9.2. sl. grein
minni í sama blaði frá
5.2. sl. um verðlagn-
ingu annars þeirra á
útgerðarfyrirtækinu
Samherja. Þeir saka
mig m.a. um að halda
að keyptur kvóti sé
ókeypis. Seint held ég
þeim myndi ganga að
finna þeirri skoðun
stað í skrifum mínum.
Það munu hinsvegar
þykja nokkur tíðindi
hvernig þeir rök-
styðja óbeina verð-
lagningu verðbréfafyrirtækjanna á
kvóta útgerðarfyrirtækja. Þeir fé-
lagar setja á mikla tölu um áhrif
skattlagningar á söluhagnaði ein-
staklinga á upplausnarverð fyrir-
tækja rétt eins og skattlagning
hugsanlegs söluhagnaðar Þor-
steins Vilhjálmssonar seldi hann
kvóta yrði önnur en hugsanleg
skattlagning af söluhagnaði vegna
hlutabréfasölu. Þá gera þeir nokk-
urt mál úr þeirri staðreynd að
hluti af veiðiheimildum Samherja
er utan íslensku lögsögunnar.
Megninu af þessum heimildum
hefur íslenska þjóðin fengið út-
hlutað í alþjóðasamningum. Sjáv-
arútvegsráðuneytið úthlutar svo
áfram til Samherja, rétt eins og
um innlendan kvóta væri að ræða.
Norsk-íslenska síldin er gott
dæmi. Á sínum tíma vildu margir
áhrifamenn að íslenska ríkið seldi
þær heimildir á uppboði til ís-
lenskra útvegsmanna. Engin rök
eru því til að ætla að aðgangur að
nýtingu þessara heimilda verði
ókeypis þegar farið verður að taka
gjald fyrir aðgang að auðlindum
sjávar. Eftir stendur því ómót-
mælt, að Þorsteinn Vilhelmsson
seldi Samherjahlut sinn langt und-
ir upplausnarverði fyrirtækisins,
þ.e.a.s. langt undir því verði sem
markaðurinn virðist setja á hreina
eign Samherja í kvóta, skipum og
húsum. I útlöndum er það gróða-
vegur flinkra fjármálamanna að
finna fyrirtæki sem eru meira virði
í pörtum en í heilu lagi. Það ætti
ekki að þurfa að kenna þeim félög-
um þá einföldu staðreynd í að-
sendri grein í Morg-
unblaðinu.
Munur upplausnar-
virðis Samherja og
markaðsvirðis fyrir-
tækisins á sér efalítið
margar skýringar.
Samskonar munur
kemur einnig fram
þegar aðrar kennitöl-
ur og önnur sjávarút-
vegsfyrirtæki eru
skoðuð. Ég tel að
veigamesta skýringin
á þessum mun sé að
varkárir fjárfestar,
t.d. Kaupþing, Gaum-
ur og Skel, hafa í
huga þegar þeir
kaupa hluti í þessum félögum, að
yfirgnæfandi líkur eru til að út-
gerðarfyrirtækjum verði gert að
Kvótakerfið
Eftir stendur því
ómótmælt, segir Þóróif-
ur Matthíasson, að
Þorsteinn Vilhelmsson
seldi Samherjahlut
sinn langt undir
upplausnarverði
fyrirtækisins.
greiða fyrir aðgang að sjávarauð-
lindinni í náinni framtíð. Það er
mikið fagnaðarefni að fagfjárfestar
sýni fyrirhyggju.
Þeim félögum virðist það nokkur
raun að sparifjáreigendur og með-
limir lífeyrissjóða úti í bæ reyni að
skilja verðlagningu verðbréfafyrir-
tækja á markaðsverðbréfum og
enda grein sína slagorðakennt á að
slengja fram að þjóðin þurfi fleiri
athafnamenn og færri illa rök-
studdar greinar. Það er vissulega
freistandi að svara skætingi í
sömu mynt. Undan þeirri freist-
ingu verður ekki látið.
Höfundur er dósent ihagfræði við
viðskipta- og hagfræðideild Iláskóla
fslands.
Þórólfur
Matthíasson