Morgunblaðið - 28.03.2000, Blaðsíða 8
8 ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hrannar B. Arnarsson:
Slappaðu af Hrannar minn, ég er ekkert að syngja „Bjartar vonir vakna“, góði.
Ráðstefna um fjármögn-
un háskólastigsins
ÁKVEÐIÐ hefur verið að halda ráð-
stefnu í Reykjavík á vegum norrænu
ráðheiTanefndarinnar í vor um fjár-
mögnun háskólastigsins á Norður-
löndum, m.a. með samanburði við
önnur Evrópulönd. Þetta kemur
fram í skýrslu samstarfsráðherra
Norðurlanda um störf norrænu ráð-
herranefndarinnar 1999.
Norðurlöndin eiga samstarf um
æðri menntun á vettvangi ráðherra-
nefndarinnar og hefur HÖGUT-
stjórnamefndin umsjón með því.
Helsta hlutverk HOGUT er að
stuðla að eflingu norræns samstarfs
um æðri menntun, m.a. með athug-
unum, sérstökum verkefnum, ráð-
stefnum og samráði við háskóla.
HÖGUT hefur auk þess umsjón með
NORDPLUS-áætluninni sem felst í
nemenda- og kennaraskiptum. Á
hverju ári taka alls um 5.000 nem-
endur og kennarar á Norðurlöndum
þátt í áætluninni. í NORDPLUS
gefst námsmönnum tækifæri til að
stunda hluta af sínu námi, allt að eitt
ár, við háskóla annars staðar á Norð-
urlöndum og fá námið metið að fullu
til eininga í heimalandi sínu. Samn-
ingur um aðgang að æðri menntun,
sem undirritaður var árið 1996 og
renna átti út við árslok 1999, hefur
verið framlengdur til 2001 og er
stefnt að því að ráðherranefndin taki
framtíð samningsins til umræðu á
þessu ári.
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Á myndinni eru verðlaunahafamir. Sitjandi eru þeir Skúli Bcmhard Jóhannsson VÍ, Haukur Þorgeirsson, Ein-
ar Pálmar Einarsson og Karl Sigurjónsson, allir úr MR. Standandi em Jón Örn Friðriksson, Snæbjörn Gunn-
steinsson, Martin JB Swift, Sveinn Orri Snæland, Bjami Kristinn Torfason, Páll Melsted og Stefán Ingi Valdi-
marsson sem allir eru úr MR, Indriði Einarsson MH, Ingólfur Magnússon MA og Gunnar Ingi Friðriksson FSu.
Verðlaunahafar í eðlisfræðikeppni
VERÐLAUN í landskeppni frani-
haldsskólanna í eðlisfræði voru af-
hent siðastliðinn sunnudag. Að
keppninni standa Eðlisfræðingafé-
lag íslands og Félag raungreina-
kennara.
Verðlaun hlutu Ijórtán nemend-
ur úr flmm skólum en flestir verð-
launahafa eru úr MR. Viðar
Ágústsson, framkvæmdastjóri
keppninnar, segir óvenjulegt að
fimm efstu menn i keppninni hafí
verið úr MR enda hafi skólinn
jafnan verið sterkur á þessu sviði.
Keppnin hefur verið haldin árlega
siðustu 17 árin og í framhaldi af
úrslitunum nú verða fimm valdir
til þátttöku í Ólympíuleikunum í
eðlisfræði sem haldnir verða í
Bretlandi næsta sumar.
Viðar segir fölmarga hafa lagt
hönd á plóginn til að gera keppn-
ina mögulega, svo sem mennta-
málaráðuneytið og kennara fram-
haldsskólanna sem önnuðust
framkvæmd forkeppninnar hver í
sinum skóla. Þá greiddi Morgun-
blaðið útlagðan kostnað við rekst-
ur landskeppninnar, Heimilistæki
gáfu keppendum reiknivélar og
gáfu öll verðlaun á 29. Ólympíu-
leikunum í eðlisfræði, Háskóli ís-
Iands lánaði húsnæði og stúdentar
og kennarar í raunagreinanámi
höfðu umsjón með úrslitakeppn-
inni.
Fræðsludagur um klofinn hrygg
Fjölþætt
þjónusta veitt
Klofinn hryggur og
afleiðingar af
mænuskaða sem
þeim fylgir eru umfjöll-
unarefni á fræðsludegi
sem Greiningar- og
ráðgjafastöð ríkisins
heldur í Gerðubergi á
morgun. Fyrirlesarar á
fræðsludeginum eru sjö.
Umsjónarmaður fræðslu-
dagsins er Steingerður
Sigurbjömsdóttir læknir.
Hún var spurð hvers
vegna þetta efni væri val-
ið til umfjöllunar nú.
„Það er löng hefð fyrir
því að börn og unglingar
með klofinn hrygg hafi
notið þjónustu og grein-
ingar á Greiningar- og
ráðgjafastöð ríkisins. Þar
er veitt marghliða þjón-
usta, sem að koma ýmsir
sérfræðingar. Þar hefur verið
byggt á samvinnu við endurhæf-
ingarlækna, bæklunarlækni,
barnaskurðlækna og stoðtækja-
fræðing. í þessari vinnu allri er
mikið byggt á samvinnu við fjöl-
skyldur barna og meðferðaraðila
utan Greiningarstöðvar. Til þess
að meðferðarmarkmið náist þarf
að tryggja að ákveðin þekking
séð hjá meðferðaraðilum og fjöl-
skyldu og slík þekking ætti að
leiða til minni fylgikvilla í dag-
legu lífi.“
-Fylgja þessum galla mikil
vandamál hvað snertir færni í
daglegu lífi?
„Já, afleiðingar mænuskaða
eru víðtækar og þeim geta fylgt
mikil vandamál, það fer þó tals-
vert eftir staðsetningu gallans,
eftir því hvort hann er ofarlega
eða neðarlega í hryggnum. Ef
hann er ofarlega má búast við
alvarlegri afleiðingum á hreyfi-
færni, vitsmunaþætti og stjórn á
þvaglátum og hægðum. Því er
oft þörf á margvíslegum hjálpar-
tækjum, aðstoð við daglegt líf og
sérkennslu, auk eftirfylgdar
margra sérfræðinga."
- Hvaða þættir, sem varða
þennan galla, verða teknir fyrir
á fræðsludegi?
„Við ákváðum að taka fyrir þá
þætti sem lúta að mænuskaða
sem eru hreyfihömlun, erfiðleik-
ar í aðlögun og sjálfshjálpar-
þáttum, skert stjórn á þörmum
og þvagblöðru. Við munum ekki
fjalla á þessum fræðsludegi um
frávik í taugaþroska sem al-
gengt er að fylgi klofnum
hrygg.“
- Hvers vegna ekki?
„Ákveðið var að takmarka
lengd fræðslunnar við einn dag
en taugaþroskaþátturinn er yfir-
gripsmikill og verður að koma
að honum síðar. Taugasálfræði-
legir erfiðleikar geta verið mikl-
ir og leitt til námserfiðleika.
Þetta á sérstaklega við um börn
sem hafa vatnshöfuð og hafa
þurft að fá ventil. “
- Eru miklar framfarir í með-
ferð barna sem fædd eru með
þennan galla ?
„Það eru stöðugar
framfarir í hjálpar-
tækjamálum og síðan
í meðferð við algeng-
um fylgikvillum, svo
sem lyfjameðferð og skurðað-
gerðir við þvagleka."
-Fækkar þeim börnum sem
fædd eru með þennan galla í
kjölfar aukinnar athugunar á
meðgöngu?
„Við munum einmitt heyra um
það á málþinginu, þar mun Lúð-
vik Guðmundsson endurhæfing-
arlæknir fjalla um þennan þátt.
En Greiningarstöðin hefur feng-
► Steingerður Sigurbjörnsdóttir
fæddist í Reykjavík 15. apríl
1961. Hún lauk stúdentsprófi
1979 frá Menntaskólanum í
Reykjavik. Læknaprófi lauk hún
frá Háskóla íslands 1986. Stund-
aði framhaldsnám í bamalækn-
ingum í Connecticut frá 1989 til
1992, síðan í Pittsburgh í Penn-
sylvaníu 1993 til 1995. Hún lauk
mastersprófi í Public Health frá
University of Pittsburgh 1997.
Frá árinu 1995 hefur hún starfað
á Greiningar- og ráðgjafastöð
ríkisins og einnig sem sjálfstætt
starfandi bamalæknir. Stein-
gerður er gift Ómari H. Krist-
mundssyni sérfræðingi hjá fjár-
málaráðuneytinu og eiga þau
tvær dætur.
ið til meðferðar um það bil eitt
barn á ári síðustu ár. Gera má
ráð fyrir að bætt fósturgreining
hafa dregið verulega úr þessum
fæðingargalla."
- Hvernig gengur einstakling-
um með klofínn hrygg að aðlag-
ast samfélaginu á fullorðinsár-
um?
„Þetta er mjög góð spurning
og eitt erindi á fræðsludeginum
fjallar einmitt um aðlögun á full-
orðinsárum. Þar munu félags-
ráðgjafi og þroskaþjálfi frá
Greiningarstöð flytja erindi sem
byggt er á viðtölum og hópa-
vinnu með ungmennum með
klofinn hrygg sem greindu frá
reynslu sinni.“
-Hvað fleira verður til um-
fjöllunar á fræðsludeginum?
„Ulfur Agnarsson meltingar-
læknir barna mun fjalla um
skerta stjórn á þörmum, ein-
kenni og meðferð. Viðar Örn
Eðvarðsson barnalæknir og
sérfræðingur í nýrnasjúkdómum
mun ræða um skerta stjórn á
þvagblöðru. Svafa Harðardóttir
hjúkrunarfræðingum mun ræða
um ýmis sjálfshjálparatriði og
umhirðu. Þórunn Þórarinsdóttir
iðjuþjálfi fjallar um
aðlögun umhverfis og
Hafdís Ólafsdóttir
sjúkraþjálfari mun
fjalla um hreyfifærni."
-Hvernig er þjón-
ustunni hagað við börn með
klofínn hrygg?
„Þau njóta heilbrigðisþjón-
ustu eins og önnur börn en þar
að auki er Greiningarstöð með
sérstakar móttökur fyrir börn
með klofinn hrygg tvisvar á ári.
Fræðsludagurinn núna er ein-
mitt haldinn á sama tíma og
móttökur barna með klofinn
hrygg eru haldnar."
Afleiðingar
mænuskaða
eru víðtækar