Morgunblaðið - 28.03.2000, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Frá Niðurgöngngili við Dimmugljúfur. Ómar Ragnarsson fréttamaður
sýnist eins og krækiber í helvíti miðað við hrikaleg gljúfrin.
^msi
..Hnita^fFjÆtfíjOTV.
hnjúkur tungúfell
Lambafeit
•7/7/ _ // // /
.Míígriahellir
G^ímshvammarv
M / Yfrt V;
Kárahnjúki
Drangahvanrimár,
Búrfell
Saúðár-
'//// Hallafiall
/ . • ./'U' lókulsár-
//,///7 áf~
TÉi
Hæð yfir
sjávarmáli
(metrar)
nnn
2 km
Dimmugljúfur - „líklega eitt hið ægilegasta gljúfur, sem til er hér á landi“
Gamalt nafn úr þjóðsögum
Norður-Héraði - Nokkrar deilur
hafa staðið um nafnið Dimmugljúf-
ur á gljúfrunum hrikalegu sem eru
þar sem Jökulsá á Brú rennur um
Kárahnjúka utan fyrirhugaðs virkj-
anasvæðis Jökulsár.
Nafnið Dimmagil fínnst í gömlum
heimildum frá átjándu og nítjándu
öld í þjóðsögum Sigfúsar Sigfússon-
ar. Nokkuð virðist um að fólk rugli
nafni gljúfranna saman við önnur
örnefni kringum gljúfrin svo sem
Hafrahvamma og Kárahnjúka.
Aðalsteinn Aðalsteinsson frá
Vaðbrekku segist alltaf hafa heyrt
að gljúfrin væru kölluð Dimmu-
gljúfur á parti og segir það nefnt í
Þjóðsögum Sigfúsar Sigfússonar
sem gefnar voru út árið 1933 í þætti
af Fríska Jóni (Jóni Andréssyni
1768-1845)sem bjó á Vaðbrekku frá
1796-1841.
Þar segir í X bindi, Afreksmanna-
sögum í þætti sem heitir „Ekki er
allt sem sýnist" blaðsiðu 392. „Einu
sinni sagði hann (Fríski Jón) frá því,
að hann var staddur á haustkveldi
inni á Dysjarárdal, eða þar nærri,
sem Jökla (Jökulsá á Brú) hefur
klofið fjall í tvennt og myndað sér
þröngan bergstokk, líklega eitt hið
ægilegasta gljúfur, sem til er hér á
landi, og kallað Dimmagil á parti.
Er hún þar sem skolgrátt band niðri
i þar sem hún sést, og lóðbeinir
hamraveggirnir beggja vegna.“
Seinna í sama þætti á blaðsíðu
393 segir „þegar ég (Fríski Jón) veit
ekki fyrr af, en þar kemur að mér
skepna einhver, á stórgripsstærð,
og hringlaði í henni. Það er óvættur
úr Dimmagilinu við Kárahnjúka
hugsaði ég“.
Aðalsteinn segir að mönnum hafi
hætt til að kalla gljúfrin eftir öðrum
örnefnum kringum gljúfrin svo sem
Kárahnjúkum og Hafrahvömmum.
Mörg örnefni eru kringum Dimmu-
gljúfur svo sem, talið inn að vestan,
Hallarfjall, Höll, Stapar, Hafra-
hvammar, Glámshvammar,
Drangahvammar, Gígar, Sauðá,
Tröllagil og Sauðafell. Talið inn að
austan Hnitasporður, Hnit, Hnitar-
hnjúkur, Básar, Itri Kárahnjúkur,
Niðurgöngugil, Fremri Kárahnjúk-
ur, Sandfell og Háls.
Beint á móti Hafrahvömmunum
er mikið standberg allt að 220
metra hátt, þar er hægt að lesa
jarðsögu fyrri tíma í alls konar
bergmyndunum í öllum regnbogans
litum allt eftir hvernig dagsbirtan
og sólaríjósið fellur þar á.
Hvanneyrar-
prestakall
Morgunblaðið/Davíð Pétursson
Sr. Sigríð-
ur kveður I
Grund - Sr. Sigríður Guðmundsdótt-
ir hélt kveðjumessu í Hvanneyrar-
kirlqu 26. mars sl.. Þetta var sameig-
inleg messa allra söfnuða í
prestakallinu, en sókninar eru fjórar
þ.e. Hvanneyrarsókn, Fitjasókn,
Bæjarsókn og Lundarsókn. Prófast-
urinn sr. Þorbjörn Hlynur Ámason á
Borg og sr. Geir Waage í Reykholti
aðstoðuðu. Fjölmenni var við athöfn-
ina, en kirkjan rúmaði ekki alla
kirkjugesti.
Sr. Sigríður er búin að þjóna
Hvanneyrarprestakalli í rúm 5 ár, en
ástæðan fyrir því, að hún lætur nú af
störfum er sú, að fyrir rúmum 2 árum
lenti hún í bflslysi og slasaðist alvar-
lega. Þrátt fyrir dugnað hennar og
þrautseigju við að ná bata, er nú orðið
ljóst að heilsa hennar leyfir henni
ekki að starfa sem þjónandi sóknar-
prestur, og því óskaði hún eftir að fá
lausn frá embætti sínu. Að athöfninni
í kirkjunni lokinni var öllum viðstödd-
um boðið til kaffisamsætis í matsal
Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri.
Þar töluðu fulltrúar allra sókna í
prestakallinu, þökkuðu sr. Sigríði
fyrir ánægjulegt samstarf og færðu
henni góðar gjafir.
Sr. Sigríður þakkaði fyrir sig og
færði „körlunum sínum tveim“, sr.
Þorbimi Hlyni og sr. Geir Waage,
sérstakar þakkir fyrir alla hjálpsem-
ina í veikindum hennar. Einnig þakk-
aði hún fyrrverandi prófasti, sr. Birni
Jónssyni, fyrir hans störf. Sóknar-
nefndarformaður Hvanneyrarsókn- *
ar, Bjarni Vilmundarson, stjómaði
kveðjuhófinu.
Sjávarlist
í háveg-
um höfð á
Akranesi
Akranesi - Nemendur og kennarar
Brekkubæjarskóla á Akranesi hafa
á undanförnum dögum dregið úr
hefðbundnu skólastarfi og unnið í
staðinn að verkefnum um „Sjávar-
list“ en svo vill til að „Sjávarlist" er
líka heiti á menningar og listahátíð
á Akranesi, þar sem dagskráin
tengist sögu staðarins með áherslu
á sögu útgerðar og fiskvinnslu.
í framhaldi af verkefnavinnunni
héldu nemendur árlega árshátíð
sína sem fór fram með hefðbundnu
sniði þar sem nemendur komu
fram með ýmiss konar efni til fróð-
leiks og skemmtunar og var margt
af því frumsamið og unnið í sam-
bandi við verkefnin um „Sjávarlist"
sem fyrr eru nefnd. Kór skólans
söng sjómannalög, yngri nemendur
fluttu Vatnavísur, kvæðið um hana
langömmu og sýndu fimleika.
Nemendur á miðstigi fluttu frum-
samda þætti um; örlög Péturs
Hoffmanns, sjómannslíf á Skipa-
skaga og ferð með Akraborginni.
Nemendur á elsta stigi sungu, léku
á hljóðfæri og sýndu dans þar á
meðal frumsaminn „Sjódans". í
tengslum við sýninguna var opin
sýning á myndverkum nemenda
um „Sjávarlist" og einnig voru
settar upp fræðandi upplýsingar,
Morgunblaðið/Jón Gunnlaugsson
Nokkrir uppáklæddir nemendur Brekkubæjarskéla á Akranesi, en þeir hafa, ásamt kcnnurum sínum, dregið úr
hefðbundnu skólastarfi á undanfornum dögum og unnið í staðinn að verkefnum um „sjávarlist".
sem þeir höfðu aflað sér um sjávar-
útveg og vinnslu sjávarafurða á
Akranesi.
Óhætt er að segja að nemendur
og kennarar Brekkubæjarskóla
hafi tekið fyrir athyglisvert verk-
efni og það eigi vel við því sam-
starfsverkefni Akraneskaupstaðar
og Reykjavík menningarborg fjall-
ar um er að svipuðum toga undir
yfirskriftinni Sjávarlist - veiðar
vinnsla og samfélag.
Loðdýrabændur
Vaxandi
bjartsýni
Sauðárkróki - Nefnd sem landbún-
aðarráðherra, Guðni Ágústsson,
skipaði sl. haust til að fara yfir
málefni loðdýrabænda hefur lokið
störfum og kynnir ráðherra niður-
stöður hennar í ríkisstjórn í dag en
eftir það mun skýrslan kynnt
hagsmunaaðilum og öðrum þeim
sem málið varðar.
Að sögn Einars Einarssonar,
starfandi ráðunautar í loðdýra-
rækt, sem var í nefndinni, er vax-
andi bjartsýni meðal loðdýra-
bænda, vegna hækkandi verðs á
afurðum búanna, sem birtist m.a. á
skinnauppboðum sem fram fóru
um fyrri helgi og síðustu viku í
Danmörku og Finnlandi.
Sagði Einar að hækkunin á
minnkaskinnum á uppboðinu í
Danmörku hefði verið 7-8% og
hinir ýmsu flokkar skinna hefðu
verið að hækka um frá 1-15%
þannig að í heildina væri útlitið
gott þótt einstakir flokkar þyrftu
að stíga örlítið meira.
Þessi uppboð í Danmörku og
Finnlandi gæfu vissulega góða vís-
bendingu um það sem gera mætti
ráð fyrir, en stærstu uppboðin
væru enn eftir, þau næstu í maí og
júní og svo síðar í september.
Þá væri skinnavara að koma aft-
ur inn í tískuheiminn, en á sýning-
unni nýverið í Evrópu og Japan
hefðu allir þekktustu hönnuðirnir
verið með loðskinn í flíkum sínum.