Morgunblaðið - 04.04.2000, Blaðsíða 28

es 0002 JIH'ÍA .1- flUOAaU1.0TH4
28 ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍ L 2000
aTaA.mwTOflOM
M0RGUN3LAÐIÐ
ERLENT
Miklar hörmungar meðal hirðingja í Mongólíu vegna fímbulkulda
Deyi dýrin,
deyr fólkið
Búpeningur hríðfellur úr hor í Mongólíu
vegna fímbulkuldanna sem þar hafa ríkt.
Asgeir Sverrisson er á ferð í Mongólíu og
ræddi í gær við hir ðingj afj ölskyldur og
embættismenn í þorpinu Arvaikheer í
Uvurkhangai-héraði, um 400 kílómetra
frá höfuðborginni, Ulan Bator.
ROTNANDI hræjunum við vegar-
kantinn fjölgar eftir því sem lengra
er ekið til vesturs frá Úlan Bator,
höfuðborg Mongólíu. Grindhoraður
búpeningur leitar næringar og ein-
staka hirðingjar eru á ferli. Fimb-
ulkuldinn sem ógnar lífsafkomu
mikils fjölda hirðingja, einkum í
suður- og vesturhluta Mongólíu,
eirir engu og alþjóðleg aðstoð þarf
að koma til eigi að takast að forða
því að fátækustu hirðingjafjöl-
skyldurnar verði hungurvofunni að
bráð.
„Öll afkoma okkar er háð þeirri
aðstoð sem okkur berst,“ sagði O.
Batmunkh, héraðsstjóri Uvurk-
hangai-héraðs, í samtali við Morg-
unblaðið í þorpinu Arvaikheer í
miðri Mongólíu í gær. I Uvurk-
hangai-héraði búa 114.000 manns
en það er 63.500 ferkflómetrar að
stærð. Um 75% íbúanna eru hirð-
ingjar. Héraðið er eitt þeirra sem
verst hafa fengið að kenna á fimb-
ulvetrinum, sem Mongólar nefna
„dzud“ og kom fram í máli héraðs-
stjórans að um 14% búpeningsins
væru þegar fallin úr hor. „Deyi
dýrin, deyr fólkið," sagði Batm-
unkh héraðsstjóri er hann lýsti lífi
og hlutskipti mongólska hirðingj-
ans. Menn óttast að allt að þriðj-
ungur búpeningsins í héraðinu eða
um 700.000 dýr drepist á næstu
vikum berist aðstoð eídri.
Tvær milljónir
skepna dauðar
Alls er nú talið að um tvær millj-
ónir dýra hafi drepist úr hor í
Mongólíu en það eru einkum kýr og
hestar sem fyrst drepast. Síðar
drepur næringarskorturinn geit-
urnar, sauðféð og kameldýrin.
Hross hirðingjanna í suður- og
vesturhlutanum eru flest hver horf-
in og enginn veit hvert. Hrossin
halda út í buskann þegar hvergi er
strá að finna og finni hirðingjarnir
þau aftur eru þau yfirleitt dauð.
Þar sem hrossin eru helstu sam-
göngutækin verður erfiðara en ella
að leita haga og færa sig um set.
„Við fundum fimm hross í síð-
ustu viku og þau voru öll dauð,“
sagði aldurhniginn hirðingi sem
rætt var við eftir heimsókn í tjald
hans. Sjá mátti á stóðinu sem hélt
til ekki langt frá tjaldinu að mörg
dýranna voru við að drepast.
Ósköpin sem nú ríða yfir hirð-
ingja í Mongólíu má rekja aftur til
síðasta sumars. Það var óvenju
þurrt og grasspretta mjög lítil.
Búpeningur hirðingja byggir sig
upp yfir sumarmánuðina og var því
óvenjuilla búinn undir fimbulvetur-
inn sem skall á um áramót. í
Uvurkhangai-héraði hefur hitastig-
ið verið 10 gráðum undir meðallagi
eða 32-40 gráðu frost. Fátækustu
fjölskyldurnar verða verst úti því
þær eiga fæst dýr og skortir fé til
að kaupa hey og fóður.
Lífi hirðingjanna ógnað
Mongólía hefur nú fengið um
eina milljón Bandaríkjadala í al-
þjóðlega aðstoð en talið er að allt
að 30 milljóna dala sé þörf til að
færa ástandið í eðlilegt horf þegar
til lengri tíma er litið. Stjórnvöld
skortir fé til að kaupa hey, fóður og
fóðurbæti. Að auki er illmögulegt
að flytja slíkan varning því sam-
göngur í Mongólíu eru mjög frum-
stæðar, vegakerfið lítið sem ekkert
og samskiptanet engin. Viðmæl-
endur Morgunblaðsins í Mongólíu
eru sammála um að vetrarhörkurn-
ar nú séu hinar mestu í manna
minnum. Miklir fólksflutningar
hafa átt sér stað, einkum úr suður-
héruðunum, sem auk kuldanna eru
við að fara í auðn vegna sand-
storma úr Góbí-eyðimörkinni. Er
því jafnvel haldið fram að lífshátt-
um mongólskra hirðingja hafi nú
verið ógnað sem aldrei fyrr og óvíst
sé að þeir fái staðist þetta áhlaup.
Robinson fær ekki að hitta Pútín
Ösátt við að fá
ekki að skoða
einangrunarbúðir
Moskvu. AFP, Reuters.
VLADÍMÍR Pútín, forseti Rúss-
lands, mun ekki eiga fund með Mary
Robinson, mannréttindafulltrúa
Sameinuðu þjóðanna, í Moskvu, að
sögn talsmann Pútíns í gær. Robin-
son heimsótti um helgina Tsjetsjníu
og lýsti mikflli óánægju með að Rúss-
ar skyldu ekki leyfa henni að kanna
ástandið í fimm einangrunarbúðum
enþað hafði hún farið fram á.
I staðinn var farið með mannrétt-
indafulltrúann í herbækistöð þar sem
voru tveir litlir fangaklefar. I öðrum
voru tvær konur sem grunaðar eru
um þjófnað.
„Við höfðum beðið um að fá að
skoða einangrunarbúðir og lagt
áherslu á þá ósk. Við vfldum fá að sjá
hvar fólk væri í haldi, staði sem við
höfum heyrt um firá mörgum heimild-
armönnum," sagði Robinson. „Mér
fannst það kaldhæðnislegt að á staðn-
um sem þeir fóru með okkur á skyldu
vera tvær konur, sakaðar um þjófnað,
vegna þess að ein af mörgum ásökun-
um sem ijöldi vitni hefur borið fram
gegn hermönnunum er einmitt um
stuld,“ sagði hún.
Talsmaður Pútíns, Sergej Jastrz-
hembskí, hugðist hitta Robinson í
Tölvuþjálfun
Windows • Word
Internet • Excel
Það er aldrei of seint að byrja!
60 stunda námskeið þar sem þátttakendur
kynnast grundvallarþáttum tölvuvinnslu
og fá hagnýta þjálfun.
Vönduð kennslubók innifalin í verði.
Innritun stendur yfir.
Fjárfestu í framtíðinni!
Tölvuskóli Islands
BÍLDSHÖFÐI 18, SÍMI 5671466
Reuters
Mary Itobinson, mannréttindafulltrúi SÞ (t.h.), ræðir við íbúa í Grosní,
höfuðstað Tsjetsjníu, á sunnudag.
gærmorgun en komu mannréttinda-
fulltrúans seinkaði og var þá fundin-
um aflýst. Sagðist Jastzhembskí ekki
hafa tíma tfl að ræða við hana núna.
Formaður sendinefndar Evrópu-
ráðsins, Russell-Johnston lávarður,
fékk að ræða við Pútín fyrr á árinu en
Robinson er æðsti alþjóðlegi embætt-
ismaðurinn sem heimsótt hefur Tsjet-
sjníu síðan Rússar réðust inn í hérað-
ið í september í fyrra. Hún er fyrr-
verandi forseti Irlands. Á næstu
dögum mun Evrópuráðið ræða hvort
vísa beri Rússum úr ráðinu vegna
mannréttindabrotaíTsjetsjníu. ' -
„Oflieldismunst ur“
■
Robinson sneri aftur til Moskvu í
gær eftir förina til Tsjetsjníu. Hún
hafði áður látið í ljós von um að hitta
Pútín til að geta tjáð honum áhyggjur
sínar vegna meintra mannréttinda-
brota. Hún sagðist myndu ræða við
embættismenn í Moskvu um frásagn-
ir af grimmdarverkum gegn óbreytt-
um borgurum í Tsjetsjníu. Robinson
hvatti tfl þess í Tsjetsjníu að ítrekað-
ar frásagnir af ofbeldisverkum rúss-
neskra hermanna yrðu vandlega
kannaðar. Rússar benda á að skæru-
liðar Tsjetsjena hafi gerst sekir um
fjölda hryðjuverka gegn óbreyttum
borgurum.
Robinson hitti að máli fólk í Tsjet-
sjníu sem sagðist hafa orðið vitni að
óhæfuverkum hermanna og sagðist
sjálf álíta að um væri að ræða „ofbeld-
ismunstur“. Hún lagði í gær aftur
áherslu á að rannsaka þyrfti þessi mál
og fá til þess hlutlausa, alþjóðlega að-
ila.
Mannréttindafulltrúi rússnesku
stjómarinnar í Tsjetsjníu, Vladímír
Kalamanov, réðst í gær harkalega á
Robinson vegna gagnrýni hennar á
framferði Rússa í Kákasushéraðinu.
„Ummæli frú Robinson ollu mér
mikilli reiði. Fram til þessa hefur eng-
inn leyft sér að taka afstöðu af þess-
um toga,“ sagði hann á fréttamanna-
fundi. „Við munum ekki sætta okkur
við að nokkur leggi rússneska herinn
og stjóm landsins að jöfnu við glæpa-
hyski og munum ekki leyfa þessa
gervikönnun,“ sagði Kalamanov.
Tsjetsníustríðið er dýrt
Hemaðurinn í Tsjetsjníu hefur
kostað rússnesk stjómvöld um 385
milljónir dollara eða sem svarar 28
milljörðum króna, að sögn ITAR-
Tass-fréttastofunnar. Aiþjóðagjald-
eyrissjóðurinn, IMF, hefur varað
Moskvustjórnina við og sagt að verði
einhveiju af lánsfé, sem ætlað er til
uppbyggingar í landinu, eytt í Tsjet-
sjníu-stríðið muni öllum stuðningi við
Rússa verða hætt.
Biskup vill
koma lagi
á samband
Karls og
Camillu
London. Morgunblaðið.
ERKIBISKUPINN af Kantaraborg,
George Carey, hefur að sögn The
Sunday Telegraph lýst þeirri skoð-
un sinni við samstarfsmenn að
binda þurfi enda á núverandi fyrir-
komulag sambands Karls Breta-
prins og Camillu Parker Bowles.
Biskupinn er sagður hlynntur
borgaralegri giftingu með einhvers
konar kirkjulegri athöfn á eftir.
Karl sagði, þegar hann og Diana
prinsessa skildu á sínum tfma, að
hann hygðist ekki gifta sig aftur og
talsmenn hans segja þá skoðun
hans úbreytta.
Fyrir ensku kirkjunni liggja nú
tillögur um að fráskildar konur
megi ganga aftur í kirkjulegt
hjónaband, en þær ná ekki til aðila,
sem hafa átt þátt í upplausn fyrra
hjónabands.
Ef til hjónabands Karls og Cam-
illu kemur, þarf drottningin að
veita samþykki sitt og þar myndi
hún í einu og öllu fara að ráðum
forsætisráðherrans.
----------------
Tómas - ekki
Ragnar
í GREIN í síðasta sunnudagsblaði
Morgunblaðsins, „Nýir tímar í taív-
önskum stjórnmálum“, kemur fram í
kynningu, að höfundurinn sé Ragnar
Orri Ragnarsson en hið rétta er, að
hann heitir Tómas Orri Ragnarsson.
Er beðist velvirðingar á þessum mis-
tökum. Tómas Orri er fréttaritari
Morgunblaðsins í Hong Kong en var
áður búsettur á Taívan.