Morgunblaðið - 05.04.2000, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 2000 25
Skiptar skoðanir meðal Þjóðverjar á skýrslum Stasi
Kohl vill hindra notkun
hlerunarskýrslnanna
Berlín. Morgunblaðið.
HARKALEGA er nú um það deilt í
Þýzkalandi hvort heimilt skuli að
nota upplýsingar úr hlerunarskýrsl-
um austur-þýzku leyniþjónustunnar
Stasi, en í síðustu viku var upplýst að
Stasi hefði þá þegar fyrir um 20 ár-
um vitað um vafasöm fjármál Kristi-
lega demókrataflokksins, CDU, og
fylgzt með Helmut Kohl, fyrrverandi
kanzlara, allt frá því hann var um
tvítugt. Er einkum um það deilt
hvort rannsóknarnefnd þýzka þings-
ins og saksóknarar sem eru að
rannsaka fjármálahneyksli CDU,
megi nota skýrslur Stasi um hlerun
símtala vestur-þýskra stjórnmála-
manna, einkum úr CDU.
Þýzk dagblöð höfðu eftir Kohl á
mánudag, sjötugsafmælisdag hans,
að hann myndi beita öllum ráðum til
að hindra að innihald hlerunar-
skýrslna yi’ði gert opinbert. Siidd-
eutsche Zeitung sagði Kohl hóta því
að fara með málið fyrir stjórnlaga-
dómstólinn í Karlsruhe.
Lög sem Kohl
samþykkti
Hins vegar bentu í gær ýmsir -
þar á meðal Joachim Gauck, yfir-
maður stofnunarinnar sem hefur
umsjón med skjalasafni Stasi - á að
Kohl hefði sjálfur sem kanzlari und-
irritað gildandi lög um Stasi-skjölin
og þess yrði að gæta að sömu reglur
giltu í þessu sambandi bæði um aust-
ur- og vestur-þýzka stjórnmála-
menn. CDU hefur lýst því yfir að
ekki beri að nota þessar upplýsingar
þar sem þeim hafi verið safnað með
glæpsamlegum hætti og erfitt væri
að sannreyna hvort skýrslurnar
væru falsaðar. Aðrir, þ.á m. jafnað-
armennimir Reinhard Höppner, for-
sætisráðherra Sachsen-Anhalt, og
Dieter Wiefelspuetz, talsmaður
Ráðgátunni
stolið
London. Morgunblaðið.
Á MEÐAN njósnarar hennar há-
tignar leita dyrum og dyngjum að
ferðatölvu, sem einum þeirra varð á
að skilja eftir í leigubíl á heimleið af
öldurhúsi, hefur Ráðgátunni, dul-
málsvél nazista, sem Bretar komust
yfir, verið stolið. Bretum tókst að
ráða dulmálið, sem gerði útslagið í
orrustunni um Atlanzthafið og átti
stóran þátt í sigri bandamanna í
heimsstyijöldinni síðari.
Sagnfræðingum kemur saman
um, að hefði Bretum ekki tekist að
komast yfir dulmálsvélina og ráða
dulmálið, hefði innrásin í Norm-
andy ekki getað átt sér stað 1944,
heldur 1946 í fyrsta lagi.
Dulsmálvélinni var stolið um
hábjartan dag af sýningu í Bletchl-
ey Park, þar sem dulmálið var ráðið
á sinni tíð. Þessi sérstaka vél var
notuð af leyniþjónustu nazista,
Abwehr, og er talið að aðeins tvær
aðrar slíkar séu til í heiminum. Það
var fjarskiptamiðstöð brezku ríkis-
stjórnarinnar sem gaf safninu í
Bletchley dulmálsvélina 1998, en
engin skýring hefur verið gefin á
því, hvernig hún komst í eigu
brezkra stjórnvalda.
Lögreglan telur að athygli á
verðmæti dulmálsvélarinnar hafi
verið sérstaklega vakin, þegar Mick
Jagger og Kate Winslet heimsóttu
nýlega safnið í Bletchley í sambandi
við undirbúing að kvikmyndinni
Ráðgátunni, sem byggð er á sam-
nefndri sögu Robert Harris.
Talið er að ómögulegt muni reyn-
ast að selja dulmálsvélina, nema þá
einkasafnara og á svörtum markaði
sé hún 100.000 punda virði.
Svo mikil leynd hvfldi yfir dul-
málsmiðstöðinni í Bletchley, að það
varð ekki á almannavit orði, hvað
þar fór fram fyrr en 1974.
þingflokks Jafnaðannannaflokksins
(SPD) í innanríkismálum, sögðu aft-
ur á móti í gær að upplýsingar úr
hlerunarskýrslunum hefðu verið
notaðar í hundruðum tilfella, meðal
annars í sambandi vid ásakanir um
Stasi-samstai’f Gregors Gysi, for-
ystumanns PDS, arftaka austur-
þýzka kommúnistaflokksins. Hið
sama yrði að gilda um vestur-þýzka
stjórnmálamenn, líka kanzlarann
fyrrverandi.
Talsmaður þýzka innanríkisráðu-
neytisins staðfesti annars á mánu-
dag frétt Berlínarblaðsins Berliner
Zeitungþess efnis, að árið 1990 hefði
miklum fjölda hlerunarskýrslna
Stasi af samtölum vestur-þýzkra
stjórnmálamanna - einkum úr CDU
- verið eytt að fyrirskipan ríkis-
Helmut Kohl
stjórnar Kohls. Eyðing þessara
skjala hefði verið samþykkt af full-
trúum allra flokka.
Kohl sagðist á sjötugsafmæli sínu
á mánudag vera bitur út í suma
flokksfélaga sína vegna þess hvernig
þeir hefðu komið fram við sig eftir að
leynireikningahneykslið komst í há-
mæli. Hann hélt upp á afmælið með
eiginkonu sinni, Hannelore, með
kvöldverði á veitingastað í Elsass, en
það fréttist ekki fyrr en í gær. Af-
mælisbarninu bárust heillaóskir
hvaðanæva að, einnig frá erlendum
stjórnmálaleiðtogum, en nýja og
harðorða gagnrýni þurfti hann að
láta yfir sig ganga frá hendi Wolf-
gangs Schauble, fráfarandi for-
manns CDU og pólitísks samherja
síns um árabil. I viðtali sem tekið var
upp í marz og sjónvarpsstöðin
Phoenix sendi út á mánudag talaði
Scháuble um að það væri „of vægt til
orða tekið“ að segja, að sér þætti
sem Kohl hefði brugðizt sér, en hann
sagði af sér um miðjan febrúar eftir
vera sjálfur bendlaður við anga fjár-
málahneykslisins sem Kohl er lykil-
maðurinn í og steypt hefur flokknum
í erfiðustu kreppu sögu sinnar.
2000
F y r i r h e r r
Vorið er komið í Intersport. Allt það nýjasta frá öllum helstu vörumerkjunum í sportfatnaði. Fylgstu með og komdu (Intersport.
Þín frístund - okkar fag
VINTERSPORT
BMdshöfða • 110 Reykjavík • sími 510 8020 • www.intersport.is