Morgunblaðið - 16.04.2000, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
MANNLÍFSSTRAUMAR
Tæknl/Lifir einkabíllinn tækniumbyltinguna af?
Miðvikudagur í vetnis-
þjóðfélaginu árið 2020
t>Ó svo að víst megi telja að einkabíllinn lifi af í fyrirsjáanlegum tæknium-
byltingum næstu áratuga verður hann með breyttu formi. Meira að segja
þeir íhaldssömustu innan bílaiðnaðarsins eru farnir að viðurkenna að svo sé
með því að búa sig undir breytingarnar, svo að þeir verði ekki undir í umrót-
inu.
Olíubirgðirnar verða fyrirsjáan-
lega þrotnar um eða rétt fyrir
miðja hina nýju öld, og skiptir ekki
öllu máli hvort dálitlu meira eða
minna kunni að finnast af olíu en nú
er örugglega vitað um. Eðli hins
hraða vaxtar er
þannig að 10%
aukning olíulinda
valda miklu minna
en samsvarandi
aukningu í ending-
artíma olíunnar.
Fjöldi einkabíla fer
hvað úr hverju að
ná milljarði, og
hinn hraði vöxtur heldur áfram. Ofur-
fjölgun hans er fram undan og þar
ræður mestu að bíllinn fer að nálgast
að verða almenningseign í milljarða-
ríkjunum Kína og Indlandi næstu
áratugina. Það gerir olíuna og óáreið-
anlegri hest til að veðja á, að tvo
þriðju af þekktum birgðum er að
finna á óstöðugu svæði í stjómmála-
legum skilningi. Þetta er Irak, Iran,
Kúveit og önnur ríki í kringum Pers-
aflóa.
Bfll hins evrópska Meðaljóns verða
að líkindum ekki knúinn metanóli,
þótt vetnisvæðingin hefjigöngi sína á
því formi hér á Islandi. Astæða þess
að hafist verður handa með metanólið
eru að hingað til hefur þótt torleystur
sá vandi sem felst í að geyma hreint
vetni í nægu magni í bflnum. En ein-
mitt nú þessi árin eru að verða hraðar
framfarir hvað þetta varðar. Aðferðin
felst í að afar gleypt form hinna ýmsu
málma bindur vetnið á málmyfir-
borðinu. Með því að málmurinn er úr
ofur fínum þráðum með holrúmi á
milli, verður yfírborð hans og þar
með bindigeta stór. Þannig má gera
ráð fyrir að Meðaljón geti ekið allt að
500 lon á áfyllingunni, og bfllinn hans
gefi ekkert eftir Subarunum sem
hann á nú. Bfllinn yrði knúinn efna-
rafal, sem mætti kalla róteindaskipti
á nýyrðamáli. Vetnisatóm er róteind
með rafeind á ferð utan um. Vetn-
isatómin losa sig við rafeindimar fyr-
ir tilverknað málhvata, en vegna mis-
munandi hleðslu þeirra og
róteindanna, sleppa þær síðamefndu
í gegnum himnu tengda málmhvatan-
um. Rafeindirnar þurfa þar með að
fara krókaleið framhjá efnarafalnum.
Sú ferð þeirra er ekkert annað en
vanalegur rafstraumur, sem má nota
til að knýja rafhreyfla, þ.e. sjálfan bfl-
inn. Þegar rafeindirnar koma af hinni
löngu hjáleið framhjá róteindaskipt-
inum sameinast þær aftur róteindun-
um, sem fóru stuttu leiðina í gegnum
himnuna, mynda með þeim vetnisat-
óm að nýju, sem sameinast síðan súr-
efni alndrúmsloftsins. Utkoman er
vatn, semsé mengunarlaus. Aftur er
það ekki endilega mengunarlaust að
búa til vetnið, sem fyllt hefur verið á
málfrauðargeymi bflsins. Sé það búið
til á sama hátt og mikið af raforku
Evrópu dagsins í dag, þ.e. með
brennslu kola, er hefldarferlið fylli-
lega jafn mengandi og fyrr. Við hér á
íslandi ætlum að reiða okkur á vatn-
sorku og eða jarðvarmaorku til þess-
arar framleiðslu, en æ fleira bendir til
að notuð verði sólarorka úti í hinum
stóra heimi til vetnisframleiðslunnar.
Það sem gerir þetta æ hagkvæmara
er miklar framfarir í gerð sólarraf-
hlaðna, en nýtni þeirra fer sívaxandi.
Bfll meðaljóns nær 160 km/klst, ef
gefið er í. En það er ekki sama frelsið
til glannaakstur og menn hafa í dag,
ef frelsi skyldi kalla. í stað ónógrar
samvisku hins samviskulausa öku-
manns dagsins í dag er komið nokk-
urs konar yfirsamviska, eða yfir-yfir-
sjálf, svo að notað sé freudískt
orðalag sálfræðinnar. Það er í líki
tölvu. Hún nemur akstursaðstæður,
veggrip, fjai’lægð í næsta bfl, beygju-
radíus vegar, og hvað sem reynt er af
glannaskap, kemur hún í veg fyrir.
Honum er stjórnað með einum stýri-
pinna, og hann lætur betur að stjóm
og er margfalt öruggari en Subara-
inn hans frá árinu 2000. Öryggisat-
riðin eru ótalmörg, sem tölva bflsins
gerir kleift að viðhafa. Það gagnleg-
asta er e.t.v. að bfllinn neitar að aka
ef lyktarskynjari tengdur tölvunni
nemur áfengislykt. Bfllinn er í þessu
farinn að likjast færleikum skag-
firskra drykkjumanna, sem hafa oft
bjargað lífi eigenda sinna með því að
hafa vit fyrir þeim þegar ófæra hefur
verið annars vegar.
STÓRSÝNING Á TRÉSMÍÐAVÉLUM
Stórsýning á trésmíðavélum og ýmsum öðrum vörum tengdum tréiðnaði verður
haldin dagana 14.-16. apríl á Smiðjuvegi 1, Kópavogi á 1.100 fm sýningarsvæði,
þar sem sýnt verður alít frá handverkfærum upp í tölvustýrðar vinnslustöðvar.
Opnunartími verður sem hár segir:
Föstudaginn 14. apríl frá kl. 13.00 -18.00
Laugardaginn 15. apríl frá kl. 10.00 -18.00
Sunnudaginn 16. apríl frá kl. 11.00 -18.00
Alllr áhugamenn um trésmíðar eru velkomnir
HEGAS ehf.,
Smiðjuvegi 1,
200 Kópavogi.
S. 567 0010, fax 567 0032
SUNNUDAGUR 16. APRÍL 2000 B 19
Markviss
tölvunámskeið
NT\r skólarnir í Hrtfncirfirði og Kópcivogi
bjóðci upp cí tvö bcignýt og nictrkviss
tölvunrtmskeið fyrir byi-jendui'.
60 klst. eða 90 kei-inshist undir:
- Gninnatrlði í upplýsingatækni
► Windows 98 stýrikerfið
- Word ritvannsla
- Excel töílureiknir
- Access gagnagrimnur
- PowerPoint (gerð kymningarefnis)
- Internetið (vefurinn og tölvupóstur)
48 klst eða 72 kennslnstunclir:
- Almennt um tölvur og Windows 98
► Word ritvinnsla
- Excel töflureiknir
- Intemetið (vefurínn og tölvupóstur)
Boðið er upp á bæði morgun og kvðldnámskeið
sem hefjast 25. april og 5. og 8. maí n.k.
IJpplýsingar og innritun í simum
544 4500 og 555 4980
Nýi tölvu- &
viðskiptaskólinn
Hólshrauni 2 - 220 Hafnarfirði - Slmi: 555 4980 - Fax: 555 4981
HKðasmára 9- 200 Kópavogi - Slmi: 544 4500 - Fax: 544 4501
Tölvupóstfang: skoli@ntv.is - Heimasíða: www.ntv.is
Umsóknir
um styrki úr
Umhverfissjóði
verslunarinnar
Umhverfissjóður verslunarinnar var stofnaður
1. október 1995 og eru þátttakendur í sjóðnum
um 160 verslanir um land allt. Tekjur sjóðsins
eru af sölu plastpoka sem merktir eru sjóðnum.
Umhverfissjóður verslunarinnar mun í byrjun
sumars 2000 úthluta fé til verkefna sem falla
að markmiðum sjóðsins, sem eru þau að stuðla
að bættu umhverfi landsins, fegrun þess og
uppgræðslu. Sjóðurinn hefur úthlutað fjórum
sinnum, samtals 100 milljónum króna.
Megináherslan er lögð á úthlutanir til stærri
verkefna en hluta af ráðstöfunarfénu mun verða
úthlutað til minni verkefna.
Félagasamtökum og einstaklingum sem
hyggjast ráðast i verkefni á sviði umhverfismála
gefst hér með kostur á að sækja um styrki til
Umhverfissjóðs verslunarinnar. Umsóknum skal
skilað á eyðublöðum sem fást á skrifstofu
sjóðsins í Húsi verslunarinnar 6. hæð og einnig
á heimasíðu sjóðsins; www.umhverfi.is.

Umsóknarfrestur er til
28. apríl 2000
Umhverfissjóður verslunarinnar
Húsi verstunarinnar • Kringlunni 7
103 Reykjavík • Sími 568 7811
Myndsendir 568 5569
www.umhverfi.is