Morgunblaðið - 06.05.2000, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Haraldur pólfari við stærsta íshrygginn til þessa
Isklumpar á stærð
við sumarbústaði
Frumvarp um
olíuleit og
olíuvinnslu
HARALDUR Örn Ólafsson pólfari á
125 km eftir ófarna á norðurpólinn
ogbýstviðaðná takmarki sínu 10. til
15. maí. Hann
tafðist nokkuð á
fimmtudag við að
finna leið í gegn-
um mikinn ís-
hrygg með ís-
björgum á stærð
við sumabústaði.
Hann gekk 16, 3
km á fimmtudag í 16 stiga frosti og
hægum vindi.
Haraldur er farinn að hlakka mik-
ið til ferðalokanna og undirbúningi
að lokakafla leiðangursins er að
mestu lokið af hálfu bakvarðasveit-
arinnar. „Tilhlökkunin við að komast
á pólinn er að komast í hámæli
núna,“ sagði Haraldur í gær í símtali
við Skúla Bjömsson í bakvarðasveit
leiðangursins.
Rosalegasti íshryggur
sem ég hef séð
Haraldur hefur ekki mætt norsku
pólförunum Torry Larsen og Rune
Gjeldnes sem komu gangandi á móti
honum frá pólnum. Norðmennirnir
áætla að komast til Ward Hunt-eyju
1. júní efir nærri fjöguira mánaða
göngu þvert yfir Norður-íshafið. Fá-
einir km skildu Harald og Norð-
mennina að í gær en þar sem Norð-
mennirnir eru nokkuð vestar en
Haraldur er allt eins líklegt að þeir
mætist ekki á göngunni.
í gær rann upp níundi dagurinn í
röð með skýjuðu veðri úti á ísnum og
sagðist Haraldur aldrei hafa heyrt
um að veðrið hagaði sér með slíkum
hætti svo norðarlega.
Hai’aldur sagði færið hafa verið
sæmilegt á miðvikudag en tafðist í
hálfa aðra klukkustund snemma
dags þegar gríðarmikill íshryggur
varð á vegi hans. „Þetta var rosaleg-
asti íshryggur sem ég hef séð og
kallaði hann því Kínamúrinn," sagði
Haraldur. „Þarna höfðu hlaðist upp
ísklumpar á stærð við sumarbústaði
og ég sá varla yfir hann þegar ég leit
yfir hann af stórum hól. Ég losaði af
mér sleðann og gekk í vestur og datt
allt í einu niður á ótrúlega leið í
gegnum hrygginn. Það var örmjó
tröð með sléttu gólfi og háum veggj-
um sem lá í gegnum hrygginn og var
aiveg magnað að ganga efir henni.“
Flugleiðir og FBA hafa boðið Unu
Björk Ómarsdóttur unnustu Har-
alds að fljúga út á ísinn ásamt með-
limum úr bakvarðasveitinni þegar
Haraldur verður sóttur út á ísinn í
leiðangurslok.
Merkinga á erfðabreytt
matvæli að vænta
STEFNT er að því að reglugerð um
nýfæði, sem meðal annars felur í sér
reglur um merkingar á erfðabreytt-
um matvælum, verði gefin út síðar á
þessu ári.
Gert er ráð fyrir að erfðabreytt
matvæli yerði merkt og til erfða-
breyttra mátvæla teljist matvæli
sem innihalda í mælanlegu magni
DNA eða prótein tilkomið með
erfðabreytingum.
Þetta kemur fram í svari um-
hverfisráðherra við fyrirspurn Kol-
brúnar Halldórsdóttur, þingmanns
vinstri grænna, um erfðabreyttar
afurðir.
í svarinu kemur fram að ráðu-
neytið telur að neytendur skuli eiga
rétt á upplýsingum um hvaða mat-
væli séu erfðabreytt eða innihaldi
erfðabreyttar afúíðir.
Gefinn verði sex mánaða
aðlögunartími
í fyrirliggjandi drögum að reglu-
gerð er gert ráð fyrir að þeir sem
sett hafa erfðabreytt matvæli á
markað fái sex mánaða aðlögunar-
tíma til að uppfylla ákvæði reglu-
gerðarinnar. Því ættu neytendur að
geta vænst merktra matvæla á fyrri
hluta næsta árs.
Þá kemur fram að stefnt er að því
að gefa út tvo bæklinga um erfða-
breyttar afurðir á þessu ári; annan
um erfðbreytt matvæli og hinn um
erfðabreyttar lífverur. Með þessu
móti hyggst ráðherra tryggja að al-
menningur fái hlutlausar og fagleg-
ar upplýsingar um erfðabreytt mat-
væli og þau áhrif sem erfðaþreyttar
lífverur geta haft á umhverfið.
IÐNAÐARRÁÐHERRA kynnti á
ríkisstjórnarfundi í gær frumvarp til
laga um leit, rannsóknir og vinnslu
kolvetnis, en jarðvísindalegar rann-
sóknir í Norður-Atlantshafi benda til
þess að verðmæt olíuefni kunni að
leynast á landgrunni íslands og hafa
erlend olíufyrirtæki sýnt áhuga á ol-
íuleit á landgrunninu. Frumvai-pið
fer nú til þingflokka ríkisstjórnar-
flokkanna og verður síðan lagt fram
á Alþingi í framhaldinu.
í upplýsingum frá iðnaðarráðun-
eytinu kemur fram að forsenda þess
að erlend fyrirtæki fáist til að fjár-
magna leit að olíu og gasi á land-
grunni íslands sé að sett verði sér-
stök lög um þessa starfsemi, en slík
löggjöf sé til staðar í öllum ná-
grannaríkjum okkar.
Þijú svæði koma
helst til greina
Með lagasetningunni er sett
rammalöggjöf um leit, rannsóknir og
vinnslu kolvetnis, en með því er átt
við jarðolíu, jarðgas eða annars kon-
ar kolvetni sem er til staðar í jarð-
lögum undir hafsbotni frá náttúr-
unnar hendi og nýtanlegt er í
loftkenndu eða fljótandi formi.
Við samningu frumvarpsins var
höfð hliðsjón af norrænni löggjöf um
hliðstæð efni, auk þess nauðsynlegt
var að samræma ákvæði fnim-
varpsins löggjöf Evrópusam-
bandsins vegna aðildar íslands að
Evrópska efnahagssvæðinu.
Fram kemur að helstu svæðin sem
koma til greina í þessum efnum séu
Jan Meyen hryggurinn, Hatton-
Rockall svæðið og setlagasvæðið
undan ströndum Norðurlands. Eng-
ir tæknilegir þættir virðast geta
komið í veg fyrir olíuvinnslu á þess-
um svæðum, ef slíkar auðlindir finn-
ast í nægjanlegum mæli.
-----------------
Forseti
Póllands í
opinbera
heimsókn
ALEKSANDER Kwasniewski, for-
seti Póllands, kemur í tveggja daga
opinbera heimsókn hingað til lands í
næstu viku.
Samkvæmt upplýsingum frá skrif-
stofu forseta Islands er von á for-
setanum, eiginkonu hans, Jolöntu,
og fylgdarliði að morgni fimmtu-
dagsins 11. maí og dvelja þau hér
fram að kvöldi fostudagsins 12. maí.
Meðal þess sem er á dagskrá heim-
sóknar forsetans eru fundir með ís-
lenskum ráðamönnum.
Morgunblaðið/Kristinn
Beðið úti í bíl
STUNDUM þurfa farþegar að bíða er liklega best að gera eins og
úti í bfl meðan bflstjórinn hleypur þessi; sýna þolinmæði, halla sér aft-
inn í banka eða búð til að sinna er- ur í sætinu, horfa út um gluggann
indum. Ef biðin verður helst til löng og láta sig dreyma.
Sólveig Pétursdóttir situr ráðstefnu dómsmálaráðherra ESB um forvarnir gegn afbrotu
Vilji ESB til að út-
víkka samstarf til
Islands staðfestur
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra situr nú ráðstefnu dóms-
málaráðherra Evrópusambandsins
um forvarnir gegn afbrotum í Al-
garve í Portúgal og sagði hún í
gærkvöldi að fram hefði komið
staðfestur vilji til að útvíkka sam-
starfið á þessu sviði til þeirra
Sehengen-ríkja, sem ekki eru í
ESB, Islands og Noregs.
Hún sagði að helstu niðurstöður
ráðstefnunnar væru að Evrópu-
sambandið ætti að hefja undirbún-
ing að sameiginlegri söfnun og úr-
vinnslu tölfræðilegra upplýsinga
um afbrot og glæpastarfsemi, víð-
tæku samstarfi allra þátttakenda
og samræmingu löggjafar.
Hve langt á að ganga í
samræmingu löggjafar?
Hún sagði að einnig hefði verið
rætt um að koma ætti á fót form-
legum samráðsvettvangi þar sem
ESB-ríki beri saman bækur sínar,
skiptist á upplýsingum um þróun
mála á borð við það hvaða for-
varnaraðferðir hafi gefíð góða
raun og hverjar ekki.
Sólveig sagði að sameiginleg
söfnun og úrvinnsla tölfræðilegra
upplýsinga um afbrot og glæpi
væri vitaskuld mikilvæg forsenda
skynsamlegrar stefnumótunar.
Hún gat þess að nokkur umræða
hefði verið um samræmingu
löggjafar og mismunandi áherslur
meðal ríkjanna um hve langt ætti
að ganga í þeim efnum.
„Það sem varðar okkur íslend-
inga þó mestu er að hér á ráð-
stefnunni hefur verið staðfestur
vilji ESB-ríkjanna til þess að út-
víkka þetta samstarf að einhverju
leyti til Schengen-ríkja, sem ekki
eiga aðild að sambandinu, það er
til íslands og Noregs,“ sagði Sól-
veig. „Sá vilji er staðfestur í niður-
stöðum ráðstefnunnar, en síðan er
auðvitað að sjá hvernig það verður
útfært af ESB þegar til formlegr-
ar ákvarðanatöku kemur.“
Sólveig sagði að íslenska dóms-
málaráðuneytið hefði undirbúið
fundinn með því að senda ýmsar
upplýsingar um hvernig staðið
væri að forvörnum gegn afbrotum
á íslandi, tíðni og gerð afbrota og
fleira. Bent hefði verið á mikilvægi
þess að aðilar ynnu saman á svip-
aðan hátt og grenndarlöggæsla
væri hugsuð þar sem saman vinna
lögregla, skólar, íþróttahreyfingar,
félagsmálayfirvöld, kirkja og for-
eldrar, svo eitthvað væri nefnt.
Mörg alvarleg brot
virða ekki landamæri
„Ég vakti enn fremur athygli á
mikilvægi aukins samstarfs ríkja í
baráttunni gegn afbrotum, ekki
síst vegna þess að mörg alvarleg
afbrot virtu engin landamæri, svo
sem barnaklám og peningaþvætti,"
sagði hún. „Slíkt samstarf væri
ekki síður mikilvægt varðandi for-
varnir gegn afbrotum."
Hún sagði að samstarf Norður-
landanna væri þýðingarmikið og á
fundinum hefði verið vakin athygá
á því hvernig að því hefði verið
staðið með góðum árangri.
„Ég tel mikilvægt að auka sam-
vinnuna við Evrópusambandið a
sviði réttarfars og löggæslumála,'
sagði Sólveig Pétursdóttir. „Ég
hef unnið að eflingu samstarfsins
við Bandaríkin og tel einnig mikil-
vægt að við horfum ekki síður til
Evrópu í þessum efnum."
Islendingum og Norðmönnurn
var boðið að taka þátt í þessari
ráðstefnu dómsmálaráðherra ESB
og situr Sólveig hana fyrir íslands
hönd. Þátttaka íslands í Evrópu-
samvinnu á sviði dóms- og lögj
gæslumála byggist annars vegar a
aðildinni að Schengen-samstarfinu
og hins vegar því að nú er unnið
að aðild Islands og Noregs að
EUROPOL, löggæslustofnun
Evrópu, en framkvæmdastjóri
hennar, Jurgen Storbeck, er vænt-
anlegur til Islands síðar í þessum
mánuði.