Morgunblaðið - 06.05.2000, Side 35

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2000 35
NEYTENDUR
Þarf ekki að nota
gerileyðandi hreinsi-
efni við heimilisstörf
Gerileyðandi hreinsiefni geta aukið
vandamál vegna óæskilegra örvera og
þau virka oft ekkert betur en venjuleg
hreinsiefni. Itarlegar rannsóknir skortir
til að kanna áhrif þeirra frekar.
„í STÓRUM dráttum er munurinn
á gerileyðandi hreinsiefnum (anti-
bacterial) og venjulegum hreinsi-
efnum ekki mikill. Þetta eru vörur
til að nota við hreingerningar sem í
er bætt sérstökum efnum sem eiga
að virka þannig að þau hindri vöxt
óæskilegra örvera," segir Elín G.
Guðmundsdóttir, efnafræðingur á
eiturefnasviði hjá Hollustuvernd
ríkisins. „Virknin gegn örverunum
er ekki eingöngu af hinu jákvæða.
Auðvitað virka efnin á einhverjar
örverur en ekki allar. Þegar litið er
á þetta í heild sinni þá hreinsa
gerileyðandi hreingemingarlegir
ekki endilega betur,“ segir Elín.
Geta myndað óþol
Aðspurð að því hvort gerileyð-
andi hreinsiefni geti eytt „góðum“
bakteríum segir Elín að vandamál-
ið sé að einhverjir örverustofnar
myndi óþol. Akveðnar bakteríur
aðlaga sig þá að þessum efnum og
þessar svokölluðu slæmu bakteríur
geta náð yfírhöndinni. „Við þurfum
auðvitað ákveðnar bakteríur og ör-
verur, t.d. í líkamanum, en það eru
venjulega ekki þær sem við ætlum
að þvo í burtu. Hins vegar gætu
þær sem á að þvo í burtu myndað
óþol,“ segir Elín.
Hún segir að þessi efni geti verið
skaðleg umhverfinu en þetta sé
fjölbreyttur hópur efna þannig að
það sé erfitt að alhæfa um áhrif
þeirra. „Þetta eru t.d. stórar líf-
rænar sameindir sem brotna hægt
niður í náttúrunni og safnast þá
upp og valda skaða t.d. á vatnalíf-
verum. Einnig skaða slík efni ör-
verugróður sem á að brjóta niður
skolp í rotþróm og skolphreinsi-
stöðvum," segir Elín.
ítarlegar rannsóknir vantar
„í nýlegri grein í sænska tímarit-
inu R&d&Rön getur að líta grein
um gerileyðandi hreinsiefni og í
viðtali við lækni kemur fram að
sum efnin hafi svipaða virkni og
sýklaeyðandi lyf sem fólk er að taka
inn. Slík efni geta haft skaðleg áhrif
á líkamann. Þá kemur jafnframt
fram að enn skorti ítarlegar rann-
sóknir á þessum efnum bæði varð-
andi umhverfisskaðsemi og áhrif
þeirra á heilsu manna en þetta er
tiltölulega ný neytendavara.
Sænska heilbrigðiseftirlitið varar
við notkun efnanna. Einnig er talað
um í greininni að það hafi sýnt sig
að með auknu hreinlæti þá séu
asma- og ofnæmissjúkdómar að
aukast. Hræðsluáróður hefur verið
notaður til þess að selja umræddar
vörur sem snýr að því að fólk þurfi
að sótthreinsa í kringum sig.
„Það má ekki gleyma því að verið
er að nota efni sem eru ekki öll holl
fyrir lífverur," segir Elín.
Sala eykst erlendis
„Við höfum aðallega fengið fyrir-
spumir varðandi efnin frá framleið-
endum hér heima sem eru að setja
þessar vörur á markað og höfum
ekki verið með mikinn áróður gegn
þessum efnum hingað til. Hins veg-
ar hefur verið talað um að ekki sé
æskilegt fyrir matvælafyrirtæki og
heilsustofnanir að^nota gerileyð-
andi hreinsiefni. A sjúkrahúsum
eiga alls ekki að koma hreinsiefni
sem innihalda bakteríudrepandi
efni.
í umræddri sænskri grein sem
og í grein í danska neytendatíma-

1' |T |
I ^ §f k , J
ic, jj i.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Itarlegar rannsóknir vantar á þessum efnum bæði varðandi umhverf-
isskaðsemi og áhrif þeirra á heilsu manna.
ritinu Tenk+test kemur fram að
sala þessara efna sé að aukast.
Hvað sölu þessara vara snertir hér
heima þá hugsa ég að það sé ein-
faldlega þannig að framboðið á
þeim sé að aukast sem leiðir þá til
aukinnar sölu,“ segir Elín.
Elín segir að ekki sé ástæða til að
mæla með notkun gerileyðandi
hreinsiefna við venjulegt heimilis-
hald. „Það er vitað að mörg þessara
efna eni óæskileg íyrir umhverfið
og einnig eru mörg þeirra ofnæmis-
valdandi fyrir menn. Þá er talað um
að það séu komnir upp þolnir
stofnar sem geta valdið lungna-
bólgu sem mjög erfitt sé að ráða
við, einnig harðgerðir stofnar sal-
monellu og berklabakteríu svo
dæmi séu tekin,“ segir Elín.
Þess má að lokum geta að heima-
síða Hollustuvemdar er www.holl-
ver.is en þar em ýmsar upplýsing-
ar sem og tenglar á erlendar
vefsíður sem á er að finna góð ráð í
sambandi við hreingemingar.
Spurt og svarað um neytendamál
Hvenær gildir lyfjakortið?
Nýtt
Hárfroðan
Grecian
2000
Komin er á
markaðinn
Grecian 2000
hárfroða. í
fréttatilkynn-
ingu segir að
hárfroðan end-
urheimti fyrri lit
í grátt hár og að
hárið þykkni um
allt að 10%.
Froðunni er
sprautað í lófa,
hún sett í hárið og hárið síðan greitt.
Innflytjandi er Haraldur Sigurðs-
son ehf.
Vörulisti
Prentsmið-
jan Oddi hf.
hefur gefið út
vörulista fyrir
árið 2000. Vör-
ulistinn er
rúmlega 100
síður og í
fréttatilkynn-
ingu segir að
þar sé meðal annars að finna úrval af
pappír, skrifstofuvörum, rekstrar-
vörum, skrifstofubúnaði og skrif-
stofuhúsgögnum. Jafnframt kemur
fram að nú sé einnig hægt að panta
prentverk, eins og t.d. nafnspjöld,
eftir vörulistanum og fá verðáætlun
meðan beðið er.
Vörulista Odda er hægt að nálgast
í verslun fyrirtækisins að Höfða-
bakka 3 en einnig er hægt að hringja
og panta hann símleiðis sem og í
gegnum heimasíðu fyrisrtækisins
sem er www.oddi.is.
FORELDRAR tveggja telpna, sem
þurfa að nota sýklalyfið Primazoi
að staðaldri, komust að því að verð
lyfsins var afar mismunandi eftir
því í hvaða apótek var farið.
Stundum virtist lyfjakort fyrir
sýklalyfinu lækka kostnaðinn,
stundum ekki. Móðirin fór t.d. í
apótek, keypti eina flösku og
greiddi 700 krónur fyrir. Henni
var sagt að lyfjakortið lækkaði
ekki verðið. Faðirinn greiddi um
fimmtungi lægra verð fyrir sama
magn þegar hann sýndi lyfjakort-
ið í öðru apóteki. Hvemig stendur
á þessu?
Þær upplýsingar fengust hjá
lyfjadeild Tryggingastofnunar rík-
isins að kaupandi greiðir að fullu
fyrir sýklalyf nema í þeim tilfellum
að hann hafi fengið lyfjakort. Sá
sem hefur fengið lyfjakort fyrir
sýklalyfi greiðir fyrir lyfið sam-
kvæmt ákveðnu kerfi, sem er þann-
ig að hann greiðir fyrstu 1.200
krónurnar af smásöluverði lyfsins,
80% af verði umfram það en þó
aldrei hærra en 3.800 krónur fyrir
hverja afgreiðslu. Ef handhafi
kortsins er bam sem fær umönnun-
arbætur, eða er öryrki eða lífeyris-
þegi greiðir hann fyrstu 400 krón-
urnar af smásöluverðinu, 50% af
því sem er umfram en að hámarki
1.100 krónur. Lyfseðill getur að
hámarki gilt fyrir 100 daga
skammti og er því hagkvæmast að
kaupa hámarksskammt hverju
sinni og nýta þannig afsláttinn að
fullu, sem lyfjakortið veitir.
Skýringin á því hvers vegna af-
sláttur var stundum veittur þegar
lyfjakortið er sýnt er líklegast sú að
apótekin sjálf taka á sig hluta
kostnaðarins, sem annars félli á
kaupandann.
Fasteignamat
Hverjar em regluraar í sam-
bandi við kaupsamning íbúða þeg-
ar ekkert fasteignamat liggur fyr-
ir?
„Eins og er áætla sýslumenn
matið,“ segir Magnús Olafsson,
framkvæmdastjóri matsviðs hjá
Fasteignamati ríkisins. „Verið er
að endurskoða þær reglur sem þeir
vinna eftir og er þess vænst að þær
liggi fyrir eftir nokkrar vikur,“ seg-
ir Magnús.
^ Alltaf það nýjasta bara fyrir þig... ^ ^
kynnum 1 dag...
boSr»i«ikl-12o9,4
KOIUUR
v.a'of/,,. Komdu og smakkaðu!
Fitubrennsld a flösku
Svalandi drykkur sem
hraðar fitubrennslu
Innihald:
L-Camitine
Chromium
Inosrtol
SLENDERTONE
LIFÐU LlFINU OG NJÓTTU ÞESS
TOTALBODY
Mótar vöðva, styrkir,
grennir, nuddar,
minnkar cellulite og fl.
Komdu og prófadu
.íS> f
Kynningarafsláttur í dag
HREYSTI
.X x 1 ÆFINGAR - ÚTIVIST - BÓMULL
J Q^[G Skeifunni 19 - S. 568 1717
rrri W Ifl 1 www.hreysti.is
XXi3. KL 1U “J.D Netverslun með fæðubótarefni á betra verði