Morgunblaðið - 06.05.2000, Blaðsíða 40

40 LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2000
MENNTUN
mHrgVjNBLAÐIÐ
Tungumál - M.Paed.-nám fyrir tungumálakennara er ný námsleið við Háskóla Islands, en vaxandi erlend sam-
skipti og alþjóðavæðing kallar sífellt á betri kunnáttu í erlendum tungumálum. Salvör Nordal ræddi við nokkra
af forsvarsmönnum námsins. Það á að efla hæfni kennara og auka rannsóknir á sviði tungumálanáms og kennslu.
Nýtt nám
fyrir tungu-
málakennara
• Framhaldsnám í íslen^ku, dönsku
og ensku við Háskóla Islands.
• Námið er einkum ætlað kennurum
í grunn- og framhaldsskólum.
Tungumálakunnátta er lykill-
inn að menntun og almennt
eru gerðar æ meiri kröfur
um tungumálakunnáttu á
öllum sviðum þjóðlífsins,“ segir Auð-
ur Hauksdóttir, lektor í dönsku,
spurð um hið nýja nám, en hún hefur
ásamt Guðrúnu Guðsteinsdóttur,
dósent í ensku, og Sigríði Sigurjóns-
dóttur, dósent í íslensku, skipulagt
þessa nýju námsleið. Einnig hafa
Bergljót S. Kristjánsdóttir, dósent í
íslensku, Eiríkur Rögnvaldsson,
prófessor í íslensku, og Þóra Björk
Hjartardóttir, dósent í íslensku fyrir
erlenda stúdenta, unnið að skipulag-
ningu námsins. „Náminu er ætlað að
efla málakennslu í grunn- og fram-
haldsskólum og er einkum ætlað
dönsku-, ensku- og móðurmálskenn-
urum og þeim sem kenna íslensku
sem erlend mál. Þessu nýja námi er
einnig ætlað að stuðla að auknum
rannsóknum á sviði tungumálanáms
og -kennslu.
Okkur finnst brýnt að hefja þetta
nám núna þegar nýjar námskrár í
grunn- og framhaldsskólum hafa
tekið gildi en þær hafa það markmið
að auka enn frekar tungumálanám
og bæta færni nemenda á þessu
sviði. Eigi málanámið að ná þeim
markmiðum sem að er stefnt, þurfa
kennaramir að hafa góða kunnáttu á
fræðasviði sínu og kunna skil á
kennslufræði greinarinnar. Þá má
geta þess að árið 2001 verður
evrópskt ár tungumála og því þótti
okkur við hæfí að hefja námið á
námsárinu 2000-01.“
Mikilvægt að efla rannsóknir
Eitt markmið M.Paed.-námsins er
að efla rannsóknir á sviði málanáms
og málakennslu. „Rannóknir á þess-
um sviðum hafa stóraukist um allan
heim og skilningur manna á eðli
tungumála og tungumálanáms hefur
aukist jafnt og þétt. Þetta á jafnt við
um móðurmálið sem erlend mál.
Með tilkomu nýrra miðla í kennslu
er t.d. mikilvægt að meta hvaða
námsefni hentar í kennslunni og
hvaða þættir málsins valda nemend-
um erfiðleikum. Sáralitlar rannsókn-
ir hafa verið gerðar á tungumála-
námi og -kennslu hér á landi, t.d.
hvernig íslendingum gengur að læra
dönsku og ensku, hvað þeir eiga auð-
velt með og hvað vefst helst fyrir
þeim. En slík vitneskja er nauðsyn-
leg til að hægt sé að byggja upp
markvisst nám.“
Er hugsanlegt að tungumálanám-
ið sé ekki nógu markvisst hér á
landi?
Auður Hauksdóttir verður fyrir
svörum: „Sú ríka áhersla sem hefur
verið á lestur í íslenskum skólum er
afar mikilvæg bæði í kennslu er-
lendra mála og í móðurmálskennslu.
Málfræði er mikilvæg í öllu mála-
námi, en kennarar verða að geta
glöggvað sig á, hvaða málfræðiatriði
Morgunblaðið/Sverrir
J/ . ..
1 | Mmh! . $ í P'" á / - í/é
M.Paed.-nám fyrir tungumálakennara er m.a. í umsjá Auðar, Guðrúnar og Sigríðar.
skipta mestu máli. Rannsóknir mín-
ar á dönskukennslu gefa vísbending-
ar um, að oft sé lögð einhliða áhersla
á málfræði, en að skapandi þáttum
málsins sé of lítill gaumur gefinn. Þá
hafa rannsóknir mínar sýnt að fag-
menntun dönskukennara í grunn-
skólum er mjög ábótavant. Erlendar
rannsóknir hafa sýnt að tungumál
lærast fyrst og fremst með því að
nemendur noti þau á eigin forsend-
um. Þegar nernendur tjá hugsanir
sínar leita þeir að orðum sem þeir
hafa þörf fyrir og þannig verða þau
meira lifandi fyrir þeim og þeir upp-
lifa málið sem tæki til tjáskipta. Sem
dæmi um litla áherslu á tjáningu í
málakennslu má nefna að á sam-
ræmdum prófum í dönsku hefur
hlutur tjáningar einungis verið 20%
ritun. Mat á talmáli er ekki hluti af
prófinu.
Samræmdu prófin eru reyndar
ótæmandi rannsóknarefni um
tungumálanám og kunnáttu nem-
enda, því þar fer heill árgangur í próf
á hverju ári og því eru þar á ferðinni
gífurlega mikilvæg gögn sem ástæða
væri að rannsaka nánar. Með þeirri
vitneskju væri síðan hægt að bæta
námið enn frekar.“
Samstarfsverkefni
M.Paed-námið er samstarfsverk-
efni ensku-, dönsku- og íslensku-
skorar við Háskóla Islands. Námið
tekur þrjú misseri, tvö misseri eru
kennd í heimspekideild og eitt í fé-
lagsvfsindadeild. Þeir kennarar sem
lokið hafa kennsluréttindanámi
þurfa einungis að taka tvö misseri.
Nokkur námskeið, eins og rannsókn-
ir á málanámi og málakennslu, mál-
taka móðurmáls og erlendra mála,
kenningar um ritun, textalestur,
orðaforða og hlustun í erlendu máli
verða kennd sameiginlega en önnur
eru kennd innan hverrar greinar.
„Auðvitað hefur hvert tungumál
sína sérstöðu. Danskt talmál er til
dæmis mun erfiðara fyrir íslendinga
en það enska og þannig mætti áfram
telja, en með vissri samnýtingu get-
um við náð hagræðingu sem gerir
okkur kleift að koma þessu námi á
fót,“ segir Auður og bætir við að
samvinna þessara greina, hafi verið
mjög lærdómsrík og skemmtileg.
Að sögn Guðrúnar Guðsteinsdótt-
ur, dósents í ensku, hefur lengi verið
rætt um það innan enskudeildarinn-
ar að setja upp svona nám. „Fyrir
rúmu ári vorum við Auður saman í
samstarfsnefnd á vegum Háskóia Is-
lands, Kennai’aháskólans og Háskól-
ans á Akureyri, en nefndinni var ætl-
að að skilgreina markmið í námi
væntanlegra ensku- og dönskukenn-
ara út frá breyttri námskrá sem nú
er að taka gildi og þá sáum við að
óhjákvæmilegt er að efla menntun
kennara ef markmið hennar eiga að
ná fram að ganga. Þetta varð því til
þess að við fórum að leita leiða til
þess að koma þessu námi á fót.“
Auk þeirra kennara sem komu að
skipulagi M.Paed.-námsins mun
Birna Arnbjörnsdóttir, doktor í mál-
vísindum frá Bandaríkjunum, verða
einn af aðalkennurunum, en hún hef-
ur unnið að kennslu og rannsóknum í
kennslufræðum tungumála síðustu
tíu árin við Notre Dame-háskólann í
Bandaríkjunum.
„Bima hefur mikla rannsóknar-
og kennslureynslu, einkum í því að
kenna útlendingum ensku. Það er
BRONCO fjallahjól, dömu og herra 24"-26*|
BRONCO með dempara 20" 24*-26'
DIAMOND Street, dömu og herra 24‘,-26'
BRONCO Duo Shock 24“-26‘
Hjólin eru afhent ti
GIANT fjallahjól_________________
samsett og stillt á fullkomnu reiöhjólaverkstæöi
SCOH fjallahjól__________
GIANT tveggja dempara
GIANT City, dömu og herra

upphersla eftir
VCO ItaitrHœ yiví
^ 1 -■ I N T r k N A f I O N A I. '■ ék
EUROSTAR DÍAMOND
Á r s á b
SCOTT ál meö dempara
einn mánuð
Fjallahjól fyrir börn frá
Ármúla 40
Sími: 553 5320
k'erslunin
VARAHLUTIR - AUKAHLUTIR
Hjálmar, barnastólar, grifflur,
blikkljós, bjöllur, hraðamælar,
brúsar, töskur, körfur, dempara-
gafflar, hjólafestingar á bila
og margt fleira.
5% staðgreiðslu-
afsláttur
Upplýsingar um raðgreiðslur
veittar í versluninni

Alvöru
Verð stgr. frá kr. 24.130 t'125.555
Verð stgr. frá kr. 27.455 ti! 28.405
Verð stgr. kr. 26.505
Verö stgr. kr. 29.925
DIOMOND og BRONCO
Verð stgr. frá kr. 36.955