Alþýðublaðið - 24.09.1934, Blaðsíða 3

'MÁNUDAGINN 24. SEPT. 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKF J.RINN,
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
'>imar:
1900: Afgreiðsla, auglýsingar.
H01: Ritstjórn (Innlendar fréttir)
1902: Ritstjóri.
1903; Viihj.S. Vilhjálmss. (heima)
15)05: Prentsmiðjan
Ritstjórinn e til viðtals kl. 6—7.
Verkamenn
við iðnað og iðju.
IÐNAÐUR og iðja eru vaxandi
atvinnuvegir hér á landi. Að
þeim wexti varður að hlyrana mieð,
ráði og dáð.
Vísindalegum aðferðiutm, verður
að beita til þiess að ramnsiaka, a‘c(
hvaða greinum iðnaðar og iðju
beri að snúa sér, og hversu mikla
áherzlu beri að lieggja á hverja
gnein.
Tolialögum verður að breyta
tdl hagsbóta fyrir iðinað og iðju(.
Deild parf að stofna imnan
Landsbainkans, er aninist lánveit-
ingar til iðnaðar og iðju.
Með piessu eru upp talin þrjú
meginatriði, sem, úrlausnar knefj-
ast strax, og er þesis að væinta,
að þingið gleymi engu þeirra,
heldur beri gæfu til að leggja
grundvöll að vexti og velmegan
þiessaiia merkiliegu atvinnuvega.
HVAÐ LIÐUR VERKAMÖNNUM ?
(Paö er fyrir löngu viðurkent,
í orði kveðnu að minsta kosti,
að „bóndi er bústólpi, bú er
landstólpi, því skai hann virður
vel“. Á sama hátt þarf það að
vierða viðurkent, — ekki einasta
í orði, heldur og á borði, — aö
verkamaðurinn, hvort heldur er
við sjó eða í sveit, hvort sem
hann sækir á sjávarmið, erjar
jörðina eða stundar iðju, ber al 1-
ar byrðar þjöðfélagsins, og skal
því virður og mentur vel.
Ef til villl á hinn vaxandi iðnað-
ur og iðja vor framtíð sína undiirj
engu friemur en því, að verka-
mennirnir séu vel mentuð stétt,
Til þiess að' það geti , orðið,
verða þieir að njöta su'inilegra
launakjara og hl jóta að-öðru leyti
þanin aðbúnað', sem mieð þarf, svo
lifað verði menmimgariífi. Hvort
þetta verður eða ekki, er að miklu
leyti undir verkamönnunium sjálf-
um komið.
Ef þeir sikilja aðstöðu sína rétt
og mynda öflug stéttasamtök.
geta þeir trygt sér sæmilieig liífs-
kjör, aðstöðu til að verða vel
mentuð stétt og wel viirt. ;
Nokkur visir að stéttarsamtök-
um er til rneðal þeirra, er' iðinaðj
stunda, þar sem eru hin ýmsuj
svejnafélög, 'en víst er það, að
þau þurfa að eflast og stianda
betur hlið við' hlið en verið hefjirir
VERKAMENN VlÐ IÐJU VERÐA
AÐ MYNDA STÉTTARFÉLÖG.
Huigsanleigt er að leinhverjir
komi og spyrji: Hvað er iðja?
Iðja er vinina, siem að því miðar
að breyta hpávöru á ýmsan hátt,
án þess að nota við það’ sérmemt-
aðia vierkamenn.
Landrððamðl í Noregi
Málshöfðun á þektan norskan
geðveikralækni fyrir T ummæli
um Hitler.
I Noregi er í undirbúningi
málshöfðun á einn helzta geð-
veíkralækninn þar, dr. Johan
Scharffienbierg, fyrir ummæli hans
um Hitler. En Scharffienbeng hefir
manna miest í Noregi kynt sér
nazismiainin og frætt þjóð sína
um hann með ágætum greinum í
Alþýðuhlaðinu norska.
þ>au ummæli, sem hneyfingu
hafa komið á ákæmvaldið, eru í
einni grein Scharffenbergs frá 18.
ágúst og á þessa leið:
„Ef Hitler er með rétiu rúU
(normal), tel ég hann svivird'f-
l\egan porpaifla (gemen slyngel).“
Scharffenberg hefir, Oft áður
viðhaft náikvæmlega hin sömiu
umtnæli, en það er ekki fyr en
eftir að Hitier ier oröinn fonset'i,
að ákæruvaldið norska telur niðr-
andi ummæli um hainn varða við
hegningarlögin, með því að þau
vernda eingöngu „þjóðhöfðingja"
— statsovierhovede — fyrir mann-
lasti, en hvorki ráðherria né kanzl-
ara. Og enn er það raunar talið
álitamáil bverrar verindar piersóna
eins og Hitler nýitu!| í skjóli hegn-
inigarlaganna. Hitlier er kanziárá
og forseti i einni persónu, og
hvienær er kanzlarinn skammað-
ur og hvenær forsetinn? Og eiga
þessi hegningarlagaákvæði yfir-
leitt við' aðra þjóðhöfðingja en
þá, sem af „guði eru inmsettir",
þ. e. konunga og keisara?
Samkv. norskum hegningarlög-
um 'verður ekki höíðað mál fyrir
niðrandi ummæli uni konung
Noregs, nema hann fyrirskipi
sjálfiur. 1 samsvarandi hegning1-
arlagagrein um erlenda þjóðhöfð-
ingja segir, að „tilsvarandi" skulli
gilda um þá. Scharffenbierg held-
ur því þiesis vegna fram, að\ ekki
verði höfðað mál gegn sér fyrir
ummælin um Hitler, uema hanin
krefjist sjálfur, og nægi ekki að
konungur Noregs geri það fyrir
hans hönd. Verði þess lekki gætti,
hygst hann iað eyða málinu á
þeim gmndvelli.
En anniars telur hanin sér mikla
ánægju að því, að rekja nazism-
amn siundur fyrir dómstólunum
og sýna dómurunum innain í Hit-
ler, og efast haun um að „der
Reichsfúhrer" og dáendur hans
hafi ínikla gleði af því um það
er lýkur.
Sem dæmi um iðjufyrirtæki má
nefina smjörlíkisgerðir, ýrnis kon-
ar eínageröir og fl.
Ekki er vitað mieð vissu hviersu
mapgir mienn vinna hér að iðju,
en þeir muniu skifta huindruðumý
Engum getur dulist, að allir
eiga þieir samieiginlegra hagsmuna
að gæta, allir sameiginfega mienn-
ingar- og umbóta-baráttu fyrir
höndum.
(því þá ekld að sameinast stirax
til s-Iíikrar baráttu ? ,Það væri
þiedm sjálfium biezt og iðjufynir-
tækjunum líka, því góð afkoma
og monning verkamaninanna er
hverjiu atvinnufyrirtæki til h'in's
miesta þrifmaðar.
Verkamienn við iðju! Verið ekki
eftirbátar annara verkamalnna.
Stofnið til stéttarsamtaka og berj-
ist fyrir góðri afkomu yðar, rnent-
U'n og virðingu. S. .
Skélinn ð kírkjn
foftinn.
Söngkenslan
í barnaskólunum
Miillers skölinn
byrjar í vetur stanfsemi sína
1. október. S. 1. vetur sóttu ai-
tnenna leikfimi í skölanum á 4.
Merkileg nýbreytni.
I'yrir nokkrum árum var bygð
gríðarstór ikitrkja á Siglufirði, og
kiostaði hún 14o þús. kr.
Eiins og gefur að skilja er loftið
í þessari kirkju mjög stórt, og
var það ekki notað til ineins, frek-
ar en vant er dm ikirkjuloft.
Márgir Siglfirðiingar hafa haft
áhuga á því, að komið yrði
upp gagnfræðaskóla á Siglufirði,
en það hefir aðallega strandað á
því, að húsnæði' hefir v-antað. En
nú kom einni konu þar, frú
Guðrúnu Björnsdóttur, til hugar,
að vel mætti nota kirkjuloftið
tiil þess að gera þar stofur fyrir
silíkan sikóla, og hafa þar að auk
lestrarstofu og útlánssal fyrir al-
þýðubókasaín bæjarins. Gekst frú
Guðrún fyrir því, að .hlutaðeig-
andi stjórnarvöld leyfðu að,skóli
og bókasafnsisalur yrði útbúin , á
kirkjuloftinu, og var byrjað , á
framkvæmdum seinni hluta síð-
ast liðins vetr-ar.
En jafnsikjótt og almenMÍingi
varð kunnugt um hvernig nota
ætti kirkjiuloftið, reis afturhaldið
upp, stórhneykslað yíir þeirri
„vanhe]gun“ á kirkjunni, að nota
loftilð í henni til alþýöufræðslu,
í stað þess -að láta það vera aiutt,
eðia ef bezt lét nota það sem
mslakompu. Hafði afturhaldið ,í:
hótunum um að boða til borgara-
fundar, ie,n eitthvað mun hafa
dregið niður í pví, þegar þ-að
fhéttiist, að biskupinn hefði sagt
að halda áfram með skólann í
dnottin-s nafui.
Skólinn er nú fuligerður, og eru
það tvær stkólastofur, 6V2X6V4
mietra, -auk kiennaraherbergiíS og
mundlaug-ar, og er þapna öllu vel
fýpir komið með fjölda skápa.
Er hátt undir 1-oft í stofunum og
er þar ofanljós og því mjög bjárt
og vistlegt.
Þarna er einnig útláns- og lestn
ar-saliur fyri-r bókasafin Siglu-
fjarðar, ephann liðlega 7x8 metr-
ar að stærð -og með baðistoful-agi,
og enn hærra un-dir 'l-oft þ-ar en, í
skól-astofiunum. Stór og visi aur
g-angur er efti-r öllu lofti-nu, og er
alt þ-arna þiljað með björtum
krossvið, 0g loftræstiug er ágæt
alls st-aðar.
Hefir þiett-a alt fiengiist. fyrir 111/2
þús. kr., og er þ-ar með 'talin
miðstöð o-g leiðslur allar. En talið
er að skólahús jafn gott myndi
hafa kostað' 40 þús., og eru Sigl-
firðingar heppnir, að hafa getað
fiengið jaf,n gott rúm fyrir gagn-
ffæðaskóla sinn fyrir jafn lítiið fé.
Unglingaskólanum verður nú í
haust breytt í giagnfræð'askóJa, og
verður skólastjórii-nn sá siami og
verið hefiir, Jón Jónsson frá
Völ-lum, sem allir flokkar eru á-
nægðiiir með. x.
Taldð efflrf
íslenzkar gulrófur 10 aura V« kg
íslenzkar kartöflur 15 — -
Haframjöl 20 — -• -
Hveiti 1. fl. 18 — - -
Alt af ódýrast og bezt í
V^rzi Brekksi,
Bergstaðastræti 33, simi 2148.
í igrein formanns skóJanieínd-
ar, frú Aðalbjargar Sigurðardótt-
ur, „Hvert er deilueínið'", í Nýja
daigblaðinu í dag, gerir fr-úin eft-
irfarandi grein fyrjr skipun Brynj-
ólfs iUorl-ákssonar sem söingkenn-
ara og eftirlitsmanns með s-öng-
kenslu i s-kólanum: „Sú skoðuin
kom fram á skólamefndarfunidinh
um, s-érstaklega hjá þeim mann-
inum, sem mest vit hefir á -söng
og söngken-slu, að söngkienísla
skólann-a væri ekki svo góð sem
skyldi. Skó-lanefmd vildi þess
vegna fiela Brynjólfi Þorlákssyni
umsjóu með allri söngkenslu
skólanna og ætla honum ekki
fuila stundaskrá.“ Ummæli þessi
og ráðnin-g yfinsöngkeninarans
(fiela í sér að ábótavant hafi iþótt
við sö-ngkenslu undirritaðra söng-
kenn-am í skólanum, og vi-ljuim
við þiess vegna óska, að frúin
Játi í Ijós, hvað þótt hafi lábóta-
vant við kensluna og hjá hverj-
um kennaranna.
Við viljum láta þiess getið, að
hvorki frú Aðalbjöpg Sigurðar-
dóttir, Pétur Halldórsson bóks-ali
né hinir skólanefndarmeninirnir að
undanteknum yfirkieninara Mið-
bæjarskólans, hafa nokkurn tíma
ihluistaði ásöngkenslu okk-ar -og
að við' höfum aldrei fyr sætt
neinum aðfinniingum út af kiensl-
unini, hvorki frá skólanefnd, Pétri
Halldónssyni bóksala, öðr-um éin-
stökum s k ó 1 a nefin d arm ön nuni,
skólastjóra né yfirkennara skól-
ans.
Reykjavik, 21. september 1934.
G\uS\rúfi Pálsdóttp'■
Jón Isleifsson.
Nýtt ihaldshneyksli
í Frakblandi
LONDON á laugardag.
I skýrslu, sem löigreglán í Pairjí's
gaf úrt í glær, eru ýmislegar upp-
Ijóstranir, sem -koima illa .við
marga háttsetta frans-ka iembge|tL
ismenin. Þar er því meðal annaris
haldið frnrn, að Albent Prince,
mnnsóknardómari, sá er fanst
dauður í vetur á járnbraut ekki
allliangt frá París, og þá var álitið
að hefði verið myrtur vegnia Sta-
viski-hneykslisdms, hafi ’ lifað
,ysikuggalífi“, og að eins miklar
lííkur s-éu til þess ,að hann hafí
fyrirfarið sér.
hundrað manns, þar af 160 koniuh
og sitúlkur, 60 karlmenn og rúm-
lega 100 börn 5—8 ára. Mullers-
skólinn er eitt hið þarfasta fyrir-
(tæki í 'bæuum og vill Alþýðublað-
ið hvetja fólk til að sækja hann(
Auglýsingakæran.
C. A. Broberg kapteinn biður
þiess igetið, a ð auglýsingakæra
hans, sem sagt var frá héir í biaöy-
imu í fyriradiag gegn C. D. Tulinlus
hafi verið látin ni-ður falla sam-
kvæmt ós-k aðal-framikvæmda-
stjóra beggja félaganna Svea og
Thule í Svíþjóð.
Kie:ns kjotf-is
eynist bezt.
KLEIN,
Baluursgötu 14. Sími 3073.
Amatðrar!
Framköllun, kopiering og
stækkanir, fallegar og end-
ingargóðar myndir fáið
þið á Ljósmyndastofu
S (Hrðar Guðmundíisonar
Lækjargötu 2. Sími 1980.
DÍVANAR, DÝNUR og
| alls konar stoppuð hús-
gögn. Vandað efni. Vönd-
uð vinna. — Vatnsstíg 3.
Húsgagnaverzlun
Reykjavíkur.
Songkensla
Jóhönnu Jóhamisdóttur
byrjar 1. október n.k.
Grundarstíg 8, sími
4399.
Rúllugardínur
ódýrastar í
Húsgagnaverzlun
Kristjáns Siggeirssonar,
Laugavegi 13.
RETKIB
J. G R U N O ’ S
ágæta hoilenzka reyktáhak
AROMATICHER SHAG.........kostar kr. 0,90 V» kg.
FEINRIECHENDER SHAG. ... - — 0,95 — —
Œ'æst i ©linm verzliinafis
Bezt kaup íást í ve zltin Ben, S. Þóiarinssona