Morgunblaðið - 24.05.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
118. TBL. 88. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Stjórn
Sri Lanka
biðlar til
íbúanna
Coiombo, Nýju Delí. AFP.
CHANDRIKA Kumaratunga, for-
seti Sri Lanka, sagði í sjónvarps-
ávarpi í gær að mikil ógn stafaði að
landinu vegna baráttunnar við
skæruliða tamfla og fór þess á leit að
almenningur léti fé af hendi rakna
svo her landsins gæti barist af full-
um mætti gegn klofningsöflum.
Stjórnarherinn hefur að undan-
förnu þurft að verjast mikilli sókn
skæruliða á norðurhluta eyjunnar
nærri borginni Jaffna og hefur
kostnaður vegna stríðsreksturs
hersins aukist mjög. Kumaratunga
mæltist til þess í ávarpi sínu að al-
menningur sparaði fé og léti and-
virði tveggja daga launa renna til
hersins svo tryggt yrði að Jaffna
félli ekki í hendur skæruliða. „Þjóð-
aröryggi Sri Lanka er í húfl og við
verðum að berjast saman svo sigur
náist,“ sagði forsetinn í gær.
Talið er líklegt að ef svo fer fram
sem horfír þá muni skæruliðar ná
borginni á sitt vald á næstu tveimur
vikum. Ríkisstjórn Indlands lýsti því
yfir í gær, að indverski herinn væri
reiðubúinn að flytja hermenn stjórn-
arhers Sri Lanka á brott frá norður-
hluta eyjunnar ef boð um það bær-
ust frá Kumaratunga. Þjóðarörygg-
isráðgjafi indversku stjórnarinnar,
Brajesh Mishra, sagði í gær, að full-
ur skilningur ríkti á ástandinu við
Jaffna hjá Behari Vajpayee forsæt-
isráðheiTa Indlands og yfirmönnum
hersins og að eftir sérstakan fund í
gær sé ljóst að indverski flotinn
muni grípa til björgunaraðgerða ef
stjórnvöld í Colombo fari fram á
það.
Sérleg sáttanefnd ríkisstjómar
Noregs er væntanleg til Nýju Delhí
í dag en í gær fundaði hún með ráða-
mönnum í Colombo um ástand mála
á eyjunni. Samkvæmt heimildum
AFP hafa Norðmenn sagst reiðu-
búnir að skipuleggja formlegar frið-
arviðræður milli stjórnarinnar og
skæruliða.
Likur á að yfír tveggja áratuga hernámi ísraela í suðurhluta Líbanons sé lokið
Israelsher yfirg’efur
lykilherstöðvar í skyndi
Beirút, Sameinuðu þjóðunum, Jerúsalem.
AFP, Reuters, AP.
ALLT vii-tist benda til þess í gær-
kvöldi að hemám ísraela á öryggis-
svæðinu í suðurhluta Líbanons, til
meira en tveggja áratuga, væri á
enda er ísraelskar hersveitir eyði-
lögðu lykilherstöðvar sínar nærri
landamæram Sýrlands áður en þær
yfirgáfu svæðið. Liðsmenn Suður-líb-
anska hersins (SLA), sem era hlið-
hollir Israel, höfðu í allan gærdag
hörfað frá hinu 15 km breiða öryggis-
svæði sem skilur rfldn að og réðust
skæraliðasveitir Hizbollah og amal-
shíta inn á svæðið í kjölfarið og fylgdu
þúsundum líbanskra borgara sem
fögnuðu ákaft endalokum hersetu
Israela. I gærkvöldi var talið að brott-
flutningi Israelshers gæti verið lokið í
dagrenningu. Hefur hin hraða at-
burðarás gærdagsins valdið áhyggj-
um um framtíð svæðisins og hættuna
á að hernaðarlegt tómarúm myndist.
Mikil spenna ríkti við landamæri
Israels og Líbanons í gær er skæra-
liðar streymdu inn á öryggissvæðið
og almenningur réðst á fangelsis-
byggingar undir stjóm SLA og frels-
aði fanga sem hafa verið í haldi SLA.
Víða kom tfl bardaga milli andstæðra
sveita. Á sömu stundu og skæraliðar
Hizbollah héldu inn á svæðið,
streymdu Israelar og Líbanar hlið-
hollir Israelum út úr öryggissvæðinu
enda kunna liðsmenn SLA að eiga yf-
ir höfði sér dauðadóm ef þeir nást. Og
seinni part dags var ljóst að skæra-
liðasveitir Hizbollah höfðu náð fjöl-
mörgum skriðdrekum og öðram
þungavopnum SLA, sem ísraelski
flugherinn hafði ekki náð að eyða er
hersveitir höríúðu.
Þrátt fyrir niðurlæginguna sem
ísraelsher varð fyrir í gær sagði
Ephraim Sneh, aðstoðarvamarmála-
ráðherra ísraels, sem staddur var í
norðurhluta landsins í gær, að að-
gerðir Hizbollah myndu aðeins takast
til skemmri tíma og að ef ísraelskir
þegnar yrðu fyrir árásum yrðu við-
brögðin mun harðari en áður og fyrir-
varalaus, sagði ráðherrann.
Öryggisráð SÞ samþykkti í gær yf-
irlýsingu um að tillögum Kofi Ann-
ans, framkvæmdastjóra SÞ, um eftir-
lit með brotthvarfi ísraela og aðstoð
við Líbanonsstjóm við yfirtöku svæð-
isins, verði strax hrint í framkvæmd.
Sérlegur sendifulltrúi SÞ, er væntan-
legur til Beirút í dag og mun hann
leitast við að fá skuldbindingar allra
aðila um að halda íriðinn. Um 4.500
friðargæsluliðar SÞ era nú á öryggis-
svæðinu og segja talsmenn liðsins að
öryggisskuldbindinga sé beðið áður
en það aðstoði Líbanon við að koma
stjórn á svæðið. Stjórn Líbanons lýsti
í gær yfir andstöðu sinni við fyrirætl-
anir SÞ á svæðinu og getur það sett
framtíð friðargæsluliðsins í uppnám.
AP
Libönsk böm að leik ofan á skriðdreka sem liðsmenn suður-líbanska liersins skildu eftir á hröðu undanhaldi
sínu frá öryggissvæðinu í suðurhluta Líbanons í gær.
Reuters
Merkur fornleifa-
fundur í Egyptalandi
Qryggis- og varnarmál ESB
Þátttaka NATO-
ríkja utan ESB
sögð vera tryggð
Siðmenn-
ing eldri en
talið var?
Chicago. AP.
FORNLEIFAFRÆÐINGAR
á vegum Chicago-háskóla hafa
fundið 6.000 ára gamlar rústir
við hæð í norðausturhluta Sýr-
lands og benda þær til þess að
siðmenning sé eldri en talið hef-
ur verið.
Hæðin nefnist Tell Hamouk-
ar og fundust þar leifar borgar-
múrs. Fram til þessa hafa ein-
göngu fundist svo gamlar
borgarrústir frá tímum súmera
er bjuggu í Mesópótamíu, milli
ánna Efrat og Tígris þar sem nú
er írak. Að sögn McGuire Gibs-
on við Austurlandastofnun
Chicago-háskóla getur uppgötv-
unin valdið því að endurskoða
þurfi fyrri hugmyndir um upp-
rana siðmenningar og borga.
Hún eigi sér ef til vill rætur í
annarri og eldri menningu en
þeirri sem kennd er við súmera.
EGYPSKIR fornleifafræðingar
sögðu frá því í gær að þeir hafi
fundið gröf Gad Khensu Eyufs, eins
valdamesta leiðtoga faraóanna á
árunum 598-570 f. Kr. og að fund-
urinn sé einn sá merkasti í seinni
tíð. Leitað hefur verið að gröfínni
linnulítið alla þessa öld og segja
fornleifafræðingar að fundurinn
muni varpa ljdsi á gátuna um það
hvernig Eyuf, sem var hdraðssljóri,
hafi öðlast öll sín völd í óþökk kon-
unga Egyptalands, en talið er að
Eyuf hafi látið þegna sína koma
fram við sig sem jafningja kon-
ungs. Auk grafar Eyufs fundust
102 grísk-rómverskar múmíur
sem, sumar hveijar, voru klæddar
gullslegnum grímum. Á myndinni
sést hvar einn fornleifafræðing-
anna hreinsar ryk í salarkynnum
þar sem ein múmían fannst.
AÐILDARRÍKI Evrópusambands-
ins (ESB) vora í gær sögð hafa kom-
ist að samkomulagi um hvemig haga
beri þátttöku þeirra ríkja, sem
standa utan sambandsins en eru aðil-
ar að Atlantshafsbandalaginu
(NATO), í nánara öryggis- og varn-
armálasamstarfi á vegum ESB.
Norska blaðið Aftenposten greinir
frá þessu í frétt sinni í gær og segir
að NATO-ríkin, sem standa utan
ESB, sem auk íslands eru Noregur,
Tyrkland, Pólland, Tékkland og
Ungverjaland, muni árlega fá að sitja
a.m.k. fjóra ráðherrafundi ESB á
sviði öryggis- og varnarmála og að
undir vissum kringumstæðum muni
ríkin geta tekið þátt í fundum þar
sem ákvarðanir á hemaðarsviði ESB
verði teknar. Að sögn blaðsins verður
þetta fyrirkomulag stofnanabundið
og munu fulltrúar ESB-ríkja hafa
ákveðið að hefja viðræður og skoð-
anaskipti við NATO ríkin sex, sem
utan sambandsins standa. Opinber
ákvörðun verði síðan tekin á leiðtoga-
íúndi ESB í Portúgal í næsta mánuði.
MORGUNBLAÐIÐ 24. MAÍ 2000