Morgunblaðið - 24.05.2000, Blaðsíða 38

38 MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 2000
3------------------------
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
HEIMIR
STEINSSON
+ Sr. Heimir
Steinsson fædd-
ist á Seyðisfirði þann
1. júlí 1937. Hann
lést á Landspítalan-
um í Fossvogi 15.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Steinn Stefánsson,
skólastjóri á Seyðis-
firði, f. 11. júlí 1908,
d. 1. ágúst 1991 og
Arnþrúður Ingólfs-
dóttir, húsfreyja, f.
' 14. ágúst 1916, d. 25.
júní 1964. Systkini
Heimis eru Iðunn,
rithöfundur, f. ö.janúar 1940,
Kristín, rithöfundur, f. ll.mars
1946, Ingólfur, ritstjóri og tónlist-
armaður, f. 25. janúar 1951 og
Stefán, læknir, f. 18.janúar 1958.
Eftirlifandi eiginkona Heimis er
Dóra Erla Þórhallsdóttir, fulltrúi,
fædd þann 19. júní 1941. Þau
gengu í hjónaband 9. september
1961. Foreldrar hennar voru hjón-
in Þórhallur Þorkelsson, hús-
gagnasmiður í Reykjavík, f. 3.
ágúst 1910, d. 4.' desember 1977,
og Ilalldóra Ólafsdóttir, hús-
freyja, f. 16.aprfl 1914, d. 4. júní
v 1999. Eignuðust Heimir og Dóra
tvö börn. a) Þórhallur, prestur í
Hafnarfjarðarkirkju, f. 30. júlí
1961. Kona hans er Ingileif Malm-
berg, sjúkrahúsprestur, f. 31. júlí
1964 . Eiga þau þijár dætur, Dóru
Erlu, f. 22. júni 1987, Rakel, f. 15.
mars 1991 og Hlín, f. 25.janúar
1993. b) Amþrúður, f.
6. september 1971,
kandídat í búvfsind-
um. Eiginmaður
hennar er Þorlákur
Magnús Sigurbjörns-
son, búfræðingur, f. 2.
janúar 1973. Eiga þau
einn son, Heimi
Sindra, f. 14. desem-
ber 1999. Heimir varð
stúdent frá Mennta-
skólanum á Akureyri
17. júní 1957. Hann
stundaði nám í forn-
leifafræði við Kaup-
mannahafnarháskóla
1958-59 og í íslenskum fræðum við
Háskóla Islands 1959-61. Heimir
lauk embættisprófi í guðfræði frá
Háskóla íslands 27. maí 1966 og
stundaði hann framhaldsnám í
trúfræði og almennri kirkjusögu
við University of Edinburgh 1968-
69.Heimir var settur sóknarprest-
ur í Seyðisfjarðarprestakalli frá 1.
júní 1966 og vígður 12. júní sama
ár. Hann gegndi því kalli til 30.
september 1968. Var hann kenn-
ari við Haslev udvidede Hajskole í
Danmörku 1969-72 og við Ut-
garden folkehöjskole í Noregi vor-
ið 1972. Heimir var Rektor Lýðhá-
skólans í Skálholti, síðar Skál-
holtsskóla, frá stofnun haustið
1972 til 15. júlí 1982. Einnig var
Heimir stundakennari í kirkju-
sögu við guðfræðideild Háskóla Is-
lands 1981. Hann var skipaður
sóknarprestur í Þingvallapresta-
kalli og þjóðgarðsvörður á Þing-
völlum frá 1. janúar 1982 og
gegndi þeim embættum til 1. októ-
ber 1991. Heimir var skipaður út-
varpsstjóri Ríkisútvarpsins frá 1.
október 1991 til 15. desember
1996. Var hann síðan skipaður
sóknarprestur í Þingvallapresta-
kalli og staðarhaldari á Þingvöll-
um frá 15. desember 1996 og
gegndi þeim embættum til ævi-
loka. Hann var og framkvæmda-
stjóri og ritari Þingvallanefndar
1982-91 og ritari nefndarinnar frá
1996. Gegndi Heimir fjölmörgum
trúnaðar- og nefndarstörfum fyrir
kirkju og þjóð og starfaði á marg-
víslegum vettvangi. Heimir var
meðlimur í Reglu musterisriddara
(9. stig) frá 1985. Eftir Heimi
liggja fjölmörg ritverk, bækur,
ljóð, bókakaflar, greinar og þýð-
ingar. Má þar m.a. nefna ljóðabók-
ina „Haustregn" frá 1986, hug-
vekjusafnið „Á torgi himinsins“
frá 1999, þýðingu hans á „Þriðju
bæn heilags Anselmusar til Maríu
guðsmóður“ er kom út 1998 og
sálma í sálmabókunum 1972, 1997
og sérútgáfu söngmálasfjóra
Þjóðkirkjunnar vegna kristnitöku-
afmælis . Einnig samdi hann „Ann-
ál Prestafélags íslands 1918-1988“
er koma mun út sumarið 2000 með
hinu nýja Guðfræðingatali. Auk
þessa hefur Hcimir flutt fjölda fyr-
irlestra er tengjast kirkju, trú og
sögu lands og þjóðar. Heimir hlaut
margvísleg heiðursmerki um æv-
ina, m.a. veitti forseti íslands hon-
um riddarakross Hinnar íslensku
fálkaorðu 17. júní 1991. títför sr.
Heimis fer fram frá Dómkirkjunni
í dag, og hefst athöfnin klukkan
13.30. Jarðsungið verður í Þing-
vallakirkjugarði.
Ástkæri faðir.
^ Egminnistþínívorsinsbláaveldi,
er vonir okkar stefndu að sama marki,
þær týndust ei í heimsins glaum og harki,
og hugann glöddu á björtu sumarkveldi.
Nn sál var öll hjá fógrum lit og línum,
og ljóðsins töfraglæsta dularheimi.
þú leiðst burt frá lágum jarðarseimi,
í ljóssins dýrð, á hugar-vængjum þinum.
Eg sakna þín, ég syrgi farinn vin,
í sálu þinni fann ég dýpsta hljóminn,
er hóf sig yfir heimsins dægur-glys.
Á horfna tímans horfi ég endurskin,
ég heyri ennþá glaða, þýða róminn,
frá hreinni sál með hárra vona ris.
(Steinn Steinarr.)
_, Orða er vant.
' Minn ástríki faðir er horfinn frá
mér, minn góði vinur. Skarð hefur
myndast sem verður aldrei fyllt, en
óbrotgjarnar minningamar um þig
eru dýrmætar.
Þú varst svo sérstakur maður, og
allir þættir persónunnar órjúfanlega
samtvinnaðir. Þú hafðir mikla löngun
til þess að bæta heiminn, og að vera
þess megnugur að viðhalda og auka
við menningarverðmæti okkar.
Tungumálið, sagan, bókmenntimar
og trúin, þetta urðu homsteinar í lífi
þínu, og gleði þín og trú á þessum
manngildum snart fjölmarga. Sið-
ferðisgildi þín voru mjög skýr, hver
maður skyldi hafa þá sjálfsvirðingu
að hefja sig yfir hegðan sem ekki er
'Sæmandi. Enda væri okkur ætlað að
láta óhagganlegan veruleika
ævarandi Guðs móta allt atferli vort
hér í heimi. Þú trúðir því einnig statt
og stöðugt, að hinir breysku menn
sem byggja þessa jarðarkringlu
væru í eðli sínu Guði þóknanlegir. Að
hver maður þráði í raun að vera góð-
ur, með reisn, menntaður og trúaður.
Eins og sáðmaður gekkst einnig þú
út að sá fræjum þínum, þau féllu sum
í grýttan jarðveg, önnur uxu upp þar
sem enginn hefði búist við að lífvæn-
legt væri, og enn önnur þroskuðust
<<jg döfnuðu og dreifðu fræjum sínum
afram. Stundum olli þessi trú á
manninn þér miklum sársauka, því
oft er mannleg vera svikul. Mér, eins
og mörgum öðrum, varðst þú hvati til
að gera mitt fremsta til að vera
menntuð persóna, sem færi gegnum
lífið með reisn. Við vorum líka gæfu-
söm feðgin, okkur varð aldrei sund-
^gfcorða. Þú varst trúr sannfæringu
þinni, ávallt tryggur því fólki og þeim
manngildum sem þú trúðir á, hvikað-
ir aldrei.
Byrði betri
berratmaðrbrautuat
an sé manvit mikit
Vinnuharka þín var afspymu mik-
il. Vakinn og sofinn varstu yfir þeim
verkefnum sem þér voru falin, og
ekkert mátti frá þér fara sem ekki
var fullkomið. Þú sagðir við mig, að í
lífinu væri ekki hægt að gera betur
en sitt besta, en í þeim orðum var
einnig fólgin hógværð þín, ekki væri
viðunandi að gera minna en sitt
besta.
Þú hafðir líka einstakan hæfileika,
sem var næmi þitt á texta. Það olli
þér engum erfiðleikum að muna heilu
kvæðabálkana orðrétt, eða endur-
segja góðar bækur, án þess að nokk-
ursstaðar væri farið rangt með. Það
voru þvílík auðæfi íyrir lítinn krakka-
stubb að hlusta á og reyna að læra.
Aldrei leiddist mér á ferðalögum eða
öðrum samverustundum okkar
tveggja, því lindin var óþijótandi,
sögur af sterkum fornköppum eða
gáfumönnum, ævintýri og þjóðsögur
sem tengdust þeim stöðum sem ferð-
ast var um, kvæði sem þú fluttir svo
fallega af þinni styrku rödd, þannig
að ókleift var annað en að elska þau.
Við lékum okkur líka að orðum,
kjamyrt íslenska í máli og á blaði
voru þarnagull mín.
Ég varð líka þeirrar gæfu aðnjót-
andi að geta og mega vera mikið í
kringum þig við vinnu þína. Þú varst
óhemju mikilvirkur maður, og sífellt
að nema, fræða eða vinna. Þegar þú
varst rektor í Skálholti rölti ég (þótt
ég stæði vart út úr hnefa) oft inn í
kennslustund og hlýddi á, eða inn í
skrifstofu þína, ég var ávallt velkom-
in. Okkur leið báðum vel að sýsla
hvoru í návist annars.
Bókin, sá gnægtabrunnur, varð
einnig okkur báðum töm. Bókin var
alltaf í nálægð þinni. Ég sé þig svo oft
fyrir mér að lesa bók, að leita í bókum
og ræða um þær, og ekki sá í heilu
veggina heima fyrir bókunum þínum.
Ef ekki var bók í hendi, þá var það
penninn, að semja góðan texta og
Ijóð, og uppfræða heiminn. Enda átt-
uð þú og Þingvallastaður eins vel
saman og nokkur kostur er, þar sam-
tvinnaðist þú við fræðin, trúna, sög-
una, náttúruna, fjölskylduna og
fræðsluna. Það var mikil gæfa, bæði
þín og staðarins.
Bamgóður varstu og máttir ekkert
aumt sjá, og bömum sem hafa kynnst
þér vel þykir öllum óhemju vænt um
þig. Þegar mér fæddist lítill drengur
þennan vetur, þá var hann umvafinn
kærleika þínum frá því fyrir fæðingu,
og hver stund sem gafst þegar ég var
með drenginn fyrir sunnan var nýtt
til að hjala við nafna, og syngja kvæði
fyrir hann. Það var dásamlegt að
vera bam og alast upp með þér.
Ótímabær missir afabamanna er
átakanlegur og sár.
Ég er svo þakklát fyrir ástirnar
sem þú gafst mér. Astina á bókum,
ástina á íslenskri tungu og fallegu
málfari, ástina á Ijóðum, ástina á sög-
um, ástina á söng, ástina á trúnni,
ástina á náttúrunni, ástina á þér, ást-
ina á mér. Þú byggðir mig upp á svo
ótal vegu. Og þótt ég tæki svo allt
aðra stefnu en þú í lífinu gerði það
ekkert til, þú studdir mig samt af al-
hug, og ég á veganestið frá þér.
Fyrst og fremst var þó ein þunga-
miðja alls lífs þíns: Trúin og út-
breiðsla fagnaðarerindisins. Nú hvíl-
ir þú í faðmi hins alvalda Guðs, nýtur
að eilífu friðar, kominn til hins æðsta
leyndardóms.
„Þar sem jökulinn ber við loft hættir landið
að vera jarðneskt, en jörðin fær hlutdeild í
himninum, þar búa ekki framar neinar
sorgir og þessvegna er gleðin ekki nauð-
synleg, þar ríkir fegurðin ein, ofar hverri
luöfu.“
(Halldór Laxness.)
Heimir Sindri Þorláksson kveður
afa sinn með þessari vísu:
Deyrfé,
deyjafrændr,
deyrsjalfretsama.
En orðstírr
deyr aldrigi,
hveimssérgóðangetr.
Amþrúður Heimisdóttir.
Elsku afi. Það er svo skrýtið að þú
skulir ekki vera héma hjá okkur
lengur. Þú passaðir okkur svo oft og
varst alltaf svo góður við okkur.
Þakka þér fyrir allar sögurnar sem
þú sagðir okkur og allar vísumar og
öll lögin sem þú kenndir okkur. Það
var svo gott að fá þig í heimsókn þeg-
ar við vorum veikar, þá hugsaðir þú
svo sérstaklega vel um okkur. Þá
sagðir þú okkur sögumar um Gunn-
laug Ormstungu og drauminn um
hrafnana tvo og svaninn, söguna um
Helgu og gullskóinn og fleiri og fleiri
sögur og söngst fyrir okkur öll fal-
legu lögin þín. Það var líka svo gaman
að heimsækja þig og ömmu á Þing-
völl. Þá fómm við í göngutúra, dróg-
um upp fánann með þér, gengum á
Lögberg og gáfum gæsunum að
borða. Nú höfum við þig ekki lengur
hjá okkur elsku afi og söknum þín
mikið. En við vitum að þú ert hjá
Guði og að þú hugsar alltaf til okkar
og fylgist með okkur. Elsku afi. Við
kveðjum þig með einni af hinum
mörgu vísum sem þér þótti svo vænt
um:
Þóaðkaliheiturhver,
hylji dali jökull ber,
steinar tali og allt hvað er,
aldrei skal ég gleyma þér.
(Skáld-Rósa.)
Já elsku afi. Við biðjum Guð og alla
englana hans að passa þig.
Þín afaböm,
Ddra Erla, Rakel og Hlín.
Enn hverfur bróðir og vinur af
velli. Séra Heimir Steinsson, best
kenndur við Skálholt og Þingvelli, er
genginn eftir þræðinum veika sem
strengdur er yfir djúpið mikla á vit
aftureldingarinnar.
Við séra Heimir kynntumst fyrst
1984 um þær mundir er börnin okkar
tóku saman og gengu í heilagt hjóna-
band, hann gaf þau saman í
Þjóðkirkjunni í Hafnarfirði. Þetta
var upphaf nýrra tíma. Bæði þá og
síðar var eins og leyndur strengur
tengdi okkur. Þessi minningarorð
verða e.t.v. svolítið óræð, þannig voru
áhrif séra Heimis á mig. Stundir okk-
ar saman vora tíðum stundir þagnar
eða fárra orða í dulinni leit að sann-
leika sem er ofar öllu, fagur og skær.
Myndmál, táknmál eða „symbolik",
fráhvarf frá bókstafnum, eins og ljóð
fárra orða með djúpri merkingu og
hrifum. Séra Heimir var mikill trúm-
aður, en í honum bjó einnig mikil
togstreita og þrá, metnaður og bar-
átta góðs og ills. Guðsmaðurinn tók
sjálfan sig til bæna í kvæðinu „Mála-
lok“ þegar hann horfir til baka til
þeirra sem fundu glætur í lófa sér „til
þess að veijast ógn og ofboði til þess
að gleyma því að þeir gengu í svarta-
myrkri“ og hann bætir við „ eins og
öll við hin“, og er yfir lauk bað hann
„hvers vegna gerði ég það? Bróðir
minn smár og systir, fyrirgefið mér“.
í umfjöllun um ljóðabók séra Heimis
„Haustregn“ (A.B.1986) segir reynd-
ar að engrar fyrirgefningar væri
þörf, hann hafði haft á réttu að
standa (Ami Bergmann). Þar fyrir
skal ekki gert lítið úr auðmýktinni að
lokum og bæn um fyrirgefningu.
Ég á margar bjartar minningar
um séra Heimi. Hann stækkaði litlu
kirkjuna á Þingvöllum með trúar-
styrk og andagift sinni, raddstyrk og
söng.
Hann var mikill unnandi íslenskr-
ar náttúru og kunni á henni góð skil,
ekld síst á Þingvöllum. Sagan var
honum einnig hugleikin. A vordögum
1984 á Þingvöllum líkti hann með
miklu dálæti tengdadóttur sinni, sem
gekk hljóðlát og afskiptalaus í túni
umhverfis Þingvallabæinn með
ófæddan frumburð sinn, við á eða
heimalning í haga. Seinna var bamið
skírt á eftirminnilegum hátíðardegi í
Þingvallakirkju að viðstöddum ætt-
ingjum og vinum. Séra Heimir lagði
þá áherslu á að „kærleikurinn væri
þeirra mestur“ og kom þannig til
móts við þá kærleiksríku sem stóðu í
anddyri kirkjunnar. Seinna minnist
ég einnig helgistundar í kirkjunni á
Þingvöllum með séra Heimi við und-
irbúning fyrir brúðkaup sem síðar
varð á öðru höfuðbóli hans, í Skál-
holti.
Árin liðu, það kom að páskum
1999, mér var boðið til dvalar á Þing-
völlum hjá þeim Dóru og séra Heimi.
Miklar væntingar bjuggu með okkur.
Séra Heimir prédikaði á fostudaginn
langa, svolítið reikandi, en lítt áber-
andi þó.
Dró svo af honum um kvöldið, á
sjúkrahús í Reykjavík daginn eftir,
langt og strangt stríð sem lauk með
sigri lífsins að sinni. Séra Heimir
efldist og hóf störf að nýju m.a. með
miklum væntingum til kristnitökuhá-
tíðar sumarið 2000. Eina minningu
aðra frá þessum tíma ber þó jafnvel
hæst, leikur hans á gólfi við baraa-
börnin sín suður í Hafnarfirði, stúlk-
ur tvær, léttur og reifur í hispurs-
lausum heimafatnaði. Andstæðan við
hátíðlega framkomu og skrúðann í
starfi var mikil, en maðurinn þó hinn
sami.
Stelpur mínar þrjár í Fálkahrauni
í Hafnarfirði og strákur og nafni hans
í Fljótum í Skagafirði, þið hafið misst
mikið, en viðhaldandi minning um
góðan og kærleiksríkan afa mun
fylgja ykkur til styrktar veginum
fram eftir lífinu.
Svo kom er nálgaðist páska 2000
að aftur varð séra Heimir veikur. Að
þessu sinni varð hann undan að láta
eftir erfitt stríð. Og enn eykst ein-
semd okkar hinna með minningar um
allt sem við áttum ósagt, en í von um
að nálægð og tilfinning hafi komið
einhverju til skila. Berum boðskap
okkar vitni í orðum og gerðum. Séra
Heimir steig upp frá táradalnum og
breytti „honum í vatnsríka vin“. Ég
tjái hug minn á tregastundum, þann-
ig er veik trú mín um veginn, sann-
leikann og lífið. Mín persónulega
reynsla af séra Heimi er að hann
vakti af blundi, gaf og skýrði.
Að lokum vil ég votta elskulegri
Dóru, eiginkonu séra Heimis, börn-
um þeirra þeim Þórhalli og Arnþrúði,
barnabömum, tengdabörnum,
bræðrum og systrum, og vinum og
vandamönnum öllum sem og Þing-
vallasöfnuði, dýpstu samúð mína
vegna fráfalls séra Heimis Steinsson-
ar. Guð blessi minningu hans.
Kona missir maka, börn föður og
afa, hvar er ljós í myrkri? Jú, í upp-
risu til eilífs lífs.
Að lokum skal hér enn skírskotað
til séra Heimis sjálfs með síðasta
ljóðinu í ljóðabókinni „Haustregn"
(A.B.1986):
Leystarerufestar:
Hefstogrís
úr nausti, landið,
landið eina.
Gotteraðlifa
og elska
landið í hafinu,
böminílandinu
ogGuðvorslands.
Landið siglir
ofarskýjum.
Krossinn blaktir
yfir landinu.
Með trega og þakklæti.
Svend-Aage Malmberg.
Okkur langar í fáum orðum að
minnast vinar okkar, sr. Heimis
Steinssonar, sem við vorum svo lán-
söm að fá að kynnast í starfi sem leik.
Minnisstæð eru sumrin þrjú á Þing-
völlum þar sem við unnum undir hans
stjóm, á Þingvöllum var sr. Heimir á
heimavelli og leyndi sér ekki að þar
var sannur leiðtogi á ferð sem ávallt
gaf mikið af sér. Það voru forréttindi
að fá að starfa á Þingvöllum með sr.
Heimi og munum við lengi búa að
þeirra reynslu. Einnig eru minnis-
stæðar aðrar stundir sem við áttum
með sr. Heimi og fjölskyldu hans og
bera þar hæst áramótafagnaðimir
sem við komum saman á í nokkur ár.
Nú er komið að kveðjustund en hlýj-
ar minningamar um sr. Heimi munu
alltaf lifa.
Elsku Dóra, Þórhallur, Ingileif,
Arnþrúður, Þorlákur og böm, við
vottum ykkur okkar dýpstu samúð.
Páll Jakob Malmberg og
Ingibjörg Amardóttir.
Elskulegur frændi minn, Heimir
Steinsson, hefur nú kvatt þessa jarð-
vist eftir mikil og erfið veikindi.
Allt hefur sinn tíma.
Ein kynslóð fer og önnur kemur í
staðinn, en jörðin stendur að eilífu.
Við Heimir vorum systkinaböm og
þótt aldursmunurinn væri mikill þá
kynntumst við vel þegar hann var
sóknarprestur á Seyðisfirði og
stundakennari við Bama- og ungl-
ingaskólann.
Þar var ég svo heppin að vera nem-
andi. Hann var frábær kennari,
ólatur við að miðla okkur unglingun-
um frá sínu brjósti fróðleik um sögu
og fomleifafræði, landafræði og
ensku.