Alþýðublaðið - 04.10.1934, Blaðsíða 1
FIMTUDAGINN 4. okt. 1934._____________________________________XV. ÁRGANGUR. 239. TÖLUBL.
• “ -------------------------------------------------------------------------------------------------------
_ _ -,wwy.Tirfcm a ~ C TQBP AHDIi
OÖ V5EUELAÐ u^teupLOKKOBtNn
Tilræði Bændaflokksins vii pinoræðið.
Eftir Héðin
ANDATROARMENN segja, að
ier£i.tt sé fyrir þá að átta
sig eítir dauðann, sem í lifanda
10 hafa verið misindismienn og
með hugann fastan við jarðneska
muni. Víst er það, að Sjálfstseðisr
fiokktirinin og Bændafliokkurin|n
una illa hinum þólitíska dauða
sínum við þingkosninjgamar og
geta ekki slitið huga sinn frá
voninni um að geta stjórnað land-
inu í sameiningu, eins og þeir
höfðu ráðgert fyrir kosningarnar.
En þar sem mieirihlutabandalag
þingsins, sem hefir málefnasaimi-
band síjn á milli, ekki slepþir
völdunum fríviljuglegá við minni
hlutann, þá hefir íhaldsflokknum
tekki hugsast annað ráð en að
koma þeim glundroða á þingið,
að það verði óstarfhæft, rnieð pví
að meiri hluti þings fái ekki vald
til að skipa meiri hluta nema
annarar deildarinnar, þvert ofan í
allan tilgang stjórnarskrár, kosn-
ingalaga og þingskapa, sem ætla
þingfiokkunum hlutfallslegan rétt
í þinginu, og hvorki meiri né
minni, og þar af leiðandi líka
hlutfállslegan rétt í hv-orri dieild
þingsins sem er. Ráð íhaldsfliokk-
anna voru tekin saman all-iöngu
fyrir þing, um hvernig miættii
hindra löglega kjörið þinjg í því
að koma fram löggjöf með þjóð-
arviljann að baki; var þá ákveðiði
að svíkjast aftan að þingmeiri-
hlutanum með kosningunini tii
efxi deildar, rugla henni svo, að
ómögulegt væri fyrir meirii hlut-
ann að reikna út hvernig and-
stæðingarnir kysiu tii efri deildar,
og gæti hann því ekki ákveðið
tölu sinna eigin þingmanna þang-
að, en ætti ávalt á hættu að fá of
marga eða of fáa, með því að
hinir flokkarnir létu ekki uppi
hvort þeir kysu sína menn til
efri deildar eða ekki eða jafnvei
andstæðinga sina. — íhaldsflokk-
arnir voru þeirrar fánýtu vonar,
að nneiri hluti þi'ngs mundi verða
náðþnota við þennan glundroða,
þrátt fyrir fyrjrmæli stjórnar-
skrár og kosni!ngala.ga, og af þvi
myndi leiða pingmf. Haft var
eftir ýmsum íhaldsimönnum, að
þingrof myndi verða næst kom-
andi laugardag.
Það var ráðið, að Bændaflokk-
uiiinn yrði notaður til þess aðí
reka hnifinn þaninig í bakið á
þingræðinlu í landinú, með 'því að
neita að taka hlutfalisiegan þátt í
myndun efri deildar þiings. Sjálf-
stæðisflokkiurinn þóttist of fínn tii
þess, en á eftir, ef þingrof yrði,
skyldu báðir ihaldsflokkarnir
ganga sameinaðir til kosninga
sem einn flokkur. Aðalmenn-
Valdimarsson.
irnir i ráðabrugginu voru þeir
Ólafur Thórs og Þorsteinn
Briem, sem sátu saman á ráð-
stefnu langan tíma í fyrradag
til þess að reka endahnútinn á
þessar ráðagerðir.
Þingnofs- og valdatöku-„piön“
íhaldsins hafa misheppnast að
þiessiu sinni. Þessir flokkar höfðu
ekki áttað sig á þeirri miklu
breytingu, sem hin nýja stjórnan-
skná og kosningalög hafa haft í
för með sér um rétt og skyldur,
stjómmálaflokkmrm, og að hrekk-
ir og svik gegn andstæðingum
geta ekki jafnt þróast eftir hinu
nýja fyrirkomulagi, semi lögfestir
fiiokkana-
Þegar Bændaflokkurinn ætlaði
að svíkjast undain skyldu smni,
að láta þriöjung flokksmanna
sinna til efri deildar, var það
sjálfsögð skylda meirihluta pmgs,
czð sjá um ad tHnefm einhvem,
ffokksjnami B œ nd aflo kksins á
lisfa tíl aþ. fylla tölmm og kom
ég með lista með nafni Þorsteins
Briems i samrá'ði við formenn
Alþýðuflokksins og Framsóknar-
fliokksiins, en lofaði því jafnframt
að taka þann lista aftur, ef flokks-
listi fengist.
Bæindaflokkurinn fékst ekki tii
þess, en tveir meinn úr honumi
komu aftur fram með tvo lista,
sem ekki voru flokkslistar, en til
þiess eins að valda ruglingi um
kosninguna. An)nar lisitinn með
mínu nafni stoinu á, þó að Al-
þýðufiokkurinn hefði uppfyit
þiingskyldu sína um tilniefniingu
rétts hiutia þingmanna sinina til
efri deildar, og hinn listinn með
nafni Magnúsar Torfasonar, sem
hafði sjálfur lýst sig andstæðan
því, að verða kosinn til efri deild-
ar, auk þess sem fyrir lá yfir,-
lýsing Þorsteins Briem um að
Bændaflokkurinn óskaði engan af
sínum mönnum þangað kosinn.
Þessir tveir undanbragðalistar
hiutu því að vera ógiidiir, en Jisti
sá að vera tekinn giidur sem ég
kom með, til þess að sjá um að
efri deild yrði rétt skipuð. Úr-
skurður forseta sameinaðs þings
Jóns Baldvinssonar var og á
þiessa leið og eftir úrslmrM hcnns
ier efri deild rétt myndtulj efffn
ffokkaskiftingu pmgsins. Þing-
meirihlutinn hefir haft vit fyrir
í'haldsflokkuuum og hiindrað þá í
tiiraun þeirra að gera þingið ó-
starfhæft, þingræðið tortryggiliegt
og þingrof að ástæðulausu.
En það sem gerir þessa mierki-
legu svikatiiraun Bændafliokksins
að merkum viðburði er að hún
sýnir og sannar, betur en alt ann-
að, hið órjúfanlega samband milli
ihaldsflokkanna í þinginu,
að Bændaflokkurinn er ekki
annað en svikadeild Sjálfstæð-
isflokksins, og að Kveldúlfs-
klikan í Sjálfstæðisflokknum
stendur fyrir þessu ráðabruggi
eins og sýndi sig við úrskurð
fiorseta er báðír Thorsbræðiur í
þinginu mistu ráð og rænu. En
þaði ier rétt að íhaldsflokkamlrl
viti það einu sinni fyrir alt, að Al-
þýðlufliokkurinm muni gera sitt til
aði láta þá ekki 'komast upp með
meinar svikakúnstir í þingiiniu og
að þingrof verður ekki neina
með ósk stjórnarfiokkana að
bald.
Héðtnn Valdtmarsmm
ALÞINGI:
Kosningar i efri deilð
í gær voru kosnir forisetar og
;ritariar í efri deild.
Var Einar Árnason kosinjn for-
seti. Sigurjón Á. Ólafsson fyrsti
varaforseti. Annar varaforseti
var fcosinn Ingvar Pálmason. Rit-
ar,ar vor,u kosnir Páll H'ennainns-
soin og Jón A. Jónssion.
Fnndnr í sameinKðn fslogi i
dag.
Fundur í samieinuðu þingi hófst
kl. 1, og hófu íhaldsmenn um->
ræður um úrskurð forseta í gæir.
Ólafur Thors bar fram tillögu um,
að Lirslíurðurlnfl kæmi til at-
kvæða. Urðiu alimiklar umræðUr
um hana.
Forseti sleit umræðum, er
nofckrir höfðu talað. Síöan fór
fram kosning fjárveitinganiefndar,
og voru þiessir kosnir:
Frá Alþýðuflokknum og Fram-
sókn: Jómas Guðmundsison, Jón-
as Jónsson, Bjarni Bjarnason,
Sigurður Einarsson og Þorbeigur
Þorleifsson. Frá Sjálfstæðisfl.:
Pétiur Ottiesen, Jón Sigurðsson,
Þorsteinn Þorsteinsision og Magin-
ús Guðmundssíon.
Stytting vinnutím-
ans í bæjarvinnunni
Borgarstjóri hefir fyrirskipað,
að' frá deginumj í d,ag skuii vinnu-
;tím( í bæjaxvinnu og atvinnubótia-
vinnu sityttast ofan í 61/2 klst. í
atvinnubótavinnu (utan bæjar) og
ofan í 8 í bæjarvinnuníni.
Þetta þýðir auðvitað minni
tekjur verkamanna og versnandi
afkomu þeirra.
Karlakór Reykjavíkur.
Æfii'hg í kvöld í gömlu iands-
símastöðinni.
Kosníogar i aðsigi i Danmðrbn.
Stanning ber fram fumvairp í hanst
nm afnám landsþingsins.
EINKASKEYTl
TIL ALÞÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN miðvikud.
IKISÞINGIÐ kom sainan á
þriðjudaginn.
Guðsþjónusta var haldin kl. 10
um mohgiuninn í Hoimens Kirke.
Síðan fór setning þingsins fram
með1 mikilli viðhöfn í stóra saln-
um í Christiansborjg kl. 12 á há-
degi.
Stauning las upp boðskap kon-
ungsins og flutti á eftir langa
ræðu um hlutverk hins nýsietta
ríkisþings.
Áfnám efri deildar danska
plngsins.
Forsætisráðherrann ætlar í
haust að leggja fyrir þingið
frumvarp til laga um breyting-
ar á grundvallarlögunum. Ganga
pœr fyrst og fremst út á það
að afnema landsþingið danska,
sem kosið er eftir úreltum kosn-
ingalögum og hefir þar af leið-
andi fram á þennan dag verið að-
TH. STAUNING
alvígi íhaldsflokkanna, hægri og
vinstri, sem eru þa,r í meirji hluta,
enda þótt þeir séu fyrir löngu
búnir að missa hann í fólksþing-
in;u. En þennan meiri hluta hafa
þeir hvað eftir annað notað til
þiess að stöðva umbótalöggjöf
d ö rsku jaínaðanflanniastj ómarinn-
ajr. STAMPEN.
Lerroox-stlórn á Spáni
verðisr svarað með alls-
taerjarverkfalli
MADRID, 3. okt. FB.
Lerroux skýr.ði United Press frá
því síðdegis í dag, að hann
myndi ljúka við mynduA nýrrar
stjórnar síðdegis á morgun (mið'-
vikiudag) og yrði rá£jherr|alistinn
birtur þá. (United Press.)
LONDON í gærkvöldi. (FÚ.)
Ef Lernoux tekst að mynda
stjórn með aðstoð kaþólska flokks
Hanptmann
HAUPTMANN
Ákveðið hefir verið, að
Hauptmanns, sem sakaður er um
| að hafa rænt barni Lindberjghs,
| komi enn á ný fyrir rétt 11. þ. m.
ins og annara skyidra flokka, eítd
viflstri flokkarnir við því búnir,
að skella á alisherjarverkfalli.
Verkamönnum hefir verið
hoðið að vera viðbúnir að
leggja niður vinnu hvenær sem
þess verður krafist.
Þingrof í Eistíandi.
Tveir þingmenn úr flokki
stjórnarandstæðinga í Eistiandi
veittust mjög að stjórninni í riæð'-
um, er 'þeir fluttu á þingfundi í
gærkveldi og töldu framkvæmdir
hennar ekki benda tii, að hún ætl-
aöi sér að starfa á lýðræðisleg-
um grundvelli.
Vegna árásar þessanar á stjórii-
ina hefir Paets ríkisfiorseti noflð
þingið.
Blödmmm hefir verio öanjiiiað,
að skýra nákvœmiegri fv\á pjngnof-
irii 1 ieðd birta nœð,ur pcer, sem
lehddu iil pingnofsitns.
(United Press.)
| Hauptmann hefir nú aftur verið
j fluttur í fangeisið, þar sem 6
J sérfnæðingar hafa venið ráðnir til
þess að gera á honum alls ko:na.r
rannsóknir, með
það fyrir augum, að þær mættu
verða til þess, að upplýsa þátt-
töku hans í þessu glæpamáii. (
|
mál sálfræðilieigar