Alþýðublaðið - 06.10.1934, Page 1
LAUGARDAGINN 6. okt. 1934.
XV. ÁRGANGUR. 191. TÖLUBL.
«. zm A leferasS — kf. i.iK íprtr J aá gssMS er Ifrsía
&ím®e» eifeö' UvSiats. gssátiar, et fcírtaa ! Æsis&taBlsss. ísmMSot «
««a»íé*» <«5»>í«sCar MW. «S2-. fteOúai.
Haustmarkaður
K. F. U. M.
heldur áfram í dag kl. 3.
Mikið af nýjum vörum.
Á morgun kl. 2: Barna-
skemtun
kl. 8 V«: Almenn skemtun.
Hlutaveltan hefst kl. 3 V*.
Verkamannabyltlng á Spáni
Sósíalfstisk lýðveldi stofnnð vfðsvegar um landltt
Barcelona og fleiri borgir eru þegar á valdi verkamanna
Hraðskeyti til Alpýðublaðsins.
Kaupmannahöfn kl. 12 á hádegi í dag.
ALLSHERJAVERKFALLIÐ, sem hófst um allan Spán i fyrri-
nótt, snerist i gær upp i allsherjaruppreisn og borgara-
styrjöld um alt landið. Verkamenn undir stjórn jafnaðarmanna
hafa hingað til haft betur i viðureigninni við her og lögreglu.
í mörgum landshlutumj hafa þeir náð öllum opinberum bygging-
um á sitt vald og lýst yfir stofnun socialistisks lýðveldis.
Öll Catalonia, auðugasta og pýðingarmesta hérað Spánar
er algerlega á valdi verkamanna. Þeir hafa tekið allar opin-
berar byggingar og herstöðvar i Barcelona.
Ríkisherinn býst nú til nýrrar atlögu að verkamönnum um
land alt.
ALÞINGI;
Netndarkosningar.
I ineðri deild í gær féll kosning
fastra nefnda pannig: Fjárhags-
niefrnd: Stefán Jóh. Stefánsson,
Sijgfús Jónssion, Ásgeir Ásgpirs-
son, ól. Thors, Jakob Möller.
Samgöngumálanefnd: Jónas Guð-
mundsson, Gísli Guhmundsson,
Bjarni Bjarnason, Jón Ólafsson,
Gísli SV'einsson. Landbúnaðar-
nefnd: Héðinn Valdimarssoin, Pál.1
Zophoniasson, Bjarni Ásgeirsson,
Guðbr. ísberg, Jón Pálmason.
Sjávarútvegsinefnd: Finmur Jóins-
son, Páll ÞorbjaHnarsion, Bergur
Jóinsson, Sig. Kristjánsson; Jó-
hann Þ. Jósefsson. Iðnaðamefnd:
Emil Jónsson,- Páll Zophoniasision,
Bjarni Ásgeirsson, Guðbr. Isberg,
Jakob Möllier. Mentamálanefnd:
Emil Jónsson, Gisli Guðmunds-
son, Ásgeir Ásgeirsson, Pétur
Halldórssion, Gunnar Thoroddsen.
Allsherjamefnd: Héðinn Valdi-
marsson, Stefán Jóh. Stefánsison,
Bergur Jónsson, Thor Thors,
Garðar Þorsteinsson.
Þegar átti að kjósa landbúnað-
arnefnd, fór Hannes frá Hvamms-
tanga fram á það, að fjölgað yrði
um tvo msnn í nefndiin'ni, og
studdu íhaldsmenn pað. Var á
peim að heyra, að þeir myndu
hjálpa leimum Bændaflokksmanni
til að komia;slt í neíndina, ef fjölg-
'unin yrði sampykt Beiðni Bænda-
flokksmanna var synjað með 17
atkv. gegn 14.
Bifreiðastjórar á fólksflutn-
ingabifreiðum um 60 að
tölu, stofnuðu bifreiðastjóra-
féiag í nótt á fundi í Alþýðu-
húsinu Iðnó.
Félagið heitir „Bifr|eiðiastjórafé-
lagið Hreyfill".
I stjóm félagsins voriu kosnir
Bjami Bjarnason formaður, Si:g-
Aðvörun
Húseigendur aðuarast
hér með um að tilkynna
á lögreglustöðina flutn-
inga úr og í hús sín.
Vanrœksla varðar sektum
Lögreglustjórinn l Reykjcivík
6. okt, 1934.
Gústau A. Jónasson
(settur). .
Simasamband við Spán hefir
vierið mjöig slitrótt síðan í gær-
morgun vegna allsherjarverkfalls-
ins og uppreisnarinnar.
Ríkisstjórnin hefir fyrirskipað
eftiriit með öliuim skeytasiendinig-
um út úr landinu.
. Ailsherjarverkfailið, sem jafn-
aðiarmenn lýstu yfir í mótmæla-
skyni gegn Lerrioux-stjórinirini og
fasistum, sem eiga sæti í hennii',
kom stjórninni algerjiega á óvait
og komst á ulm alt Jandið áður en
herinin varði.
Stjómin ögraði V'erkfalilsmönn-
um og forinigjum peirira mieð pví
að banna blöð peir,ra og láta her
lögregliu ráðast á bækistöðvar
urður Sigurðsson ritari, Ásbjörn
Guðmundsson gjalddkeri og með-
stjómendur Gunnar Guimniarsson
og PóIJ Þoigilsson.
BJARNI BJARNASON
. Tilgangur félagsins er að efla
bæði hag og menningu bifreiðar-
stjóra, og vefður fyrsta verbefni
félagsins að athuga umbætur á
launakjörum og vinnutíma.
peirra; en áður en blöð jafnaðar-
manna höfðu verið bönnuð, höfðu
pau hvatt verkamenn til að vera
við öiliu búna, jafnvel upprieisn
og borgarastyrjöld.
Stjórnin svaraði nneð pví að
safna saman fjölda herdeiida í
Madrid og Baroelona.
Foring j ar I ýðvel disf I okkanna
svönuðu ^neð pvi að biita sam-
e'iginl'ega yflriýsingu, pa:' sem peir
réðust á Alcala Zamora, forseta
lýðvelidiísins, fyrir framkomiu hanis
og lýstu yfir pví, að peir slitu
öllu sambandi við hanin og álitu
hann og alla ríkisstjórnina af-
setta.
Óstaðfestar fnegnir frá London
herma, að vinstriflokkamir hafi í
hyggju að útnefna Azana fyrver-
andi forsætisnáöherra sem for-
sieta Jýðveldisins í nafni upp-
neis'nami'anna.
Frá ParLs er símað' í mioiguin,
að uppneisinarmenn hafi hvarvetca
haft betur í viðureigninnii við
stjórnariher og lö'gnegiliu í bardög-
um, sem urðu milli peirra í gær-
kveldi og í nótt.
Bardagamir urðu harðastir á
Lög voru samþykt á fundinum,
og samþykt var að sækja þegar
tum upptökíu í Alþýðusamiband ís-
lands.
Fáar stéttir munu hafa haft viö
eiins ill kjör að búa og bifrieiða-
stjórar. Þrælkun á peim hefir
verið takmarkalaus, vinnutími
þeir.ra ótakmarkaður og laun
peirra afarlág. Bifneiðastjórar
liafa áður gert tilraunir til að
skipuleggja sig félagslega, en
pær hafa misskilist af ýmisuim á-
stæðium.
Nú er víst, að þessi félagsstofn-
un verður virkur þáttur í um-
bótum á kjörum' bifreiðastjóna,
enda hiefir hún verið vel undir-
búin, og nmnu allir bifneiðastjór-
ar ganga í félagið næstu daga.
Alpýðusambandið mun veita
þessu félagi allan pann stuÖning,
sem pað getur.
Niorður-Spáni o|g í héraðinu Astu-
tías einu vom 100 menn drepn-
ir, en púsundir manna særðust.
Ríkisstjómin hefir boðið út öll-
um hemum og býst til nýrrar
árásar á uppreisnannann. Má bú-
ast við, að til únsiitabardaga komi
milli uppreisnarmanna og hers-
ins síðdegis í dag.
Uppreisnarmenn hafa pegar
mörg hénuð á valdi sínu og hafa
par náð öllum opinberum bygg-
ingum og stöðvum hersins og
lýst yfir stofnnn socialistdsks lýð-
veldis.
Baroelona og öll Katalonia er
pegar á valdi uppreisnarmanna-
STAMPEN.
Bardagarnmaitlaad-
ið miiii verhamaaaa
og Iðgreglannar
BERLIN kl. 8 í morgun. FO.
Ástandið á Spáni verðlur æ í-
skyggilegra, og enu nú skærur um
alt landið milli venkfállsmanna
og lögnegln. I Madrid réðust verk-
ffalilsmenjn í gær aðallega á pá fáu
strætisvagna, sem haldið var í
gangi með aðstoð sjálfboðaliða,
og hófu skothníð á pá. Um 20—30
manns særðust í Madrid í gær.
Bardagarnir harðastir á
Norður-Spáni.
Alvariegiast er pó ástandið í
landshlutanum Asturla á Norður-
Spáni. Þar urðu miestar óeirðix í
Oviedo, og stóð par látlaus skot-
hrið milli lögreglu og verkfalls-
manna fram á nótt. Sjö lögreglu-
pjónar féilu, en um mannfall
hinna er ekki kunnugt.
Símasambandi slitið við
Barcelona og Sevilla.
Vierkfallinu hefir nú einnig
verið lýst yffr í Sevilla og Baroe-
lona, en mjög óljósar fregnir hafa
borist paðan sökum pess, að
Blað línudanzaraflokksins,
sem kaliar sig komimúnistiskt
; og „verklýðsb:lað“, fann ekki á-
sæðu til pess i gær að minnast
| etau. orði á hina öriagaríku at-
i burði á Spáni nndanfarna daga
enda pótt allsherjarverkfall og úr-
! slitabarátta miili verkalýðsins og
í borgarastéttarinnar þar um völd-
in væri að brjótast út. Línudanz-
ararnir tala að vísu oft um verka-
lýðsbyltingu, en peir vita ekki
að verkalýðsbylting og línudanz
er sitt hvað. Æskilegt vær,i, að
þeir yrðu búnir að átta sig á1 pví,
áður en byltingin brýzt út hér.
símasamband er slitið til boiig-
anna.
Verkamenn taka lög-
reglustöðina í Valladolid
í boiiginni Valladolid í Kastiliu
gerðu uppreisnarmenn seint í
gærkveldi árás á lögreglustöð-
ina og náðu henni á sitt vald.
Horfumar eru taldar mjög í-
skyggilegar, og eru menn hræddir
um, að núverandi ástand kur.tni að
leiða til blóðugrar stjórnarbylt-
ingar eða algerðs stjórnleysis um
allan Spán.
LONDON j gærkveldi.
Samkvæmt síðustu fregnum
frá §p,áni, hefir ping Katal-oniu
verið kalfað saman og er búist
við, aö par verði samþykt ályktuin
um pað, að Katalonia verði sjálf-
sætt riki. (FÚ.)
Brezkir verkamenn senda
samúðarkveðju til
spanskra verkamanna.
LONDON í gærkveldi.
Svohljóðandi ályktuin var sam-
pykt á áiysþingi verkamannaflokks
iins, sem laukí í Southport í dag:
„Vér fögnum yfir pví, að pað
er ljóst orðið, að félagsskapur
spánskra verkamanna er reiðu-
búinn til pess að veita mótspyrnu
þeim ráðstöfunum, sem nú eitu
gerðar til piess, að ininíleiða fas-
istastjóm á Spáni. (FÚ.)
Heilsnfræðisýningin
var opnuð i dag.
í dag kl. 1,15 var heilsufræðí-
sýning læknafélags Reykjavíkur
opmuð 1 Landakotsspítalanum
nýja. i: * 1
Hanaldur Guðmundssoh at-
vinnumálaráðherra opnaði sýn-
inguna mieð ræðu.
Tilkynning frá
Landssímanum
Vegna uerkfalls og ó-
eirða á Spáni er sem
stendur ótryggt um
skeytasendingar pangað,
einkum til Barcelona, og
eru pvi skeyti pangað
eingöngu send á ábyrgð
sendanda.
Landssímastjóri.
Bifreiðastjórar stofna félag
FéSagið hefir samÞykt að ganga i
Alfiýðnsanibaad ísiam s,