Alþýðublaðið - 13.01.1921, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Greíið lit al Alþýðuflokkuuuo
1921
FimtuucSagina 13. janúar.
Innilega þökk færum við öllum þeim, er sýndu okkur hluttekn*
ingu við fráfall og jarðarför Markúsar sonar okkar,
Jakobína, Torfadóttir. Friðfinnur Guðjónsson.
Skömtunin stjórnin og
99
Tíminn'V
Eftir Ingimar jfónsson eand theol,
A laugardaginn var flutti „Tím-
inn“ langa grein um skömtunina.
Er það alltilþrifamikil vörn fyrir
atvinnumálaráðherra, en aðalefni
greinarinnar eru skammir um Al-
þýðuflokkinn f Reykjavík fyrir af-
skifti hans af málinu. Tel eg víst
að eg éigi bróðurpartinn af því,
þár eð eg var frummælandi á
fnndinum, sem haldinn var 2. jan.
til þess að mótmæla skömtunar-
fargani stjórnarinnar,
Aður en eg fer að eltast við
talnaspeki Timans ætla eg að bera
upp eina spurningu og leitast við
að svara henni. Tíminn má þá
gjarnan svara henni betur, ef hon-
um finst mitt svar ekki fullnægj-
andi. Sþumingin er þessi:
flve n»r er skömtun réttmæti
Tit þess að skömtun yfirleitt sé
réttmæt, virðist mér þrent þurfa:
Skömtun verður að vera
1) nauðsynleg,
2) réttlát og
3) svo framkvæmd, að hún
nái tilgangi sínum.
Og þá vaknar ný spurning:
Hver er tilgangurinn með skömt-
uainuif Því tiefir stjórnin, og
Timinn fyrir hennar munn. svarað
að væri sparnaður. Nauðsynleg
er skömtunin, ef þörf er á að
koýja landslýð til að spara, til
þess að allir geti þó dregið fram
llfið. Llka getur verið þörf fyrir
skömtua á vissum vörutegundum,
þegar hætta er á að þær þrjóti,
eðá eigi sé hægt að afla þeirra.
Þí. verður að tryggja að allir geti
sem jafoast orðið þeirra aðnjót-
andi.
Og þá er komið að öðru atrið-
inu. Skömtunin á að vera réttlát,
svo að hver geti notið þess skerfs
sem honum ber, án tiilits til þess,
hvort hann er hár eða lágur, auð-
ugur eða fátækur.
Og þá er þriðja atriðið. Skömt-
unina á að fratnkvæma svo, að
gangi hennar verði náð, hvort sem
hann var sá, að bæta ilt fjárhags-
ástand eða að jafna niður vöru,
sem til er af skornum skamti. Hún
verður að vera meira en kák,
tilgangslaust fálm, sem ékkert ger-
k annað að verkum en að auka
mönnum óþægindi og skapa rang-
læti.
í fáum orðum má segja, að
skömtun sé réttmæt, ef hún er
gerð með hag heildarinnar, hag
almennings, fyrir augum, og fram-
kvæmd af viti.
Og þá er rétt að athuga hvort
skömtunarbrask það, sem nú hefir
orðið að umtalsefni, stenzt þenna
mælikvarða.
Tar skömtuum usiuðsynieg f
„Ttminn“ segir, að svo hafi
verið. Stjórnin segir að svo hafi
verið. Þau segja bæði, að fjár-?
hagur landsins sé svo tæpur, að
helst sé útlit fyrir svelti. Síðustu
fregnir frá hærri stöðum herma,
að hvdti það, sem til er í land-
inu, muni eigi endast nema fram
f miðjan febrúár og eigi hægí að
fá meira fyrir peningalevsi. Nóg
er að vísu til af íslandsbanka-
9. tölubl.
seðium, en það dugir ekki til,
bankarnir geta ekki flutt féð til
útlanda, og engir peningar fyrir-
irliggjandi erlendis.
Menn verða nú vfst að trúa
þessu, enda verður varla neitt
það sagt um ráðdeildarleysi nú.
verandi landsstjórnar f fjármáium
og bankamálum, að menn geti
ekki trúað þvf. Það er svo sem
ekki við öðru að búast, eftir þvf
sem stefnt hefir, en að íslands-
banki sé búinn að koma landinu
sama sem á höfuðið, enda hefir
hann lfka notið öflugrar aðstoðar
landsstjórnarinnar til þess, þá hafa
og stjórnarbiöðin, einkum „Vísir“
hjálpað stjórninni í þessu þjóð-
þrifastarfi (!) með þvf að fóðra
ráðleysi hennar og várast að
minnast á það, sem er orsök alls
fargansins. En orsökin er undan-
látssemi við íslandsbanka og
skammsýni í fjármálum. Af því
sitjum vér uppi með allskonar
nefndir, viðskiftahömlur og neyð-
arráðstafanir, sem ait var óþarft,
ef réti var tekið á hlutunum f
upphafi.
Og ef svo er nú komið að vér
verðum að svelfa fyrir fégræðgi
danskra (og íslenzkra?) hluthafa í
tslandsbanka, heigulshátt og
skammsýni íslenzkrar stjórnar, og
fyrir aðgerðir allskonar braskara-
lýðs, bæði fjármálabraskará Og
stjórnmálabraskara, —’ hvað er þá
svo sem að gera annað en taka
því? Vér getum aðeins eitt, og
það er að gera þann tfma sem
styztan, sem núverandi stjórn fer
með völd. Hún hefir nóg að gert.
Og gerutn nú ráð fyrir að
stjórnin segi satt til uth aíglöp
sfu og gjaldþol iandsins sé alt að
þvf að þrotum komið, var þá
þetta bezta ráðið tii þess að bæta
úr? Atti að byrja á tveimur
helztu nauðsynjavörutegundumf
Var ekkert til, sem fremur mátti
spara? Nú er búið að leyfa inn-
flutning á raftækjum (Ijósakrón-
um, iömpum o. fl, dóti) fýrir
4—§ miljón króna á hálfu ári.