Morgunblaðið - 09.08.2000, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Joseph Lieberman varaforsetaefni Demókrataflokksins
Forsetaframbj óðandinn
Gore vill fjarlægjast Clinton
Lieberman ásamt eiginkonu sinni, Hadassah, í Nashville í Tennesse á
mánudag, áður en skýrt var frá því hver yrði varaforsetaefni A1 Gore.
AL GORE, forsetaframbjóðandi
demókrata í Bandaríkjunum, olli
vissum þáttaskilum á mánudag er
hann valdi öldungadeildarþing-
manninn Joseph Lieberman til að
verða varaforsetaefni sitt í kosn-
ingunum í nóvember. Lieberman
er strangtrúaður gyðingur og þótt
áhrif gyðinga í bandarískum
stjórnmálum og efnahagslífi hafi
lengi verið mikil hefur gyðingur
aldrei fyrr verið forseta- eða vara-
forsetaefni stóru flokkanna í land-
inu. Stjórnmálaskýrendur fullyrða
að svo geti farið að trúmál verði
eitt af deilumálunum í kosninga-
hríðinni, eins og 1960 þegar John
F. Kennedy var kjörinn forseti,
fyrstur kaþólikka. Þess skal þó
getið að í skoðanakönnun Gallups í
fyrra sögðust 92% aðspurðra geta
hugsað sér að kjósa gyðing í emb-
ætti forseta. Um 3% bandarískra
kjósenda eru gyðingar og eru kjós-
endur af arabískum uppruna nú
orðnir álíka margir.
Lieberman er 58 ára gamall, lög-
fræðingur frá Yale-háskóla og hef-
ur ritað fimm bækur um stjórnmál
og sagnfræði. Hann er fráskilinn
en núverandi eiginkona hans er
Hadassah Lieberman og eiga þau
fjögur börn. Þau hjón eru bæði
mjög trúuð og halda hvíldardaga
gyðinga hátíðlega, mun varafor-
setaefnið því ekki stunda kosn-
ingabaráttu á laugardögum.
Talsmaður Gores, Chris Lehane,
sagði að tekið yrði fullt tillit til
trúar Liebermans í kosningabar-
áttunni. „Ég held að flest fólk í
þessu landi ... álíti að nú þegar sé
kosningabaráttan of umfangsmikil.
Líklega er það ágætt fyrir okkur
að slaka á í einn dag.“
Virtur en umdeildur
Lieberman var kjörinn í öld-
ungadeildina fyrir Connecticut árið
1988, sigraði þá mjög óvænt en
með litlum mun. Sex árum síðar
var hann endurkjörinn með geysi-
legum yfirburðum, hlaut um 67%
atkvæða. „Bandaríkjaþing væri
betra ef fleiri af reyndum starfs-
systkinum hans væru jafn góð,“
sagði dagblaðið The New York
Times er það mælti með endur-
kjöri hans 1994. En þingmaðurinn
frá Connecticut er umdeildur með-
al demókrata fyrir pólitíska stefnu
sína í mörgum efnum, þótt hann
njóti mikillar virðingar og álits í
báðum fiokkum og þyki óvenju
snjall. Honum hefur að vísu oft
tekist að sigla milli skers og báru
og oft tekist að sætta sjónarmið
flokkanna tveggja á þingi en í ýms-
um málum er hann á öndverðum
meiði við flesta demókrata á þingi.
Lieberman hefur, svo dæmi séu
nefnd, greitt atkvæði með lækkun
á fjarmagnstekjuskatti smáfyrir-
tækja og stutt hugmyndir sumra
repúblikana í menntamálum um að
hið opinbera láti hverju barni í té
ákveðna fjárhæð til skólamenntun-
ar en foreldrarnir ákveði síðan
hvaða skóla nemandinn gangi í.
Markmiðið er að auka val foreldr-
anna en kennarasamtök í Banda-
ríkjunum hafa verið mjög andvíg
hugmyndinni. Gore er dyggur
stuðningsmaður stéttarfélaga sem
að jafnaði eru fylgjandi demókröt-
um og hann hefur gætt þess vel að
vera sammála talsmönnum kenn-
arasamtakanna. Þrátt fyrir um-
deild viðhorf Liebermans lýsti
John Sweeney, forseti verkalýðs-
samtakanna ÁFL-CIO, yfir stuðn-
ingi við hann í gær. Sagði Sweeney
m.a. að varaforsetaefnið hefði oft
greitt atkvæði með hækkun lágm-
arkslauna. Fulltrúi samtaka sem
berjast gegn réttinum til fóstur-
eyðinga gagnrýndu á hinn bóginn
valið, sögðu að Lieberman hefði
undantekningalaust stutt tillögur
um ríkisstyrki við fóstureyðingar.
„Silfurholræsa-verðlaunin“
Einnig hefur Lieberman beitt
sér mikið gegn ofbeldi í afþreying-
arefni en hvað síðarnefnda efnið
varðar þykir mörgum í Hollywood
að sér vegið. Leikararnir eru á
hinn bóginn margir hlynntir demó-
krötum og styðja þá með fé. Fyrir
tveim árum kom Lieberman í sam-
vinnu við þekktan repúblikana og
fyrrverandi menntamálaráðherra,
Bill Bennett, á fót „Silfurholræsa-
verðlaununum" til háðungar þeim
sem framleiða djarfar eða ofbeldis-
fullar kvikmyndir, tónlist og sjón-
varpsefni.
í Conneeticut er mikill
hergagnaiðnaður, Lieberman á
sæti í varnarmálanefnd öldunga-
deildarinnar og er ákafur talsmað-
ur öflugra landvama. Hann studdi
gagnflaugaáætlunina umdeildu og
vildi á sínum tíma senda landherlið
á vettvang í Bosníu. Einnig var
hann eindreginn stuðningsmaður
hernaðarins gegn Saddam Hussein
Iraksforseta og vildi að gengið yrði
milli bols og höfuðs á einræðis-
herranum að loknu Flóastríðinu.
Skoðanir Liebermans eru oftast
mun nær miðju, lengra til hægri
en Gores. Talsmenn repúblikanans
George Bush voru fljótir að bregð-
ast við vali Gores og sögðu viðhorf
Liebermans nær Bush en Gore.
Hinn síðarnefndi væri að gera ör-
væntingarfulla tilraun til að ná til
miðjukjósenda sem Bush virðist
hafa heillað ef marka má skoðana-
kannanir. Samkvæmt þeim hefur
Bush nú 18 prósentustig fram yfir
Gore.
Gagnrýni á Clinton
Annað sem miklu skiptir og réð
jafnvel úrslitum í vali Gores er að
Lieberman varð fyrstur öldunga-
deildarþingmanna demókrata til að
gagnrýna opinberlega hegðun
Clintons forseta í Lewinsky-mál-
inu. Sagði hann forsetann ekki ein-
vörðungu hafa hagað sér illa held-
ur „grafið undan siðferðislegum
myndugleika sínum“ og trausti
meðal þjóðarinnar. Framhjáhald
forsetans hefði verið atlaga gegn
viðleitni foreldra sem reyndu að
ala börn sín upp í samræmi við
„gildi heiðarleikans". Ekki gekk
hann þó svo langt að krefjast af-
sagnar forsetans.
Þótt Gore njóti góðs af því að
efnahagur landsmanna er blómleg-
ur eftir átta ára valdatíð Clintons
og um 60% landsmanna séu ánægð
með embættisstörf forsetans eru á
hinn bóginn um 60% ekki sátt við
Clinton sjálfan. Varaforsetaefni j
repúblikana, Dick Cheney, gerði j
sér þess vegna far um að tengja 1
Gore sem mest við forsetann í
ræðu sinni á flokksþinginu nýver-
ið. Repúblikanar vita að að enn er
stór hópur bandaríksra kjósenda
ekki reiðubúinn að fyrirgefa Clint-
on framferði hans. Gott samstarf
við forsetann gæti reynst akkiles-
arhæll Gores í baráttunni um
Hvíta húsið.
Demókratinn Geoff Garin segir
að með Lieberman sér við hlið eigi
Gore auðveldara með að sýna að
hann skilji áhyggjur almennings
vegna versnandi siðferðis.
Lieberman gæti laðað að sér svo-
nefnda miðjukjósendur og óflokks-
bundna, staðfastir demókratar
verða hins vegar varla í erfiðleik-
um með að kjósa Gore. Og loks
minna sumir stjórnmálaskýrendur
á að valið á varaforsetaefni hafi af-
ar sjaldan haft umtalsverð áhrif á
niðurstöður forsetakosninga
vestra.
Helstu heimildir: AP, AFP, The
Daily Telegraph og heimasíða
Liebermans.
Flug og hótel aðeinskr.----------------------------á
6 nætur á Hótel Delta Colosseum 4*
Hótelið er örstutt frá Colosseum
Innifallð: Flug og gisting.
Ekki innifalið: Föst aukagjöld 2.670 kr., börn 1.970 kr.
Flug frá aðeins kr.--------------------------------á
Ekki innifalið: Föst aukagj. 2.670 kr., böm 1.970 kr. ®
Flug og bill frá aðelns kr.-------------------------á
I viku m.v. 2 fullorðna og tvö börn.
Ekki innifalið: Föst aukagjöld 2.670 kr., börn 1.970 kr.
Einstakt tilboð
Stangarhyl 3A ■ 110 Reykjavik
Simi: 587 1919 ■ Fax: 587 0036
inío'S’terranova.is ■ terranova.is
ÁDUR FE8ÐAMIÐST0Ð AUSTURLANDS
TERRA
NOVA
■Spennartdi valkostur•
Anwar Ibrahim dæmdur vegna „kynferðisafbrota“
Dómurinn fordæmdur
Kúala Lúmpúr. Reuters.
MANNRÉTTINDASAMTÖK,
stjómarandstæðingar og erlendar
ríidsstjómir mótmæltu harðlega í
gær níu ára fangelsisdómi sem felld-
ur var yfir Anwar Ibrahim, fyrrver-
andi fjármálaráðherra Malasíu. Arif-
in Jaka, hæstaréttardómari, kvað
upp dóminn í gærmorgun eftir fjór-
tán mánaða löng og ströng réttar-
höld og samkvæmt honum hafa
Anwar og bróðir hans gerst sekir um
kynferðisafbrot. Áður hafði Anwar
verið dæmdur í sex ára fangelsi fyrir
meintan fjárdrátt. Helsta stjómar-
andstæðingi landsins mun því verða
haldið í fangelsi til næstu fjórtán ára.
„Dómamir em annað áfall fyrir
réttarkerfið í Malasíu,“ sagði Joe
Saunders, yfirmaður Asíudeildar
mannréttindasamtakanna Human
Rights Watch, í gær og Phil Goff, ut-
anríkisráðherra Nýja-Sjálands,
sagði að ástæða væri til að hafa vera-
legar áhyggjur af réttmæti þess
lagaferlis sem á undan dómnum
hafði farið.
Nokkur mótmæli bratust út í
Kúala Lúmpúr, höfuðborg landsins,
í gær er dómurinn var kveðinn upp
og vora átta mótmælendur hnepptir
í varðhald.
Er Arifin kvað upp dóm sinn, að
loknum réttarhöldunum yfir Anwar
og Sukma Darmawan, kjörbróður
hans, sagði hann að þeir hefðu gerst
sekir um kynvillu og lýsti Anwar
Anwar Ibrahim fyrir utan dóms-
húsið í' Kúala Lúmpúr í gær.
sem „sjúkum manni“. Anwar svaraði
og sagði: „Aöeins sjúkur dómari
myndi kalla mig sjúkan mann.“
Bróðir Anwars var dæmdur til sex
ára fangelsisvistar og var gert að
sæta fjóram vandarhöggum. Lýstu
sakbomingarnir því báðir yfir að
dómum þeirra yrði áfrýjað.
Anwar mun hefja afplánun níu ára
fangelsisdómsins eftir að hann lýkur
við sex ára fangelsisvist sem hann
var dæmdur til að afplána í apríl á
síðasta ári. Árið 1998 var hann rek-
inn úr embætti fjármálaráðherra og
aðstoðarforsætisráðherra og hefur
hann æ síðan haldið því fram að Ma-
hathir Mohamad, forsætisráðherra
landsins, hafi komið á sig sökinni í
svokölluðu kynferðisafbrotamáli
með það fyrir augum að koma sér úr
embætti og hrinda þannig helstu
pólitísku ógn forsætisráðherrans.
Mahathir hefur vísað þessum ásök-
unum á bug og hefur lýst því yfir að
Anwar hafi verið siðferðislega óhæf-
ur til að taka við embætti forsætis-
ráðherra.
Grannríki lýsa yfir áhyggjum
Alexander Downer, utanríkisráð-
herra Ástralíu, sagðist í gær vera
hryggur vegna dómsins. „Margt fólk
í Astralíu hefur bundið miklar vonir
við Anwar Ibrahim," sagði Downer í
gær. Laurie Brereton, talsmaður
áströlsku stjórnarandstöðunnar,
sagðist fordæma dóminn, ekki síst
vegna þess að óháðir eftirlitsmenn
hefðu lýst yfir efasemdum vegna
hlutdrægni og sjálfstæðis dómsferl-
isins. „Vinir Malasíu geta aðeins ver-
ið afar hryggir vegna þess óréttlætis
sem Anwar hefur verið beittur og
vegna tjónsins sem ferlið hefur haft
fyrir alþjóðlega stöðu Malasíu,"
sagði Brereton í yfirlýsingu sinni.